KʼUTUNEM 34
BʼIXONEM 107 Dios xukʼut chqawach che kqaloqʼoqʼej qibʼ
¿Jas kbʼan che ukʼutik loqʼoqʼebʼal y toqʼobʼisal wachaj chke ri xkibʼan jun nimalaj mak?
«Ri ukochʼonik ri Dios, man kʼu kachʼobʼ taj chi qas areʼ ri rutzil kʼa tajin katkʼamow bʼik che aqʼaxexik rukʼ» (ROM. 2:4).
KYAʼ UBʼIXIK
¿Jas kkibʼan ri kʼamal taq bʼe rech kkitoʼ ri winaq che xubʼan jun nimalaj mak?
1. Are chiʼ jun winaq kubʼan jun nimalaj mak ¿jas weneʼ kkʼulmataj rukʼ?
PA RI jun kʼutunem kanoq, xqetaʼmaj che ri apóstol Pablo xubʼij che ri congregación re Corinto ri rajawaxik kubʼano are chiʼ jun achi xubʼan jun nimalaj makaj. Rumal che ri achi riʼ xubʼan ta arrepentir ribʼ xesax bʼi pa ri congregación. Are kʼu, junam rukʼ ri kubʼij ri texto re wajun kʼutunem riʼ, kuya ktoʼ ri winaq rech kubʼan arrepentir ribʼ (Rom. 2:4). ¿Jas kubʼan ri Jehová che kikojik ri kʼamal taq bʼe rech kkitoʼ jun winaq rech kubʼan arrepentir ribʼ?
2, 3. ¿Jas rajawaxik kqabʼano we kqetaʼmaj che jun qachalal tajin kubʼan jun nimalaj makaj y jasche?
2 Chqachomajampeʼ che xqetaʼmaj chrij jun qachalal che tajin kubʼan jun nimalaj mak y che weneʼ rumal wariʼ kesax bʼi pa ri congregación. ¿Jas rajawaxik kqabʼano? Rech ri kʼamal taq bʼe kekunik kkitoʼo, rajawaxik kketaʼmaj ri xkʼulmatajik. Rumal laʼ utz che kqabʼij che che kutzukuj tobʼanik (Is. 1:18; Hech. 20:28; 1 Ped. 5:2).
3 Are kʼu ¿jas kkʼulmatajik we ri winaq kraj taj kubʼij ri umak chke ri kʼamal taq bʼe? Rumal che kqaj che ktoʼik, oj kqabʼij chke ri kʼamal taq bʼe ri tajin kubʼano. Je wariʼ kqakʼutu che loqʼ chqawach, rumal che kqaj taj che ri qachalal kuya kan upatanexik ri Jehová. We kuya ta kan ubʼanik ri umak, más kuriq na kʼax riʼ ri rachilanik rukʼ ri Jehová y kutzʼilobʼisaj ri congregación. Rumal laʼ, paneʼ kʼax ubʼanik, kqabʼij chke ri kʼamal taq bʼe ri xubʼano, rumal che kqaloqʼoqʼej ri qachalal y ri Jehová (Sal. 27:14).
¿JAS KKIBʼAN RI KʼAMAL TAQ BʼE CHE UTOʼIK RI WINAQ CHE XUBʼAN JUN NIMALAJ MAK?
4. ¿Jasche ri kʼamal taq bʼe ketzijon rukʼ ri winaq che xubʼan jun nimalaj mak?
4 Are chiʼ jun qachalal kubʼan jun nimalaj mak, kechaʼ oxibʼ kʼamal taq bʼe che kbʼix comité de ancianosa chke y ketzijon rukʼ. Rukʼ utzilal kkichʼabʼej y rajawaxik kketaʼmaj che kekun taj kkitaqchij ri winaq rech kubʼan arrepentir ribʼ (Deut. 30:19). Qetaʼm che e juntir ta ri ajmakibʼ kkibʼan arrepentir kibʼ, junam rukʼ ri xubʼan ri David che xubʼan arrepentir ribʼ (2 Sam. 12:13). E kʼo jujun che kkaj taj kinimaj ri kubʼij ri Jehová (Gén. 4:6-8). Paneʼ je wariʼ, ri kʼamal taq bʼe kkikoj kichuqʼabʼ che utoʼik ri winaq rech kubʼan arrepentir ribʼ. ¿Jas rajawaxik knaʼtaj chke ri comité de ancianos are chiʼ ketzijon rukʼ ri ajmak?
5. ¿Jas pixabʼ rajawaxik knaʼtaj chke ri kʼamal taq bʼe are chiʼ ketzijon rukʼ ri ajmak? (2Timoteo 2:24-26; xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).
5 Ri kʼamal taq bʼe kkil ri ajmak je taneʼ jun alaj chij che sachinaq kanoq (Luc. 15:4, 6). Kkikʼut wariʼ rukʼ ri kkibʼan che uchʼabʼexik are chiʼ ketzijon rukʼ. Rukʼ ta kʼax tzij kkichʼabʼej y kkichomaj taj che rajawaxik kkesaj bʼi pa ri congregación. Xaneʼ kkikoj kichuqʼabʼ che ukʼutik ri bʼantajik che kubʼij pa 2 Timoteo 2:24-26 (chasikʼij). Qas rukʼ utzilal kkichʼabʼej ri winaq rech kopan pa ranimaʼ ri kkibʼij che.
Junam kukʼ ri ajyuqʼabʼ re ojer che kkitoʼ jun alaj chij, ri kʼamal taq bʼe kkikoj kichuqʼabʼ che kitoʼik ri upatanelabʼ ri Jehová che xkibʼan jun nimalaj mak. (Chawilaʼ ri párrafo 5).
6. ¿Jas nabʼe rajawaxik kkibʼan ri kʼamal taq bʼe are chi majaʼ ketzijon rukʼ ri ajmak? (Romanos 2:4).
6 Ri kʼamal taq bʼe kkiya ki tiempo che retaʼmaxik ri kuchomaj ri Jehová. Are kechoman chrij ri xubʼij ri Pablo: «Ri ukochʼonik ri Dios, man kʼu kachʼobʼ taj chi qas areʼ ri rutzil kʼa tajin katkʼamow bʼik che a qʼaxexik rukʼ» (chasikʼij Romanos 2:4). Rumal laʼ kkil ri ajmak junam rukʼ ri kubʼan ri Jehová. Rajawaxik kketaʼmaj che are ri Dios e kojowinaq y rumal laʼ rajawaxik kkibʼan ri ktaqan wi ri Jehová y kkesaj uwach ri Jesús (Is. 11:3, 4; Mat. 18:18-20). Are chiʼ majaʼ ketzijon rukʼ ri ajmak nabʼe kkibʼan orar che ri Jehová y je wariʼ kekunik kkitoʼ ri ajmak rech kubʼan arrepentir ribʼ. Kkitzukuj información pa ri Biblia y pa ri e qawuj y kkitaʼ che ri Jehová che keʼutoʼo rech kketaʼmaj ri rumal che xmakun ri winaq. Kechʼaw chrij ri xbʼanow che ri winaq che xuchomaj ubʼanik ri mak (Prov. 20:5).
7, 8. ¿Jas kkibʼan ri kʼamal taq bʼe che resaxik uwach ri u paciencia ri Jehová are chiʼ ketzijon rukʼ ri ajmak?
7 Ri kʼamal taq bʼe kkesaj uwach ri u paciencia ri Jehová. Kechoman chrij ri xubʼan ri Jehová che ukʼutik paciencia chke ri ajmakibʼ ojer kanoq. Ri Jehová rukʼ utzilal xtzijon rukʼ ri Caín y xubʼij che we kukʼex ri uchomanik kkʼojiʼ jun utz rachilanik rukʼ y xubʼij che ri kukʼulmaj na we kukʼex ta ri uchomanik (Gén. 4:6, 7). Y chiʼ xajwataj tobʼanik che ri qʼatal tzij David ri Jehová xutaq bʼi ri profeta Natán rech ktzijon rukʼ y ri Natán xukoj jun kʼutbʼal che qas xopan pa ranimaʼ ri David (2 Sam. 12:1-7). Xuqujeʼ kiʼ taq mul xutaq profetas chke ri israelitas che xeniman taj (Jer. 7:24, 25). Ri Jehová xeʼutoʼo rech kkibʼan arrepentir kibʼ y ketzalij chi jumul rukʼ.
8 ¿Jas kkibʼan ri kʼamal taq bʼe che resaxik uwach ri Jehová are chiʼ kkitoʼ ri ajmak? Junam rukʼ kubʼij 2 Timoteo 4:2, rajawaxik rukʼ paciencia ketzijon rukʼ. Rajawaxik kkikoj kichuqʼabʼ rech rukʼ utzil kkichʼabʼej rech je wariʼ kubʼan arrepentir ribʼ. We ri kʼamal taq bʼe rukʼ oyowal kkichʼabʼej, weneʼ ri winaq kraj ta chik keʼutatabʼej y kubʼan ta arrepentir ribʼ.
9, 10. ¿Jas kkibʼan ri kʼamal taq bʼe rech kkitoʼ ri qachalal che xmakunik rech kchoman chrij ri xubʼano?
9 Ri kʼamal taq bʼe nabʼe kketaʼmaj ri xbʼanow che ri ajmak che xmakunik. ¿La xmakunik rumal che kusikʼij ta chi ri Biblia y kutzijoj ta chi ri utzij ri Dios? ¿La xa rumal che kubʼan ta chi orar rukʼ ronojel ranimaʼ? ¿La are xuya bʼe che ri itzel taq rayinik xopan pa ranimaʼ? ¿O ri itzel achilanik, ri música y ri películas xkibʼano che xuchomaj ubʼanik ri makaj? ¿Y la qas kuchʼobʼo che rukʼ ri makaj che xubʼano, xubʼan kʼax che ri rachilanik rukʼ ri Jehová?
10 Ri kʼamal taq bʼe rukʼ utzilal kkibʼan preguntas che ri qachalal rech kketaʼmaj ri rumal che xmakunik. Y kkibʼan ta preguntas che rajawaxik taj kkibʼano (Prov. 20:5). Kekunik kkikoj kʼutbʼal junam rukʼ ri xubʼan ri Natán che utoʼik ri David, rech kkikʼut chuwach ri qachalal ri utz taj xubʼano. Weneʼ pa ri nabʼe mul che ketzijon rukʼ ri qachalal kumajij bʼisonem rumal ri makaj che xubʼano y kubʼan arrepentir ribʼ.
11. ¿Jas xubʼan ri Jesús che kilik ri ajmakibʼ?
11 Ri kʼamal taq bʼe kkikoj kichuqʼabʼ che resaxik uwach ri Jesús. Ri Jesús xubʼij wariʼ che ri Saulo che kel pa Tarso: «Saulo, Saulo, ¿jasche kabʼan kʼax chwe?». Xubʼan wajun pregunta riʼ che ri Saulo rech kutoʼ che uchʼobʼik che utz ta ri tajin kubʼano (Hech. 9:3-6). Y pa Apocalipsis 2:20, 21 xchʼaw chrij ri «Jezabel» y xubʼij che xuya tiempo che rech kubʼan arrepentir ribʼ.
12, 13. ¿Jas kkibʼan ri kʼamal taq bʼe rech kkiya tiempo che ri winaq kubʼan arrepentir ribʼ? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).
12 Ri kʼamal taq bʼe kkesaj uwach ri Jesús y aninaq taj kkichomaj che ri winaq kubʼan ta chi arrepentir ribʼ. Kʼo jujun kkibʼan arrepentir kibʼ pa ri nabʼe mul che ketzijon ri comité de ancianos kukʼ, are kʼu kʼo jujun chik kajwataj na tiempo chke. Rumal laʼ ri kʼamal taq bʼe xa ta jun mul ketzijon rukʼ ri ajmak. Weneʼ ri qachalal kchoman chrij ri xkibʼij ri kʼamal taq bʼe che pa ri nabʼe mul che xetzijon rukʼ y wariʼ kubʼano che kutaʼ kuybʼal umak che ri Jehová (Sal. 32:5; 38:18).
13 Rech ri winaq kubʼan arrepentir ribʼ, ri kʼamal taq bʼe rajawaxik rukʼ utzilal kkitoʼo. Kkitaʼ che ri Jehová che kutewchij ri chuqʼabʼ tajin kkikoj che utoʼik ri winaq rech kchoman chrij ri xubʼano y kubʼan arrepentir ribʼ (2 Tim. 2:25, 26).
Ri kʼamal taq bʼe xa ta jumul ketzijon rukʼ ri winaq che xmakunik, je wariʼ kyaʼ tiempo che rech kubʼan arrepentir ribʼ. (Chawilaʼ ri párrafo 12).
14. Are chiʼ jun ajmak kubʼan arrepentir ribʼ, ¿jachin kyaʼ uqʼij y jasche?
14 Are chiʼ jun ajmak kubʼan arrepentir ribʼ, ri qachalal sibʼalaj kekikotik (Luc. 15:7, 10). Pero ¿jachin kyaʼ uqʼij? ¿La are ri kʼamal taq bʼe? Chnaʼtaj chqe che ri Pablo xubʼij che «ri Dios kuyaʼ na chke chi kkikʼex kikʼuʼx» ri ajmakibʼ (2 Tim. 2:25). Rumal laʼ are ri Jehová xbʼanowik che ri ajmak xukʼex ri ukʼaslemal y kubʼan arrepentir ribʼ. Ri Pablo xchʼaw chrij jujun utzilal che kuriq ri winaq che kubʼan arrepentir ribʼ: qas kuchʼobʼ más chrij ri qastzij, kukʼex ri uchomanik y kel pa uqʼabʼ ri Satanás (2 Tim. 2:26).
15. ¿Jas kkibʼan ri kʼamal taq bʼe rech kkiya ta kan utoʼik ri winaq che xubʼan arrepentir ribʼ?
15 Are chiʼ ri winaq kubʼan arrepentir ribʼ, ri kʼamal taq bʼe kkiya ta kan usolixik, kkitoʼo rech knimar más ri ukojonik, rech kuxutuj ri tentaciones y kubʼan ri ktaqan wi ri Jehová (Heb. 12:12, 13). Y ri kʼamal taq bʼe kʼo ta kkibʼij wi ri xubʼan ri winaq. Pero ¿jas riʼ ri rajawaxik kyaʼ ubʼixik chuwach ri congregación?
«CHAQʼALAJISAJ RI KIMAK CHKIWACH KONOJEL»
16. ¿Jachin chkij xchʼaw wi ri Pablo are chiʼ xubʼij «chkiwach konojel» pa 1 Timoteo 5:20?
16 (Chasikʼij 1 Timoteo 5:20). Ri Pablo xubʼij che ri Timoteo —che xuqujeʼ are kʼamal bʼe— che rajawaxik kuqʼalajisaj ri umak ri winaq «chkiwach konojel». ¿Jachin chkij xchʼaw wi? Rajawaxik taj che kketaʼmaj e juntir ri qachalal pa ri congregación, xaneʼ xaq xiw chke ri qachalal che xketaʼmaj ri xubʼan ri winaq, weneʼ xkil ri xubʼano o are ri ajmak mismo xbʼin chke. Ri kʼamal taq bʼe kkibʼij chke ri qachalal riʼ che ya xetzijon rukʼ ri ajmak.
17. We e juntir ri qachalal xketaʼmaj chrij ri makaj che xubʼan ri winaq, ¿jas rajawaxik kyaʼ ubʼixik y jasche?
17 Weneʼ ronojel ri congregación ketaʼm o kketaʼmaj na ri makaj che xubʼan ri qachalal. Are chiʼ kubʼij «chkiwach konojel» are kchʼaw chrij juntir ri congregación. Tekʼuriʼ jun kʼamal bʼe kubʼij chuwach ri congregación che jun qachalal xbʼan censurar. ¿Jasche kyaʼ ubʼixik? Ri Pablo xubʼij: «rech xuqujeʼ ri nikʼaj chik kkixeʼj kibʼ» y keqaj ta pa jun nimalaj makaj.
18. ¿Jas kkibʼan ri kʼamal taq bʼe we majaʼ 18 ujunabʼ ri xmakunik? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).
18 ¿Jas kkibʼan ri kʼamal taq bʼe we ri ajmak majaʼ 18 ujunabʼ? Ri jupuq kʼamal taq bʼe re ri congregación kekichaʼ kebʼ kʼamal taq bʼe rech ketzijon rukʼ ri ajmak y kukʼ ri unan utat che e Testigos.b Ri kʼamal taq bʼe kkitaʼ chke ri tat nan jas tajin kkibʼan che utoʼik ri kalkʼwal rech kubʼan arrepentir ribʼ. Y we tajin kubʼan ri xkibʼij ri unan utat che, rukʼ waʼ ri kebʼ kʼamal taq bʼe kkilo we rajawaxik na kbʼan jun comité. Ri Dios uyaʼom chke ri tat nan che are kepixbʼen ri kalkʼwal rukʼ loqʼoqʼebʼal (Deut. 6:6, 7; Prov. 6:20; 22:6; Efes. 6:2-4). Are chiʼ kqʼax ri tiempo, ri kʼamal taq bʼe jujun taq mul ketzijon kukʼ ri unan utat ri ajmak rech kkilo we tajin kkiya ri tobʼanik che kajwataj che. Pero, ¿jas kkʼulmatajik we kukʼex ta ri ukʼaslemal y kubʼan ta arrepentir ribʼ? Ri comité de ancianos ketzijon rukʼ y kukʼ ri unan utat che e Testigos.
We majaʼ 18 ujunabʼ ri ajmak, kebʼ kʼamal taq bʼe ketzijon rukʼ y kukʼ ri unan utat che e Testigos. (Chawilaʼ ri párrafo 18).
RI JEHOVÁ «KUTOQʼOBʼISAJ KIWACH RI WINAQ, KEL UKʼUʼX CHKE»
19. ¿Jas kkibʼan ri kʼamal taq bʼe rech kkesaj uwach ri Jehová are chiʼ ketzijon rukʼ jun qachalal che xubʼan jun nimalaj mak?
19 Ri kʼamal taq bʼe che kekʼojiʼ pa jun comité kkikoj kichuqʼabʼ rech chʼajchʼoj ri congregación, rumal che are jun eqeleʼn che uyaʼom ri Jehová chke (1 Cor. 5:7). Pero xuqujeʼ kkaj che ri cristiano che xmakunik kuya kan ubʼanik ri umak y kubʼan arrepentir ribʼ, rumal laʼ kkikoj kichuqʼabʼ che utoʼik. Je wariʼ tajin kkesaj uwach ri Jehová, che «kutoqʼobʼisaj kiwach ri winaq, kel ukʼuʼx chke» (Sant. 5:11). Chojchoman chrij ri e tzij che xutzʼibʼaj ri apóstol Juan are chiʼ nim chi ri ujunabʼ: «Loqʼalaj taq walkʼwal, keʼintzʼibʼaj bʼi we jastaq riʼ chiwe rech man kixmakun taj. We kʼu kʼo jun kmakunik, kʼo jun chʼawenel pa qawiʼ chuwach ri Tataxel. Are ri Jesucristo, sukʼ kʼut ri areʼ» (1 Juan 2:1).
20. ¿Jas kqil na pa ri kʼisbʼal kʼutunem?
20 Sibʼalaj bʼisobʼal che e kʼo jujun qachalal kkibʼan ta arrepentir kibʼ. Are chiʼ je wariʼ kkibʼano, rajawaxik keʼesax bʼi pa ri congregación. ¿Jas kkibʼan ri kʼamal taq bʼe are chiʼ kkʼulmataj wariʼ? Kqil na wariʼ pa ri kʼisbʼal kʼutunem.
BʼIXONEM 103 Ri e qajyuqʼabʼ e usipanik ri Dios
a Ojer kanoq, kbʼix comités judiciales che ri jupuq kʼamal taq bʼe che ketzijon rukʼ jun qachalal che xubʼan jun mak. Pero kamik je ta chi kqabʼij chke rumal che xaq xiw ta kkiqʼat tzij pa uwiʼ ri ajmak. Kamik kqabʼij comités de ancianos chke.
b Wariʼ xaq xiw ta kchʼaw chkij ri unan utat, xaneʼ xuqujeʼ kchʼaw chkij ri tajin kechajin ri ala o ali.