24 CAJ YACHACHICUY
98 CAJ CANCIÓN Quiquin Diosmi escribichimush
Jacob chuscu churincunata ima nishganpita, ¿imatataj yachacunchi? (juc caj yachacuy)
“Nawpäman lapayki witimuy. Waray warantin imano kanaykipaq kashqantami kanan wilashayki” (GÉN. 49:1).
¿IMATATAJ YACHACUSHUN?
Jacob wanunanpäna caycar chuscu churincunata Rubén, Simeón, Leví y Judá wilapashganpita yachacushun.
1, 2. 1) Wanunanpäna caycar Jacob, ¿imata rurargan? 2) ¿Y Jacobga churincunawan imapajtaj shuntacargan? (Garancho caycaj fotuta ricay).
JACOB auquinna caycar familiancunawan aywacärergan Canaán marcapita Egipto marcacho tiyapäcunanpaj (Gén. 47:28). Chaycho tiyargan 17 watacunano y jinala Jehovata sirvirgan. Payga chay wichan, Josewan yapay tincur waquin churincunawan caycar cushishgala goyargan. Ichanga wanunanpäna cajta musyar lapan churincunata gayaycur ima pasananpaj cajta wilapargan (Gén. 49:28).
2 Chay wichanshi tayta cajcuna wanunanpäna cajta musyar familiancunata gayaj herenciancunata cachapänanpaj (Is. 38:1). Y chaychoshi acraj maygannin paypa trucan familianta ashmananpaj cajta.
Jacob wanunanpäna caycar, chunca ishcay churincunata wilapaycan imacunapa pasananpaj cajta (1 y 2 caj parrafucunata ricay).
3. ¿Imata wilamanchi Génesis 49:1, 2 Jacob churincunawan shuntacashganpita?
3 (Leiriy Génesis 49:1, 2). Jacob familiancunawan shuntacashgancho Jehovapa yanapacuyninwan nergan churincunata y paycunapa miraynincunata ima pasananpaj cajta. Y churincunata parlapashganga Jehovapita shamurgan, Jacobga Jehovapa profetanmi cargan.
4. ¿Imacunapita yachacushun? (“Jacobpa familiancuna”, recuadrutapis ricay).
4 Canan yachacushun Jacob chuscu churincunata wilapashganta: Rubén, Simeón, Leví y Judata. Y gatejnin yachachicuycho yachacushun pusaj caj churincunata wilapashganta. Jacob parlashganga cargan churincunapaj y churincunapa miraynincunapaj ima pasananpaj cajta, tiempuwanna jatun naciunman chayargan. Naupa tiempucho Israel nación pasashganpita yachacurga tantiarcushun Jacob parlashganpita cumplicashganta. Y noganchipis imata rurananchi Taytalanchi Jehovapa shongunta cushichinapaj.
RUBÉN
5. Rubén taytanpita guechpa car, ¿imata chasquinanpajta yarpachacurgan?
5 Jacob churin Rubenwan puntata parlargan y cayno nergan: “qammi kanki qechpa tsurï” (Gén. 49:3). Rubén guechpa car, capazchi yarpargan waquin wauguincuna chasquishganpita ishcay cuti herencianta más chasquinanpaj cajta. Jinamanpis yarparganchi taytan wanucuptin taytanpa trucan familianta ashmananpaj y pushananpajpis, y chaynola miraynincunapis ruranan cargan.
6. ¿Imanirtaj Rubén guechpa caj derechunta ogrargan? (Génesis 49:3, 4).
6 Ichanga, Rubén guechpa caj derechunta ogrargan (1 Crón. 5:1). ¿Imanir? Bilhá jutiyoj madrastanwan punucurgan. Payga Raquelpa ashmaynin cargan y Raquelga taytanpa más cuyashgan warmin cargan. Chay wichanpa Raquel pampashgana caycargan (Gén. 35:19, 22). ¿Imacunamanraj yarpar Rubén Bilhawan punucurgan? Jacobpa jucnin caj warmin cargan Lea, y Leapa wamranmi cargan Rubén. Chaymi capazchi Rubén cayno yarpargan: “Bilhawan punucuptë papänë payta chiquinga y mamäta más cuyanga”, nir. O capazchi Rubén, Bilhata munapar paywan punucuyta munargan y mana ali yarpayninta controlarganchu. Imano captinpis chay rurashganga Jehovata y taytan Jacobtapis alapa rabiachergan (leiriy Génesis 49:3, 4).
7. ¿Imata pasargan Rubenta y miraynincunata? (“Jacob wanunanpäna caycar churincunata wilapashgan profecía” nej recuadrutapis ricay).
7 Jacob Rubenta cayno nergan: ‘qechpa derëchuykita perdishqayki’. Y chaynomi cargan. Rubenpa miraynincuna manami pipis carganchu rey, sacerdote o profeta. Chaynopis Jacob Rubenta herencianta gorgan. Rubenpa miraynincunapa Israelcho tiyananpaj juc herencian cargan (Jos. 12:6). Rubén waquin ruraynincunacho alitami rurargan. Bibliapis manami wilacunchu yapay juchata rurashganta (Gén. 37:20-22; 42:37).
8. ¿Imata yachacunchi Rubenta pasashganpita?
8 ¿Imata yachacunchi? Ima tentaciuncunapis captin cuerpunchita controlacushwan chaynopa juchaman mana ishquinapaj, chay horacho yarpachacushun juchata ruraptinchi laquichishwan Jehovata, familianchita y waquincunatapis. Jinamanpis gongashwanchu: “Imatapis murushqantsitaqa tsaytami cosechantsi” (Gál. 6:7) Rubén pasashganpita yarpächimanchi Jehová perdunacoj cashganta. Jehová perdunacoj captinpis jucha rurashganchita nacaycunapitapis manami libramäshunchu, pero arrepenticuptinchi y calpachacuptinchi alicunalata rurananchipaj Jehovami bendicimäshun.
SIMEÓN Y LEVÍ
9. ¿Imanirtaj Jacob Simeón y Leviwan contento caycarganchu? (Génesis 49:5-7).
9 (Leiriy Génesis 49:5-7). Nircur, Jacob Simeón y Levita parlapargan pero paycunawanga manami contentuchu caycargan. Guepa watacunacho Jacobpa warmi wamran Dinata Canaán marcapita Siquem runa violargan. Chayta musyar olgu churincuna alapa rabiacärergan. Ichanga Simeón y Leví rabiacushganta manami controlacurganchu. Chaymi Siquemta y marca masincunata engañaycur nergan cuerpunta señalacunanpaj, chaynopa ali apanacärinanpaj. Paycuna acuerducho car cuerpunta señalacärergan y señalacushganpita “nanaywan kaptinmi ichipänanpaq valorninpis karqantsu. Tsayno karkaykaptinmi [Simeón y Leví] espädawan lapanta wanutsipäkurqan” (Gén. 34:25-29).
10. ¿Jacob Simeón y Levipa churincuna wilacushganpita imanotaj cumplicashga? (“Jacob wanunanpäna caycar churincunata wilapashgan profecía” nej recuadrutapis ricay).
10 Jacob alapa rabiacurgan ishcay churincuna runacunata wanuchishganpita y wilacurgan churincunapa herenciancuna Israel naciuncho mashtacashga cananpaj. Jacob wilacushgan cumplicargan 200 wata pasariptin, israelitacuna Prometishgan marcaman yaycushgancho. Simeón tribu runacuna chacranta chasquergan Judá tribu runacunapa chacranpa chaupincho (Jos. 19:1). Leví tribu runacuna chasquergan 48 marcacunata, chaycuna mashtacashga caycargan Israel naciuncho (Jos. 21:41).
11. ¿Ima ali cajcunata rurapäcurgan Simeón tribu y Leví tribupis?
11 Simeón y Levipa miraynincuna paycunano manami carganchu. Levipa miraynincuna Jehovalata adorapäcurgan. Juc cuticho Moisés Jehovapa Leyninta chasquinanpaj Sinaí jircaman wichashganyaj waquin israelitacuna goripita rurash becerruta adorar galaycärergan. Pero levitacunaga manami chaytaga rurapäcurganchu, chaypa trucan Moisesta yanapargan iduluta adorajcunata ushacächinanpaj (Éx. 32:26-29). Jehová levitacunata acrargan sacerdotincuna cananpaj Israel marcacho (Éx. 40:12-15; Núm. 3:11, 12). Y Simeonpa castan Judapa castanwan yanapanacur juntula peliapäcurgan Prometishgan marcaman yaycunanpaj, chaynopa Jehovapa voluntänin cumplicargan (Juec. 1:3, 17).
12. ¿Imata yachacunchi Simeón y Levipita?
12 ¿Imata yachacunchi? Rabiashganchita dominamänanchipaj manami permitishunchu. Pipis noganchita o castanchita nacachimaptinchi rabiacushwanmi (Sal. 4:4). Pero rabiacushgala caycarga nanaparaylapa pilatapis parlapashwan o ima mana alicunatapis rurashwan, chayno rurarga Jehovapa shongunta laquichishun (Sant. 1:20). Pipis nacachimaptinchi congregaciuncho o maychopis, calpachacunchi Jehová nishganno ruranapaj. Chaynopa pilatapis nanaparaylapa parlashunchu ni imatapis rurashunchu nacachinanpaj (Rom. 12:17, 19; 1 Ped. 3:9). Jovincuna taytayquicuna Jehovapa ricaynincho mana alicunata ruraptin, ¿gampis paycunano ruranquiman? Manami. Chaypa trucan alita rurayta puedinquimi. Jehovapa shongunta cushichinayquipaj paymi yanapäshunqui. Calpachacushgayquipita bendicishunquimi.
JUDÁ
13. Taytan parlapananpajna caycaptin, ¿imapitaraj Judá yarpachacuycargan?
13 Canan Jacob churin Judata parlapan. Mayor caj wauguincunata parlapashganpita mayar, Judá alapachi yarpachacurgan mana ali rurashganta yarpar. Mayor caj wauguincunawan Siquem marcapita imaycajnincunatapis apacärergan (Gén. 34:27). Judá wauguincunawan wauguin Joseta ranticurgan, nircur taytantapis lulapargan (Gén. 37:31-33). Tiempuwanna Tamar lumchuynin jucwan jucwan cacoj warmi cashganta yarparmi lumchuyninwan punucurgan (Gén. 38:15-18).
14. ¿Ima ali cajcunata Judá rurargan? (Génesis 49:8, 9).
14 Jacob Judapita alicunalata parlargan. Y nerganpis payta y miraynincunata alicunalata pasananpaj cajta (leiriy Génesis 49:8, 9). Judá alapa yarpachacoj edayashga taytanpaj. Y nuñush caj wauguin Benjamintapis cuyapar chapargan (Gén. 44:18, 30-34).
15. ¿Imanotaj cumplicashga Jacob Judapa wilacushganpita?
15 Jacob wilacurgan, Judá wauguincunata pushananpaj. Chay profecía cumplicänanpaj cajta achca watarämi pasargan. Chaymi 200 watacuna pasariptin, israelitacuna Egiptupita yargur chunyaj jircacho aywacushgancho Judá tribu puntacho aywapäcoj (Núm. 10:14). Achca watacuna pasariptin y israelitacuna Prometishgan marcaman yaycunanpaj, Judá tribu runacuna puntacho aywar peliapäcurgan cananeo runacunawan (Juec. 1:1, 2). Judá tribupita achca reycunami yargurgan y punta caj reymi cargan David. Manami chaylachu, Judapita achca profeciacuna cumplicargan.
16. ¿Imanotaj cumplicashga Génesis 49:10 wilacushgan? (“Jacob wanunanpäna caycar churincunata wilapashgan profecía” nej recuadrutapis ricay).
16 Jacob wilacushgancho nergan Judá tribupita juc rey yargunanpaj lapan runacunata gobernananpaj. Chay Gobierno manami imaypis ushacangachu (leiriy Génesis 49:10). Chay rey caycan Jesucristo, Jesuspita parlar juc ángel cayno nergan: “Davidno rey kananpaqmi Tayta Dios churanqa” (Luc. 1:32, 33). Jesustapis cayno reguipäcun ‘Judá trïbupita yuriq Leónno’ (Apoc. 5:5).
17. ¿Imata rurartaj Jehovano cashwan?
17 ¿Imata yachacunchi? Jehová sirvejnincunapita imaypis ali rurashgancunata rican. Judá jatun juchata rurashga captinpis ali rurashgancunata ricar bendicergan. Capazchi Judapa wauguincuna yarpargan: ¿Imanirtaj payta Jehová bendiciycan?, nir. Pero Jehová ali cajcunata rurashganta ricar bendicerganmi, ¿imata rurartaj Jehovano cashwan? Congregaciuncho maygan hermanunchipis carguta chasquiptin, manami ricashwanchu pantacushgalanta, sinoga ali rurashgancunata ricananchi. Chay hermano ali rurashganta Jehová ricaycanmi y chaypita cushicun.
18. ¿Imanirtaj pacienciacoj cananchi?
18 Judá pasashganpita yachacunchi pacienciacoj cananchipaj. Jehovaga aunicushgantaga cumplinmi, pero shuyananchirämi pay munashganno cumplinanpaj cajta. Judá tribu shuyarargan israelitacunata pushananpaj. Chayno captinpis cäsucurgan Jehová churashgan pushacojcunata. Paycuna cargan juc tribucunapita. Moisés cargan Leví tribupita, Josué cargan Efraín tribupita y rey Saúl cargan Benjamín tribupita. Noganchipis cäsucunanchi Jehová churashgan pushacojcunata (Heb. 6:12).
19. Jacob wanunanpäna caycar churincunata parlapashganpita, ¿imata yachacunchi?
19 ¿Caycamaga imata yachacushcanchi Jacob wanunanpäna caycar churincunata parlapashganpita? Jehovaga ‘manami kuyaylapaq kashqanpitatsu pitapis rican, sinöqa ali shonquyuq kashqanpitami’ (1 Sam. 16:7). Jina yachacushcanchi pay cuyacoj y perdunacoj cashganta. Jehovaga manami cushicunchu mana alita rurashganchipita, ni shuyaranchu ali cajcunalata rurananchipaj. Unaycho pipis juchata rurashganpita shongupita arrepenticuptin y calpachacur alilata ruraptin Jehová perdunar bendicergan. Gatejnin caj yachacuycho yachacushun imata Jacob nergan waquin churincunata.
124 CAJ CANCIÓN Diosta mana jaguicoj