UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET Watchtower
Watchtower
UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET
quiché
'
  • '
  • ä
  • Ä
  • BIBLIA
  • E WUJ
  • E RIQB'AL IB'
  • w24 junio e uxaq 14-18
  • Ri Jehová qas xutatabʼej ri nuchʼawem

K'o ta video che wajun kʼutunem ri'.

Chakuyu' qamak, ri video ktziji' taj.

  • Ri Jehová qas xutatabʼej ri nuchʼawem
  • Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2024
  • Subtítulo
  • K'utunem che kjunamatajik
  • XKʼEXTAJ RI QAKʼASLEMAL
  • RI XQAKʼULMAJ ARE CHIʼ XUMAJIJ RI CHʼOJ
  • XWETAʼMAJ MÁS UWACH RI JEHOVÁ
  • XQAMAJ RI SERVICIO RE TIEMPO COMPLETO
  • XQATOʼ UWIʼ RI UTINAMIT RI JEHOVÁ
  • XUQUJEʼ XEQATOʼ RI QACHALAL PA CUBA
  • XEQATOʼ RI QACHALAL RE RUANDA
  • KINYA TA KAN UPATANIXIK RI JEHOVÁ
  • Sibʼalaj kinkikot che retaʼmaxik uwach ri Jehová y ukʼutik ri qastzij
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2022
Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2024
w24 junio e uxaq 14-18
Ri qachalal Marcel Gillet kʼo pa ri u oficina pa ri sucursal re Bélgica.

KIKʼASLEMAL RI E WINAQ

Ri Jehová qas xutatabʼej ri nuchʼawem

XTZIJOX RUMAL MARCEL GILLET

PA JUN chaqʼabʼ are chiʼ 10 nujunabʼ, xenwil ri jeʼlalaj taq chʼumil che e kʼo pa ri kaj. Xinxukik y xinbʼan jun chʼawem. Paneʼ kʼateʼ tajin kwetaʼmaj chrij ri Jehová, are kʼu xinbʼij che ronojel ri tajin kinbʼisoj. Je wariʼ xumaj jun utz achilanik chqaxoʼl rukʼ ri Jehová, ri Dios che kutatabʼej «ri chʼawem» (Sal. 65:2). Weneʼ kichomaj, ¿jasche xinbʼan nuchʼawem che jun Dios che kʼateʼ tajin kwetaʼmaj chrij?

XKʼEXTAJ RI QAKʼASLEMAL

Xinalax pa ri 22 re diciembre 1929 pa Noville, jun aldea che kʼo nueve granjas chupam che kʼo chunaqaj Bastoña (Bélgica), che xuqujeʼ kbʼix Ardenas che. Sibʼalaj kinkikotik are chiʼ knaʼtaj chwe are chiʼ kʼa in nitzʼ na in kʼo kukʼ ri nutat nunan pa ri granja. Oj kebʼ rukʼ ri nuchaqʼ Raymond, ronojel taq qʼij kqesaj leche chke ri wakax, y are chiʼ kʼo chi ri uwach ri tikoʼn kojtobʼan che uyakik. Pa ri aldea che oj kʼo wi konojel ri winaq kesipanik y amaqʼel kqatoʼ qibʼ are chiʼ kajwatajik.

Tajin kinchakun rukʼ ri nufamilia pa ri granja.

Ri nutat Emile y ri nunan Alice, e católicos y ronojel taq domingos kebʼe pa misa. Are kʼu pa ri junabʼ 1939 xkʼextaj ronojel, are chiʼ pa ri aldea xeʼopan jujun precursores re Inglaterra, xkibʼij che ri nutat che kuyaʼ kutzʼibʼaj ribʼ rech kyaʼ ri wuj Consolación che (che kamik kbʼix ¡Despertad! che). Ri nutat xrilo che are ri qastzij tajin kkʼut chuwach, rumal laʼ xumaj retaʼmaxik más chrij ri Biblia. Sibʼalaj e utz ri qavecinos, are kʼu are chiʼ ri nutat xbʼe ta chi pa ri misa, xkibʼan kikʼulel che. Amaqʼel xkibʼij che che kel ta kan pa ri Iglesia, rumal laʼ amaqʼel xechʼojinik.

Ri in sibʼalaj kʼax kinnaʼo rumal ri tajin kbʼan che ri nutat. Rumal laʼ xinbʼan ri nuchʼawem che ri Dios rukʼ ronojel wanimaʼ junam rukʼ ri xinbʼij nabʼe kanoq. ¡Xinnaʼ jamaril rumal che xinwilo che nojimal ri qavecinos kkibʼan ta chi más kʼax chqe! Qas xinwilo che ri Jehová xutatabʼej ri nuchʼawem.

RI XQAKʼULMAJ ARE CHIʼ XUMAJIJ RI CHʼOJ

Pa ri 10 re mayo re 1940 ri Alemania nazi xumaj ubʼanik kʼax che ri tinamit Bélgica, rumal laʼ e kʼi chke ri winaq xeʼel bʼi pa ri tinamit. Ri nufamilia xojbʼe pa ri sur re Francia. Pa ri bʼe xqil ri chʼoj che tajin kkibʼan ri soldados franceses kukʼ ri alemanes.

Are chiʼ xojtzalij pa ri granja, xqilo che xelaqʼax bʼi ronojel ri jastaq qe. Xaq xiw kʼo kan ri qatzʼiʼ, ubʼiʼ Bobbie. Rukʼ wariʼ, xinmaj uchomaxik, «¿jasche kʼo kʼi taq chʼoj y kʼaxkʼolil?».

Marcel are chiʼ ala na.

Xnimar más ri wachilanik rukʼ ri Jehová are chiʼ kʼa in akʼal na.

Pa ri tiempo riʼ, sibʼalaj nim xojutoʼ wi che ri qachalal Emile Schrantza xbʼe che qasolixik, jun qachalal che are precursor y kʼamal bʼe. Qas utz xubʼan che uqʼalajisaxik chqawach rukʼ ri Biblia jasche kʼo kʼaxkʼolil, xuqujeʼ xuya urespuestas nikʼaj chi preguntas che in chomanaq chrij. Rukʼ ri xubʼij chwe, sibʼalaj xnimar ri wachilanik rukʼ ri Jehová y qas xinchʼobʼo che ri Dios sibʼalaj kloqʼoqʼenik.

Paneʼ majaʼ kkʼis ri chʼoj, xojkunik xojkʼojiʼ más kukʼ ri qachalal. Pa agosto re 1943, ri qachalal José-Nicolas Minet, xojusolij pa ri granja y xuya jun utzalaj chʼabʼal. Y are chiʼ xukʼis ri uchʼabʼal, xutaʼ wariʼ: «¿Jachin kraj kubʼan uqasanjaʼ?». Ri nutat, ri nutío y ri in xqayak ri qaqʼabʼ, y ri oj oxibʼ xqabʼan ri qaqasanjaʼ pa jun alaj nimaʼ che kqʼatan chunaqaj ri granja.

Pa diciembre re 1944, ri ejército alemán xumajij ri kʼisbʼal chʼoj pa ri segunda guerra mundial pa Europa occidental: ri kbʼix la batalla de las Ardenas che. Rumal che naqaj oj kʼo wi che ri xbʼan wi ri chʼoj, jun ikʼ xqakʼuʼ qibʼ o xqowaj qibʼ pa ri sótano. Jun qʼij, xinel lo che uyaʼik ri kiwa ri awaj y xaq kʼateʼ xqaj bombas puwiʼ ri granja y xkesaj bʼi ri uwiʼ. Chunaqaj ri corral kʼo jun soldado americano che xubʼij: «¡Chatjupuloq!». Aninaq xinkʼaq wibʼ cho ri ulew y xukoj ri ucasco pa nujolom rech kinriq ta kʼax.

XWETAʼMAJ MÁS UWACH RI JEHOVÁ

Ri qʼij che xojkʼuliʼk.

Are chiʼ xkʼis ri chʼoj, xojkunik xojbʼe pa jun congregación re Lieja, jun tinamit che kʼo 90 kilómetros (56 millas) che ri qachoch. Are chiʼ xqʼax ri tiempo xojkunik xqabʼan jun alaj grupo pa Bastoña. Xinmaj nuchak pa ri administración de impuestos, xuqujeʼ pa ri tiempo riʼ xinmaj ubʼanik estudiar Derecho. Tekʼuriʼ xinmaj chak che secretario rukʼ jun abogado. Pa 1951, xqabʼan jun asamblea re circuito pa Bastoña, e 100 winaq xeʼopanik. Chkixoʼl ri winaq riʼ xopan ri Elly Reuter, jun utzalaj precursora che 50 kilómetros (31 millas) xbʼin chrij bicicleta rech xopanik. Xqamaj uchʼabʼexik qibʼ y xojkʼuliʼk. Are chiʼ majaʼ kinchʼobʼ uwach ri al Elly, yaʼom jun invitación che rech kbʼe pa ri Tijobʼal re Galaad pa Estados Unidos. Are kʼu, xutzʼibʼaj bʼi jun carta che ri sede mundial rech kubʼij apanoq jasche kkun taj kbʼe pa ri tijobʼal. Ri qachalal Knorr, che pa ri tiempo riʼ are ukʼamon kibʼe ri kichak ri testigos rech Jehová, xutzalij lo ubʼixik che che weneʼ pa jun tiempo chik kkunik kbʼe pa Galaad rukʼ ri rachajil. Xojkʼuliʼ pa febrero 1953.

Ri wixoqil Elly y ri qalkʼwal Serge.

Pa wajun junabʼ riʼ, ri al Elly y ri in xojbʼe pa jun nim riqbʼal ibʼ ubʼiʼ: «Sociedad del Nuevo Mundo» pa ri Estadio de los Yankees Nueva York. Chilaʼ xinwetaʼmaj uwach jun utz qachalal achi che xubʼij che kuya nuchak pa Estados Unidos. Xqabʼan qachʼawem che ri Jehová y xqabʼij che ri qachalal che kqaj ta ri chak, tekʼuriʼ xojtzalij pa Bélgica rech keqatoʼo ri 10 publicadores che e kʼo pa Bastoña. Qʼaxinaq chi jun junabʼ, xkʼojiʼ ri alaj qalkʼwal ubʼiʼ Serge. Sibʼalaj xojbʼisonik rumal che xa 7 ikʼ xkʼasiʼk. Xqabʼij pa chʼawem che ri Jehová ronojel ri kqanaʼo, y ri areʼ xuya qachuqʼabʼ rukʼ ri kʼastajibʼal.

XQAMAJ RI SERVICIO RE TIEMPO COMPLETO

Pa octubre re 1961, xinriq jun chak re kebʼ oxibʼ qʼij, jeriʼ kinkunik kinbʼan ri precursorado. Xuqujeʼ pa wajun qʼij riʼ, jun chke ri qachalal che kchakun pa ri sucursal re Bélgica xinuchʼabʼej loq. Xutaʼ chwe we kwaj kinbʼan siervo de circuito (che kamik kbʼix, solinel re circuito che). Xinbʼij che: «¿La utz we nabʼe kqabʼan ri precursorado, tekʼuriʼ kqamajij wajun eqeleʼn riʼ?». Xkibʼij che utz, qʼaxinaq chi ocho ikʼ che qamajim ri precursorado, tekʼuriʼ xojbʼe che solinel pa septiembre re 1962.

Xqʼax kebʼ junabʼ, tekʼuriʼ xojsikʼix pa Betel re Bruselas, xqamaj upatanixik ri Jehová pa Betel pa octubre re 1964. Kʼi taq tewchibʼal xqariq pa wa taq junabʼ riʼ. Ri qachalal Knorr xusolij ri Betel re Bélgica pa 1965, qʼaxinaq chi jubʼiqʼ tiempo, xbʼix chwe che kinbʼan siervo de sucursal, sibʼalaj xinmay wariʼ. Tekʼuriʼ ri al Elly y ri in xojsikʼix pa ri clase 41 re ri Tijobʼal re Galaad. Ri e tzij che xubʼij ri qachalal Knorr 13 junabʼ kanoq che ri al Elly qas xkʼulmatajik. Are chiʼ xqabʼan graduar qibʼ, xojtzalij pa Betel re Bélgica.

XQATOʼ UWIʼ RI UTINAMIT RI JEHOVÁ

Pa wa taq junabʼ riʼ, nutoʼom uwiʼ ri utinamit ri Jehová pa Europa xuqujeʼ pa nikʼaj chi lugar rumal che in abogado (Filip. 1:7). Rumal wariʼ xinkunik xintzijon kukʼ ri qʼatal taq tzij pa más che 55 tinamit jawiʼ qʼatem wi uwach ri qachak. Are chiʼ xintzijon kukʼ ri e qʼatal taq tzij, xinbʼij taj che in abogado, xaneʼ xinbʼij che in testigo rech Jehová. Amaqʼel xintaʼ ri utobʼanik ri Jehová, rumal che wetaʼm che «ri uchomabʼal ri ajawinel pa uqʼabʼ ri Ajawaxel. Ktaqenik e jachaʼ taq ri nimaʼ, ri bʼe ri kraj ri Ajawaxel» (Prov. 21:1).

Knaʼtaj chwe are chiʼ jumul xintzijon kukʼ jun chke ri kʼo pa ri Parlamento Europeo. Rech kuya kintzijon rukʼ, kʼi taq mul rajawaxik xintaq bʼi jun solicitud. Y are chiʼ xinkunik xintzijon rukʼ, xubʼij chwe: «Xa cinco minutos kinya chawe». Xinpachabʼa ri nujolom, xinbʼan nuchʼawem. Ri achiʼ xutaʼ chwe: ¿Jas tajin kabʼano? Xinyak ri nujolom y xinbʼij che: «Tajin kinmaltyoxij che ri Dios rumal che ri at are jun chke ri pataninel». «¿Jaspeʼ xabʼij?», xcha chwe. Xinkʼut ri kubʼij Romanos 13:4 che, y rumal che ri areʼ are protestante, qas xuchʼobʼ ri xwaj xinbʼij che. Rumal laʼ, media hora xojtzijonik y sibʼalaj utz xel ri xqatzijoj. Xubʼij che nim kril ri chak che kqabʼano.

Pa kʼi taq junabʼ, ri utinamit ri Jehová rajawaxik bʼenaq chkiwach ri e qʼatal taq tzij pa Europa rech kkitoʼ uwiʼ ri kikojonik, rech ri tat nan kkichʼojij ri kalkʼwal y xuqujeʼ rumal ri impuestos. Kʼi taq mul nuyaʼom ri nutobʼanik chke ri e qachalal rech kkitoʼ uwiʼ ri kikojonik chkiwach ri e qʼatal ta tzij y wilom ronojel ri ubʼanom ri Jehová che kitoʼik. Ri oj testigos rech Jehová qachʼakom 140 casos chuwach ri Tribunal Europeo de Derechos Humanos.

XUQUJEʼ XEQATOʼ RI QACHALAL PA CUBA

Pa taq ri junabʼ 1990, ri qachalal Philip Brumley, jun chke ri kchakun pa ri sede mundial, Valter Farneti, re Italia, y ri in xojchakun junam rech keqatoʼ ri qachalal rech kyaʼ bʼe chke kkitzijoj ri utzij ri Dios pa Cuba, rumal che pa ri tiempo riʼ qʼatem uwach ri qachak chilaʼ. Xintzʼibʼaj bʼi jun carta che ri embajada re Cuba pa Bélgica, tekʼuriʼ xintzijon rukʼ jun funcionario, rech kqakʼut chuwach che qastzij ta ri xbʼix chrij ri qakojonik are chiʼ xqʼatex uwach. Are kʼu ri nabʼe taq mul che xqamulij qibʼ, qas ta kʼo xojkun che ubʼanik.

Pa taq ri junabʼ 90 are chiʼ xqasolij Cuba rukʼ ri a Philip Brumley y Valter Farneti.

Are kʼu xqabʼan qachʼawem che ri Jehová y rukʼ ri utobʼanik, xojkunik xqataq bʼi 5,000 biblias pa Cuba. Ronojel utz xelik, y ri e qachalal xekunik xkʼojiʼ jun kiBiblia. Rukʼ wariʼ xqilo che ri Jehová tajin kutewchij ri tajin kqabʼano. Rumal laʼ xqataʼ chi permiso rech kqataq bʼi 27,500 biblias y xyaʼ permiso chqe. ¡Sibʼalaj xinkikotik rumal che xinya ri tobʼanik chke ri qachalal re Cuba rech kkʼojiʼ jun kiBiblia!

Kʼi taq mul in bʼenaq pa Cuba rech kinwilo ri kqabʼano, je riʼ kʼo ta kqʼaten uwach ri qachak. Rumal laʼ in tzijoninaq kukʼ e kʼi chke ri qʼatal taq tzij re Cuba.

XEQATOʼ RI QACHALAL RE RUANDA

Pa 1994, xmajtaj jun chʼoj chkixoʼl ri winaq pa Ruanda xekamisax más che 1,000,000 winaq. Sibʼalaj bʼisobʼal rumal che jujun chke ri qachalal xekamik. Ri oj testigos rech Jehová aninaq xqabʼan jun grupo rech keqatoʼ ri e qachalal.

Are chiʼ xojopan pa ri capital, Kigali, xqilo che ri Oficina re Traducción y jawiʼ kekʼol wi ri qawuj sibʼalaj kiriqom kʼax rumal ri balas. Ri e qachalal xkitzijoj chqe ronojel ri kʼax che xbʼan chke y che e kʼi xekamisax che macheʼt. Are kʼu xuqujeʼ xkitzijoj chqe ronojel ri tajin kkibʼan che kitoʼik ri nikʼaj chik. Jun kʼutbʼal, xqetaʼmaj ri xukʼulmaj jun qachalal re ri etnia tutsi che 28 qʼij xukʼuʼ ribʼ o xrowaj ribʼ pa jun jul y xtoʼ rumal jun familia hutus che Testigos. Pa Kigali xuqujeʼ xbʼan jun riqbʼal ibʼ y xojkunik xqakubʼsaj kikʼuʼx más che 900 qachalal.

Ucholajil ri wachbʼal: 1. Jun wuj uriqom kʼax rumal balas. 2. Ri qachalal Marcel kʼo kukʼ nikʼaj chi qachalal pa jun almacén jawiʼ kʼolom wi tobʼanik chke nikʼaj chik.

Izquierda: Jun chke ri qawuj che e kʼo pa ri Oficina de Traducción xuriq kʼax rumal ri balas.

Derecha: Tajin kqil ri kqakʼam bʼi chke ri qachalal che xkiriq kʼax.

Tekʼuriʼ xqaqʼaxej ri frontera y xojbʼe pa Zaire (kamik kbʼix República Democrática del Congo che) rech keqatzukuj e kʼi chke ri Testigos re Ruanda che xeʼanimaj bʼik y e kʼo pa taq ri kikʼolbʼal ri refugiados che kʼo chunaqaj ri tinamit Goma. Rumal che keqariq taj jawiʼ e kʼo wi, xqabʼan qachʼawem che ri Jehová rech kojutoʼ che kiriqik. Xaq kʼateʼ xqil jun winaq che xpe qukʼ y xqataʼ che we retaʼm uwach jun testigo rech Jehová. Xubʼij: «Je, in testigo rech Jehová. Joʼ kixinkʼam bʼi rukʼ ri Comité re Socorro». Xqamulij qibʼ rukʼ ri comité, y tekʼuriʼ xqamulij qibʼ kukʼ 1,600 qachalal che e kʼo pa taq ri kikʼolbʼal ri refugiados rech kqaya kichuqʼabʼ. Xuqujeʼ xqasikʼij jun carta re ri Jupuq Ajakʼamal bʼe cho ronojel uwach Ulew. Ri e qachalal sibʼalaj utz xkita ri kubʼij ri carta, rumal che kubʼij: «Amaqʼel tajin kqabʼan qachʼawem pa iwiʼ. Qetaʼm che ri Jehová amaqʼel kixutoʼo». ¡Ri xubʼij ri Ajkʼamal bʼe cho ronojel uwach Ulew, qastzij xkʼulmatajik! Kamik pa Ruanda e kʼo más che 30,000 testigos rech Jehová.

KINYA TA KAN UPATANIXIK RI JEHOVÁ

Pa ri junabʼ 2011, xkam ri wixoqil Elly, 58 junabʼ xqukʼaj qibʼ. Nubʼim che ri Jehová pa chʼawem ronojel ri kinnaʼo y ri areʼ ukubʼsan nukʼuʼx. Xuqujeʼ uyaʼom nuchuqʼabʼ rumal che amaqʼel kintzijoj ri utz taq tzij chke ri nuvecinos.

Paneʼ 90 chi nujunabʼ, kinel na kukʼ ri qachalal che utzijoxik ri utzij ri Dios ronojel taq semanas. Xuqujeʼ sibʼalaj kinkikotik rumal che kintobʼan rukʼ ri Departamento de Asuntos Legales waral pa ri sucursal re Bélgica y che rukʼ ri wetaʼmam keʼintoʼ nikʼaj chi qachalal y keʼensolij ri qachalal betelitas che majaʼ kijunabʼ chnuwach.

Qʼaxinaq chi 84 junabʼ are chiʼ xinbʼan ri nabʼe nuchʼawem che ri Jehová. Rukʼ ri chʼawem che xinbʼano xumaj jun achilanik chqaxoʼl rukʼ ri Jehová. ¡Sibʼalaj kinmaltyoxij che ri Jehová che amaqʼel xuta ri nuchʼawem! (Sal. 66:19).b

a Ri ubiografía ri qachalal Schrantz xel pa La Atalaya 1 re febrero 1974, páginas 90 kopan 94.

b Ri qachalal Marcel Gillet xkam pa ri 4 re febrero 2023, are chiʼ kʼateʼ tajin kbʼan wajun kʼutunem riʼ.

    E wuj pa quiché (1993-2025)
    Uk'isik sesión
    Umajixik sesión
    • quiché
    • Chataqa b'ik
    • Ri qas utz kawilo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ri kta' chawe rech kakojo
    • Keta'max ta ri xatz'ib'aj
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Umajixik sesión
    Chataqa b'ik