KʼUTUNEM 17
Mojel kan pa ri utinamit ri Jehová
RI TIJOXEL Santiago xutzʼibʼaj wariʼ: «Chixqebʼ rukʼ ri Dios, ri areʼ xuqujeʼ kqebʼ na iwukʼ» (Sant. 4:8). Paneʼ sibʼalaj nim ubʼanik ri Jehová y ri oj xa oj ajmakibʼ, are kʼu naj ta kʼo wi chqe y kutatabʼej ri qachʼawem (Hech. 17:27). Ri tzij «chixqebʼ rukʼ ri Dios» kraj kubʼij che kojkunik kojux rachiʼl. Kojkunik kqabʼan wariʼ are chiʼ kqaya ta kan ubʼanik ri qachʼawem rukʼ ronojel qanimaʼ (Sal. 39:12). Xuqujeʼ rajawaxik amaqʼel kqanikʼoj ri uTzij ri Dios; we kqabʼan taj, kqetaʼmaj ta uwach riʼ, kqetaʼmaj ta riʼ ri kraj kubʼano y ri kraj che kqabʼan oj (2 Tim. 3:16, 17). Rumal ri qachʼawem y ri unikʼoxik ri Biblia, kojkunik kqaloqʼoqʼej ri Jehová y kqaj taj kqabʼan jun jastaq che utz ta krilo (Sal. 25:14).
2 Rumal ri Jesús kojkunik kojqebʼ rukʼ ri Jehová (Juan 17:3; Rom. 5:10). Xaq xiw ri Jesús qas retaʼm uwach ri uTat, qas retaʼm ri kunaʼo y ri kuchomaj. Rumal laʼ xubʼij ri e tzij riʼ: «Man kʼo ta jun retaʼm jachin riʼ ri Kʼojolaxel, xuwi ri Tataxel retaʼm. Mawi kʼo jun retaʼm jachin riʼ ri Tataxel, xuwi ri Kʼojolaxel xuqujeʼ jachin chkiwach ri Kʼojolaxel kraj kukʼut wi» (Luc. 10:22). Rumal laʼ, are chiʼ kqasikʼij pa ri Evangelios ri kuchomaj y ri kunaʼ ri Jesús, xuqujeʼ kqetaʼmaj ri kuchomaj y ri kunaʼ ri Jehová. Wariʼ kojuqebʼsaj más rukʼ.
3 Rech knimar más ri qachilanik rukʼ ri Jehová, rajawaxik kojel ta kan pa ri utinamit che kukʼut chqawach jas kqabʼan che unimaxik. Xuqujeʼ, rajawaxik kqachʼobʼo che ri Jesús kʼo taqanik pa uqʼabʼ. Junam che xyaʼ kan ubʼixik pa Mateo 24:45-47, ri Jesucristo uyaʼom ri eqeleʼn pa uqʼabʼ «ri jikalaj pataninel, utz uchomanik» rech kuya «ri tzuqbʼal kech» ri upatanelabʼ ri Dios are chiʼ qas kajwataj chke. Wajun jikalaj pataninel riʼ tajin kubʼan ri xbʼix che y kuya ronojel ri kajwataj chqe pa ri qakojonik. Ri Jehová ukojom ri jikalaj pataninel rech kubʼij chqe che rajawaxik kqasikʼij ri Biblia ronojel taq qʼij, che amaqʼel kojbʼe pa ri e riqbʼal ibʼ y che kqatzijoj ri utzalaj taq tzij «re ri rajawibʼal ri Dios» rukʼ ronojel qachuqʼabʼ y qanimaʼ (Mat. 24:14; 28:19, 20; Jos. 1:8; Sal. 1:1-3). Rajawaxik che amaqʼel kqachomaj che ri jikalaj pataninel are ri Jehová kojowinaq rech kuya ronojel ri kajwataj chqe. Mojel kan pa ri utinamit ri Jehová y chqanimaj ronojel ri taqanik che kuya chqe. We jewaʼ kqabʼano, más kojqebʼ riʼ rukʼ ri Jehová, y ri areʼ kojuchajij y kuya qachuqʼabʼ rech kqachʼij apachike uwach kʼax.
¿JASCHE XA MÁS KEKʼIYAR RI KʼAXKʼOLIL?
4 We kʼi chi junabʼ tajin kapatanij ri Jehová, qastzij riʼ che aqʼaxem chi kʼi kʼax. Are kʼu, paneʼ kʼateʼ xatok pa ri utinamit ri Dios, awetaʼm che ri Satanás kubʼan ukʼulel chke ri kkinimaj ri Jehová (2 Tim. 3:12). Apastaneʼ ri tiempo che tajin chi kqapatanij ri Jehová, rajawaxik che kubʼan ta kebʼ qakʼuʼx y kqaxibʼij ta qibʼ. Ri Jehová kubʼij chqe che kojutoʼo, kojukolo y kuya chqe ri kʼaslemal kʼo ta ukʼisik (Heb. 13:5, 6; Apoc. 2:10).
5 Pa ri junabʼ 1914 umajim lo uqʼatik tzij ri uQʼatbʼal tzij ri Dios, rumal laʼ ri Satanás kkun ta chik kok pa ri kaj. Ri areʼ y ri itzel taq uxlabʼal xekʼaq lo cho ri uwach Ulew. Sibʼalaj petinaq royowal, rumal laʼ ubʼanom kʼax che ri utinamit ri Jehová y sibʼalaj kʼi kʼax kkiriq konojel ri winaq. Ronojel wariʼ kukʼutu che oj kʼo chi pa ri kʼisbʼal taq qʼij (Apoc. 12:1-12). Are kʼu, paneʼ xa jubʼiqʼ tiempo kraj che ksachisax uwach ri itzelal, kʼa kʼo na kʼax kqariqo.
6 Esam ukʼixbʼal ri Satanás y sibʼalaj petinaq royowal; retaʼm che xa jubʼiqʼ chi tiempo kʼo che. Rumal laʼ, ri areʼ y ri itzel taq uxlabʼal tajin kkitzukuj ri kkibʼano rech kqʼatex uwach ri utzijoxik ri utzij ri Dios y rech kkijach kiwach ri upatanelabʼ ri Dios. Qonojel tajin kqabʼan jun chʼoj re ri qakojonik. «Man kujchʼojin ta kukʼ winaq, xaneʼ kukʼ itzel taq uxlabʼal ri e kʼo pa ri kaj, ri kʼo kitaqanik xuqujeʼ kikunem puwiʼ we uwach ulew riʼ re ri qʼequʼm, xuqujeʼ ketaqan puwiʼ». Mojkosik. Rajawaxik kqakowirisaj ri qakojonik y kqaya ta kan ukojik qachuqʼabʼ. Rajawaxik che ko kojtakʼiʼ chuwach ri Itzel, ri kraj kojusubʼ rukʼ «ri itzel taq unoʼj» (Efes. 6:10-17). Kajwataj qakochʼonik rech kojkun che ubʼanik wariʼ.
CHQANIMARISAJ RI QAKOCHʼONIK
7 Ri kochʼonik are kojtowik rech kqachʼij ronojel ri kʼax che kqariqo. Wariʼ kraj kubʼij che ri cristianos kkiya ta kan ubʼanik ri utz paneʼ kkiriq kʼax, keterenexik o jun chi jastaq che kukoj pa kʼax ri kisukʼilal che ri Dios. Ri kochʼonik xaq ta kʼateʼ kqariqo; rajawaxik kojchakun chrij. Unimarisaxik wajun bʼantajik riʼ kʼo ubʼanik rukʼ ri qakʼiyik pa ri qakojonik. ¿Jas kkʼulmatajik we keqachʼij ri e kʼax are chiʼ kʼateʼ kqamajij upatanixik ri Jehová? Paneʼ nimaʼq taq kʼax taj, kojutoʼ rech kkowir ri qakojonik y kqachʼij nimaʼq taq kʼax pa ri petinaq (Luc. 16:10). Rajawaxik kqakoj qachuqʼabʼ y kqatijoj qibʼ rech amaqʼel kojux sukʼ chuwach ri Jehová y kqeyeʼj ta na che kojopan chuwach jun nimalaj kʼax, rumal che weneʼ kojkun ta chik kojux sukʼ. Ri apóstol Pedro xubʼij che rajawaxik kqanimarisaj ri qakochʼonik y nikʼaj chi bʼantajik. Xutzʼibʼaj wariʼ: «Chikojoʼ ronojel ichuqʼabʼ rech rumal ri ikojonik kkʼojiʼ xuqujeʼ jun utzalaj ikʼaslemal aj sukʼilal, rukʼ kʼut we utzalaj kʼaslemal riʼ rajawaxik kkʼojiʼ iwetaʼmanik. Rukʼ kʼut ri iwetaʼmanik rajawaxik chi kkʼojiʼ itij piwiʼ [ujikʼik ibʼ]; rukʼ kʼut ri itij piwiʼ rajawaxik kkʼojiʼ ikochʼonik rech kixtaqenik are taq kʼo kʼambʼejenik; rumal kʼut ri kochʼonik rajawaxik chi kixniman che ri Dios ri loqʼ chiwach. Rukʼ kʼut ri nimanik che ri Dios rajawaxik chi kiwukʼaj iwibʼ kukʼ ri achalaxelabʼ; rukʼ kʼut ri rukʼaxik iwibʼ kukʼ ri achalaxelabʼ rajawaxik chi kkʼojiʼ iloqʼoqʼebʼal kʼuxaj» (2 Ped. 1:5-7; 1 Tim. 6:11).
Kichʼijik ri e kʼax kubʼan más ko che ri qakochʼonik
8 Ri Santiago xuqujeʼ xubʼij che nim ubʼanik kkʼojiʼ qakochʼonik. Pa ri wuj che xutzʼibʼaj, xubʼij: «Wachalal, chichomaj chi are ronojel ikikotemal waʼ are taq kepe ronojel kiwach kʼambʼejenik pa iwiʼ. Iwetaʼm kʼut chi are taq kepe jastaq chiwij che uqʼalajisaxik ri ikojonik, jeriʼ kiwetaʼmaj chichʼijaʼ ri kʼax. Chiyaʼ bʼaʼ chi kiwetaʼmaj kichʼij ronojel uwach kʼax, rech kixux tzʼaqat xuqujeʼ xaq are, man kʼo ta jas kraj na chiwe» (Sant. 1:2-4). ¿La kʼo jun mul achomam wariʼ chrij ri kʼax che ariqom? Ri Santiago waral kubʼij che rajawaxik kqakoj qachuqʼabʼ chuwach ri kʼax xuqujeʼ rukʼ kikotemal kqaqʼaxej. ¿Jasche? Rumal che kojutoʼ rech kkʼojiʼ qakochʼonik y wariʼ kojutoʼ che ukʼutik utz taq bʼantajik rech kojqaj chuwach ri Jehová. Xuqujeʼ, ri kochʼonik kojutoʼ che uriqik nikʼaj chi bʼantajik.
9 Ri Jehová sibʼalaj kkikotik are chiʼ keqachʼij ri kʼax y kraj kuya chqe jun kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik. Ri Santiago xubʼij: «Kkiriq ri kikotemal ri winaq ri kkikochʼ ri kʼambʼejenik rukʼ nimalaj chuqʼabʼ, are taq kʼu kilitajik chi chʼakaninaq kukʼam na ri kʼaslemal che tojbʼal rech, are kʼu corona waʼ ri uchiʼm ri Dios chke ri keloqʼoqʼen che» (Sant. 1:12). Qastzij wi, keqachʼij ri kʼax rumal che qetaʼm che kyaʼ na jun kʼaslemal kʼo ta ukʼisik chqe. Kʼi jastaq kukoj wajun uwach Ulew riʼ rech kraj kojusubʼu, kojel kan riʼ pa ri utinamit ri Jehová we kqachajij ta qibʼ y we kʼo ta qakochʼonik. We kqachʼij ta ri e kʼax, ri Jehová kuya ta riʼ ri ruxlabʼixel chqe y kojkun ta riʼ kqakʼut utz taq bʼantajik.
10 Rech kqachʼij ri kʼax pa waʼ kʼaxalaj taq qʼij riʼ, ri oj cristianos rajawaxik kqachʼobʼo che ri kqariqo kuya tobʼanik chqe. Chnaʼtaj chqe che ri Santiago xubʼij wariʼ: «Chichomaj chi are ronojel ikikotemal waʼ are taq kepe ronojel kiwach kʼambʼejenik pa iwiʼ». Weneʼ kʼax ubʼanik wariʼ, rumal che weneʼ qariqom jun yabʼil che kubʼan kʼax che ri qabʼaqil o ri qachomanik. Are kʼu chnaʼtaj chqe che ri kqabʼan che uchʼijik ri kʼax kʼo ubʼanik rukʼ ri kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik. Tekʼuriʼ, ¿la qastzij kojkunik kqaqʼaxej ri kʼaxkʼolil rukʼ kikotemal? Kqariq ri respuesta pa ri wuj re Hechos. Chilaʼ kubʼij che jun qʼij ri fariseos xekisikʼij ri apóstoles y, are chiʼ xechʼeyetaj kumal, xkibʼij chke che kkitzijoj ta chi ri jastaq che kʼo ubʼanik rukʼ ri Jesús. Tekʼuriʼ xekitzoqopij bʼik. ¿Jas kʼu xkinaʼ ri apóstoles rumal ri xbʼan chke? Are chiʼ xeʼel bʼi chuwach ri Sanedrín «kekikotik rumal rech chi ri Dios xuya chke chi ketzelax kiwach rumal rech ri ubʼiʼ ri Jesús» (Hech. 5:40, 41). Ri apóstoles xkichʼobʼo che tajin kkiriq ri kʼax xa rumal che kkinimaj ri Jesús y che keqaj chuwach ri Jehová. Are chiʼ qʼaxinaq chi kebʼ oxibʼ junabʼ, ri apóstol Pedro xutzʼibʼaj pa ri nabʼe ucarta che nim ubʼanik kqachʼij ri kʼax rumal ubʼanik utz taq jastaq (1 Ped. 4:12-16).
11 Chqilaʼ jun chi kʼutbʼal. Are chiʼ ri Pablo y ri Silas tajin kkitzijoj ri utzij ri Dios pa Filipos, xekʼam bʼi pa ri cárcel y xbʼix chke che tajin kkibʼan jastaq che kubʼan kʼax chke ri winaq y nikʼaj chi jastaq che yaʼtal ta ubʼanik. Ri e qʼatal tzij xetaqanik rech kechʼayik y keya pa cárcel. Chixchoman chrij wariʼ, e tzʼapim pa ri cárcel y kʼo ta kkunan ri kisokotajik. ¿Jas xkibʼano? «Pa nikʼiʼaj aqʼabʼ kʼut, ri Pablo rukʼ ri Silas ktajin kkibʼan chʼawem rukʼ Dios, kkibʼixoj bʼix che ri Dios. Ri e aj pa cheʼ kekitatabʼej» (Hech. 16:16-25). Xkibʼan wariʼ rumal che ketaʼm che tajin kkikʼut ri kisukʼilal chuwach ri Jehová y chkiwach ri winaq. Xuqujeʼ, ketaʼm che nim ubʼanik kkitzijoj ri utzij ri Dios chke ri e winaq rech kekolotajik y rukʼ ri kʼax che tajin kkiriqo kekunik kkibʼan wariʼ. Are waʼ ri xkʼulmatajik, pa ri chaqʼabʼ riʼ xkitzijoj ri utzij ri Dios che ri chajil re ri cárcel y che ronojel ri ufamilia, rumal laʼ xeʼux cristianos (Hech. 16:26-34). Ri Pablo y ri Silas xkikubʼsaj kikʼuʼx che ri Jehová kʼo uchuqʼabʼ che kitoʼik y che kraj keʼutoʼo. Y are wariʼ ri xubʼan ri Jehová, xeʼuwonobʼa ta kanoq.
12 Junam rukʼ ri xkikʼulmaj ri Pablo y ri Silas, kimik ri Jehová kraj che kqachʼij ri e kʼax, rumal laʼ kuya ronojel ri tobʼanik che kajwataj chqe are chiʼ kojqʼax pa kʼax. Uyaʼom ri uTzij chqe rech kqetaʼmaj ri kraj kubʼano y wariʼ kukowirisaj ri qakojonik. Kojkunik keqachilaj ri e qachalal che upatanexik ri Jehová. Rumal ri chʼawem, kojkunik kojtzijon rukʼ junam rukʼ ri kqabʼan rukʼ jun qachiʼl. Kojkunik kqataʼ ri utobʼanik rech oj chʼajchʼoj chuwach o kojmaltyoxin che y kqaya uqʼij (Filip. 4:13). Y masach chqe che we kojchoman chrij ri utz taq jastaq che kbʼantaj na pa ri petinaq, xuqujeʼ kukowirisaj ri qakojonik (Mat. 24:13; Heb. 6:18; Apoc. 21:1-4).
RAJAWAXIK KQACHʼIJ APACHIKE UWACH KʼAX
13 Ri oj testigos rech Jehová kqaqʼaxej kʼi kʼax junam rukʼ ri xkiqʼaxej ri utijoxelabʼ ri Jesús pa ri nabʼe siglo. Jujun taq winaq kkaj taj kojkitatabʼej y kʼax kechʼaw chqe o kojkichʼayo rumal che kitom molom taq tzij chqij. Ri e winaq che e kʼo pa ri qastzij taj kojonem kibʼanom kʼax chqe, rumal che rukʼ ri Biblia kqaqʼalajisaj che qastzij ta ri kkikʼutu y xa kebʼ kipalaj (Hech. 17:5-9, 13). Jujun taq mul, ri e qʼatal taq tzij oj kitoʼm are chiʼ qakʼutum che kʼo qaderechos rech kqabʼan ri qachak che ri Dios, are kʼu jujun taq mul are ri qʼatal taq tzij keqʼaten uwach ri qachak (Hech. 22:25; 25:11; Sal. 2:1-3). Are chiʼ je wariʼ kqariqo, kkʼojiʼ ukowil qakʼuʼx y kqesaj uwach ri kikʼutbʼal ri apóstoles che xkibʼij: «Rajawaxik chqe chi are nabʼe kqanimaj ri kubʼij ri Dios chqe man are ta kʼut ri kkibʼij ri winaq» (Hech. 5:29).
14 Kimik sibʼalaj e kʼi winaq itzel kekil ri e winaq re jun chi tinamit, rumal laʼ pa e kʼi tinamit kqʼatex uwach ri qachak rech kqatzijoj ta chi ri utzij ri Dios. Rukʼ wariʼ qas kqachʼobʼo jasche ri Dios uyaʼom ri pixabʼ chqe pa Apocalipsis 14:9-12 che rajawaxik kqaya ta qʼijilanik che «ri itzel awaj xuqujeʼ ri uwachbʼal». Rajawaxik che qas kojchoman chrij waʼ taq tzij riʼ: «Chiʼ kil wi, [kajwataj] ri kikochʼonik ri tastalik taq winaq ri kekinimaj ri utaqanik ri Dios xuqujeʼ ri kojonik che ri Jesús».
15 Ri e nimaʼq taq chʼoj, ri kkibʼan ri e winaq che resaxik bʼik jun qʼatal tzij rukʼ chʼoj o are chiʼ kqʼatex uwach ri qachak weneʼ kubʼano che kojkun ta chi más kqapatanij ri Dios. Weneʼ kojkun ta chik kojbʼe pa ri e riqbʼal ibʼ y kuya ta chik kopan ri solinel re circuito che qasolixik. O weneʼ kojkun ta chik kojchʼaw rukʼ ri sucursal y kul ta chi ri e qawuj. ¿Jas kʼu rajawaxik kqabʼano?
16 Qas qʼalaj ri respuesta: chqabʼanaʼ ronojel ri kojkun che ubʼanik. Kojkunik kqanikʼoj uwach ri Biblia pa qatukel, xuqujeʼ kojkunik kqamulij qibʼ kukʼ jujun taq qachalal pa taq ri kachoch. We jeriʼ, kojkunik kqanikʼoj uwach ri Biblia y ri e qawuj che qakojom ojer kanoq. Katok ta il y kaxibʼij ta awibʼ. Ri Jupuq Ajkʼamal bʼe cho ronojel uwach Ulew weneʼ pa jubʼiqʼ tiempo kkiriqo jas kkibʼan che kichʼabʼexik ri e qachalal ri keʼilow ri congregación.
17 Paneʼ katkun ta chik katchʼaw kukʼ ri e qachalal, chnaʼtaj chawe che atukel ta at kʼolik. Ri Jehová y ri Jesús amaqʼel e kʼo awukʼ. Makʼistaj akʼuʼx. Ri Jehová kkunik kuta ri achʼawem y kuya achuqʼabʼ rukʼ ri ruxlabʼixel. Chataʼ che che kukʼam abʼe. Masach chawe che at upatanel ri Dios y utijoxel ri Jesús, rumal laʼ chakojoʼ ronojel achuqʼabʼ che utzijoxik ri utzij ri Dios y ri areʼ katutewchiʼj na. Weneʼ kʼo jun winaq che kraj kutatabʼej ri qastzij y kraj kok pa ri utinamit ri Jehová (Hech. 4:13-31; 5:27-42; Filip. 1:27-30; 4:6, 7; 2 Tim. 4:16-18).
18 Weneʼ kopan na jun qʼij che kbʼix chqe che kojkamisaxik, junam rukʼ ri xbʼan chke ri apóstoles y ri nikʼaj chi upatanelabʼ ri Dios. Chakubʼsaj akʼuʼx chrij «ri Dios, ri keʼukʼastajisaj ri kaminaqibʼ»; ri akojonik chrij ri kʼastajibʼal katutoʼo rech kachʼij apachike kʼax (2 Cor. 1:8-10; Luc. 21:19). Ri Jesús retaʼm che ri ukʼutbʼal re sukʼilal keʼutoʼ ri utijoxelabʼ rech xuqujeʼ keʼux sukʼ y kkichʼij ri kʼax. Ri qakochʼonik xuqujeʼ keʼutoʼ ri e qachalal (Juan 16:33; Heb. 12:2, 3; 1 Ped. 2:21).
19 Kʼo nikʼaj chi kʼax che ri oj cristianos rajawaxik kqachʼijo. Jun kʼutbʼal, weneʼ kojbʼisonik rumal che ri e winaq kojkitatabʼej taj are chiʼ kqatzijoj ri utzij ri Dios chke, rumal jun yabʼil pa ri qacuerpo o kʼo ubʼanik rukʼ ri kqanaʼo y ri bʼis che kuya ri kqabʼano rumal che oj tzʼaqat taj. Ri apóstol Pablo xubʼij che kʼo «jun kʼix» pa ri ucuerpo, wariʼ kraj kubʼij che kʼo xbʼanow kʼax che pa ri uchak che ri Dios (2 Cor. 12:7). Ri Epafrodito, jun cristiano re Filipos, xbʼisonik rumal che ri e rachiʼl xketaʼmaj che yawabʼ (Filip. 2:25-27). Ri jastaq che utz taj kqabʼano y ri kkibʼan ri e nikʼaj chik kubʼano che knimar más ri kʼax che kqariqo. Weneʼ rumal ri qabʼantajik kojchʼojin kukʼ ri qachalal pa ri congregación o xuqujeʼ pa ri qafamilia. Kqachʼij ronojel wariʼ we kqabʼan ronojel ri e pixabʼ re ri Biblia (Ezeq. 2:3-5; 1 Cor. 9:27; 13:8; Col. 3:12-14; 1 Ped. 4:8).
AMAQʼEL CHAPATANIJ RI JEHOVÁ
20 Amaqʼel chqanimaj ri Jesucristo, ri kojom rumal ri Jehová che Kʼamal bʼe re ri congregación (Col. 2:18, 19). Chqayaʼ ri qatobʼanik che «ri jikalaj pataninel, utz uchomanik» y chke ri e kʼamal bʼe (Heb. 13:7, 17). Are chiʼ kojniman che ri taqanik che uyaʼom ri Jehová pa ri congregación, kojkunik rukʼ cholajil kqabʼan ri kraj. Kʼo ri nimalaj eqeleʼn qukʼ; ri chʼawem. Nim chqilaʼ wi. ¿La kojkun ta chik kojtzijon rukʼ ri Dios paneʼ qatukel oj kʼolik o oj tzʼapim pa cárcel? Kojkunik. Xuqujeʼ ri e jastaq riʼ kekun taj kkibʼano che mat neʼ junam kojchoman kukʼ ri e qachalal.
21 Ko chojtakʼaloq y mubʼan kebʼ qakʼuʼx. Chqakojoʼ qachuqʼabʼ che ubʼanik ri taqanik che xuya kan ri Jesús, are chiʼ kʼateʼ xkʼastaj lo pa ri kamikal, xubʼij wariʼ chke ri utijoxelabʼ: «Rumal kʼu riʼ, jix, chibʼanaʼ tijoxelabʼ chke ri winaq pa konojel ri tinimit cho ri uwach ulew. Chibʼanaʼ kibautismo pa ri ubʼiʼ ri Tataxel, pa ri ubʼiʼ ri Kʼojolaxel xuqujeʼ pa ri ubʼiʼ ri Ruxlabʼal ri Dios. Cheʼitijoj che unimaxik ronojel jas ri xixintaq wi» (Mat. 28:19, 20). Chqachʼijaʼ ri e kʼax, junam rukʼ ri xubʼan ri Jesús. Are chojchoman apan chrij ri kʼaslemal che kʼo ta ukʼisik che kqariq na pa ri kotzʼiʼjalaj uwach Ulew chuxeʼ ri uQʼatbʼal tzij ri Dios (Heb. 12:2). Ri oj cristianos yaʼom ri nimalaj eqeleʼn chqe che kojtobʼan che utzʼaqatisaxik ri profecía re ri chak che kbʼan pa «ri ukʼisbʼalil ri uwach ulew» o ri kʼisbʼal taq qʼij; che ri «utzalaj taq tzij riʼ re ri rajawibʼal ri Dios ktzijox na pa ronojel ri uwach ulew. Jeriʼ kqʼalajisax ri utzalaj taq tzij chkiwach konojel nimaʼq taq tinimit ri kʼo cho ronojel ri uwach ulew. Kʼateʼ riʼ, kpe ri kʼisbʼal» (Mat. 24:3, 14). Are qas chqilij utzijoxik ri utz taq jastaq re ri uQʼatbʼal tzij ri Dios. Ri Jehová kojutewchij na pa ri petinaq rukʼ kʼi taq jastaq.