KʼUTUNEM 4
¿Jas cholajil kojom pa ri congregación cristiana?
«DIOS man are ta jun Dios re tukin ibʼ, xaneʼ re jamaril». Are waʼ ri xubʼij ri apóstol Pablo chrij ri Dios are chiʼ xutzʼibʼaj ri nabʼe carta chke ri cristianos re ri tinamit Corinto. Xuqujeʼ xubʼij che rajawaxik kebʼan ri e riqbʼal ibʼ «rukʼ kolomal [utz kbʼan che] xuqujeʼ rukʼ cholajil» (1 Cor. 14:33, 40).
2 Pa nabʼe taq tzij re wajun carta riʼ, ri apóstol Pablo xchʼaw chrij ri jalajoj chomanik che kʼo pa ri congregación re Corinto. Rumal laʼ xubʼij chke ri e qachalal ri rajawaxik kkibʼano, xutzʼibʼaj wariʼ: «Chux junam ichomanik, chux junam iwanimaʼ iwonojel» (1 Cor. 1:10, 11). Tekʼuriʼ xuya pixabʼ chke chrij ri jastaq che tajin kujach kiwach. Rech kuqʼalajisaj chkiwach che rajawaxik xa junam ri kichomanik y ri kkibʼano, xujunamaj ri congregación rukʼ ri qacuerpo. Xubʼij che ronojel ri e kʼo pa ri congregación, apastaneʼ ri keqeleʼn, rajawaxik kkiloqʼoqʼej kibʼ y kel kikʼuʼx chbʼil taq kibʼ (1 Cor. 12:12-26). Mat xekun riʼ che ubʼanik, wet mat kʼo ucholajil ri kbʼan pa ri congregación.
3 Are kʼu, ¿jas ubʼanik ri congregación cristiana? ¿Jachin kebʼin ri kbʼan chupam? ¿Jas cholajil kʼo chupam? ¿E jachin keʼilow ri kajwataj che? Ri Biblia kuya ri respuestas (1 Cor. 4:6).
JUN TINAMIT CHE KʼAMOM UBʼE RUMAL RI DIOS
4 Ri congregación cristiana xumaj lo pa ri Pentecostés re ri junabʼ 33, kimik qʼaxinaq chi más che kebʼ mil junabʼ. ¿Jas ubʼanik ri congregación cristiana? Are jun jupuq winaq che kʼamom kibʼe rumal ri Dios, kraj kubʼij che are ri Dios (theós) ktaqan pa kiwiʼ (krátos).a Ri kuya ubʼixik ri Biblia che xkʼulmataj pa ri junabʼ 33, kuqʼalajisaj che are ri Dios xmajin lo ri congregación cristiana are chiʼ xeʼuchaʼ ri nabʼe taq cristianos che kebʼe pa ri kaj (Hech. 2:1-47). Ri Biblia kubʼij rachoch o ufamilia ri Dios che (1 Cor. 3:9; Efes. 2:19). Ri congregaciones rech ri qaqʼij are kkesaj uwach ri cholajil che xkoj pa ri congregación cristiana re ri nabʼe siglo.
Kimik, pa taq ri congregaciones kech ri testigos rech Jehová kojom ri cholajil che xkoj pa ri nabʼe siglo
5 Xmajtaj lo ri congregación cristiana kukʼ ciento veinte tijoxelabʼ che xyaʼ uxlabʼixel pa kiwiʼ junam che bʼim kan pa Joel 2:28, 29 (Hech. 2:16-18). Pa ri qʼij re ri Pentecostés e oxibʼ mil winaq xekojon chrij ri Jesús, xkibʼan kiqasanjaʼ y xeʼok pa ri congregación kukʼ ri cristianos che kebʼe pa ri kaj. Xumaj lo pa ri qʼij riʼ, «xekʼojiʼ konojel chupam ri kitijonik ri taqomxelabʼ [apóstoles]». Jehová xutewchij ri congregación y rumal laʼ xekʼiyar ri cristianos chupam (Hech. 2:41, 42, 47).
6 Sibʼalaj xekʼiyar ri cristianos rech ri congregación re Jerusalén, rumal laʼ ri nim kojol tabʼal toqʼobʼ ke ri judíos xpe royowal rumal che ri cristianos e kʼi winaq tajin kekitijoj. Y jujun chke ri kojol tabʼal toqʼobʼ xeʼux cristianos y xeʼok pa ri congregación (Hech. 5:27, 28; 6:7).
7 Are chiʼ majaʼ ktzalij ri Jesús pa ri kaj, xubʼij kan wariʼ chke ri utijoxelabʼ: «Kixel kʼu na bʼik che uyaʼik qʼalajisanik chwij, pa Jerusalén pa ronojel ri ulew re Judea xuqujeʼ pa Samaria, xuqujeʼ kʼu pa taq ri tinamit ri sibʼalaj naj e kʼo wi cho ronojel ri uwach ulew» (Hech. 1:8). Y je xkʼulmatajik. Rumal che are chiʼ kaminaq chi ri Esteban xbʼan kʼax chke ri cristianos re Jerusalén, rumal laʼ xebʼe pa taq ri tinamit re Judea y Samaria. Are kʼu xkiya ta kan utzijoxik ri utzij ri Dios pa taq ri tinamit che xebʼe wi, y kʼi chke ri winaq xekojon chrij ri Jesús, jujun chke are ri winaq re Samaria (Hech. 8:1-13). Y are chiʼ xqʼax ri tiempo, ri tijoxelabʼ xuqujeʼ xkitzijoj ri utzij ri Dios chke nikʼaj chi winaq che e judíos taj (Hech. 10:1-48). Rumal ri chak che xkibʼano, kʼi chke ri winaq xeʼux cristianos y xekʼiyar más ri congregaciones pa nikʼaj chi tinamit (Hech. 11:19-21; 14:21-23).
8 ¿Jas xubʼan ri Jehová rech rukʼ cholajil y che areʼ kkʼamow kibʼe ri kʼakʼ taq congregaciones riʼ? Xukoj ri ruxlabʼixel rech kyaʼ eqeleʼn chke achijabʼ rech kekichajij ri e kʼo pa ri congregaciones. Jun kʼutbʼal, are ri xubʼan ri Pablo y ri Bernabé che xekikoj kan kʼamal taq bʼe pa taq ri congregaciones che xekisolij pa ri nabʼe kiviaje misional (Hech. 14:23). Are chiʼ xqʼax ri tiempo, ri Pablo xubʼan riqbʼal ibʼ kukʼ ri e kʼamal bʼe re Éfeso, xunaʼtasaj chke che kʼo jun jastaq nim ubʼanik che rajawaxik kkibʼano. Ri Lucas xutzʼibʼaj kan ri xubʼij ri Pablo: «Chichajij iwibʼ. Chichajij ronojel ri jumulaj chij ri yoʼm pa iqʼabʼ rumal ri Ruxlabʼal ri Dios. Xuya pa iqʼabʼ rech keʼiyuqʼuj ri e komon kojonelabʼ rech ri Dios, ri xeʼuloqʼ rukʼ ri ukikʼel» ri uKʼojol (Hech. 20:17, 28). Waʼ taq cristianos riʼ xkibʼan pa kikʼaslemal ronojel ri kubʼij ri uTzij ri Dios, rumal laʼ xeʼux kʼamal taq bʼe re ri congregación (1 Tim. 3:1-7). Xaq xiw ta ri Pablo xkunik xeʼukoj kʼamal taq bʼe. Xaneʼ xuqujeʼ ri Tito, jun tobʼanel re ri Pablo, xyaʼ taqanik pa uqʼabʼ rech kubʼan wariʼ pa ri congregaciones re Creta (Tito 1:5).
9 Pa ri tiempo riʼ, ri apóstoles y ri e kʼamal bʼe che e kʼo pa Jerusalén are ri e kʼamal bʼe pa kiwiʼ konojel ri congregaciones, che aninaq xekʼiyarik. Pa wajun tiempo riʼ, e areʼ e kʼo chupam ri Jupuq Ajkʼamal bʼe kech konojel ri cristianos.
10 Are chiʼ ri apóstol Pablo xutzʼibʼaj ri carta che ri congregación re Éfeso, xubʼij chke jas kkibʼano rech junam kechakun pa ri congregación. Rajawaxik che ketobʼan rukʼ ri ruxlabʼixel ri Dios y che kekitereneʼj ri utaqanik ri Jesús che are ri Kʼamal bʼe pa uwiʼ ri congregación. Xuqujeʼ xubʼij chke che rajawaxik keʼux manxo y junam kechakun rukʼ «ri utobʼanik ri uxlabʼixel». We kkibʼan wariʼ kʼo jamaril riʼ pa ri congregación (Efes. 4:1-6). Tekʼuriʼ, ri Pablo xchʼaw chrij ri kubʼij pa Salmo 68:18 y xubʼij chke che Jehová uyaʼom eqeleʼn chke ri achijabʼ che kʼo utz taq kibʼantajik rech kkikʼam ubʼe ri congregación; keʼux apóstoles, qʼaxal taq tzij, e tzijol utzij ri Dios, kʼamal taq bʼe y ajtijabʼ. Wariʼ are jun sipanik che uyaʼom ri Jehová rech kkowir ri kikojonik ri e kʼo pa ri congregaciones y knimar ri kachilanik rukʼ ri Jehová (Efes. 4:7-16).
¿JAS CHOLAJIL KOJOM PA RI CONGREGACIONES KIMIK?
11 Kimik, pa taq ri congregaciones kech ri testigos rech Jehová kojom ri cholajil che xkoj pa ri nabʼe siglo. E winaq re ronojel uwach Ulew xa junam ri kichomanik pa ri kikojonik che kʼamom kibʼe kumal e cristianos che kebʼe pa ri kkaj (Zac. 8:23). ¿Jasche xa junam ri kichomanik? Rumal che tajin ketoʼ rumal ri Jesús. Junam rukʼ ri xubʼij kanoq, uyaʼom tobʼanik chke ri e chaʼom «kʼa pa ri ukʼistajik ri uwach ulew» o pa ri kʼisbʼal taq qʼij. Kimik, xuqujeʼ e kʼo nikʼaj chi winaq che e okinaq chupam ri congregación cristiana. E kojonaq chrij ri utz taq jastaq che kubʼan na ri uQʼatbʼal tzij ri Dios, kijachom ri kikʼaslemal che ri Jehová y kibʼanom kiqasanjaʼ (Mat. 28:19, 20; Mar. 1:14; Hech. 2:41). Waʼ taq winaq riʼ are ri kbʼix nikʼaj chi chij chke. Kkinimaj ri ktaqan wi ri Jesucristo, «ri utzalaj ajyuqʼ», y keʼux «jumulaj chij» kukʼ ri e chaʼom (Juan 10:14, 16; Efes. 1:22, 23). Ri e kebʼ jupuq winaq riʼ xa jun kibʼanom rumal che kkichʼobʼo che are ri Cristo Kʼamal bʼe pa kiwiʼ y kkinimaj ri kubʼij «ri jikalaj pataninel, utz uchomanik», ri kojom rumal ri Jesús che uchajixik ri utinamit ri Jehová. Masach chqe che nim upatan che kqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri jikalaj pataninel (Mat. 24:45).
RI QABʼIʼ CHKIWACH RI E QʼATBʼAL TZIJ
12 E kojom jujun taq bʼiʼaj chkiwach ri e qʼatbʼal tzij (entidades legales) pa jalajoj taq tinamit. Jun kʼutbʼal, ri Asociación de los Testigos de Jehová. ¿Jas chak kkibʼano? Rukʼ wariʼ ri utinamit ri Jehová kuya ri kajwataj chqe pa ri qakojonik. Xuqujeʼ kojkitoʼ che uyaʼik ubʼixik pa ronojel ri uwach Ulew ri utz taq jastaq re ri uQʼatbʼal tzij ri Dios, are chiʼ kʼa majaʼ kpe ri kʼisbʼal. Ri qabʼiʼ chkiwach ri e qʼatbʼal tzij junam kechakunik y yaʼom bʼe chke kumal ri e qʼatbʼal tzij rech kechakun pa jalajoj taq tinamit.
RI SUCURSALES
13 Pa ronojel ri uwach Ulew e kʼo sucursales che kkil ri kbʼan che utzijoxik ri utzij ri Dios pa jun o kʼi países. Pa jun sucursal kʼo jun Comité re Sucursal, che kekoj oxibʼ o más kʼamal bʼe chupam, jun chke are ri jachal kichak o coordinador.
14 Pa ri territorios re taq ri sucursales, e yaʼom ri congregaciones pa taq circuitos. ¿Jas unimal jun circuito kbʼanik? Are kilik jampaʼ congregaciones e kʼo pa ri territorio, jawiʼ e kʼo wi y ri kichʼabʼal ri winaq. Rech kil ri kajwataj che jun circuito, kkoj jun solinel re circuito. Ri sucursal kubʼij che ri solinel jas kubʼan che ri reqeleʼn.
15 Ri congregaciones nim kkil wi y kkinimaj ri cholajil che uyaʼom ri Jehová pa ri utinamit. Y nim kkil wi che e kʼo kʼamal bʼe che kkil ri kajwataj chke ri sucursales, ri circuitos y ri congregaciones. Xuqujeʼ kkichʼobʼo che xaq xiw ri jikalaj pataninel kkunik kuya ri kajwataj chke pa ri kikojonik, pa ri qʼij che kajwatajik. Y ri jikalaj pataninel, nim kril wi ri taqanik che kʼo pa uqʼabʼ ri Cristo, kunimaj ri e pixabʼ che kʼo pa ri Biblia y kuya bʼe che ri uxlabʼixel kukʼam bʼe pa uwiʼ. Rumal che qonojel kqapatanij ri Jehová pa junamam, kqariq ri tewchibʼal che xkiriq ri congregaciones re ri nabʼe siglo che «ko xetakʼabʼax pa ri kikojonik» y ronojel qʼij xekʼiyarik (Hech. 16:5).
a Pa ri uTzij ri Dios La Biblia. Traducción del Nuevo Mundo pa 1 Pedro 5:10, 11 kojom kan ri e tzij «Dios» y «poder».