UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET Watchtower
Watchtower
UK'OLB'AL WUJ PA INTERNET
quiché
'
  • '
  • ä
  • Ä
  • BIBLIA
  • E WUJ
  • E RIQB'AL IB'
  • od kʼutunem 14 e uxaq 141-156
  • Ri kbʼanik rech kʼo jamaril y chʼajchʼojil pa ri congregación

K'o ta video che wajun kʼutunem ri'.

Chakuyu' qamak, ri video ktziji' taj.

  • Ri kbʼanik rech kʼo jamaril y chʼajchʼojil pa ri congregación
  • Rukʼ cholajil kqabʼan ri kraj ri Jehová
  • Subtítulo
  • K'utunem che kjunamatajik
  • RI CHʼOJ CHRIJ JASTAQ CHE QAS TA NIM UBʼANIK
  • RI E KʼAMAL BʼE KKIYA PIXABʼ CHE ESAM PA RI BIBLIA
  • ¿JAS KBʼAN CHE UKOJIK KETAL RI KKIBʼAN JACHIKE RI KKAJ?
  • ¿JAS KBʼAN CHE KISUKʼUMAXIK JUJUN NIMAʼQ TAQ CHʼOJ PA RI CONGREGACIÓN?
  • ¿JAS KBʼAN CHE RILIK RI NIMAʼQ TAQ MAK?
  • ¿JAS KBʼAN CHE UBʼIXIK PA RI CONGREGACIÓN CHE XBʼAN CENSURAR JUN CRISTIANO?
  • ARE CHIʼ KESAX BʼI JUN WINAQ PA RI CONGREGACIÓN
  • ¿JAS KBʼAN CHE UBʼIXIK ARE CHIʼ KESAX BʼI JUN WINAQ PA RI CONGREGACIÓN?
  • JUN WINAQ KRAJ TA CHIK KUX TESTIGO RECH JEHOVÁ
  • ARE CHIʼ JUN WINAQ KUX CHI TESTIGO RECH JEHOVÁ
  • ¿JAS KBʼAN CHE UBʼIXIK ARE CHIʼ JUN WINAQ KUX CHI TESTIGO RECH JEHOVÁ?
  • ARE CHIʼ JUN AKʼAL TESTIGO KESAX BʼI PA RI CONGREGACIÓN
  • ARE CHIʼ JUN PUBLICADOR NO BAUTIZADO KUBʼAN JUN NIMALAJ MAK
  • RI JEHOVÁ KUTEWCHIJ RI JAMARIL Y RI CHʼAJCHʼOJIL RE RI CONGREGACIÓN
  • ¿Jas kbʼan che ukʼutik loqʼoqʼebʼal y toqʼobʼisal wachaj chke ri xkibʼan jun nimalaj mak?
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2024
  • ¿Jas kqabʼan che kitoʼik ri e esam bʼi pa ri congregación?
    Ri Chajinel, Kutzijoj ri Uqʼatbʼal tzij ri Jehová (re etaʼmanik) 2024
Rukʼ cholajil kqabʼan ri kraj ri Jehová
od kʼutunem 14 e uxaq 141-156

KʼUTUNEM 14

Ri kbʼanik rech kʼo jamaril y chʼajchʼojil pa ri congregación

RONOJEL taq junabʼ, e kʼi winaq kebʼe pa ri rachoch ri Jehová che uqʼijilaxik, junam rukʼ ri kubʼij ri xtzʼibʼax kan pa ri Biblia (Miq. 4:1, 2). Utz kqabʼan che kikʼulaxik pa ri «komon kojonelabʼ [congregación] rech ri Dios» (Hech. 20:28). Ri e winaq riʼ nim kkil upatanexik ri Jehová qukʼ y che e kʼo pa ri utinamit che chʼajchʼoj y kʼo jamaril chupam. Are ri ruxlabʼixel ri Dios y ri e pixabʼ che kʼo pa ri Biblia kojtowik rech kʼo jamaril chqaxoʼl y oj chʼajchʼoj pa ri congregación (Sal. 119:105; Zac. 4:6).

2 Are chiʼ kqanimaj ri e taqanik y ri e pixabʼ re ri Biblia, kkʼextaj ri qakʼaslemal (Col. 3:10). Kqakuy ri kbʼan chqe y kʼo ta chʼoj chqaxoʼl paneʼ jalajoj ri qachomanik. We junam ri qachomanik rukʼ ri Jehová, kʼo ta chʼoj riʼ chqaxoʼl kukʼ ri e qachalal y pa junamam riʼ kqapatanij (Hech. 10:34, 35).

3 Paneʼ kqakoj qachuqʼabʼ che ubʼanik wariʼ, kʼo jujun taq mul kkʼulmataj jastaq che kuyak chʼoj chqaxoʼl y kresaj ri jamaril pa ri congregación. ¿Jasche? Rumal che kebʼan ta ri e pixabʼ che kubʼij ri Biblia. Xuqujeʼ rumal che oj ajmakibʼ, rajawaxik kqakoj qachuqʼabʼ chuwach ri e qabʼantajik che e utz taj (1 Juan 1:10). Weneʼ chubʼanik taj kqabʼij o kqabʼan jastaq che kubʼan kʼax chke ri e nikʼaj chik. O weneʼ chqe oj kbʼan wi ri kʼax y rumal wariʼ kqachomaj kqaya kan upatanexik ri Jehová. Xuqujeʼ weneʼ kʼo jun winaq kumaj ubʼanik jastaq che kuya pa kʼax ri chʼajchʼojil re ri congregación y ri kikojonik ri e qachalal (Rom. 3:23). ¿Jas kbʼanik rech ksukʼumax ri e jastaq riʼ?

4 Rumal che ri Jehová kojuloqʼoqʼej y retaʼm che xa oj ajmakibʼ, uyaʼom kan pa ri uTzij ri rajawaxik kqabʼano are chiʼ kʼo jun chʼoj chqaxoʼl. Ri e kʼamal bʼe re ri congregación xuqujeʼ kkiya tobʼanik chqe chqajujunal. We kqanimaj ri e pixabʼ che rukʼ loqʼoqʼebʼal kkiya ri e kʼamal bʼe chqe, kkʼojiʼ utzilal chqaxoʼl kukʼ ri e qachalal y kkʼojiʼ jun utz qachilanik rukʼ ri Jehová. Y qastzij qetaʼm che ri areʼ kojuqʼilo rumal che kojuloqʼoqʼej (Prov. 3:11, 12; Heb. 12:6).

RI CHʼOJ CHRIJ JASTAQ CHE QAS TA NIM UBʼANIK

5 Jujun taq mul, ri cristianos kechʼojin chrij jastaq che qas ta nim ubʼanik. Wariʼ rajawaxik aninaq y rukʼ loqʼoqʼebʼal kesukʼumaxik (Efes. 4:26; Filip. 2:2-4; Col. 3:12-14). Ri apóstol Pedro xubʼij: «Chikojoʼ ichuqʼabʼ che uloqʼoqʼexik iwibʼ, rumal rech chi ri loqʼoqʼebʼal kʼuʼx kubʼano chi kesachtaj kʼi mak». Kqil na jas kubʼan wajun pixabʼ riʼ che qatoʼik rech kqasukʼumaj jun chʼoj chrij jastaq che qas ta nim ubʼanik (1 Ped. 4:8). Ri Biblia kubʼij che qonojel «kujqaj pa kʼi kiwach sachinaqil» (Sant. 3:2). We kqabʼan ri kubʼij Mateo 7:12, kojkunik kqakuy kimak ri e nikʼaj chik y knaʼtaj ta chi ri kʼax che xbʼan chqe (Mat. 6:14, 15).

6 We xqabʼij o xqabʼan jun jastaq che xubʼan kʼax che jun qachalal, rajawaxik kqabʼan ri nabʼe jastaq che xubʼij kan ri Jesús rech kojutzir chi jun mul rukʼ y rech kuriq ta kʼax ri qachilanik rukʼ ri Jehová. Ri Jesús xuya wajun pixabʼ riʼ chke ri utijoxelabʼ: «Rumal riʼ we kakʼam bʼik ri asipanik puwiʼ ri porobʼal chilaʼ kʼut knaʼtaj wi chawe chi ri awachalal kʼo kunaʼ chawij, chayaʼ kan ri asipanik chilaʼ chuwach ri porobʼal. Jat, chatutzir nabʼe rukʼ ri awachalal. Kʼateʼ riʼ kattzelej rukʼ ri porobʼal che uyaʼik ri asipanik» (Mat. 5:23, 24). Weneʼ xa qas ta xuchʼobʼo ri xqabʼij o ri xqabʼano; rumal laʼ chojtzijon chrij wariʼ rukʼ ri qachalal. Kʼo jujun taq chʼoj chqaxoʼl rumal che xa oj ajmakibʼ, are kʼu, we chanim kojtzijon chrij ri xkʼulmatajik, kʼax ta kqariq riʼ che usukʼumaxik ri kʼax y jun ta wi kkichomaj ri e nikʼaj chik.

RI E KʼAMAL BʼE KKIYA PIXABʼ CHE ESAM PA RI BIBLIA

7 Jujun taq mul, ri e kʼamal bʼe kkilo che rajawaxik kkitoʼ jun qachalal rech kukʼex ri utz taj ubʼantajik, are kʼu kʼax kkiriq che ubʼixik che. Ri apóstol Pablo xutzʼibʼaj wariʼ chke ri cristianos re Galacia: «Wachalalibʼ, we kʼo jun kiriqo chi kʼo pa jun mak, ix ri utz ri ikʼaslemal aj uxlabʼaxel, chitoʼ ri je ubʼanom waʼ rukʼ uchʼuchʼujil iwanimaʼ rech ktzelej pa sukʼil» (Gál. 6:1).

8 Ri e kʼamal bʼe kekichajij ri e qachalal pa kikojonik y kekitoʼo rech kenimar ta ri e chʼoj chkixoʼl. Ri e areʼ kkikoj kichuqʼabʼ che ubʼanik ri xutzujuj kan ri Jehová, ri Isaías xutzʼibʼaj wariʼ: «Chkijujunal waʼ keʼux na jun toʼbʼal ibʼ chuwach ri kaqiqʼ, xuqujeʼ jun panibʼal chuwach ri kaqiqʼ jabʼ, jachaʼ ubʼe taq jaʼ re jaʼbʼal pa chaqiʼj ulew, jachaʼ ri umuʼjal jun nimalaj abʼaj pa ri chaqiʼj uwo saq» (Is. 32:2).

¿JAS KBʼAN CHE UKOJIK KETAL RI KKIBʼAN JACHIKE RI KKAJ?

9 Ri apóstol Pablo xubʼij che rajawaxik kqachajij qibʼ chuwach ri itzel taq kibʼantajik jujun cristianos pa ri congregación. Xubʼij wariʼ: «Kintaqan chiwe pa ri ubʼiʼ ri qAjaw Jesucristo, chi kitas iwibʼ chrij apachin jun qachalal ri kubʼano xa jachike ri kraj [indisciplinado], man kchakun taj». Xuqujeʼ xubʼij: «We kʼo jun man kunimaj ta ri qatzij pa we wuj riʼ, chikojoʼ retal waʼ [señalar], miwachilaj, rech kkʼixik. Mibʼan kʼu ikʼulel che, xaneʼ chipixbʼej je jas ri kʼibʼan che jun iwachalal» (2 Tes. 3:6, 14, 15).

10 Jujun taq mul, weneʼ kubʼan ta jun nimalaj mak ri winaq rech kesax bʼi pa ri congregación, are kʼu kukʼutu che nim ta keril ri e taqanik che uyaʼom ri Dios chke ri cristianos. Weneʼ sibʼalaj saqʼor, kchʼachʼatik o tzʼil, kunim ribʼ pa ri kikʼaslemal ri e winaq, keʼusubʼ ri e nikʼaj chik rech kʼo kuchʼak chkij o kuchaʼ etzʼanem che utz taj (2 Tes. 3:11). Wariʼ are jun cristiano che tajin kubʼan jachike ri kraj o indisciplinado y che sibʼalaj lawalo ri kubʼano, kutzʼilobʼisaj ri ubʼiʼ ri congregación y kubʼano che ri e nikʼaj chik je kkibʼano.

11 Ri nabʼe jastaq che kkibʼan ri e kʼamal bʼe are che kkikoj ri Biblia rech kkiya unoʼj ri winaq. Are kʼu, we kukʼam ta ri tobʼanik che kyaʼ che o ri kbʼix che kumal ri e kʼamal bʼe, weneʼ kkil ri e kʼamal bʼe che utz kyaʼ jun chʼabʼal ri kbʼix wi che rajawaxik kqachajij qibʼ rumal che kʼo jun pa ri congregación che tajin kubʼan jastaq che utz taj. Ri e kʼamal bʼe qas kkil na we qas lawalo ri tajin kubʼan ri cristiano o tajin kubʼan kʼax chke e nikʼaj chik rech kkilo we rajawaxik kyaʼ ri chʼabʼal. Ri kyaʼow ri chʼabʼal kubʼij ta ubʼiʼ ri cristiano che tajin kubʼan jachike ri kraj pa ri ukʼaslemal; xaneʼ xaq xuwi kuqʼalajisaj ri kubʼij ri Biblia chrij ri tajin kubʼano. Ri e qachalal che ketaʼm ri tajin kkʼulmatajik kkichajij kibʼ chuwach ri cristiano che tajin kubʼan jachike ri kraj pa ri ukʼaslemal, are kʼu kkiya na tobʼanik che pa ri ukojonik y kkipixbʼej je jas jun qachalal.

12 We ri e kʼo pa ri congregación kkinimaj ronojel ri taqanik che kyaʼik, ri cristiano che tajin kubʼan jachike ri kraj pa ri ukʼaslemal weneʼ kkʼixik rumal ri tajin kubʼano y kusukʼumaj ribʼ. Are chiʼ ukʼutum chik che ukʼexom chi ri ubʼantajik, rajawaxik ta chik kchomaxik che are jun cristiano che kojom retal.

¿JAS KBʼAN CHE KISUKʼUMAXIK JUJUN NIMAʼQ TAQ CHʼOJ PA RI CONGREGACIÓN?

13 We kqakuy umak jun winaq y kqasach kan ronojel ri xubʼano, kraj ta kubʼij che xa utz kqil ri itzelal y che kʼo ta kubʼij qakʼuʼx che. Xaq ta kojkaʼy che jun winaq che kubʼan jun nimalaj mak, rumal che ronojel ta ri makaj kkʼulmatajik xa rumal che oj ajmakibʼ (Lev. 19:17; Sal. 141:5). Pa ri Taqanik che xuya ri Dios chke ri israelitas, qas xqʼalajinik che kʼo jujun makaj más e nimaʼq chkiwach ri e nikʼaj chik. Y kimik je kqachomaj ri oj cristianos (1 Juan 5:16, 17).

14 Ri Jesús xubʼij kanoq jas rajawaxik kbʼanik we kʼo jun nimalaj chʼoj chkixoʼl ri cristianos. Are wariʼ ri rajawaxik kbʼanik: «We ri awachalal kubʼan jun mak chawe, [1] jat, chachʼabʼej xaq pa atukel wi. We kutatabʼej ri atzij, xariq utzil chixoʼl rukʼ ri awachalal. We kʼu man kutatabʼej ri atzij, [2] cheʼakʼamaʼ bʼik jun o kebʼ winaq chik awukʼ. Jeriʼ ix kʼo ix kebʼ oxibʼ ri iwetaʼm jas ubʼanik ri kʼax kʼo chixoʼl rukʼ ri awachalal, rech kejikibʼax ri itzij. We ri awachalal man kutatabʼej ta ri kitzij, [3] chabʼij chke ri komon kojonelabʼ [congregación]. We kʼu man kutatabʼej ri kitzij ri komon kojonelabʼ chux bʼaʼ chawe jachaʼ jun man kojonel taj, chux je jas jun toqʼil alkabʼal chawe» (Mat. 18:15-17).

15 Are chiʼ kojchoman chrij ri xutzijoj ri Jesús pa Mateo 18:23-35, kqilo che xchʼaw chrij jastaq che sibʼalaj lawalo che kʼo ubʼanik rukʼ ri pwaq y nikʼaj chi jastaq re jun winaq, junam rukʼ ri usubʼik jun winaq rumal pwaq o are chiʼ ktoj ta chi jun kʼasaj. Xuqujeʼ are jun nimalaj mak ri ubʼanik tzijtal o ajaltzijol chrij jun winaq, rumal che wariʼ sibʼalaj kutzʼilobʼisaj ri ubʼanik chkiwach ri e nikʼaj chik.

16 We kʼo rumal che kqachomaj che jun qachalal ubʼanom jun chke ri mak riʼ chqe, aninaq ta kqabʼilaʼ chke ri e kʼamal bʼe. Chqabʼanaʼ ri xubʼij ri Jesús: nabʼe, chojtzijon rukʼ ri qachalal. Chqakojoʼ qachuqʼabʼ che usukʼumaxik ri kʼax xaq oj kebʼ rukʼ ri qachalal, kʼo ta jun chik ketaʼmanik. Are kʼu chnaʼtaj chqe che ri Jesús xubʼij taj che xa jun mul kojtzijon rukʼ ri qachalal. Wariʼ kraj kubʼij che we kutaʼ ta sachbʼal umak chqe, kojkunik kojtzijon chi rukʼ pa jun chi qʼij. We rukʼ wariʼ xojutzir rukʼ ri qachalal, ri areʼ sibʼalaj kumaltyoxij riʼ che kʼo ta xqatzijoj wi ri xkʼulmatajik y xqesaj ta ukʼixbʼal. Kojkikot chi jumul riʼ rukʼ.

17 Kʼo ta chi rajawaxik kqabʼano we ri qachalal xuchʼobʼo che utz ta ri xubʼano, kutaʼ sachbʼal umak y kukʼex ri xubʼano. Paneʼ jun qachalal sibʼalaj kʼax xubʼan che jun chik, kekunik kkisukʼumaj ri chʼoj xaq pa kitukel e kebʼ.  

18 Weneʼ ri qachalal kukʼex ta ri ubʼantajik are chiʼ kojtzijon rukʼ pa qatukel. We jeriʼ, kojkunik kqabʼan chi ri jun jastaq che xubʼij ri Jesús: kqataʼ toqʼobʼ che jun o kebʼ winaq kebʼe qukʼ rech kojchʼaw rukʼ. Ri kraj ri winaq che kbʼe qukʼ xa junam rukʼ ri kqaj oj: kojutzir rukʼ ri qachalal. Are más utz che ri kebʼe qukʼ, xuqujeʼ xkil ri xkʼulmatajik; are kʼu, we kʼo ta xilowik kuya kqataʼ toqʼobʼ che jun o kebʼ winaq rech kekʼojiʼ qukʼ are chiʼ kojtzijon rukʼ ri qachalal. Weneʼ e areʼ xuqujeʼ kiqʼaxem chi jun kʼax junam rukʼ ri tajin kqariqo, je wariʼ kkilo we qastzij kʼo jun mak xubʼan ri qachalal. We kqataʼ toqʼobʼ che jun kʼamal bʼe che kbʼe qukʼ, rajawaxik che kqachomaj taj che are ri congregación tajin kojtoʼwik, rumal che are ta ri jupuq kʼamal bʼe re ri congregación taqowinaq bʼik.

19 We kʼi chi mul oj tzijonaq rukʼ ri qachalal are kʼu oj kunaq taj oj utzirinaq rukʼ (are chiʼ oj tzijonaq chi rukʼ pa qatukel y are chiʼ xeqakʼam bʼi jun o kebʼ qukʼ) y kqachomaj che kqachʼij ta ri kʼax che ubʼanom chqe, rajawaxik kqabʼij chke ri e kʼamal bʼe. Chnaʼtaj chqe che jun chke ri keqeleʼn yaʼom are che ketobʼanik rech kʼo jamaril y chʼajchʼojil pa ri congregación. Are chiʼ oj tzijonaq chi kukʼ, chqayaʼ kan pa kiqʼabʼ y chqakubʼsaj qakʼuʼx chrij ri Jehová. Maqayaʼ bʼe che kubʼan kʼax chqe ri kubʼan jun qachalal o che kresaj ri qakikotemal che upatanixik ri Dios (Sal. 119:165).

20 Ri e kʼamal bʼe che kekichajij ri e qachalal, kkinikʼoj ri xkʼulmatajik. We kkilo che nim ri mak xubʼan ri winaq chqe, che kraj taj kukʼex ri ukʼaslemal y kusukʼumaj ta ri kʼax che xubʼano, weneʼ ri e kʼamal bʼe kkibʼan jun comité rech kkesaj bʼi pa ri congregación. Wariʼ kbʼanik rech kechajix ri e qachalal y che chʼajchʼoj ri congregación (Mat. 18:17).

¿JAS KBʼAN CHE RILIK RI NIMAʼQ TAQ MAK?

21 Jujun taq mak, junam rukʼ ri makunik kukʼ achijabʼ ixoqibʼ, ri achijabʼ kemakun kukʼ achijabʼ, ri ixoqibʼ kemakun kukʼ ixoqibʼ o ri apostasía, rajawaxik che ri e kʼamal bʼe kkilo jas rajawaxik kbʼanik, paneʼ ri winaq ukuyum chi ri kʼax che xbʼan che (1 Cor. 6:9, 10; Gál. 5:19-21). Ri e mak riʼ kubʼan kʼax che ri kikʼaslemal y ri kikojonik ri e qachalal pa ri congregación, rumal laʼ rajawaxik kbʼix chke ri e kʼamal bʼe (1 Cor. 5:6; Sant. 5:14, 15). Jujun taq mul, ri winaq che xbʼanow ri mak are kbʼin chke ri e kʼamal bʼe. Are kʼu, nikʼaj chi mul jun chi qachalal kbʼinik che xbʼan jun mak (Lev. 5:1; Sant. 5:16). Apastaneʼ ri xkibʼan ri e kʼamal bʼe che retaʼmaxik che jun Testigo re ri congregación xubʼan jun mak, kebʼ e kʼamal bʼe kkinikʼoj ri xkʼulmatajik. We qas qʼalaj che xbʼan jun nimalaj mak, ri jupuq kʼamal bʼe re ri congregación kkibʼan jun comité judicial, che kekʼojiʼ oxibʼ kʼamal bʼe chupam. 

22 Ri e kʼamal bʼe kel kikʼuʼx chke konojel ri qachalal, rumal laʼ kkikoj kichuqʼabʼ che kichajixik pa ri kikojonik. Kkikoj ri uTzij ri Dios che kipixbʼexik ri kibʼanom jun mak y kkiya tobʼanik chke rech keʼutzir chi jun mul pa ri kikojonik (Jud. 21-23). Are chiʼ kkibʼan wariʼ, kkinimaj ri xubʼij kan ri Pablo che ri Timoteo: «Chuwach ri Dios xuqujeʼ ri qAjaw Jesucristo, ri kuqʼat na tzij pa kiwiʼ ri kʼaskʼoj xuqujeʼ ri kaminaqibʼ, [...] kinya we pixbʼenik riʼ chawe: [...] Chatyajanoq, chatqʼilonoq xuqujeʼ chayaʼ chuqʼabʼ, chattijon bʼaʼ rukʼ ronojel kochʼonik» (2 Tim. 4:1, 2). Ronojel wariʼ sibʼalaj nim tiempo kukʼam bʼi chke ri e kʼamal bʼe, are kʼu rajawaxik kkibʼano rumal che are jun chke ri chak che kʼo chkiwach. Ri e qachalal sibʼalaj kkimaltyoxij ri chuqʼabʼ che kkikojo y sibʼalaj nim kekil wi (1 Tim. 5:17).

23 Paneʼ kkilo che jun qachalal qastzij xubʼan jun nimalaj mak, are kʼu ri kkaj are che kkiya tobʼanik che rech kutzir pa ri ukojonik. We kukʼutu che qastzij kraj kukʼex ri ukʼaslemal y kekun ri kʼamal bʼe che utoʼik, kkibʼan censurar o kkiqʼilo. Kuya kbʼix che pa utukel o chkiwach ri xekʼojiʼ pa ri riqbʼal ibʼ rukʼ ri comité judicial. Ri censura are jun kʼajisabʼal wachaj kyaʼ che ri ajmak y jun kʼutbʼal kkoj chkiwach ri e «nikʼaj chik» qachalal rech kkichajij kibʼ (2 Sam. 12:13; 1 Tim. 5:20). Are chiʼ kbʼan censurar jun cristiano, kʼo jujun eqeleʼn kkun ta chik kubʼan pa ri congregación rech ktoʼ che usukʼumaxik ri ukʼaslemal (Heb. 12:13). Are chiʼ kukʼutu che tajin kukʼex ri ukʼaslemal, nojimal kmajix chi uyaʼik ri eqeleʼn che.  

¿JAS KBʼAN CHE UBʼIXIK PA RI CONGREGACIÓN CHE XBʼAN CENSURAR JUN CRISTIANO?

24 We ri qachalal re ri comité judicial kkichomaj che rajawaxik kkichajij kibʼ ri qachalal chuwach ri ajmak, paneʼ xutzalij ribʼ che ri umak, o kkichomaj che ri xkʼulmatajik ketaʼmax kumal ri e qachalal o kumal ri e winaq re ri tinamit, kbʼix wariʼ pa ri riqbʼal ibʼ Qachak xuqujeʼ Qakʼaslemal: «Ri qachalal [bʼiʼaj] xbʼan censurar».

ARE CHIʼ KESAX BʼI JUN WINAQ PA RI CONGREGACIÓN

25 Jujun taq mul, ri ajmak kraj taj kukʼex ri ubʼantajik, kuxutuj ri tobʼanik che kyaʼ che y kuya ta kan ubʼanik ri umak. Xuqujeʼ weneʼ pa ri riqbʼal ibʼ re ri comité judicial rukʼ ri ajmak, ri e kʼamal bʼe kkilo che kutzalij ta ribʼ che ri umak (Hech. 26:20). ¿Jas kʼu rajawaxik kbʼanik? Rajawaxik kesax bʼi pa ri congregación rech keʼutzʼilobʼisaj ta ri e chʼajchʼoj upatanelabʼ ri Jehová. Are chiʼ kesax bʼi ri ajmak, ktobʼanik rech kbʼix ta tzij chrij ri congregación y rech amaqʼel e chʼajchʼoj ri e qachalal pa ri kikʼaslemal y pa ri kikojonik (Deut. 21:20, 21; 22:23, 24). Are chiʼ ri Pablo xretaʼmaj chrij ri itzel taq ubʼantajik jun cristiano re Corinto, xubʼij wariʼ chke ri e kʼamal bʼe: «Chijachaʼ bʼaʼ ri achi riʼ pa uqʼabʼ ri Satanás [...] kkolotaj kʼu na ri ruxlabʼal» ri congregación (1 Cor. 5:5, 11-13). Ri Pablo xuqujeʼ xchʼaw chkij nikʼaj chi cristianos che xkiya kan ri qastzij y che xeʼesax bʼi pa ri congregación (1 Tim. 1:20).

26 Are chiʼ ri qachalal re ri comité judicial kkilo che rajawaxik kesax bʼi ri ajmak pa ri congregación, rajawaxik rukʼ ri Biblia kkiqʼalajisaj chuwach ri rumal che kesax bʼik. Tekʼuriʼ kkibʼij che, we kuchomaj che xa xesach ri e qachalal che uchomaxik che kesax bʼi pa ri congregación y kraj knikʼox chi jun mul ri xkʼulmatajik, rajawaxik kutzʼibʼaj bʼi pa jun carta jasche je wariʼ kuchomaj. Kʼo siete qʼij che rech kkunik kutaq bʼi ri carta che ri comité, kumaj bʼi rajilaxik ri qʼij are chiʼ xbʼix che che kesax bʼi pa ri congregación. Are chiʼ kopan ri carta kukʼ ri e qachalal re ri comité judicial, ri e kʼamal bʼe kkibʼij che ri solinel re circuito. Ri areʼ keʼuchaʼ e kʼamal bʼe che qas kenaw che ubʼanik ri kichak rech kbʼan jun chi comité re apelación jawiʼ knikʼox chi wi jumul ri xkʼulmatajik. E areʼ kkikoj kichuqʼabʼ rech kqʼax ta siete qʼij are chiʼ xopan ri carta y are chiʼ kbʼan ri riqbʼal ibʼ re apelación. We jeriʼ, kyaʼ ta na ubʼixik pa ri congregación che kesax bʼi ri ajmak. Are kʼu, ri cristiano che eyeʼm jas kbʼan che, kkun taj kubʼan ucomentario, ni chʼawem pa ri e riqbʼal ibʼ, ni nikʼaj chi eqeleʼn.

27 Ri tiempo che kyaʼ che ri qachalal rech kubʼij ri kuchomaj are jun kʼutbʼal re utzilal che kkʼut che. We kraj taj kopan pa ri riqbʼal ibʼ re apelación are chiʼ sikʼim chi kʼi taq mul rumal ri comité, kyaʼ ubʼixik pa ri congregación che xesax bʼik.

28 We ri winaq kubʼij taj che knikʼox chi jun mul ri xkʼulmatajik (apelación), ri e kʼamal bʼe che e kʼo pa ri comité judicial kkiya ubʼixik che che rajawaxik kukʼex ri ukʼaslemal y kuya kan ubʼanik ri umak, y kkibʼij che ri rajawaxik kubʼano rech kux chi jun mul testigo rech Jehová. Are chiʼ kkiya wajun tobʼanik riʼ che, kkikʼutu che kkiloqʼoqʼej, y kkibʼan wariʼ rumal che kkaj che kukʼex ri ubʼantajik y ktzalij pa ri utinamit ri Jehová (2 Cor. 2:6, 7).

¿JAS KBʼAN CHE UBʼIXIK ARE CHIʼ KESAX BʼI JUN WINAQ PA RI CONGREGACIÓN?

29 Are chiʼ kesax bʼi jun ajmak pa ri congregación che xutzalij ta ribʼ che ri umak, jewaʼ kbʼan che ubʼixik: «[Bʼiʼaj] testigo rech Jehová ta chik». Rukʼ wariʼ, ri e qachalal re ri congregación kketaʼmaj che rajawaxik kkichʼabʼej ta chik y kekʼojiʼ ta chi rukʼ (1 Cor. 5:11).

JUN WINAQ KRAJ TA CHIK KUX TESTIGO RECH JEHOVÁ

30 Are chiʼ jun Testigo kraj ta chik kux cristiano kbʼix desasociado che. Weneʼ xubʼij rukʼ utzij che kraj ta chik kux testigo rech Jehová o rumal ri kubʼan pa ri ukʼaslemal, jun kʼutbʼal, weneʼ kumaj bʼenam kukʼ winaq che kkibʼan jastaq che ri Biblia kubʼij che utz taj y che itzel kil rumal ri Dios (Is. 2:4; Apoc. 19:17-21).

31 Ri apóstol Juan xutzʼibʼaj ri e tzij riʼ chkij ri xkaj ta chik xeʼux cristianos: «Qukʼ xeʼel wi bʼik, man kʼu e jun taj qukʼ. We ta e jun qukʼ, xekʼojiʼ ta riʼ qukʼ» (1 Juan 2:19).

32 Junam ta jun winaq che kraj ta chik kux testigo rech Jehová rukʼ jun qachalal inactivo. Ri inactivo are ri uyaʼom kan utzijoxik ri utzij ri Dios. ¿Jas kbʼanowik che jun cristiano kux inactivo? Weneʼ rumal ri e kʼax che kuriq pa ri ukʼaslemal, ri kʼax kbʼan che kumal ri e winaq o weneʼ nojimal xuya kan unikʼoxik uwach ri Biblia. Ri e kʼamal bʼe xuqujeʼ ri e nikʼaj chi qachalal kkiya wi na tobʼanik chke ri cristianos inactivos (Rom. 15:1; 1 Tes. 5:14; Heb. 12:12).

33 Are chiʼ jun winaq kraj ta chik kux testigo rech Jehová, jewaʼ kbʼan che ubʼixik pa ri congregación: «[Bʼiʼaj] testigo rech Jehová ta chik». Kux junam rukʼ jun winaq che esam bʼi pa ri congregación.

ARE CHIʼ JUN WINAQ KUX CHI TESTIGO RECH JEHOVÁ

34 Jun winaq che xesax bʼi pa ri congregación o che ojer xraj ta chik xux testigo rech Jehová, kuya ktzalij chi pa ri congregación are chiʼ qʼaxinaq chi ri tiempo, ukʼutum chik che tajin ta chi kubʼan ri umak y kraj kux chi rachiʼl ri Dios. Ri e kʼamal bʼe kkeyeʼj che kqʼax ri tiempo (kʼi ikʼ, jun junabʼ o weneʼ más y are kkil ri kriqitaj wi ri winaq) rech kkilo we qas xuya kan ubʼanik ri umak. Are chiʼ kopan rukʼ ri jupuq kʼamal bʼe ri carta re ri winaq che kraj kux chi Testigo, ri e kʼo pa ri comité re readmisión ketzijon rukʼ ri winaq. Ri comité kunikʼoj we ri winaq qas ukʼutum chi pa ri ukʼaslemal che uyaʼom chi kan ri umak y kkilo we kuya kux chi testigo rech Jehová (Hech. 26:20).

35 We ri winaq che kraj ktzalij pa ri utinamit ri Jehová pa jun wi congregación xesax wi bʼik, kbʼan jun comité re readmisión re ri congregación che kʼo wi chanim, rech ketzijon rukʼ y kkinikʼoj ri tajin kutaʼ. We ri e kʼamal bʼe che e kʼo pa ri comité kkilo che kuya kux chi testigo rech Jehová, kkitaq bʼi ubʼixik che ri jupuq kʼamal bʼe re ri congregación jawiʼ xesax wi lo ri winaq. Ri e kebʼ comité riʼ junam kechakunik rech kechoman chrij ronojel ri xkʼulmatajik y je wariʼ utz ri kkichaʼ ubʼanik. Are kʼu are ri comité re readmisión re ri congregación jawiʼ xesax wi lo ri winaq kilowik we kuya kux chi jun mul testigo rech Jehová.

¿JAS KBʼAN CHE UBʼIXIK ARE CHIʼ JUN WINAQ KUX CHI TESTIGO RECH JEHOVÁ?

36 Are chiʼ ri comité re readmisión krilo che ri winaq che esam bʼi pa ri congregación o che ojer xraj ta chik xux testigo rech Jehová qastzij ukʼexom chi ri ukʼaslemal y uyaʼom kan ubʼanik ri umak, y krilo che utz ktzalij loq, kyaʼ ubʼixik pa ri congregación jawiʼ xesax wi bʼik che kux chi jun mul Testigo. We ri winaq pa jun chi congregación kʼo wi, xuqujeʼ chilaʼ kyaʼ ubʼixik. Je wariʼ kbʼan che ubʼixik: «[Bʼiʼaj] testigo rech Jehová chik».

ARE CHIʼ JUN AKʼAL TESTIGO KESAX BʼI PA RI CONGREGACIÓN

37 Rajawaxik che kqʼalajisax chkiwach ri e kʼamal bʼe are chiʼ jun akʼal Testigo kubʼan jun nimalaj mak. Más utz che we ri utat unan che e Testigos kekʼojiʼ rukʼ ri akʼal are chiʼ ri e kʼamal bʼe ketzijon rukʼ. Ri utat unan xa ta kkitoʼ uwiʼ ri kalkʼwal che ri pixbʼenik; xaneʼ, kkiya ri kitobʼanik che ri comité judicial. Ri kkaj ri e kʼamal bʼe are che kkitoʼ ri akʼal pa ri ukojonik, junam rukʼ ri kkibʼan che jun qachalal che nim chik. We ri akʼal kraj taj kuya kan ubʼanik ri mak, rajawaxik kesax bʼi pa ri congregación.

ARE CHIʼ JUN PUBLICADOR NO BAUTIZADO KUBʼAN JUN NIMALAJ MAK

38 Jun publicador no bautizado kuya taj kesax bʼi pa ri congregación. Rumal laʼ, ¿jas kʼu kbʼanik are chiʼ kubʼan jun nimalaj mak? Nabʼe, ri e kʼamal bʼe kkiya pixabʼ che rukʼ loqʼoqʼebʼal rech kubʼan sukʼ che ri ubʼe, rumal che weneʼ xa majaʼ más kuchʼobʼ ri e taqanik y ri e pixabʼ re ri Biblia (Heb. 12:13).

39 We kuya ta kan ubʼanik ri umak paneʼ toʼom chi kumal e kebʼ kʼamal bʼe, rajawaxik kqʼalajisax chkiwach ri qachalal re ri congregación. Je wariʼ kbʼan che ubʼixik: «[Bʼiʼaj] publicador no bautizado ta chik». Ri e qachalal kkilo junam rukʼ jun winaq che kupatanij ta ri Dios. Paneʼ kesax ta bʼi pa ri congregación, ri cristianos rajawaxik kkichajij kibʼ chuwach (1 Cor. 15:33). Kkʼam ta chi ri rinforme re utzijoxik ri utzij ri Dios.

40 Weneʼ are chiʼ kqʼax ri tiempo ri winaq kraj kux chi jun mul publicador no bautizado. We jeriʼ, kebʼ kʼamal bʼe kkimulij kibʼ rukʼ y kkilo jas ubʼanom pa ri ukojonik. We tajin kubʼan chi ri e taqanik y ri e pixabʼ re ri Biblia, kyaʼ ubʼixik wariʼ pa ri congregación: «[Bʼiʼaj] xux chi jun mul publicador no bautizado».

RI JEHOVÁ KUTEWCHIJ RI JAMARIL Y RI CHʼAJCHʼOJIL RE RI CONGREGACIÓN

41 Qonojel ri oj kʼo pa ri ucongregación ri Dios oj yaʼom chkixoʼl ri e qachalal rech kqanaʼ jun nimalaj kikotemal. Pa ri congregación kʼo ronojel ri kajwataj chqe pa ri qakojonik y ri jeʼlalaj uTzij che kjunamataj rukʼ «jabʼ pa ri chaqiʼj ulew». Xuqujeʼ, ri Dios kojuchajij pa ri utinamit, che kʼamom ubʼe rumal ri Cristo (Sal. 23; Is. 32:1, 2). Pa waʼ kʼaxalaj taq qʼij riʼ, ¿la mat qastzij che sibʼalaj kojkikotik rumal che oj kʼo pa ri utinamit ri Jehová?

We kʼo jamaril y chʼajchʼojil pa ri congregación, nim kil wi riʼ ri utinamit ri Jehová kumal ri winaq.

42 We kʼo jamaril y chʼajchʼojil pa ri congregación, nim kil wi riʼ ri utinamit ri Jehová kumal ri winaq. Jeriʼ, rukʼ ri utobʼanik ri Jehová e kʼi winaq kketaʼmaj uwach y keʼok pa ri utinamit (Mat. 5:16; Sant. 3:18).

    E wuj pa quiché (1993-2025)
    Uk'isik sesión
    Umajixik sesión
    • quiché
    • Chataqa b'ik
    • Ri qas utz kawilo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ri kta' chawe rech kakojo
    • Keta'max ta ri xatz'ib'aj
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Umajixik sesión
    Chataqa b'ik