KʼUTUNEM 14
BʼIXONEM 8 Jehová are ri chajil awe
«Chichaʼ bʼaʼ kamik jachin ri kipatanij»
«Ri in xuqujeʼ ri e walaxik kqapatanij na ri» Jehová (JOS. 24:15).
KYAʼ UBʼIXIK
Chqanaʼtasaj jasche xqachaʼ upatanexik ri Jehová.
1. Rech kqariq ri qastzij kikotemal, ¿jas (o su) rajawaxik kqabʼano, y jasche? (Isaías 48:17, 18).
RI LOQʼALAJ Qatat Jehová sibʼalaj kraj kojkikotik y rumal laʼ kraj kqariq ri kʼaslemal kʼo ta ukʼisik pa ri petinaq (Ecl. 3:12, 13). Xojubʼano rech kojkun che ubʼanik jujun jastaq. Are kʼu xojubʼan taj rech kojkunik kqakʼam qabʼe, che kqachaʼo jachike ri utz jachike ri utz taj (Ecl. 8:9; Jer. 10:23). Rumal laʼ ri areʼ retaʼm che ri kuya kikotemal chqe are ri upatanexik y unimaxik ri kubʼij chqe (chasikʼij Isaías 48:17, 18).
2. ¿Jas kraj ri Satanás kqachomaj ri oj winaq y jas ubʼanom ri Jehová che ukʼutik che qastzij ta ri kubʼij ri Satanás?
2 Ri Satanás kraj che oj ri oj winaq kqachomaj che kajwataj ta ri Jehová chqe, y che kojkunik kqakʼam qabʼe chbʼil qibʼ (Gén. 3:4, 5). Ri Jehová uyaʼom bʼe chke ri winaq kkikʼam kibʼe chbʼil kibʼ rech jeriʼ kilitajik che ri ubʼim ri Satanás xa molom tzij. Rumal laʼ kamik qas kilitajik che ri winaq kekun taj kkikʼam kibʼe chbʼil kibʼ. Rumal laʼ pa ri Biblia kojkunik kqil kʼi taq ejemplos chkij e winaq che xkaj xkipatanij ri Jehová, xeniman che y xkiriq ri qastzij kikotemal y ri más xkikot che upatanexik ri Jehová are ri Jesucristo. Nabʼe kqil na jasche ri Jesús xuchaʼ upatanexik ri Jehová. Tekʼuriʼ kqil na jasche yaʼtal che ri Jehová kqaqʼijilaj. Y chukʼisbʼal kqil na jasche ri oj xqachaʼ upatanexik ri Jehová.
¿JASCHE RI JESÚS XUCHAʼ UPATANEXIK RI JEHOVÁ?
3. ¿Jas ri xutzujuj ri Satanás che ri Jesús y jas ri xuchaʼ ri areʼ?
3 Are chiʼ ri Jesús xkʼojiʼ cho ri uwach Ulew, ri areʼ xuchaʼ jachin kraj kupatanij. Are chiʼ kʼateʼ kebʼ oxibʼ qʼij qʼaxinaq ubʼanom chi u bautismo ri Jesús, ri Satanás xutzujuj ronojel ri qʼatbʼal taq tzij rech ri uwach Ulew che, xiw ri xraj are che kqʼijilax rumal. Are kʼu ri Jesús xubʼij wariʼ che: «¡Jat, Satanás! Tzʼibʼatal kʼut: ‹Chaqʼijilaj ri Jehová ri a Dios y xaq xiw ri areʼ chanimaj›» (Mat. 4:8-10). ¿Jasche are waʼ ri xuchaʼ ri Jesús? Chqilampeʼ jasche.
4, 5. ¿Jas jujun rumal che ri Jesús are xuchaʼ upatanexik ri Jehová?
4 Ri rumal che xraj ri Jesús xupatanij ri Jehová, are che qastzij kuloqʼoqʼej rukʼ ronojel ranimaʼ (Juan 14:31). Xuqujeʼ ri areʼ kuchʼobʼo che are ri más utz che kubʼano che kupatanij ri Dios (Juan 8:28, 29; Apoc. 4:11). Retaʼm che are ri Jehová yaʼowinaq qakʼaslemal, che sibʼalaj ksipanik y kuya kkubʼsax kʼuʼx chrij (Sal. 33:4; 36:9; Sant. 1:17). Y jun chi rumal are che ri areʼ retaʼm che ri Jehová amaqʼel are ubʼim ri qastzij, y ronojel ri kʼo rukʼ ri Jesús are ri Jehová yaʼowinaq che (Juan 1:14). Are kʼu ri Satanás are ukʼamom lo kʼi kʼaxkʼolil chke ri winaq, jun bʼanal tzij, kubʼan nim che ribʼ y xaq xiw chrij ri areʼ kchoman wi (Juan 8:44). Y ronojel wariʼ ri Jesús qas kuchʼobʼo y retaʼm ri ubʼantajik ri Jehová y retaʼm ri uchomanik ri Satanás, rumal laʼ xraj taj xubʼan re jachaʼ ri xubʼan ri Satanás che xuya kan upatanexik ri Jehová (Filip. 2:5-8).
5 Jun chi rumal che ri Jesús xupatanij ri Jehová are retaʼmaxik ri utzilal kuriq na we knimanik (Heb. 12:2). We amaqʼel kux sukʼ kuchʼajchʼobʼisaj na ri ubʼiʼ ri Jehová y kubʼano che ksach na ronojel ri kʼax che ukʼamom lo ri Satanás.
¿JASCHE YAʼTAL CHE RI JEHOVÁ KQAQʼIJILAJ?
6, 7. ¿Jasche e kʼi winaq kkaj taj kkipatanij ri Jehová? ¿Jasche yaʼtal che ri Jehová kqaqʼijilaj?
6 Kamik e kʼi winaq kkipatanij ta ri Jehová rumal che kkichʼobʼ ta uwach. Y ketaʼm taj jas uyaʼom chke. Y are laʼ ri xril ri apóstol Pablo chke ri winaq re ri tinamit Atenas are chiʼ xubʼan predicar chke (Hech. 17:19, 20, 30, 34).
7 Ri Pablo xubʼij chke che ri qastzij Dios are ri «kyoʼw chqe qonojel ri qakʼaslemal, areʼ kyoʼw ri kaqiqʼ, xuqujeʼ ri nikʼaj jastaq chik». Xuqujeʼ xubʼij che rumal «ri Dios oj kʼaslik, kojslabʼik, oj kʼolik». Y xubʼij chke che «xa kʼu che jun achi xeresaj wi konojel ri nimaʼq taq tinamit». Rumal waʼ kqachʼobʼo che ri areʼ are kyaʼow qakʼaslemal y yaʼtal che kqaqʼijilaj (Hech. 17:25, 26, 28).
8. ¿Jas ri kubʼan ta wi ri Jehová?
8 Rumal che ri Jehová are ktaqan puwiʼ ronojel y are xbʼanow ronojel, kkun riʼ keʼutaqchiʼj ri winaq rech kepatanin che. ¡Pero kubʼan ta wariʼ! Ri kraj areʼ are che e kʼi winaq kuʼx ramigos jeriʼ kepatanin che pa ronojel ri kikʼaslemal (1 Tim. 2:3, 4). Ubʼanom kʼi jastaq rech kukʼut chqe che qastzij kʼolik y kojuloqʼoqʼej. Y ri Jehová kojutijoj rech kojkunik kqakʼut chkiwach ri winaq ri kubʼan na (Mat. 10:11-13; 28:19, 20). Rumal laʼ kʼo congregaciones y solinelabʼ rech kojkichajij rukʼ loqʼoqʼebʼal (Hech. 20:28).
9. ¿Jas kubʼan ri Jehová che ukʼutik ri uloqʼoqʼebʼal?
9 Ri Jehová kukʼutunisaj ri uloqʼoqʼebʼal chke ri winaq che kekojon ta chrij. Kamik e kʼi winaq are kkaj kkibʼan ri kkichomaj. Are kʼu rumal ri uloqʼoqʼebʼal ri Jehová kuya ri kajwataj chke rech kekʼasiʼk y kekikot pa ri kikʼaslemal (Mat. 5:44, 45; Hech. 14:16, 17). Rumal ronojel wariʼ, ri e areʼ kekunik kkʼojiʼ jun ki familia, kkʼojiʼ kamigos y kkil ri utz che ronojel ri chak kkibʼano (Sal. 127:3; Ecl. 2:24). Qas qʼalaj che ri Jehová keʼuloqʼoqʼej konojel ri winaq (Éx. 34:6). Chanim riʼ chqilaʼ jasche xqachaʼ upatanexik ri Jehová y chqilaʼ ronojel ri tewchibʼal kuya chqe.
¿JASCHE XQACHAʼ UPATANEXIK RI JEHOVÁ?
10. a) ¿Jas rumal che kqaj kqapatanij ri Jehová? (Mateo 22:37). b) ¿Jas tobʼanik uyaʼom chawe ri u paciencia ri Jehová? (Salmo 103:13, 14).
10 Junam rukʼ ri Jesús, ri oj xqachaʼ upatanexik ri Jehová rumal che qas kqaloqʼoqʼej rukʼ ronojel ri qanimaʼ (chasikʼij Mateo 22:37). Are chiʼ xqachʼobʼ más chrij ri Jehová, xubʼano che qas xqaj xqapatanij. Ri areʼ kʼo u paciencia qukʼ. Jun ejemplo che wariʼ are ri xkʼulmataj kukʼ ri israelitas are chiʼ xkiya kan upatanexik, ri areʼ xubʼij chke: «Chiyaʼ bʼaʼ kanoq ri itzel bʼe» (Jer. 18:11). Y ri Jehová ksach ta pa ujolom che xa oj ajmakibʼ (chasikʼij Salmo 103:13, 14). Are chiʼ katchoman chrij ri u paciencia ri Jehová y nikʼaj chi taq ubʼantajik, ¿la mat kubʼan wariʼ chawe che qas kawaj kapatanij?
11. ¿Jas jujun rumal che xqachaʼ upatanexik ri Jehová?
11 Jun chi rumal che xqachaʼ upatanexik ri Jehová are che qetaʼm che are ri más utz kojkunik kqabʼano (Mat. 4:10). Xuqujeʼ kqachʼobʼ ri utz taq jastaq kqariqo rumal che kqaya ta kan upatanexik: kojtobʼanik rech kchʼajchʼobʼisax ri ubʼiʼ ri Jehová, kqakʼutu che ri Satanás are jun bʼanal tzij y kqakikotemaj ri Jehová. We kqapatanij ri Jehová kamik kojkun riʼ kqapatanij pa ronojel ri qakʼaslemal (Juan 17:3).
12, 13. ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri xkiriq ri al Juana y ri al Pamela?
12 Kojkunik kqaloqʼoqʼej ri Jehová are chiʼ oj nitzʼaq na y are chiʼ kqʼax ri tiempo más kqaloqʼoqʼej na. Chqilaʼ ri xkiriq ri al Juana y ri al Pamela.a Ri al Juana kʼo 11 ujunabʼ y ri al Pamela 10 ujunabʼ are taq chiʼ xkimajij retaʼmaxik ri kubʼij ri Biblia. Paneʼ ri kitat kinan xkaj taj xyaʼ etaʼmanik re ri Biblia chke, are kʼu xkiya bʼe chke ri kalkʼwal kketaʼmaj chrij ri Biblia kukʼ ri testigos rech Jehová, xiw xkibʼij chke che kkiya ta kan bʼenam pa ri religión jawiʼ kebʼe wi. Rumal laʼ Juana xubʼij: «Ri xwetaʼmaj kukʼ ri testigos rech Jehová chrij ri Biblia, xinutoʼo rech xinkunik xinxutuj ri inmoralidad sexual y utijik drogas che ri wachiʼl kinkitaqchij che ubʼanik».
13 Are chiʼ qʼaxinaq chi kebʼ oxibʼ junabʼ, ri e kebʼ xekunik xeʼux publicadoras. Tekʼuriʼ qʼaxinaq chi ri tiempo xkimajij ubʼanik ri precursorado xuqujeʼ xekichajij ri kitat kinan rumal che e nim winaq chik. Are taq chiʼ kchoman chrij ronojel ri uriqom, ri al Juana xubʼij wariʼ: «Wilom che ri Jehová kuya ta kan kichajixik ri ramigos, 2 Timoteo 2:19 kubʼij che ‹ri Ajawaxel kuchʼobʼ kiwach ri e rech›». Ri Jehová qas keʼuchajij ri kkichaʼ upatanexik y kkikʼut ri kiloqʼoqʼebʼal che.
14. ¿Jas kqabʼan che utoʼik uwiʼ ri ubʼiʼ ri Jehová? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).
14 Kqaj kojtobʼanik rech kbʼan saq che ri ubʼiʼ ri Jehová. Chachomaj wariʼ: kʼo jun awamigo che sibʼalaj utz, ksipanik y kuchʼobʼ ri kanaʼo. Y jun qʼij kato che jun winaq tajin ktzijon chrij, y kubʼij che ri awamigo jun itzelalaj winaq y bʼanal tzij. ¿Jas kabʼan riʼ? ¡Qastzij riʼ che katoʼ uwiʼ ri awamigo! Xaq junam, are chiʼ kqata ri winaq che kkibʼij molom taq tzij chrij ri Jehová, y rumal laʼ rukʼ ronojel qachuqʼabʼ kqaj kqakʼut chkiwach ri winaq che ri tajin kbʼixik xa molom taq tzij (Sal. 34:1; Is. 43:10). Rukʼ ri kqabʼano y ri kqabʼij kojkunik kqakʼutu che qastzij kqapatanij ri Jehová rukʼ ronojel qanimaʼ.
¿La katoʼ at uwiʼ ri ubʼiʼ ri Jehová? (Chawilaʼ ri párrafo 14).b
15. ¿Jas jujun tewchibʼal xuriq ri apóstol Pablo are chiʼ kʼo jujun taq metas xukʼex pa ri ukʼaslemal? (Filipenses 3:7, 8).
15 Qastzij che rukʼ ronojel qanimaʼ kqaj kqakʼex ri rajawaxik pa ri qakʼaslemal rech kqapatanij más ri Jehová y rech kkikot qukʼ. Jun ejemplo che wariʼ are ri xubʼan ri apóstol Pablo, che xuya kan ronojel rech kubʼan ri xubʼij ri Jesús y rech kupatanij ri Jehová (Gál. 1:14). Y rumal che xubʼan wariʼ, xuriq kikotemal y xkunik xuriq ri tewchibʼal rech kuqʼat tzij rukʼ ri Jesús puwiʼ ri uwach Ulew. Ri Pablo xubʼan ta arrepentir ribʼ che upatanexik ri Jehová, ri oj xuqujeʼ kqabʼan ta arrepentir qibʼ che upatanexik ri Jehová (chasikʼij Filipenses 3:7, 8).
16. ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri xukʼulmaj ri al Julia? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).
16 We kqakoj qachuqʼabʼ che upatanexik ri Jehová, qas kqariq na kikotemal riʼ pa ri qakʼaslemal kamik y pa ri petinaq. Chqilaʼ ri xukʼulmaj ri qachalal Julia. Che xbʼixon pa ri u iglesia are chiʼ alaj ali na. Rumal che qas utz kubʼan che ri bʼixonem, xmajix uyaʼik clases che rech más knaʼw che ubʼanik ri bʼixonem. Qʼaxinaq ri tiempo, are chiʼ ri al Julia xchʼobʼ uwach, xbʼixon pa nimaʼq taq lugares che nim kibʼanik. Are chiʼ kʼo pa ri escuela re música, jun rachiʼl che xuqujeʼ tajin kretaʼmaj música, xtzijon rukʼ chrij ri Dios y xukʼut ri ubʼiʼ ri Dios chuwach. Are chiʼ xqʼax jubʼiqʼ tiempo, kamul xyaʼ ri etaʼmanik che ri al Julia pa jun semana. Wariʼ xubʼano che xraj xupatanij ri Jehová y xuya kan ri música. Kʼax xubʼan kan che uyaʼik ri música. Ri areʼ kubʼij: «E kʼi winaq xkibʼij chwe che utz ta ri nuchomanik rumal che xinya kan ri música, pero ri in are kwaj kinpatanij ri Jehová». ¿Jas kuchomaj ri qachalal Julia chrij ri xuchaʼ ubʼanik más che 30 junabʼ kanoq? Ri areʼ kubʼij chik: «Sibʼalaj kinkikotik y wetaʼm che pa ri petinaq ri Jehová kuya na chwe ri kurayij ri wanimaʼ» (Sal. 145:16).
¡Qas kqariq na kikotemal riʼ pa ri qakʼaslemal are chiʼ kqapatanij ri Jehová! (Chawilaʼ ri párrafo 16).c
AMAQʼEL CHAPATANIJ RI JEHOVÁ
17. Oj kʼo chi pa ri kʼisbʼal taq qʼij, rumal laʼ ¿jas kubʼan pa ri kikʼaslemal ri tajin kkipatanij ri Jehová y ri majaʼ kkichaʼ upatanixik?
17 Oj kʼo chi pa ri kʼisbʼal taq qʼij. Ri apóstol Pablo xubʼij: «Xaʼ jubʼiqʼ kraj na, ri kpe na kpetik, man kbʼeytaj taj» (Heb. 10:37). ¿Jas kraj kubʼij wariʼ? Kraj kubʼij che kʼo ta chi más tiempo rech ri winaq kkichaʼ upatanexik ri Jehová (1 Cor. 7:29). Y we oj qachaʼom chi upatanexik ri Jehová, qetaʼm che kqariq jujun taq kʼax, pero qetaʼm che naj ta chi tiempo kuchʼijo.
18. ¿Jas kraj ri Jehová y ri Jesús che kqabʼano?
18 Ri Jesús xubʼij chke ri winaq che keteriʼ chrij y che rajawaxik amaqʼel kkibʼano (Mat. 16:24). Rumal laʼ, we kʼi junabʼ chik qamajim upatanexik ri Jehová, kqaya ta kan ubʼanik. Jujun taq mul kʼax ubʼanik wariʼ. Pero ¿la mat qastzij che kojkikotik rumal che xqachaʼ upatanixik ri Jehová? (Sal. 35:27).
19. ¿Jas kqetaʼmaj chrij ri xuriq Gene?
19 Jujun winaq kkichomaj che kkiriq ta ri qastzij kikotemal we kkipatanij ri Jehová. We at ala ali na, ¿la kanaʼo che ariqom ta ri qastzij kikotemal rumal che xachaʼ upatanexik ri Dios? Jun ala ubʼiʼ Gene kubʼij: «Xinchomaj che ri Testigos kʼo kʼi jastaq che kojkun taj kqabʼano. Xinchomaj che ri alabʼom che junam xojkʼiy kukʼ más kekikotik, rumal che kebʼe pa taq fiestas, kʼo ki novias y keʼtzʼan che videojuegos che kʼo kamisanik chupam, pero ri in xaq xiw pa riqbʼal ibʼ kinbʼe wi y pa predicación». ¿Jas kʼax xuriq ri a Gene pa ri ukʼaslemal rumal che tajin kuchomaj wariʼ? Ri kubʼij chik: «Xinbʼan jujun chke ri jastaq che tajin kkibʼan ri alabʼom, y jujun taq mul xinkikotik. Pero pa ri wanimaʼ kinnaʼo che qas ta kinkikotik. Rumal laʼ xnaʼtaj chwe ri xinwetaʼmaj pa ri Biblia y ri utzilal che kinriqo we kinbʼan pa ri nukʼaslemal. Tekʼuriʼ xinmajij upatanexik ri Jehová rukʼ ronojel wanimaʼ. Are chiʼ xinbʼan wariʼ, xinnaʼo che ri Jehová qas kutatabʼej ri oraciones che kinbʼano».
20. ¿Jas ri qas kqaj kqabʼano?
20 Jun salmista xubʼixoj wariʼ che ri Jehová: «Utz re ri winaq ri kchaʼ la ri kkʼam kʼu la bʼik rech kjeqiʼ chnaqaj la, pa taq ri kʼolbʼal ri e kʼo pa ri achoch la» (Sal. 65:4). Rumal laʼ, junam rukʼ ri xubʼij ri Josué, chqabʼij wariʼ rukʼ ronojel qanimaʼ: «Ri in xuqujeʼ ri e walaxik kqapatanij na ri» Jehová (Jos. 24:15).
BʼIXONEM 28 Ri kqabʼano rech kojux rachiʼl ri Jehová
a Kʼexom jujun bʼiʼaj.
b RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Jun ixoq tajin kqʼax chuwach ri tajin kbʼan wi jun nim riqbʼal ibʼ chunaqaj kʼi winaq itzel kechʼaw chkij ri Testigos. Tekʼuriʼ tajin kutatabʼej ri utzij ri Dios pa ri predicación pública.
c RI KUKʼUT RI E WACHBʼAL: Ri e wachbʼal riʼ kukʼut ri xukʼex Julia pa ri ukʼaslemal rech kkunik kupatanij ri Jehová.