UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET Watchtower
Watchtower
UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET
quiché
'
  • '
  • ä
  • Ä
  • BIBLIA
  • E WUJ
  • E RIQB'AL IB'
  • lv uxaq 215-uxaq 218 párr. 1
  • Ri jastaq che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ xuqujeʼ ri kkikoj ri kekunanik

K'o ta video che wajun kʼutunem ri'.

Chakuyu' qamak, ri video ktziji' taj.

  • Ri jastaq che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ xuqujeʼ ri kkikoj ri kekunanik
  • «Chichajij iwibʼ pa ri loqʼoqʼebʼal ukʼuʼx ri Dios»
  • K'utunem che kjunamatajik
  • Ri kuchomaj ri Jehová chrij ri kikʼ
    ¡Jun kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik! Chawetaʼmaj ri kubʼij ri Biblia
  • Kipreguntas ri sikʼinelabʼ
    La Atalaya, Anunciando el Reino de Jehová (2004)
  • Nim chqilaʼ ri kʼaslemal junam rukʼ ri Ajawaxel
    «Chichajij iwibʼ pa ri loqʼoqʼebʼal ukʼuʼx ri Dios»
  • Kipreguntas ri sikʼinelabʼ
    La Atalaya, Anunciando el Reino de Jehová (2000)
«Chichajij iwibʼ pa ri loqʼoqʼebʼal ukʼuʼx ri Dios»
lv uxaq 215-uxaq 218 párr. 1

NIKʼAJ CHIK ETAʼMANIK

Ri jastaq che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ xuqujeʼ ri kkikoj ri kekunanik

Ri jastaq che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ. Ri jastaq riʼ esam chike ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ: ri glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas xuqujeʼ ri plasma. Jun chike ri esam che ri glóbulos rojos are ri hemoglobina. Pa neʼ esam che chikop o che winaq, rukʼ wariʼ kbʼan kunabʼal che, che kkoj che kikunaxik ri winaq che kʼot uchoqʼabʼ ri kikikʼel xuqujeʼ chiʼ jun winaq kutzaq kʼi ukikʼel.

Ri kesax che ri plasma, ri plasma are jun ubʼantajik ri kikʼ che are kʼi joron kʼo rukʼ (are 90%) xuqujeʼ kʼo nikʼaj chik che pa kaxlantzij kbʼix hormonas, sales inorgánicas, enzimas, nutrientes, minerales xuqujeʼ azúcares che. Che ri plasma xuqujeʼ esam kunabʼal che kuqʼatej ri kikʼ, ri kunabʼal ubʼiʼ albúmina xuqujeʼ nikʼaj chik che kutoʼ ri bʼaqil chuwach yabʼil. Chiʼ jun winaq kuriq jun yabʼil, kʼo jujun mul kbʼix che, che utz kukoj gammaglobulina, pa wajun kunabʼal riʼ kʼo jastaq chupam che kutoʼ ri qabʼaqil chuwach yabʼil che esam che ri uplasma jun winaq che kyawaj, o kyabʼin täj. Jun chik, che ri glóbulos blancos esam ri e kunabʼal kibʼiʼ pa kaxlantzij interferones, interleuquinas, wa täq kunabʼal riʼ kkoj che ukunaxik ri yabʼil che keqʼaxik xuqujeʼ yabʼil che kʼäx ukunaxik kbʼix cáncer che.

¿La utz che ri e cristianos kekunax rukʼ ri jastaq che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ? Ri Loqʼalaj Pixabʼ kubʼij ta ronojel ri utz kbʼanik, rumal laʼ pa qajujunal rajawaxik kqachaʼ ri kqabʼan chuwach ri Ajawaxel xuqujeʼ kqabʼan ri kubʼij ri retaʼmabʼal qakʼuʼx chaqe. E kʼo nikʼaj cristianos kkaj täj kkoj chike ri jastaq che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ, rumal che kkichomaj, chiʼ ri Ajawaxel xuya ri Utaqonik chike ri israelitas, xubʼij chike chiʼ kkikamisaj jun chikop rajawaxik kkitix ri ukikʼel «puwiʼ ri ulew jachaʼ jaʼ» (Deuteronomio 12:22-24). E kʼo nikʼaj chik cristianos, che xuqujeʼ kkikoj ta ri qas kikʼ o ri kajibʼ ubʼantajik, tekʼuriʼ kkaj kkoj kunabʼal chike che kʼo jastaq chupam re ri jastaq che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ, rumal che kkichomaj, che pa ri kunabʼal riʼ kʼot chi ri ukʼaslemal ri winaq o chikop che jawiʼ xesax wi loq.

Chiʼ kʼa majaʼ na kqachaʼ ri kqabʼano, utz che kqachomaj wariʼ: «¿La wetaʼm che chiʼ kinbʼij che kwaj täj kinkoj ri jastaq che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ tajin kinbʼij che kwaj täj kinkoj ronojel ri kunabʼal che e kʼo waʼ jastaq riʼ chupam, jujun chike are ri kkoj che uqʼatexik jun yabʼil o che uqʼatexik ri kikʼ? ¿La kinkun che ubʼixik che ri ajkun jasche kwaj täj kinkoj ri jastaq che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ o jasche xa jujun kwaj kinkojo?».

Ri kkikoj ri kekunanik. Chiʼ kpus jun winaq ri ajkun kʼo kʼi jastaq kkun che ubʼanik rech ktix ta ri kikʼ, weneʼ kuya jastaq pa ri ukikʼel ri winaq (hemodilución). Xuqujeʼ kkunik kubʼinisaj nikʼaj che ri kikʼ pa jujun bolsas xuqujeʼ kuya kunabʼal che ukʼaxel ri kikʼ che tajin kbʼinisaxik. Tekʼuriʼ kutzalij chi jumul pa ri ubʼaqil ri winaq chiʼ tajin kupus o chiʼ toʼtajinaq chik. Xuqujeʼ kkunik kukoj jun chʼichʼ rech kuchʼaj ri kikʼ che kelik chiʼ tajin kupus jun winaq xuqujeʼ kukoj chi che. Tekʼuriʼ ri kkibʼan ri e ajkun xaq ta junam, rumal laʼ ri cristiano utz che kutaʼ che ri ajkun jas ri uchomam che kubʼano.

Chiʼ rajawaxik kqachaʼ ubʼanik ri jastaq je jas ri qilom chik, are utz kqachomaj wariʼ: «We kbʼinisax jubʼiqʼ che ri nukikʼel pa jun chʼichʼ xuqujeʼ weneʼ ktakʼiʼ na, ¿la kuya ri retaʼmabʼal nukʼuʼx che nutijom rukʼ ri Utzij ri Ajawaxel chwe kinchomaj che ri kikʼ riʼ are we in na, rumal laʼ rajawaxik täj kintix ‹puwiʼ ri ulew›?» (Deuteronomio 12:23, 24). «¿La kuya ri retaʼmabʼal nukʼuʼx chwe che we chiʼ kinpusik kesax nikʼaj che ri nukikʼel, rech kkunaxik tekʼuriʼ kkoj chi pa ri nubʼaqil?» «¿La kinchʼobʼ che chiʼ kinbʼij che kwaj täj che kinkoj ronojel ri jastaq rech kukoj ri nukikʼel tajin kinbʼij che kwaj täj kesax ri nukikʼel rech kil ri kʼo chupam, ri hemodiálisis xuqujeʼ chiʼ kkoj ri chʼichʼ rech kubʼinsaj ri kikʼ?»

Tabla rech ri uxaq 216

Are ri cristiano ri kchowik ri kraj kbʼan rukʼ ri ukikʼel chiʼ kpusik. Xuqujeʼ je waʼ kbʼanik chiʼ kil ri kʼo chupam ri ukikʼel jun winaq xuqujeʼ chiʼ kkoj ri jastaq rech kkunax jun winaq chiʼ kesax jubʼiqʼ ukikʼel tekʼuriʼ kkoj chi jun mul che weneʼ chiʼ kunam chi ri kikʼ.

RI UTZ KTAʼ CHE RI KKUNANIK

We rajawaxik kojpusik o kojkunaxik weneʼ jun chike ri kunabʼal kʼo kikʼ rukʼ, rajawaxik qas kqilo che utz ri qawuj jachiʼ kubʼij wi ri kqaj kqabʼano xuqujeʼ kubʼij che kqaj täj kqakoj kikʼ (jun kʼutbʼal re, are ri “Carta de autorización para atención médica”). Xuqujeʼ utz che kqataʼ wariʼ che ri kkunanik:

  • ¿La kkichʼobʼ ri kechakun awukʼ che in testigo rech Jehová xuqujeʼ kʼot jun rumal rech kwaj kkoj kikʼ chwe (ri qas kikʼ, ri glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas xuqujeʼ ri plasma)?

  • ¿Ri kunabʼal che kabʼij chwe che kinkojo la kʼo jastaq chupam che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ? We kʼolik, ¿jachin chike xuqujeʼ jampaʼ kʼo chupam? ¿Jampaʼ wajun kunabʼal riʼ kkojik, xuqujeʼ jas kibʼan che ukojik?

  • We ri retaʼmabʼal nukʼuʼx kuya chwe kinkoj wajun jastaq riʼ che esam che ri kajibʼ ubʼantajik ri kikʼ, ¿jas weneʼ kinriqo? ¿Jas nikʼaj chik kunabʼal kʼolik rech utz kinkojo?

Chiʼ tajin kqachomaj jas ri kqabʼano, utz che kqabʼij che ri Jehová pa chʼawem ri kraj kqabʼano, ri areʼ kubʼij che kuya ri retaʼmabʼal ri kutaʼ «rukʼ kojonik» (Santiago 1:5, 6).

    E wuj pa quiché (1993-2025)
    Uk'isik sesión
    Umajixik sesión
    • quiché
    • Chataqa b'ik
    • Ri qas utz kawilo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ri kta' chawe rech kakojo
    • Keta'max ta ri xatz'ib'aj
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Umajixik sesión
    Chataqa b'ik