KʼUTUNEM 16
BʼIXONEM 87 Chatpet che uriqik achuqʼabʼ
Chojux utz taq amigos kukʼ ri qachalal
«¡Chiwilaʼ chi sibʼalaj utz xuqujeʼ jeʼlik chi ri achalaxik kejeqiʼ junam!» (SAL. 133:1).
KYAʼ UBʼIXIK
¿Jas kqabʼano rech más kojux utz taq amigos kukʼ ri qachalal y jas tewchibʼal kqariqo?
1, 2. ¿Jas jujun chke ri jastaq más nim ubʼanik chuwach ri Jehová y jas kraj ri areʼ che kqabʼano?
JUN chke ri jastaq más nim ubʼanik chuwach ri Jehová are ri kqabʼan che kilik ri nikʼaj chik. Ri Jesús xukʼut kanoq che rajawaxik keqaloqʼoqʼej ri qajil qatzʼaqat junam rukʼ ri kqabʼan oj che uloqʼoqʼexik qibʼ (Mat. 22:37-39). Wariʼ kraj kubʼij che xuqujeʼ kqakʼut utzilal chke ri kkipatanij ta ri Jehová. Je wariʼ kqesaj uwach ri Jehová che «kresaj lo ri qʼij pa kiwiʼ ri e bʼanal taq kʼax y ri e bʼanal taq utzilal y kuqasaj ri jabʼ pa kiwiʼ ri e utz taq winaq y ri e itzel taq winaq» (Mat. 5:45).
2 Paneʼ ri Jehová keʼuloqʼoqʼej juntir ri winaq, pero are más keʼuloqʼoqʼej ri keniman che (Juan 14:21). Ri areʼ kraj che kqesaj uwach, rumal laʼ kubʼij chqe che keqaloqʼoqʼej ri qachalal (1 Ped. 4:8; Rom. 12:10). Wajun loqʼoqʼebʼal riʼ kjunamataj rukʼ ri kqanaʼ che jun qa familiar o jun utzalaj qamigo.
3. ¿Jas rajawaxik knaʼtaj chqe chrij ri loqʼoqʼebʼal?
3 Ri loqʼoqʼebʼal kjunamataj rukʼ jun alaj kotzʼiʼj, che rajawaxik kjaʼxik y kchajixik rech kkʼiyik. Ri apóstol Pablo xubʼij chke ri cristianos: «Chjeqel ri loqʼoqʼenik aj achalaxik chixoʼl» (Heb. 13:1). Ri Jehová kraj che kqanimarisaj ri qaloqʼoqʼebʼal chke ri nikʼaj chik. Pa wajun kʼutunem riʼ kqil na jasche rajawaxik más kqabʼan amigos kukʼ ri qachalal y jasche rajawaxik kqaya ta kan ubʼanik.
¿JASCHE RAJAWAXIK MÁS KQABʼAN AMIGOS KUKʼ RI QACHALAL?
4. Junam rukʼ ri kubʼij ri Salmo 133:1, ¿jas kojutoʼo rech nim kqil ri junamil che kʼo chkixoʼl ri qachalal? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri e wachbʼal).
4 (Chasikʼij Salmo 133:1). Junam rukʼ ri salmista, kqabʼij che «sibʼalaj utz xuqujeʼ jeʼlik» che oj amigos kukʼ ri kkipatanij ri Jehová. Pero weneʼ kkʼulmatajik che kqil ta chi ri junamil che kʼo chkixoʼl ri qachalal y ri utz taq kibʼantajik. Junam rukʼ jun winaq che ronojel qʼij kril jun lago weneʼ kkun ta chik kril ri ujeʼlikal. Rumal che keqil ri qachalal ronojel taq qʼij, ¿jas kojtoʼwik rech nim keqil wi junam rukʼ are chiʼ xqetaʼmaj kiwach? Are uchomaxik jasche nim keqil wi chkijujunal y jasche nim kiʼl kumal ri qachalal pa ri congregación.
Chqakojoʼ qachuqʼabʼ rech amaqʼel kqil ri junamil che kʼo chkixoʼl ri qachalal y ri utz taq kibʼantajik. (Chawilaʼ ri párrafo 4).
5. ¿Jas kubʼan che kitoʼik ri nikʼaj chik are chiʼ kqakʼut loqʼoqʼebʼal chke ri qachalal?
5 Are chiʼ jujun winaq kebʼe nabʼe mul pa ri e qariqbʼal ibʼ, sibʼalaj kkimayo are chiʼ kkil ri loqʼoqʼebʼal che kʼo pa ri utinamit ri Jehová, y qas kkikojo che are ri qastzij. Ri Jesús xubʼij: «Konojel kketaʼmaj na chi ix nutijoxelabʼ, we kiloqʼoqʼelaʼ iwibʼ» (Juan 13:35). Chqilaʼ ri xukʼulmaj ri al Chaithra jun estudiante re universidad che xumaj jun etaʼmanik re ri Biblia. Ri areʼ xukʼam ri invitación che xyaʼ che rech kbʼe pa ri nim riqbʼal ibʼ re oxibʼ qʼij y pa ri nabʼe qʼij xubʼij wariʼ che ri qachalal che tajin kyaʼow ri etaʼmanik re ri Biblia che: «Ri nutat nunan nijun mul in kimatzem. ¡Pero ri nabʼe qʼij re ri nim riqbʼal ibʼ 52 mul xinkimatzej ri Testigos! Ri e winaq riʼ xkikʼut chnuwach che ri Jehová kinuloqʼoqʼej. Kwaj kinkʼojiʼ pa ri tinamit riʼ». Ri al Chaithra amaqʼel xyaʼ ri etaʼmanik re ri Biblia che y xubʼan ri u bautismo pa ri 2024. Are chiʼ ri winaq nabʼe mul kebʼe pa ri e qariqbʼal ibʼ, kkilo che oj utz taq winaq y kkilo che kqaloqʼoqʼej qibʼ, jujun taq mul kubʼano che kkaj kkipatanij ri Jehová (Mat. 5:16).
6. ¿Jas kojutoʼ wi are chiʼ más kqabʼan amigos kukʼ ri qachalal?
6 Are chiʼ más kqabʼan qamigos chke ri qachalal kojutoʼo. Ri Pablo xubʼij chke ri cristianos: «Chipixbʼelaʼ iwibʼ ronojel qʼij, [...] rech kʼo jun chiwe mukowirisaj ri ranimaʼ rumal ri usubʼunik ri mak» (Heb. 3:13). We kqaj uchuqʼabʼ ri qakojonik y kqaj ta chik kqapatanij ri Jehová, ri areʼ kuʼkoj ri qachalal che qatoʼik (Sal. 73:2, 17, 23). ¡Sibʼalaj utz che e kʼo ri qachalal che qatoʼik!
7. ¿Jas kjunamataj wi ri junamil rukʼ ri loqʼoqʼebʼal? (Colosenses 3:13, 14).
7 Pa ri utinamit ri Jehová kqakoj qachuqʼabʼ che ukʼutik loqʼoqʼebʼal y rumal laʼ kʼi tewchibʼal kqariqo (1 Juan 4:11). Ri loqʼoqʼebʼal kubʼano che kqachʼij ri kesach wi ri qachalal y wariʼ kubʼano che kʼo junamil chqaxoʼl (Efes. 4:2-6; chasikʼij Colosenses 3:13, 14). Pa ri e riqbʼal ibʼ kʼo loqʼoqʼebʼal chqaxoʼl y wariʼ kilitaj ta chi pa nijun lugar.
NIM CHQILAʼ WI QIBʼ
8. ¿Jas kubʼan ri Jehová che qatoʼik rech kʼo junamil chqaxoʼl?
8 Ri junamil che kʼo chqaxoʼl kukʼ ri qachalal pa ronojel ri uwach Ulew xaq xiw ri Jehová kyaʼowik (1 Cor. 12:25). Ri Biblia kubʼij: «Ix tijom kʼu rumal ri Dios jas kibʼano kiloqʼoqʼelaʼ iwibʼ» (1 Tes. 4:9). ¿Jas kubʼan che qatijoxik? Pa ri Biblia kubʼij chqe ri rajawaxik kqabʼano rech kʼo junamil chqaxoʼl kukʼ ri qachalal. Y kqaya bʼe che ri Jehová kukʼut chqawach y kqabʼan ri kubʼij chqe (Heb. 4:12; Sant. 1:25). Y are waʼ ri kqabʼan ri oj testigos rech Jehová.
9. ¿Jas kukʼut Romanos 12:9-13 chrij ri rajawaxik kqabʼano rech nim kqil wi qibʼ?
9 ¿Jas kubʼan ri Biblia che qatoʼik rech más kqabʼan amigos kukʼ ri qachalal? Chqilampeʼ ri xubʼij kan ri Pablo pa Romanos 12:9-13 (chasikʼij). Chojchoman chrij ri e tzij «nim kʼu cheʼiwilaʼ wi taq iwibʼ». ¿Y jas kraj kubʼij wariʼ? Che kqatzukuj ri kqabʼano rech kqakʼut loqʼoqʼebʼal chke ri qachalal y kqabʼan wariʼ are chiʼ kqakuy kimak we kʼo kesach wi, weneʼ kqabʼij chke che kekitijaʼ jun kiwa qukʼ o kqaya jun sipanik chke (Efes. 4:32). Are chiʼ kqeyeʼj taj che areʼ keqebʼ qukʼ, qas kqil na ri xubʼij ri Jesús: «Areʼ sibʼalaj utz na re ri kyanik chuwach ri kkʼamowik» (Hech. 20:35).
10. ¿Jas kqabʼan che ukʼutik che kqakoj qachuqʼabʼ are chiʼ nim keqil wi ri qachalal? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).
10 Chojchoman chrij ri xubʼij ri Pablo che kqeyeʼj taj che are ri qachalal keqebʼ qukʼ, xaneʼ oj kojqebʼ kukʼ, rumal laʼ xubʼij che ri kkikoj kichuqʼabʼ qas kechakunik y utz kkibʼan che ri chak che kyaʼ chke. Proverbios 3:27, 28 kubʼij chqe: «Mawi jumul maqʼil awibʼ che ubʼanik jun toqʼobʼ che jachin ri kʼo kutzʼonoj chawe, are taq kʼo pa aqʼabʼ ri ubʼanik che». Are chiʼ kqil jun winaq che rajawaxik tobʼanik che, kqabʼan ronojel ri kojkun che ubʼanik rech kqatoʼo. Kqeyej ta na che kqabʼan pa jun chi qʼij, ni kqachomaj taj che jun chi winaq ktoʼwik (1 Juan 3:17, 18).
Cheqatoʼo ri qachalal che kʼo kajwataj chke. (Chawilaʼ ri párrafo 10).
11. ¿Jas kojtoʼwik rech más kqabʼan amigos kukʼ ri qachalal?
11 Jun chik che kojkunik kqabʼano are che kqakuy kimak ri qachalal are chiʼ kkibʼan jun kʼax chqe. Efesios 4:26 kubʼij: «Mabʼeytaj jun qʼij ri iwoyowal». ¿Jasche? Rech kqaya ta kʼolbʼal che ri Itzel junam rukʼ ri kubʼij ri versículo 27. Ri Jehová kubʼij chqe pa ri Biblia che rajawaxik kqakuy kimak ri nikʼaj chik. Colosenses 3:13 kubʼij chqe: «Chisachalaʼ imak chbʼil taq iwibʼ». Are chiʼ kqakuy kimak ri qachalal, kubʼano che kqabʼan más amigos kukʼ. Je wariʼ kojtobʼanik rech ri espíritu santo xuqujeʼ ri jamaril kubʼan xa jun chqe (Efes. 4:3). We kqakuy ta kimak ri qachalal, kʼo ta junamil y jororibʼal.
12. ¿Jas kubʼan ri Jehová che qatoʼik rech kqakuy kimak ri nikʼaj chik?
12 Qastzij che kʼax ukuyik umak jun winaq are chiʼ ubʼanom jun kʼax chqe. Pero kojkunik kqakuy umak rukʼ ri utobʼanik ri espíritu santo. Ri Biblia kubʼij che rajawaxik nim keqil wi ri nikʼaj chik y che qas kojchakunik, xuqujeʼ kubʼij chqe che rajawaxik kqapatanij ri Dios rukʼ kikotemal. Rech kojkun che ubʼanik wariʼ rajawaxik ri espíritu santo chqe rech kojutoʼ che ubʼanik ri utz kril ri Dios (Romanos 12:11). Rumal laʼ kqataʼ tobʼanik che ri Jehová rech kojutoʼo (Luc. 11:13).
«MAKʼOJIʼ TASOJ IBʼ CHIXOʼL»
13. ¿Jas kbʼanowik che kkʼojiʼ tasoj ibʼ chqaxoʼl?
13 Pa ri congregaciones kʼo jalajoj kiwach winaq (1 Tim. 2:3, 4). Rumal che jalajoj taq tinamit kojpe wi y jalajoj qabʼantajik, junam ta ri kqachaʼ ubʼanik, junam rukʼ ri atzʼyaq che kqakojo, ri kqabʼan che uchajixik qibʼ rech kojyawaj taj, ri películas che kqilo, ri música che kqatatabʼej y nikʼaj chik. We kqachajij ta qibʼ, wariʼ kubʼano che kkʼojiʼ tasoj ibʼ chqaxoʼl (Rom. 14:4; 1 Cor. 1:10). Pero ri Dios tajin kukʼut chqawach che rajawaxik kqaloqʼoqʼej qibʼ y rumal laʼ kqabʼij taj che más utz ri kqachaʼ ubʼanik oj chkiwach ri nikʼaj chik (Filip. 2:3).
14. ¿Jas kqakoj wi qachuqʼabʼ che ubʼanik y jasche?
14 Ri jun chik che kojkunik kqabʼano are che pa ri congregación kqakoj qachuqʼabʼ che uyaʼik kichuqʼabʼ ri qachalal (1 Tes. 5:11). Majaʼ naj, kʼi chke ri kiyaʼom kan upatanexik ri Jehová o ri e esam bʼi pa ri congregación xetzalij lo pa ri utinamit ri Jehová y tajin kkipatanij chi jumul. Kojkikotik che xetzalij loq y kqaya utz kipetik (2 Cor. 2:8). Jun qachalal ixoq che 10 junabʼ chik bʼenaq ta chi pa ri Ja rech Ajawbʼal kubʼij: «E juntir ri qachalal xekikotik y xkiya rutzil nuwach» (Hech. 3:19). ¿Jas utzilal xuya wariʼ che ri qachalal ixoq? Ri areʼ kubʼij chik: «Xinnaʼo che are ri Jehová xinukʼam lo pa ri utinamit y xinnaʼ chi jumul kikotemal». Are chiʼ kqaya kichuqʼabʼ ri nikʼaj chik, ri Jesús kojukojo rech keqatoʼ ri e «kosinaq» (Mat. 11:28, 29).
15. ¿Jas jun chik kqabʼano rech kʼo junamil chqaxoʼl? (Xuqujeʼ chawilaʼ ri wachbʼal).
15 Xuqujeʼ kojkunik kqaya tobʼanik rukʼ ri kqabʼij. Job 12:11 kubʼij: «Ri xkinaj kuchʼobʼ ri kijalbʼem taq kibʼ ri tzij, junam jas ri u pa chiʼaj e keʼunaʼ taq ri naʼil». Jun utz aj bʼanol rikil nabʼe kunaʼ na we utz ktijowik y we kiʼ tekʼuriʼ kuya chke ri nikʼaj chik. Junam rukʼ, are chiʼ majaʼ kojchʼawik rajawaxik kqachʼobʼ na ri kqabʼij rech kqaya kichuqʼabʼ ri qachalal y xata kqabʼan kʼax chke (Sal. 141:3; Efes. 4:29).
Are chiʼ majaʼ kojchʼawik maqabʼij tzij che kubʼan kʼax chke ri nikʼaj chik. (Chawilaʼ ri párrafo 15).
16. ¿Jachin riʼ rajawaxik más utz kkibʼan che kichʼabʼexik ri qachalal?
16 Ri achijabʼ ri e kʼulanik, ri e tat y ri e nan rajawaxik utz kkibʼan che kichʼabʼexik ri nikʼaj chik rech kkibʼan ta kʼax chke (Col. 3:19, 21; Tito 2:4). Ri kʼamal taq bʼe kkiya kichuqʼabʼ ri qachalal y kkikubʼsaj kikʼuʼx (Is. 32:1, 2; Gál. 6:1). Jun proverbio kubʼij che ri tzij che kbʼixik «[¡]are sibʼalaj utz na we qas pa ri uqʼijol!» kbʼixik (Prov. 15:23).
CHQAKʼUTUʼ RI QALOQʼOQʼEBʼAL RUKʼ RI KQABʼANO
17. ¿Jas kojkunik kqabʼano rech qastzij keqaloqʼoqʼej ri qachalal?
17 Ri apóstol Juan xubʼij: «Ri qaloqʼoqʼebʼal kʼuxaj muxik xaq xuwi ta e tzij, xaneʼ kʼutunoq kumal taq bʼanoj» (1 Juan 3:18). ¿Jas kojkunik kqabʼano rech kqakʼutu che qastzij keqaloqʼoqʼej ri qachalal? Are chiʼ más kojkʼojiʼ kukʼ, más kqabʼan qamigos chke y más keqaloqʼoqʼej. Chojkʼol kukʼ ri qachalal pa ri e riqbʼal ibʼ y pa ri predicación. Chqesaj tiempo rech kojbʼe kukʼ cho kachoch. We kqabʼano, rukʼ wariʼ kqakʼutu che tajin kqaya bʼe che ri Dios kojutijoj che uloqʼoqʼexik qibʼ (1 Tes. 4:9). Qas kqil na «[¡]chi sibʼalaj utz xuqujeʼ jeʼlik chi ri achalaxik kejeqiʼ junam!» (Sal. 133:1).
BʼIXONEM 90 Chqayaʼ qachuqʼabʼ chbʼil taq qibʼ