UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET Watchtower
Watchtower
UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET
Quiché
'
  • '
  • ä
  • Ä
  • BIBLIA
  • E WUJ
  • E RIQB'AL IB'
  • td e uxaq 3-15
  • Kʼutunem esam pa ri Utzij ri Dios

K'o ta video che wajun kʼutunem ri'.

Chakuyu' qamak, ri video ktziji' taj.

  • Kʼutunem esam pa ri Utzij ri Dios
  • Kʼutunem esam pa ri Utzij ri Dios
  • Subtítulo
  • 1. Ajawbʼal
  • 2. Animaʼ
  • 3. Armagedón
  • 4. Biblia
  • 5. Cruz
  • 6. Chiʼ kʼo winaq che kkaj taj kqapatanej ri Dios
  • 7. Chʼawem
  • 8. E tyox
  • 9. Iglesia
  • 10. Infierno (Hades, Seol)
  • 11. Itzelal xuqujeʼ nimaʼq taq kʼax cho ri uwach Ulew
  • 12. Itzel xuqujeʼ itzel taq uxlabʼal
  • 13. Jehová xuqujeʼ Dios
  • 14. Jesús
  • 15. Junabʼ 1914
  • 16. Kaj
  • 17. Kamikal
  • 18. Kbʼixik che ri kubʼan ri winaq pa ri ukʼaslemal bʼim chi kanoq
  • 19. Kikʼ
  • 20. Kiqʼijilaxik ri e qatiʼt qamam
  • 21. Kojonem
  • 22. Kolotajik
  • 23. Ktzalij lo ri Cristo
  • 24. Kunanik xuqujeʼ chʼabʼal
  • 25. Kʼaslemal
  • 26. Kʼastajibʼal
  • 27. Kʼisbʼal taq qʼij
  • 28. Kʼulanem
  • 29. Mak
  • 30. Naʼtasabʼal xuqujeʼ misa
  • 31. Nimaqʼij xuqujeʼ cumpleaños
  • 32. Pataninel
  • 33. Qasanjaʼ
  • 34. Qʼalajisanik
  • 35. Qʼaxal taq tzij che e qastzij taj
  • 36. Qʼijilanik che ri María
  • 37. Sábado o qʼij rech uxlanem
  • 38. Testigos rech Jehová
  • 39. Uwach Ulew
  • 40. Tojbʼal mak
  • 41. Trinidad
  • 42. Uxlabʼal xuqujeʼ kichak ajqʼijabʼ
  • 43. Uyujik ri kojonik
  • 44. Xbʼan ri kajulew
Kʼutunem esam pa ri Utzij ri Dios
td e uxaq 3-15

Kʼutunem esam pa ri Utzij ri Dios

1. Ajawbʼal

A. Ri kubʼan ri Rajawbʼal ri Dios pa kiwiʼ ri winaq

Kubʼano che kbʼan ri urayibʼal ri Dios.  Mt 6:9, 10; Sl 45:6; Ap 4:11

Jun Ajawbʼal che kʼo rajawinel xuqujeʼ utaqanik.  Isa 9:6, 7; 2:3; Sl 72:1, 8

Kusach na uwach ri itzelal, kuqʼat tzij puwiʼ ronojel ri uwach Ulew.  Da 2:44; Sl 72:8

Kuqʼat tzij pa mil junabʼ kusukʼumaj ri kikʼaslemal ri winaq, kubʼan utz che ri uwach Ulew.  Ap 21:2-4; 20:6

B. Kumajij chak chiʼ e kʼo na ri ukʼulel ri Cristo

Chiʼ kʼastajisam chi ri Cristo pa ri kamikal xreyej na kʼi junabʼ.  Sl 110:1; Heb 10:12, 13

Xyaʼ taqanik pa uqʼabʼ, xchʼojin rukʼ Satanás.  Sl 110:2; Ap 12:7-9; Lu 10:18

Ri Ajawbʼal xumaj uqʼatik tzij, kʼo na kʼax cho ri uwach Ulew.  Ap 12:10, 12

Ri kʼax kʼo kimik kukʼutu che rajawaxik kqatoʼ ri Ajawbʼal.  Ap 11:15-18

C. Pa animaʼ taj kʼo wi, kriqtaj taj xa ruma kichuqʼabʼ winaq

Ri Ajawbʼal pa ri kaj kʼo wi, pa ri uwach Ulew taj.  2Ti 4:18; 1Co 15:50; Sl 11:4

Pa animaʼ taj kʼo wi rumal che ri Jesús tajin ktzijon kukʼ ri fariseos.  Lu 17:20, 21

Rech ta ri uwach Ulew riʼ.  Jn 18:36; Lu 4:5-8; Da 2:44

Qʼatal taq tzij, taqanik rech ri uwach Ulew riʼ, kkʼex na.  Da 2:44

2. Animaʼ

A. Kʼo ta jun jastaq che mat kkam che ri winaq

Ri winaq kʼo ta jun ranimaʼ che kkam taj.  Gé 3:19

Kʼo ta kkʼasiʼ kanoq chiʼ kkam jun winaq.  Sl 115:17; Ec 9:5, 10

Ri e rajpataninelabʼ ri Dios kkikoj taj che kʼo kkʼasiʼ kanoq chiʼ kkam jun winaq.  Sl 6:4, 5; Isa 38:18; Jn 11:11-14

3. Armagedón

A. Chʼoj che kukoj ri Dios che resaxik ri itzelal

Ri e tinamit kemulix pa Armagedón.  Ap 16:14, 16

Chiʼ kchʼojin ri Dios, kukoj ri Ukʼojol xuqujeʼ ri ángeles.  2Te 1:6-9; Ap 19:11-16

Ri kqabʼano rech kojkʼasiʼ kanoq.  Sof 2:2, 3; Ap 7:14

B. Are ta kubʼij che kloqʼoqʼen ta ri Dios

E winaq che sibʼalaj e itzel.  2Ti 3:1-5

Ri Dios kʼo upaciencia, are kʼu rumal ri usukʼilal kuqʼat na tzij.  2Pe 3:9, 15; Lu 18:7, 8

Rajawaxik keʼesax ri e itzel rech ri e sukʼ kkiriq utzilal.  Pr 21:18; Ap 11:18

4. Biblia

A. Ri Utzij ri Dios xtzʼibʼax rukʼ ri utobʼanik ri uxlabʼixel

Xtzʼibʼax kumal achijabʼ rumal ri utobʼanik ri uxlabʼixel.  2Pe 1:20, 21

Chupam kʼo ri bʼim kanoq.  Da 8:5, 6, 20-22; Lu 21:5, 6, 20-22; Isa 45:1-4

Ronojel ri kʼo chupam ri Biblia petinaq rukʼ ri Dios xuqujeʼ sibʼalaj utz.  2Ti 3:16, 17; Ro 15:4

B. Kukʼam qabʼe che wa taq qʼij

Kqariq kʼax we kqanimaj ta ri upixabʼ ri Dios.  Ro 1:28-32

Ri kʼo chupam ri Utzij ri Dios are más utz chuwach ri ketaʼmanik ri winaq.  1Co 1:21, 25; 1Ti 6:20

Kojutoʼ chuwach ri nimalaj kʼulel.  Ef 6:11, 12, 17

Kukʼam ubʼe ri winaq pa ri utz bʼe.  Sl 119:105; 2Pe 1:19; Pr 3:5, 6

C. Tzʼibʼam chike winaq rech konojel tinamit

Ri Moisés are ri nabʼe tzʼibʼanel rech ri Biblia.  Éx 17:14; 24:12, 16; 34:27

Ri usipanik ri Dios xaq xiw ta xuya chike ri winaq rech Europa.  Ro 10:11-13; Gál 3:28

Ri Dios keraj ri winaq re konojel ri e tinamit.  Hch 10:34, 35; Ro 5:18; Ap 22:17; 7:9, 10

5. Cruz

A. Jesús xtzeyebʼax cho jun cheʼ rech xesax ukʼixbʼal chiʼ xkamisaxik

Jesús xtzeyebʼax cho jun cheʼ.  Gál 3:13

Ri cristianos rajawaxik kkikʼam jun cheʼ rech kʼixbʼal.  Mt 10:38; Lu 9:23

B. Utz taj kqʼijilaxik

We kkʼojiʼ jun cheʼ qukʼ che tzeyebʼan ri Jesús chuwach are jun kʼixbʼal.  Heb 6:6; Mt 27:41, 42

Ukojik ri cruz pa ri qʼijilanik are junam rukʼ kiqʼijilaxik ri e tyox.  Éx 20:4, 5; Jer 10:3-5

Jesús are chi jun uxlabʼal, tzeyel ta na cho jun cheʼ.  1Pe 3:18

6. Chiʼ kʼo winaq che kkaj taj kqapatanej ri Dios

A. Ri rumal che kbʼan kʼax chike ri cristianos

Itzel xil ri Jesús, xubʼij kanoq che kpe kʼax.  Jn 15:18-20; Mt 10:22

Ri ubʼanik ri upixabʼ ri Dios pa qakʼaslemal kubʼano che ri winaq kojkixutuj.  1Pe 4:1, 4, 12, 13

Satanás, udios ri jastaq rech ri uwach Ulew, kniman ta che ri Ajawbʼal.  2Co 4:4; 1Pe 5:8

Ri cristiano kuxibʼij ta ribʼ, kukubʼsaj ukʼuʼx chirij ri Dios.  Ro 8:38, 39; Snt 4:8

B. Rajawaxik che ri ixoqibʼ kkiya taj che ri kachajil keʼutas chirij ri Dios

Weneʼ e kʼo winaq itzel kechʼaw chirij ri ixoq chuwach ri rachajil.  Mt 10:34-38; Hch 28:22

Ri ixoq rajawaxik kutzukuj ri Dios xuqujeʼ ri Cristo.  Jn 6:68; 17:3

We sukʼ, weneʼ xuqujeʼ kukol ri rachajil.  1Co 7:16; 1Pe 3:1-6

Ri achi are ri kʼamal bʼe, are kʼu kqʼijilax taj.  1Co 11:3; Hch 5:29

C. Ri achi rajawaxik che kuya ta che ri rixoqil kuqʼatej che upatanixik ri Dios

Rajawaxik che kuloqʼoqʼej ri rixoqil xuqujeʼ ri ralkʼwal, kraj kʼaslemal chike.  1Co 7:16

Rajawaxik che kukʼam bʼe, kuya ri kajwataj chike ri ufamilia.  1Co 11:3; 1Ti 5:8

Dios kuloqʼoqʼej ri achi che kuchʼij kʼax xa rumal ri qastzij.  Snt 1:12; 5:10, 11

Utz ta kril ri Dios we kqanimaj taj xa rumal che kqaj taj kpe royowal jun winaq chaqe.  Heb 10:38

Kutoʼ ri ufamilia rech kuriq kikotemal pa ri kʼakʼ uwach Ulew.  Ap 21:3, 4

7. Chʼawem

A. Chʼawem che kuta ri Dios

Dios kutatabʼej kichʼawem ri winaq.  Sl 145:18; 1Pe 3:12

Kuta ta kichʼawem ri e sukʼ taj xaq xiw kuta we kkikʼex ri kikʼaslemal.  Isa 1:15-17

Rajawaxik kbʼan ri chʼawem pa ri ubʼiʼ ri Jesús.  Jn 14:13, 14; 2Co 1:20

Rajawaxik kbʼan ri chʼawem puwiʼ jastaq che kʼo ubʼanik rukʼ ri urayibʼal ri Dios.  1Jn 5:14, 15

Sibʼalaj rajawaxik ri kojonik.  Snt 1:6-8

B. Utz taj che amaqʼel xa jun ri kbʼix pa ri chʼawem, ubʼanik chʼawem che ri María o chike ri e «tyox»

Rajawaxik kbʼan ri chʼawem che ri Dios pa ubʼiʼ ri Jesús.  Jn 14:6, 14; 16:23, 24

Ktataj taj we amaqʼel xaq jun ri kbʼix pa ri chʼawem.  Mt 6:7

8. E tyox

A. Ukojik tyox che qʼijilanik itzel kril ri Dios

Kuya taj kbʼan uwachbʼal ri Dios.  1Jn 4:12; Isa 40:18; 46:5; Hch 17:29

Kbʼix chike ri cristianos che utz taj kkiqʼijilaj ri e tyox.  1Co 10:14; 1Jn 5:21

Rajawaxik kqʼijilax ri Dios pa uxlabʼal xuqujeʼ pa qastzij.  Jn 4:24

B. Ri kiqʼijilaxik e tyox xubʼan kʼax che ri tinamit Israel

Xbʼix chike ri judíos che utz taj kkiqʼijilaj tyox.  Éx 20:4, 5

Kkita taj, kechʼaw taj; ri kebʼanowik kejunamataj kukʼ.  Sl 115:4-8

Kkikʼam lo kʼax xuqujeʼ kojkikʼam bʼi pa sachibʼal wach; e tzaqibʼal.  Sl 106:36, 40-42; Jer 22:8, 9

C. Ukojik e tyox che uqʼijilaxik ri Dios utz taj

Ri Dios kraj taj che kkoj tyox che uqʼijilaxik.  Isa 42:8

Xaq xiw ri Dios ktatabʼen ri chʼawem.  Sal 65:1, 2

9. Iglesia

A. Ri iglesia kilitaj taj, kyak puwiʼ ri Cristo

Dios kkʼojiʼ ta pa jun ja bʼanom kumal ri winaq.  Hch 17:24, 25; 7:48

Ri qastzij iglesia are jun ja che kilitaj taj bʼanom rukʼ kʼaslik taq abʼaj.  1Pe 2:5, 6

Cristo, are ri nabʼe abʼaj; ri apóstoles, e nikʼaj chi abʼaj che xetikow loq.  Ef 2:20

Rajawaxik kqʼijilax ri Dios pa qastzij xuqujeʼ pa uxlabʼal.  Jn 4:24

B. Iglesia xyak ta puwiʼ ri Pedro

Jesús xubʼij taj che kyak ri iglesia puwiʼ ri Pedro.  Mt 16:18

Kbʼix «abʼaj» o «nimalaj abʼaj» che ri Jesús.  1Co 10:4

Ri Pedro xrilo che Jesús are ri nabʼe abʼaj.  1Pe 2:4, 6-8; Hch 4:8-12

10. Infierno (Hades, Seol)

A. Are ta jun kʼolbʼal re qʼaqʼ

Chiʼ Job tajin kuriq kʼax xubʼij che kraj kbʼe chilaʼ.  Job 14:13

Kʼo ta chak kbʼan chilaʼ.  Sl 6:5; Ec 9:10; Isa 38:18, 19

Ri Jesús xwalajisax pa ri jul, o infierno.  Hch 2:27, 31, 32; Sl 16:10

Ri infierno keʼujach na nikʼaj chi kaminaqibʼ, ksachisax na uwach.  Ap 20:13, 14

B. Ri qʼaqʼ are jun kʼutbʼal rech sachbʼal wach

Ri qʼaqʼ are etal re usachisaxik wach rukʼ kamikal.  Mt 25:41, 46; 13:30; 2Te 1:7-9

Ri kkiya ta kan ri itzelal ksachisax na kiwach je taneʼ rukʼ qʼaqʼ.  Heb 10:26, 27

Ri «nimalaj kʼax» che kpe na puwiʼ ri Satanás are kraj kubʼij usachisaxik uwach.  Ap 20:10, 14, 15

C. Ri xbʼix chirij ri qʼinom achi xuqujeʼ ri Lázaro kukʼut taj che kʼo ri qʼaqʼ che kʼo ta ukʼisik

Ri qʼaqʼ, junam rukʼ ri uwach ukʼuʼx ri Abrahán, qastzij taj kʼolik.  Lu 16:22-24

Ri kʼo ta ri utoqʼobʼ ri Abrahán kukʼ xuqujeʼ kbʼixik che e kʼo pa qʼequʼmal.  Mt 8:11, 12

Ri usachik uwach Babilonia kbʼixik che kporox rukʼ qʼaqʼ.  Ap 18:8-10, 21

11. Itzelal xuqujeʼ nimaʼq taq kʼax cho ri uwach Ulew

A. Ri ajmak che kʼo sibʼalaj kʼax cho ri uwach Ulew

Rumal che kʼo itzel qʼatbʼal tzij rumal laʼ kimik kʼo kʼax.  Pr 29:2; 28:28

Ri ajqʼatal tzij pa ri uwach Ulew are ri ukʼulel ri Dios.  2Co 4:4; 1Jn 5:19; Jn 12:31

Ri Itzel kukʼam lo kʼax, qʼoxomal; naj ta chik kraj kesaxik.  Ap 12:9, 12

Kxim ri Itzel, nimalaj jamaril kpetik.  Ap 20:1-3; 21:3, 4

B. Ri rumal che xaq yaʼom che kʼo itzelal

Ri Itzel xuyoqʼ ri Dios chirij ri kisukʼilal ri e ralkʼwal.  Job 1:11, 12

Kuya chike ri e sukʼ che kkikʼut ri kisukʼilal.  Ro 9:17; Pr 27:11

Kqʼalajisax na che ri Itzel are jun bʼanol tzij, ri molom tzij che xubʼan chirij ri Jehová ksach na uwach.  Jn 12:31

Ri e sukʼ kyaʼ na jun kikʼaslemal che kʼot ukʼisik.  Ro 2:6, 7; Ap 21:3-5

C. Ri kʼisbʼal che majaʼ kpetik are jun nimalaj utzilal

Junam rukʼ ri uqʼij ri Noé, kyaʼ tiempo che ubʼixik ri qʼij rech ri qʼatoj tzij.  Mt 24:14, 37-39

Ri Dios kbʼeyetaj taj, are nim ri rutzil ranimaʼ.  2Pe 3:9; Isa 30:18

Ri Biblia kojutoʼ rech kojkʼaskʼatik.  Lu 21:36; 1Te 5:4

Chatzukuj ri utoqʼobʼ ri Dios kimik rech katuchajij.  Isa 2:2-4; Sof 2:3

D. Are ta ri winaq kesan ri kʼax pa ri uwach Ulew

Winaq sibʼalaj kkixibʼij kibʼ, ksach kikʼuʼx.  Lu 21:10, 11; 2Ti 3:1-5

Ri Rajawbʼal ri Dios qas utz kel na are ta ri winaq.  Da 2:44; Mt 6:10

Rech kojkʼaseʼik rajawaxik che kkʼojiʼ jun utz qachilanik rukʼ ri Ajawinel kimik.  Sl 2:9, 11, 12

12. Itzel xuqujeʼ itzel taq uxlabʼal

A. Ri Itzel are jun uxlabʼal

Are ta ri itzelal che kʼo pa qanimaʼ, are jun uxlabʼal.  2Ti 2:26

Ri Itzel qastzij kʼolik junam kukʼ ri ángeles che qastzij e kʼolik.  Mt 4:1, 11; Job 1:6

Areʼ xubʼan Itzel che ribʼ rumal ri itzel urayinik.  Snt 1:13-15

B. Ri Itzel are jun uxlabʼal che tajin kuqʼat tzij puwiʼ ri uwach Ulew

Ri uwach Ulew kʼo pa uqʼabʼ xuqujeʼ are udios.  2Co 4:4; 1Jn 5:19; Ap 12:9

Kkʼojiʼ na kʼa chiʼ kel chi saq ri qastzij.  Éx 9:16; Jn 12:31

Ktzapix na, tekʼuriʼ ksachisax na uwach.  Ap 20:2, 3, 10

C. Ri e itzel uxlabʼal e ángeles che xeniman taj

Chiʼ majaʼ kpe ri nimalaj jabʼ xkinimaj ri Itzel.  Gé 6:1, 2; 1Pe 3:19, 20

Nim ta chi kiqʼij, e kʼo pa qʼequʼm.  2Pe 2:4; Jud 6

Kechʼojin rukʼ ri Dios, kkibʼan kʼax chike ri winaq.  Lu 8:27-29; Ap 16:13, 14

Ksachisax na kiwach junam rukʼ ri Satanás.  Mt 25:41; Lu 8:31; Ap 20:2, 3, 10

13. Jehová xuqujeʼ Dios

A. Ri ubʼiʼ ri Dios

Ri tzij «Dios» sibʼalaj kʼi kraj kubʼij; ri Qatat che kʼo pa ri kaj kʼo qas ubʼiʼ.  1Co 8:5, 6

Kqataʼ pa qachʼawem che kubʼan chʼajchʼoj ri ubʼiʼ.  Mt 6:9, 10

Jehová o Yahweh ubʼiʼ ri Dios.  Sl 83:18 (83:19, TW); Éx 3:15, TW; 6:2, 3, TW; Isa 42:8, TW

Jesús xuqʼalajisaj ri ubʼiʼ ri Dios.  Jn 17:6, 26; 5:43; 12:12, 13, 28

B. Ri ubʼanik ri Dios

Kojkun taj kojkʼaseʼik we kqil uwach ri Dios.  Éx 33:20; Jn 1:18; 1Jn 4:12

Rajawaxik taj kqil ri Dios rech kojkojon chirij.  Heb 11:1; Ro 8:24, 25; 10:17

Kchʼobʼ uwach ri Dios rumal ri jastaq ubʼanom che kilitajik.  Ro 1:20; Sl 19:1, 2

Rumal che bʼanom ri bʼim kanoq kukʼutu che qastzij kʼo ri Dios.  Isa 46:8-11

C. Ubʼantajik ri Dios

Dios are loqʼoqʼenik.  1Jn 4:8, 16; Éx 34:6; 2Co 13:11; Miq 7:18

Nimalaj unojibʼal.  Job 12:13; Ro 11:33; 1Co 2:7

Areʼ sukʼ, kubʼan ri sukʼilal.  Dt 32:4; Sl 37:28

Kkun che ubʼanik ronojel, kʼo nimalaj uchuqʼabʼ.  Job 37:23; Ap 7:12; 4:11

D. Konojel ta ri winaq kkipatanej xa jun Dios

Ronojel ta ri jastaq che utz rilik, e utz.  Pr 16:25; Mt 7:21

Kebʼ bʼe; xa jun kkʼaman bʼi pa kʼaslemal.  Mt 7:13, 14; Dt 30:19

E kʼi dioses are kʼu xa jun ri qastzij Dios.  1Co 8:5, 6; Sl 82:1

Retaʼmaxik chirij ri qastzij Dios sibʼalaj rajawaxik rech kqariq ri kʼaslemal.  Jn 17:3; 1Jn 5:20

14. Jesús

A. Jesús are Ukʼojol ri Dios xuqujeʼ ri Ajawinel che chaʼom

Nabʼe Ukʼojol ri Dios, xkoj che ubʼanik ronojel ri jastaq.  Ap 3:14; Col 1:15-17

Xux winaq xalax rumal jun ixoq, xubʼan nitzʼ na uqʼij chkiwach ri ángeles.  Gál 4:4; Heb 2:9

Xalax rukʼ ri ruxlabʼal ri Dios, rech kbʼe pa ri kaj.  Mt 3:16, 17

Xyaʼ más uqʼij chuwach chiʼ majaʼ kpe pa ri uwach Ulew.  Flp 2:9, 10

B. Rech kojkolotajik rajawaxik kojkojon chirij ri Jesucristo

Cristo are ri Rijaʼlil ri Abrahán.  Gé 22:17, 18; Gál 3:16

Jesús xuya ri ukʼaslemal che tojbʼal mak.  Mt 20:28; Heb 7:25, 26; 1Jn 2:1, 2

Kqariq kʼaslemal rumal retaʼmaxik chirij ri Dios xuqujeʼ ri Cristo, nimanik.  Jn 17:3; Hch 4:12

C. Xaq xiw ta rajawaxik ri kojonik chirij ri Jesús

Ri kojonik rajawaxik kkʼut rukʼ chak.  Snt 2:17-26; 1:22-25

Rajawaxik knimax ri taqanik, kbʼan ri chak junam rukʼ ri xubʼan ri Jesús.  Jn 14:12, 15; 1Jn 2:3

Konojel ta ri kkikoj ri ubʼiʼ ri Jesús keʼok pa ri Ajawbʼal.  Mt 7:21-23

15. Junabʼ 1914

A. 1914 (d.C.); kkʼis ri kiqʼij ri winaq che e judíos taj

Xqʼatex ri kiqʼatoj tzij ri ajawinelabʼ, 607 a.C.  Eze 21:25-27

Kqʼax «wuqubʼ junabʼ» rech kumajij chi jumul ri qʼatoj tzij.  Da 4:32, 16, 17

Wuqubʼ = 2 × 3 1/2 junabʼ, o 2 × 1.260 qʼij.  Ap 12:6, 14; 11:2, 3

Jun qʼij are jun junabʼ (kubʼanaʼ 2.520 junabʼ).  Eze 4:6; Nú 14:34

Kkʼisik chiʼ kumajij uqʼatik tzij ri Ajawbʼal.  Lu 21:24; Da 7:13, 14

16. Kaj

A. Xaq xiw 144.000 kebʼe pa ri kaj

Xa jupuq; kkibʼan ajawinelabʼ rukʼ ri Cristo.  Ap 5:9, 10; 20:4

Jesús are ri nabʼe xbʼe pa ri kaj; tekʼuriʼ xeʼuchaʼ chi nikʼaj.  Col 1:18; 1Pe 2:21

E kʼi kekʼojiʼ na pa ri uwach Ulew.  Sl 72:8; Ap 21:3, 4

144.000 kyaʼ jun utzalaj keqalen che kyaʼ ta chike nikʼaj chik.  Ap 14:1, 3; 7:4, 9

17. Kamikal

A. Ri rumal che kʼo kamikal

Chiʼ xbʼan ri winaq are tzʼaqat, rukʼ jun kʼaslemal che kʼot ukʼisik.  Gé 1:28, 31

Rumal che ri winaq xeniman taj xpe ri kamikal.  Gé 2:16, 17; 3:17, 19

Xqʼax ri mak xuqujeʼ ri kamikal chike konojel ri e ralkʼwal ri Adán.  Ro 5:12

B. Ri kibʼanom ri kaminaqibʼ

Ri kaminaqibʼ kechoman ta chik, kʼo ta chi ketaʼm.  Ec 9:5, 10, TW; Sl 146:3, 4

Ri kaminaqibʼ e warinaq, keyem ri kʼastajibʼal.  Jn 11:11-14, 23-26; Hch 7:60, TW

C. Kuya taj kojtzijon kukʼ ri kaminaqibʼ

Ri kaminaqibʼ e uxlabʼal taj che e kʼo rukʼ ri Dios.  Sl 115:17; Isa 38:18

Kyaʼ qʼilbʼal chike ri winaq che kkaj ketzijon kukʼ ri kaminaqibʼ.  Le 19:31

Ri kichak ajqʼijabʼ, ajchʼobʼonelabʼ utz taj.  Dt 18:10-12; Gál 5:19-21

18. Kbʼixik che ri kubʼan ri winaq pa ri ukʼaslemal bʼim chi kanoq

A. Qastzij taj bʼim kan ri kubʼan ri winaq pa ri ukʼaslemal

Qastzij kbʼan ri urayibʼal ri Dios.  Isa 55:11; Gé 1:28

Ri winaq kekunik kkichaʼ we kkaj kkipatanej ri Dios.  Jn 3:16; Flp 2:12

19. Kikʼ

A. Ukojik kikʼ kubʼano che nim ta kil wi ri kikʼ

Xbʼix che ri Noé che ri kikʼ nim ubʼanik, are kʼaslemal.  Gé 9:4, 16

Ri pacto rech ri taqanik kubʼij che utz taj ktij kikʼ.  Le 17:14; 7:26, 27

Xuqujeʼ xbʼix chike ri cristianos che kkikoj ta kikʼ.  Hch 15:28, 29; 21:25

B. Pa neʼ tajin kojkamik are ta rumal che kqnimaj ta ri Dios

Ri nimanik are más utz chuwach ri uyaʼik jun tabʼal toqʼobʼ.  1Sa 15:22; Mr 12:33

Uchomaxik che ri kʼaslemal are nim ubʼanik chuwach ri utaqanik ri Dios kubʼan kʼax.  Mr 8:35, 36

20. Kiqʼijilaxik ri e qatiʼt qamam

A. Kʼo ta upatan ri kiqʼijilaxik ri qatiʼt qamam

Ri qatiʼt qamam e kaminaq, kʼo ta kkichomaj.  Ec 9:5, 10

Ri e nabʼe winaq taqal ta chike che keqʼijilaxik.  Ro 5:12, 14; 1Ti 2:14

Dios kraj taj kqabʼan wajun qʼijilanik riʼ.  Éx 34:14; Mt 4:10

B. Utz che nim keʼil ri winaq, xaq xiw kʼu ri Dios kqʼijilaxik

Ri alabʼom alitomabʼ rajawaxik nim kekil wi ri e rijabʼ.  1Ti 5:1, 2, 17; Ef 6:1-3

Xaq xiw kʼu ri Dios kyaʼ uqʼij.  Hch 10:25, 26; Ap 22:8, 9

21. Kojonem

A. Xaq xiw jun qastzij kojonem kʼolik

Jun eyebʼal, jun kojonik, jun qasanjaʼ.  Ef 4:5, 13

Xetaq che kitoʼik ri winaq rech keʼux tijoxelabʼ.  Mt 28:19; Hch 8:12; 14:21

Ketaʼmax kiwach rukʼ ri kkibʼano.  Mt 7:19, 20; Lu 6:43, 44; Jn 15:8

Loqʼoqʼenik, kʼo ta tasoj ibʼ chkixoʼl.  Jn 13:35; 1Co 1:10; 1Jn 4:20

B. Qas itzel kil ri qastzij taj kʼutunem

Jesús itzel xril ri kʼutunem che qastzij taj.  Mt 23:15, 23, 24; 15:4-9

Xeʼutoʼ ri e sachom rumal ri kʼutunem che qastzij taj.  Mt 15:14

Ri qastzij xeʼutoʼ rech xekunik xeʼux utijoxelabʼ ri Jesús.  Jn 8:31, 32

C. Rajawaxik kakʼex ri akojonem we xawilo che utz taj

Ri qastzij kukʼutu che e kʼi winaq sachom ri kichomanik.  Jn 8:31, 32

Israelitas, nikʼaj chik winaq, xkiya kan ri ojer qʼijilanik.  Jos 24:15; 2Re 5:17

Ri e nabʼe cristianos xkikʼex ri kichomanik.  Gál 1:13, 14; Hch 3:17, 19

Pablo xukʼex ri ukojonik.  Hch 26:4-6

Winaq re ronojel ri uwach Ulew e sachom; rajawaxik kkikʼex ri kichomanik.  Ap 12:9; Ro 12:2

D. Ri qʼalaj che «utz pa ri kojonem» kubʼan taj che utz kril ri Dios

Are ri Dios kbʼin ri kbʼan che ri qʼijilanik.  Jn 4:23, 24; Snt 1:27

Utz taj we kbʼan ta ri urayibʼal ri Dios.  Ro 10:2, 3

«Utz taq chak» weneʼ kxutuxik.  Mt 7:21-23

Ketaʼmax kiwach rumal ri kichak.  Mt 7:20

22. Kolotajik

A. Ri kolotajik are ri Dios kyaʼow rumal ri ukamikal ri Jesús

Ri kʼaslemal are usipanik ri Dios rumal ri Jesús.  1Jn 4:9, 14; Ro 6:23

Kojkolotajik xaq xiw rumal ri ukamikal ri Jesús.  Hch 4:12

Kkun ta jun winaq kukʼutu che kukʼex uchomanik we «tajin chi kkamik».  Snt 2:14, 26

Rech jun winaq kkolotajik rajawaxik kukoj uchuqʼabʼ.  Lu 13:23, 24; 1Ti 4:10

B. Ri Biblia kubʼij taj che «we xatkolotajik at kolotajinaq riʼ»

Ri yaʼom uxlabʼixel chike weneʼ keqaj pa mak.  Heb 6:4, 6; 1Co 9:27

Kʼi israelitas xsachisax kiwach pa neʼ xekol pa Egipto.  Jud 5

Xaq ta kʼateʼ kojkolotajik.  Flp 2:12, TW; 3:12-14; Mt 10:22

We jun winaq retaʼm chi ri qastzij tekʼuriʼ kmakunik knimar ri umak.  2Pe 2:20, 21

C. Ri kbʼixik che «qonojel kojkolotajik» are ta ri kukʼut ri Biblia

Kʼo jujun kekun taj kkikʼex kichomanik.  Heb 6:4-6

Kkikot ta ri Dios we kkam jun itzel winaq.  Eze 33:11; 18:32

Are kʼu ri loqʼoqʼebʼal kuya taj che kbʼan ri sukʼ taj.  Heb 1:9

Ri e itzel winaq ksachisax na kiwach.  Heb 10:26-29; Ap 20:7-15

23. Ktzalij lo ri Cristo

A. Ri e winaq kkil taj chiʼ ktzalij loq

Xubʼij chike ri rajtijoxelabʼ che ri winaq kkil ta chik.  Jn 14:19

Xaq xiw ri rajtijoxelabʼ xkilo chiʼ xpaqiʼ pa ri kaj; ri utzalijik loq kjunamataj rukʼ.  Hch 1:6, 10, 11

Pa ri kaj, are jun uxlabʼal che kilitaj taj.  1Ti 6:14-16; Heb 1:3

Chiʼ ktzalij loq yaʼom chi ri ukunem ri Ajawbʼal che.  Da 7:13, 14

B. Qʼalaj ri upetibʼal rukʼ ri kbʼan cho ri uwach Ulew

Ri tijoxelabʼ xkitaʼ jun etal rech ri upetibʼal.  Mt 24:3

Ri cristianos «kkil» ri upetibʼal rumal ri ketaʼmabʼal.  Ef 1:18

Kʼi jastaq kbʼantajik kukʼut ri upetibʼal.  Lu 21:10, 11

Ri e ukʼulel «kkilo» chiʼ kpe ri sachibʼal wach.  Ap 1:7

24. Kunanik xuqujeʼ chʼabʼal

A. Ri utz achilanik rukʼ ri Dios kuya utzilal che kʼo ta ukʼisik

We kʼo ta achilanik rukʼ ri Dios kubʼan kʼax junam rukʼ jun yabʼil.  Isa 1:4-6; 6:10; Os 4:6

Kitoʼik ri winaq rech kʼo jun utz kachilanik rukʼ ri Dios are ri chak che más rajawaxik.  Jn 6:63; Lu 4:18

Kresaj ri mak; kuya kikotemal, kʼaslemal.  Snt 5:19, 20; Ap 7:14-17

B. Ri Rajawbʼal ri Dios kresaj na ri yabʼil

Jesús xeʼukunaj ri e yawabʼ, xutzijoj ri tewchibʼal re ri Ajawbʼal.  Mt 4:23

Ri Ajawbʼal are ri kesan na ri yabʼil.  Mt 6:10; Isa 9:7

Xuqujeʼ ri kamikal kesax na.  1Co 15:25, 26; Ap 21:4; 20:14

C. Ri Biblia kubʼij taj che utz kril ri Dios ri kunanik kkibʼan ri kojonik kimik

Ri tijoxelabʼ xkikunaj ta kibʼ rukʼ milagro.  2Co 12:7-9; 1Ti 5:23

Ri kunanik rukʼ milagros xtaniʼ kan pa kiqʼij ri apóstoles.  1Co 13:8-11

Ri milagros are ta jun kʼutbʼal che kojqaj chuwach ri Dios.  Mt 7:22, 23; 2Te 2:9-11

D. Xaq xiw pa jun tiempo ri winaq xechʼaw pa jalajoj chʼabʼal

Are jun etal; kʼo jastaq che más nim kibʼanik.  1Co 14:22; 12:30, 31

Xyaʼ ubʼixik che ri milagros kkʼis na.  1Co 13:8-10

Ri milagros kukʼut taj che utz kril ri Dios ri kqabʼano.  Mt 7:22, 23; 24:24

25. Kʼaslemal

A. Qastzij kyaʼ na jun kʼaslemal che kʼot ukʼisik chike ri winaq che kenimanik

Ri Dios, che kubʼan ta tzij, utzujum jun kʼaslemal.  Tit 1:2; Jn 10:27, 28

Qastzij kyaʼ na jun kʼaslemal che kʼot ukʼisik chike ri kʼo kikojonik.  Jn 11:25, 26

Ksachisax na uwach ri kamikal.  1Co 15:26; Ap 21:4; 20:14; Isa 25:8

B. Xaq xiw ri keʼajawin rukʼ ri Cristo kebʼe pa ri kaj

Ri Dios keʼuchaʼ ri kraj rech kebʼe pa ri kaj.  Mt 20:23; 1Co 12:18

Xaq xiw 144.000 kechaʼ pa ri uwach Ulew.  Ap 14:1, 4; 7:2-4; 5:9, 10

Ri Juan el Bautizante kbʼe ta pa ri kaj.  Mt 11:11

C. Ktzujux jun kʼaslemal pa ri uwach Ulew chike winaq che e ajilatal taj, nikʼaj chik chij

Xa e ajilatal ri kebʼe rukʼ ri Jesús pa ri kaj.  Ap 14:1, 4; 7:2-4

E are ta ri e rachalal ri Cristo ri nikʼaj chik chij.  Jn 10:16; Mt 25:32, 40

Kimik tajin kemulix kʼi rech kkiriq kʼaslemal pa ri uwach Ulew.  Ap 7:9, 15-17

Nikʼaj chik kewalij na loq rech kekʼaseʼ cho ri uwach Ulew.  Ap 20:12; 21:4

26. Kʼastajibʼal

A. Kubʼsal kʼuʼx chike ri kaminaqibʼ

Konojel ri e kʼo pa ri muqbʼal kewalij na loq.  Jn 5:28, 29

Ri ukʼastajibʼal ri Jesús kukʼutu che qastzij kekʼastaj na ri kaminaqibʼ.  1Co 15:20-22; Hch 17:31

Kewalij ta loq ri kemakun chuwach ri uxlabʼixel.  Mt 12:31, 32

Qastzij kewalij lo ri kʼo kikojonik.  Jn 11:25

B. Kʼastajibʼal rech kkiriq kʼaslemal weneʼ pa ri kaj o pa ri uwach Ulew

Rumal ri Adán konojel kekamik; rumal ri Jesús kkiriq kʼaslemal.  1Co 15:20-22; Ro 5:19

Junam ta ri kicuerpo konojel ri kekʼastaj loq.  1Co 15:40, 42, 44

Ri kekʼojiʼ rukʼ ri Jesús keʼux junam rukʼ.  1Co 15:49; Flp 3:20, 21

Ri keʼajawin taj kekʼojiʼ pa ri uwach Ulew.  Ap 20:4b, 5, 13; 21:3, 4

27. Kʼisbʼal taq qʼij

A. Ri kraj kubʼij ri «ukʼisbʼalil ri uwach Ulew»

Ukʼisbʼalil ri jastaq cho ri uwach Ulew.  Mt 24:3; 2Pe 3:5-7; Mr 13:4

Ukʼisbʼal ta ri uwach Ulew, are ukʼisbʼal ri itzel jastaq.  1Jn 2:17

Ri kʼisbʼal taq qʼij nabʼe chuwach ri usachisaxik uwach ri itzel jastaq.  Mt 24:14

Kekolotaj ri e sukʼ; tekʼuriʼ kpe ri kʼakʼ uwach Ulew.  2Pe 2:9; Ap 7:14-17

B. Rajawaxik kojkʼaskʼat che rilik ri etal rech ri kʼisbʼal taq qʼij

Ri Dios kuya etal rech kukʼam qabʼe.  2Ti 3:1-5; 1Te 5:1-4

Ri winaq kkichʼobʼ taj che oj kʼo pa kʼaxkʼolil.  2Pe 3:3, 4, 7; Mt 24:39

Ri Dios kbʼeyetaj taj, kuya ubʼixik ri kubʼano.  2Pe 3:9

Ri tewchibʼal rumal che kojkʼaskʼatik, kojok il.  Lu 21:34-36

28. Kʼulanem

A. Rajawaxik che chʼajchʼoj ri kʼulanem

Kjunamax rukʼ ri ubʼanik ri Cristo rukʼ ri uchʼabʼ.  Ef 5:22, 23

Ri kʼulanem rajawaxik chʼajchʼoj.  Heb 13:4

Kyaʼ ubʼixik chike ri kʼulaj che kkijach ta kibʼ.  1Co 7:10-16

Xaq xiw rumal ri pornéia kuya kkichup ri kikʼulamen.  Mt 19:9

B. Cristianos nim kkil wi ri pixabʼ chirij ri taqanik pa ri familia

Rumal che ri achi are kkʼamow bʼe, rajawaxik kuloqʼoqʼej xuqujeʼ kuchajij ri ufamilia.  Ef 5:23-31

Ri ixoq, kuya ribʼ pa taqik, kuloqʼoqʼej, kunimaj ri rachajil.  1Pe 3:1-7; Ef 5:22

Ri alkʼwalabʼ rajawaxik kenimanik.  Ef 6:1-3; Col 3:20

C. Ri rajawaxik kkibʼan ri nan tat cristianos chike ri kalkʼwal

Rajawaxik kekiloqʼoqʼej, kkiya kitiempo chike rech kekilo.  Tit 2:4

Kekitzur taj.  Col 3:21

Chiyaʼ ri kajwataj chike xuqujeʼ jastaq rech ri kojonik.  2Co 12:14; 1Ti 5:8

Cheʼitijoj pa ri bʼe rech ri kʼaslemal.  Ef 6:4; Pr 22:6, 15; 23:13, 14

D. Ri cristianos rajawaxik che xaq xiw kukʼ cristianos kekʼuleʼ wi

Kuya kkʼuliʼ rukʼ jachin ri kraj «xaq xuwi we kojonel che ri Ajawaxel».  1Co 7:39; Dt 7:3, 4; Ne 13:26

E. Ri Utzij ri Dios kubʼij taj che utz che jun achi kkʼojiʼ kʼi rixoqil

Chiʼ xebʼan ri winaq xa jun ixoq xyaʼ che ri achi.  Gé 2:18, 22-25

Jesús xusukʼumaj ri taqanik chike ri cristianos.  Mt 19:3-9

Ri e nabʼe cristianos xekʼojiʼ ta kʼi kixoqil.  1Co 7:2, 12-16; Ef 5:28-31

29. Mak

A. Ri ubʼanik ri mak

Unimaxik ta ri tzʼaqat utaqanik ri Dios.  1Jn 3:4; 5:17

Ri winaq, rumal che are ri Dios bʼanowinaq, rajawaxik kunimaj.  Ro 14:12; 2:12-15

Ri taqanik xukʼut ri qas ubʼanik ri mak, xubʼan che ri winaq che xuchʼobʼo che kʼo ri makaj.  Gál 3:19; Ro 3:20

Qonojel oj ajmakibʼ, naj oj kʼo wi che ri tzʼaqatalaj utaqanik ri Dios.  Ro 3:23; Sl 51:5

B. Konojel kiriqom kʼax rumal ri umak ri Adán

Adán xuqʼaxej ri mak xuqujeʼ ri kamikal chaqe qonojel.  Ro 5:12, 18

Rukʼ rutzil ranimaʼ ri Dios uqʼiʼom ri kimak ri winaq.  Sl 103:8, 10, 14, 17

Ri ukamikal ri Jesús kresaj ri mak.  1Jn 2:2

Ri mak xuqujeʼ ronojel ri nikʼaj chi uchak ri Itzel ksach na uwach.  1Jn 3:8

C. Ri mak xubʼan ri Adán are che xutij uwach ri cheʼ che bʼim che, che kutij taj, are taj che xqʼoyiʼ rukʼ ri rixoqil

Majaʼ na kbʼan ri Eva chiʼ xyaʼ ri taqanik che utz taj ktijow uwach jun cheʼ.  Gé 2:17, 18

Xbʼix chike ri Adán rukʼ ri Eva che kkʼojiʼ kalkʼwal.  Gé 1:28

Ri alkʼwalabʼ are ta rumal ri mak, e utewchibʼal ri Dios.  Sl 127:3-5

Ri Eva xmakunik chiʼ kʼo ta ri rachajil; xriyej ta na ri kuchomaj ri rachajil.  Gé 3:6; 1Ti 2:11-14

Ri Adán, ri kʼamal bʼe, xunimaj ta ri utaqanik ri Dios.  Ro 5:12, 19

D. Ri makunik chuwach ri uxlabʼixel (Mt 12:32; Mr 3:28, 29)

Ri mak che xuqʼaxex kan ri Adán chaqe junam ta rukʼ.  Ro 5:8, 12, 18; 1Jn 5:17

Jun winaq weneʼ kubʼan kʼax che ri ruxlabʼal ri Dios, tekʼuriʼ kkunik kuriq chiʼ jumul ri utobʼanik.  Ef 4:30; Snt 5:19, 20

We rukʼ achomanik kaya ta kan ubʼanik jun mak katukʼam bʼi pa kamikal.  1Jn 3:6-9

Dios kuqʼat tzij pa kiwiʼ ri winaq che je kkibʼan waʼ, kresaj ri uxlabʼixel chike.  Heb 6:4-8

Kqabʼan ta qachʼawem pa kiwiʼ ri winaq che kkiya ta kan ri kimak.  1Jn 5:16, 17

30. Naʼtasabʼal xuqujeʼ misa

A. Unaʼtasaxik ri uwaʼim ri Jesús

Xa jumul knaʼtasax pa jun junabʼ pa ri qʼij rech ri Pascua.  Lu 22:1, 17-20; Éx 12:14

Knaʼtasax ri ukamikal ri Jesús che xuya che tojbʼal mak.  1Co 11:26; Mt 26:28

Ri kebʼe pa ri kaj kkitij ri kaxlanwa xuqujeʼ ri vino.  Lu 22:29, 30; 12:32, 37

Ri kubʼan jun winaq che retaʼmaxik che kbʼe pa ri kaj.  Ro 8:15-17

B. Ri misa esam ta pa ri Utzij ri Dios

Rajawaxik ktix kikʼ che usachik mak.  Heb 9:22

Xaq xiw ri Cristo ri chʼawenel pa qawiʼ pa ri kʼakʼ pacto.  1Ti 2:5, 6; Jn 14:6

Ri Cristo kʼo pa ri kaj; kʼo ta jun winaq kkunik kuqasaj loq.  Hch 3:20, 21

Rajawaxik taj che ri Cristo kuya chi jumul ri tojbʼal mak.  Heb 9:24-26; 10:11-14

31. Nimaqʼij xuqujeʼ cumpleaños

A. Ri e nabʼe cristianos xkibʼan ta ri cumpleaños xuqujeʼ ri Navidad

Ri e kojonelabʼ taj xkibʼan wajun nimaqʼij riʼ.  Gé 40:20; Mt 14:6

Rajawaxik knaʼtasax ri qʼij che xkamisax ri Jesús.  Lu 22:19, 20; 1Co 11:25, 26

Utz taj kebʼan ri e kʼixbʼalalaj taq nimaqʼij.  Ro 13:13; Gál 5:21; 1Pe 4:3

32. Pataninel

A. Konojel ri cristianos rajawaxik kepataninik

Jesús xupatanij ri Dios.  Ro 15:8, 9; Mt 20:28

Ri cristianos kkibʼan ke ri xubʼano.  1Pe 2:21; 1Co 11:1

Rajawaxik kkitzijoj ri utzalaj taq tzij rech kkibʼan ri kichak.  2Ti 4:2, 5; 1Co 9:16

B. Ri kbʼanik rech jun winaq kux pataninel

Utobʼanik ri uxlabʼixel xuqujeʼ ri etaʼmabʼal chirij ri Utzij ri Dios.  2Ti 2:15; Isa 61:1-3

Kbʼan ri xubʼan ri Jesús chiʼ xuyaʼ ubʼixik ri utzalaj taq tzij.  1Pe 2:21; 2Ti 4:2, 5

Ri Dios kukoj ri uxlabʼixel xuqujeʼ ri utinamit che qatijoxik.  Jn 14:26; 2Co 3:1-3

33. Qasanjaʼ

A. Rajawaxik kkibʼan ri cristianos

Ri Jesús xuya ri kʼutbʼal.  Mt 3:13-15; Heb 10:7

Etal che kqabʼan ta chi ri qarayibʼal o ujachik ri qakʼaslemal che ri Dios.  Mt 16:24

Xaq xiw chike ri kʼo chi kijunabʼ che retaʼmaxik.  Mt 28:19, 20; Hch 2:41

Ri qas usukʼil are ri okem chuxeʼ ri jaʼ.  Hch 8:38, 39; Jn 3:23

B. Kresaj ta ri mak

Ri uqasanjaʼ ri Jesús xa ta kresaj ri umak.  1Pe 2:22; 3:18

Ri ukikʼel ri Jesús kresaj ri mak.  1Jn 1:7

34. Qʼalajisanik

A. Ronojel cristiano rajawaxik kuya qʼalajisanik, ubʼixik ri utzalaj taq tzij

Rech jun winaq kqaj chuwach ri Dios rajawaxik che kuxibʼij ta ribʼ kubʼij chkiwach ri winaq che terenel rech ri Jesús.  Mt 10:32

Rajawaxik che kubʼan ri kubʼij ri Utzij ri Dios, kukʼut ri ukojonik.  Snt 1:22-24; 2:24

Xuqujeʼ ri e kʼakʼ rajawaxik che keʼux ajtijabʼ.  Mt 28:19, 20

Utzijoxik ri utz taq tzij kubʼano che kojkolotajik.  Ro 10:10

B. Rajawaxik kʼi mul kesolix ri winaq, ktanabʼax ta ubʼixik chike

Rajawaxik kyaʼ ubʼixik ri kʼisbʼal.  Mt 24:14

Jeremías xuya ubʼixik kʼi junabʼ ri usachisaxik uwach ri Jerusalén.  Jer 25:3

Junam kukʼ ri e nabʼe cristianos, kqaya ta kan ubʼixik.  Hch 4:18-20; 5:28, 29

C. Rajawaxik kqaqʼalajisaj ri qastzij rech qamak taj we kkam jun winaq

Rajawaxik kyaʼ ubʼixik che naqaj chi kʼo wi ri kʼisbʼal.  Eze 33:7; Mt 24:14

We kyaʼ ta ubʼixik kubʼano che oj ajmak we kkam jun winaq.  Eze 33:8, 9; 3:18, 19

Ri Pablo xutzijoj ronojel ri qastzij rumal laʼ umak ta chik we kkam jun winaq.  Hch 20:26, 27; 1Co 9:16

Kukol kan ri kyoʼw ubʼixik xuqujeʼ ri winaq che kuta.  1Ti 4:16; 1Co 9:22

35. Qʼaxal taq tzij che e qastzij taj

A. Xyaʼ kan ubʼixik chikij ajqʼaxal taq tzij che e qastzij taj; xekʼojiʼ pa kiqʼij ri apóstoles

Ri kkʼutuw jun ajqʼaxal taq tzij che e qastzij taj.  Dt 18:20-22; Lu 6:26

Xyaʼ kan ubʼixik chkij; ketaʼmax kiwach rumal ri kichak.  Mt 24:23-26; 7:15-23

36. Qʼijilanik che ri María

A. María unan ri Jesús, unan ta ri Dios

Kʼo ta xbʼanow ri Dios.  Sl 90:2; 1Ti 1:17

Chiʼ ri Ukʼojol ri Dios xkʼojiʼ pa ri uwach Ulew ri María xux unan.  Lu 1:35

B. Ri María qʼapoj ta pa ronojel ukʼaslemal

Xkʼuliʼ rukʼ ri José.  Mt 1:19, 20, 24, 25

Xekʼojiʼ chi nikʼaj ral xaq xiw ta ri Jesús.  Mt 13:55, 56; Lu 8:19-21

Eʼuchaqʼ ri Jesús e are ta rachalal pa ri kojonik.  Jn 7:3, 5

37. Sábado o qʼij rech uxlanem

A. Rajawaxik taj che ri cristianos keʼuxlan pa ri qʼij sábado

Ri ukamikal ri Jesús xresaj ri Taqanik.  Ef 2:15

Rajawaxik taj che ri cristianos keʼuxlan pa ri qʼij sábado.  Col 2:16, 17; Ro 14:5, 10

Xepixbʼexik rumal che xeʼuxlan pa ri qʼij sábado xuqujeʼ rumal nikʼaj chik.  Gál 4:9-11; Ro 10:2-4

Ri e winaq keʼok pa ri uʼuxlanem ri Dios rumal che kekojonik xuqujeʼ kenimanik.  Heb 4:9-11

B. Xaq xiw che ri ojer Israel xyaʼ wi ri taqanik che kuxlan pa ri qʼij sábado

Ri winaq xeʼuxlan nabʼe mul pa sábado chiʼ e elenaq chi lo pa Egipto.  Éx 16:26, 27, 29, 30

Are jun etal che ri ojer Israel.  Éx 31:16, 17; Sl 147:19, 20

Xuqujeʼ pa ri Taqanik kʼo jun junabʼ sabático.  Éx 23:10, 11; Le 25:3, 4

Rajawaxik taj che ri cristianos keʼuxlan pa ri qʼij sábado.  Ro 14:5, 10; Gál 4:9-11

C. Xuxlan ri Dios pa ri qʼij sábado (uwuq qʼij rech ri «semana» che xbʼan ri jastaq)

Xumajij chiʼ xkʼis ubʼanik ri jastaq cho ri uwach Ulew.  Gé 2:2, 3; Heb 4:3-5

Majaʼ kkʼisik chiʼ ri Jesús xkʼojiʼ pa ri uwach Ulew.  Heb 4:6-8; Sl 95:7-9, 11

Keʼuxlan ri cristianos che ubʼanik ri kirayibʼal e areʼ.  Heb 4:9, 10

Kkʼisik chiʼ ktzʼaqat ri uchak ri Ajawbʼal cho ri uwach Ulew.  1Co 15:24, 28

38. Testigos rech Jehová

A. Kimajbʼal lo ri testigos rech Jehová

Jehová kuya ubʼixik ri kibʼanik ri utestigos.  Isa 43:10-12; Jer 15:16

Ri e sukʼ testigos xumaj lo rukʼ Abel.  Heb 11:4, 39; 12:1

Jesús are ri sukʼ xuqujeʼ qastzij testigo.  Jn 18:37; Ap 1:5; 3:14

39. Uwach Ulew

A. Ri kraj ri Dios che ri uwach Ulew

Xbʼan utz che ri uwach Ulew chike ri winaq che tzʼaqat kikʼaslemal.  Gé 1:28; 2:8-15

Ri kraj ri Dios qastzij kbʼan na.  Isa 55:11; 46:10, 11

Knoj na ri uwach Ulew chike tzʼaqat winaq, kkʼojiʼ na jororibʼal chkixoʼl.  Sl 72:7; Isa 9:6, 7; 45:18

Ri Ajawbʼal kubʼan na utz che ri uwach Ulew.  Mt 6:9, 10; Ap 21:3-5

B. Ri uwach Ulew ksachisax ta uwach xuqujeʼ kkanaj ta kan chjeriʼ

Ri uwach Ulew ksachisach ta uwach.  Ec 1:4; Sl 104:5

Are ri e winaq xsachisax kiwach pa taq uqʼij ri Noé, are ta ri uwach Ulew.  2Pe 3:5-7; Gé 7:23

Wajun kʼutbʼal riʼ kuya kubʼsal kʼuʼx che kʼo kkʼaseʼ kan che wa taq qʼij riʼ.  Mt 24:37-39

Ksachisax na kiwach ri e itzel winaq; are kʼu ri «kʼiʼalaj winaq» kekʼaseʼ kanoq.  2Te 1:6-9; Ap 7:9, 14

40. Tojbʼal mak

A. Ri ukʼaslemal ri Jesús xuya che «kitorik kʼiʼalaj winaq»

Jesús xuya ri ukʼaslemal che tojbʼal mak.  Mt 20:28

Ri ktojow ri mak are ri kikʼ che xtixik.  Heb 9:14, 22

Xa jumul xyaʼ ri tojbʼal mak.  Ro 6:10; Heb 9:26

Xaq ta kʼateʼ kqariq ri ukuyubʼal ri qamak; rajawaxik kqakojo che xaq xiw rumal ri Cristo.  Jn 3:16

B. Tzʼaqatalaj tojbʼal

Tzʼaqat ri ukʼaslemal ri Adán xyaʼik.  Dt 32:4; Ec 7:29; Gé 1:31

Xesax ri tzʼaqatalaj ukʼaslemal chiʼ xmakunik xuqujeʼ kech ri ralkʼwal.  Ro 5:12, 18

Tzʼaqat ta chi ri kikʼaslemal ri alkʼwalabʼ; rajawaxik jun kʼaslemal junam rukʼ rech ri Adán.  Sl 49:7; Dt 19:21

Ri tzʼaqat ukʼaslemal ri Jesús xuya che tojbʼal mak.  1Ti 2:5, 6; 1Pe 1:18, 19

41. Trinidad

A. Ri Dios, ri Tat, xa jun winaq, ri nim ubʼanik puwiʼ ri kajulew

Oxibʼ winaq ta ri Dios.  Dt 6:4; Mal 2:10; Mr 10:18; Ro 3:29, 30

Ri Kʼojol xbʼanik; ri Dios xaq utukel kʼo nabʼe.  Ap 3:14, TW; Col 1:15; Isa 44:6

Ri Dios are ajqʼatal tzij puwiʼ ri kajulew pa ronojel tiempo.  Flp 2:5, 6; Da 4:35

Ri Dios kbʼan nim che puwiʼ ronojel ri jastaq.  Flp 2:10, 11

B. Nim ta uqʼij ri Kʼojol chuwach ri Utat chiʼ majaʼ kpe cho ri uwach Ulew xuqujeʼ chiʼ tzalijinaq chik

Ri Kʼojol xniman pa ri kaj, xtaq lo rumal ri Utat.  Jn 8:42; 12:49

Xniman pa ri uwach Ulew; ri Tat are nim ubʼanik.  Jn 14:28; 5:19; Heb 5:8

Xbʼan nim che pa ri kaj, kʼa kʼo na chuxeʼ utaqanik ri Utat.  Flp 2:9; 1Co 15:28; Mt 20:23

Ri Jehová are kʼamal ubʼe xuqujeʼ uDios ri Cristo.  1Co 11:3; Jn 20:17; Ap 1:6

C. Ri ubʼanik ri Dios rukʼ ri Cristo

Amaqʼel junam ri kkichomaj.  Jn 8:28, 29; 14:10

Ri kachilanik, xaq junam rukʼ kachilanik jun achi rukʼ ri rixoqil.  Jn 10:30; Mt 19:4-6

Konojel ri cristianos rajawaxik kubʼan junam ri kichomanik chirij ri Dios.  Jn 17:20-22; 1Co 1:10

Xa jun qʼijilanik che ri Jehová che kʼot ukʼisik rumal ri Cristo.  Jn 4:23, 24

D. Ri ruxlabʼal ri Dios are jun nimalaj chuqʼabʼ

Are jun chuqʼabʼ, are ta jun winaq.  Mt 3:16; Jn 20:22; Hch 2:4, 17, 33

Are ta jun winaq pa ri kaj che kʼo rukʼ ri Dios xuqujeʼ ri Cristo.  Hch 7:55, 56; Ap 7:10

Kukoj ri Dios che ubʼanik ri urayibʼal.  Sl 104:30; 1Co 12:4-11

Kyaʼ chike ri kkipatanej ri Dios, kkʼam kibʼe rumal.  1Co 2:12, 13; Gál 5:16

42. Uxlabʼal xuqujeʼ kichak ajqʼijabʼ

A. Ri ubʼanik ri uxlabʼixel

Are uchuqʼabʼ ri Dios, are ta jun winaq.  Hch 2:2, 3, 33; Jn 14:17

Xkoj che ubʼanik ri jastaq, che utzʼibʼaxik ri Biblia xuqujeʼ nikʼaj chik.  Gé 1:2; Eze 11:5

Kukʼutu e jachin kekʼojiʼ rukʼ ri Cristo pa ri kaj xuqujeʼ kubʼano che keʼalax chi jumul.  Jn 3:5-8; 2Co 1:21, 22

Kuya chuqʼabʼ, kukʼam ubʼe ri utinamit ri Dios kimik.  Gál 5:16, 18

B. Chuqʼabʼ re kʼaslemal kbʼix uxlabʼal che

Ri uchuqʼabʼ ri kʼaslemal, kʼolik rumal che kojuxlabʼik.  Snt 2:26; Job 27:3

Ri chuqʼabʼ re kʼaslemal kʼo rukʼ ri Dios.  Zac 12:1; Ec 8:8

Uchuqʼabʼ ukʼaslemal ri winaq xuqujeʼ ri chikop, e rech ri Dios.  Ec 3:19-21

Ri uxlabʼal kkanaj kan rukʼ ri Dios kreyej ri kʼastajibʼal.  Lu 23:46

C. Ri kichak ajqʼijabʼ rajawaxik kxutuxik rumal che are kichak itzel taq uxlabʼal

Ri Utzij ri Dios kubʼij che utz taj.  Isa 8:19, 20; Le 19:31; 20:6, 27

Ri kechʼobʼonik kechakun kukʼ ri itzel taq uxlabʼal. Utz ta ubʼanik.  Hch 16:16-18

Katuya pa kamikal.  Gál 5:19-21; Ap 21:8; 22:15

Utz taj kkoj ri chʼumil che chʼobʼonik.  Dt 18:10-12; Jer 10:2

43. Uyujik ri kojonik

A. Uyujik qibʼ kukʼ nikʼaj chik kojonem utz ta kril ri Dios

Xa jun bʼe, alaj uwach, e kʼi taj ri kkiriqo.  Ef 4:4-6; Mt 7:13, 14

Kyaʼ ubʼixik che kubʼan kʼax ri qastzij taj kojonem.  Mt 16:6, 12; Gál 5:9

Kyaʼ taqanik rech kqayuj ta qibʼ.  2Ti 3:5; 2Co 6:14-17; Ap 18:4

B. Qastzij taj che pa «ronojel ri kojonem kʼo jastaq che utz»

E kʼo jujun qas kkaj kkipatanej ri Dios, are kʼu junam ta rukʼ ri kraj ri Dios.  Ro 10:2, 3

Ri utz taj kutzʼiloj ri jastaq che qʼalaj che utz.  1Co 5:6; Mt 7:15-17

Ri e qastzij taj ajtijabʼ kkikʼam lo sachibʼal wach.  2Pe 2:1; Mt 12:30; 15:14

Ri chʼajchʼoj qʼijilanik kubʼano che xa jun kqʼijilaxik.  Dt 6:5, 14, 15

44. Xbʼan ri kajulew

A. Junam rukʼ ri kkibʼij ri kketaʼmaj chirij ri kajulew; kukʼut taj che xa che jun chikop oj petinaq wi

Ri kkibʼij ri winaq che kketaʼmaj chirij ri kajulew xaq junam rukʼ ri xebʼan che ri jastaq.  Gé 1:11, 12, 21, 24, 25

Ri utaqanik ri Dios chirij «ronojel kiwach» ri jastaq are qastzij.  Gé 1:11, 12; Snt 3:12

B. Ri qʼij che xkoj che ubʼanik ri jastaq are ta rech 24 horas

Jun qʼij chuwach ri Dios are jun najalaj tiempo.  Sl 90:4; 2Pe. 3:8

    E wuj pa quiché (1993-2025)
    Uk'isik sesión
    Umajixik sesión
    • Quiché
    • Chataqa b'ik
    • Ri qas utz kawilo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ri kta' chawe rech kakojo
    • Keta'max ta ri xatz'ib'aj
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Umajixik sesión
    Chataqa b'ik