¿Jas riʼ ri qasanjaʼ?
Ri kuya ubʼixik ri Biblia
Ri qasanjaʼ kraj kubʼij che jun winaq kanim bʼi chuxeʼ ri jaʼ tekʼuriʼ kesax loq.a Wariʼ kuqʼalajisaj jasche ri Jesús xubʼan uqasanjaʼ pa jun nimalaj jaʼ (Mateo 3:13, 16). Xuqujeʼ jewaʼ xubʼij jun etíope are chiʼ «xeʼokʼow pa jun kʼolbʼal jawijeʼ ri e kʼo wi jaʼ» (Hechos 8:36-40).
Ri kraj kubʼij ri qasanjaʼ
Pa ri Biblia kjunamisax ri qasanjaʼ rukʼ ri ukamikal jun winaq (Romanos 6:4; Colosenses 2:12). Are chiʼ kqabʼan qasanjaʼ kqakʼutu che kqakʼex ri qakʼaslemal rech kqamaj upatanixik ri Dios. Ri qasanjaʼ y ri kqabʼano chiʼ majaʼ kqabʼan qaqasanjaʼ are jun sipanik che uyaʼom ri Dios rech kkʼojiʼ jun chʼajchʼoj retaʼmabʼal qakʼuʼx rumal ri qakojonik chrij ri tojbʼal mak (1 Pedro 3:21). Xuqujeʼ, ri Jesús xukʼut chke ri rajtijoxelabʼ che rajawaxik kkibʼan kiqasanjaʼ (Mateo 28:19, 20).
¿La ksachtaj ri qamak rumal ri qasanjaʼ?
No. Ri Biblia kubʼij che xaq xiw ri ukikʼel ri Jesús kkunik kusach ri qamak (Romanos 5:8, 9; 1 Juan 1:7). Are kʼu we kqaj kqariq ri tewchibʼal che kuya ri ukamikal ri Jesús chqe, rajawaxik kojkojon chrij, kqakʼex ri qakʼaslemal y kqabʼan qaqasanjaʼ (Hechos 2:38; 3:19).
¿La kubʼij ri Biblia che kbʼan kiqasanjaʼ ri neʼabʼ?
Pa ri Biblia kubʼij taj che kbʼan kiqasanjaʼ ri neʼabʼ. Pa jujun taq kojonem kkibʼan «kiqasanjaʼ» ri neʼabʼ, ktix jaʼ pa kijolom o chkij tekʼuriʼ kkoj ri kibʼiʼ. Are kʼu chiʼ ri cristianos kkibʼan kiqasanjaʼ rajawaxik kʼo chi kijunabʼ rech kkichʼobʼ ri «utzalaj taq tzijol rech ri rajawbʼal ri Dios» y qas kekojon chrij ri kketaʼmaj (Hechos 8:12). Ri winaq rajawaxik kkitatabʼej ri utzij ri Dios, kkikojo y kkiya kan ubʼanik ri itzelal, are kʼu ri neʼabʼ kekun taj kkichʼobʼ wariʼ (Hechos 2:22, 38, 41).
Xuqujeʼ, ri Biblia kubʼij che ri alaj taq kalkʼwal ri cristianos e chʼajchʼoj chuwach ri Dios rumal che ri kitat kinan e sukʼ che (1 Corintios 7:14). Wet utz kbʼan kiqasanjaʼ ri neʼabʼ, rajawaxik ta riʼ ri utobʼanik jun winaq o ri kitat kinan chke rech keʼux sukʼ chuwach ri Dios.b
Molom taq tzij che kbʼix chrij ri uqasanjaʼ jun cristiano
Ri kkichomaj jujun winaq: Chiʼ jun winaq kubʼan uqasanjaʼ utz we xaq xiw ktix jaʼ pa ujolom y rajawaxik taj knim bʼi chuxeʼ ri jaʼ.
Ri qastzij: Konojel ri qasanjaʼ che kʼo pa ri Biblia kubʼij che ri winaq xenim bʼi chuxeʼ ri jaʼ. Jun kʼutbʼal, ri Biblia kubʼij che are chiʼ ri Felipe xubʼan uqasanjaʼ jun achi etíope, «e kebʼ kʼut xeqaj bʼik jawijeʼ kʼo wi jaʼ» tekʼuriʼ xeʼel loq (Hechos 8:36-39).c
Ri kkichomaj jujun winaq: Ri Biblia kubʼij, che are chiʼ konojel ri familia xkibʼan kiqasanjaʼ, xuqujeʼ e kʼo neʼabʼ chkixoʼl. Jun kʼutbʼal, are chiʼ kchʼaw chrij jun chajil cárcel pa Filipo, kubʼij: «Chanim xbʼan kʼu ri ubautismo, ri areʼ xuqujeʼ konojel ri e kʼo chupam ri rachoch» (Hechos 16:31-34).
Ri qastzij: Ri kuya ubʼixik chrij ri xkʼulmataj rukʼ ri chajil re ri cárcel kukʼutu che ri xkibʼan kiqasanjaʼ qas «xekojon che ri Dios» y xkinaʼ nimalaj kikotemal pa kanimaʼ (Hechos 16:32, 34). Wariʼ kukʼutu, che we e kʼo neʼabʼ chkixoʼl ri ufamilia ri chajil cárcel che xkibʼan kiqasanjaʼ ri e neʼabʼ xbʼan ta kiqasanjaʼ, rumal che kkichʼobʼ ta ri kubʼij ri utzij ri Jehová.
Ri kkichomaj jujun winaq: Are chiʼ ri Jesús xubʼij che ri uQʼatbʼal tzij ri Dios kech ri akʼalabʼ, xukʼutu che rajawaxik kbʼan kiqasanjaʼ ri alaj taq neʼabʼ (Mateo 19:13-15; Marcos 10:13-16).
Ri qastzij: Ri Jesús are ta tajin kchʼaw chrij ri qasanjaʼ are chi xubʼij ri taq tzij riʼ. Ri xraj xubʼij, are che, chiʼ jun winaq kraj kok pa ri uQʼatbʼal tzij ri Dios rajawaxik kux junam rukʼ jun alaj akʼal, che kmachʼach’ik xuqujeʼ che kraj kretaʼmaj más (Mateo 18:4; Lucas 18:16, 17).
a Ri tzij griega che kchʼaw chrij ri «qasanjaʼ» kraj kubʼij che jun winaq «knim bʼi» chuxeʼ ri jaʼ (chawilaʼ ri wuj Compendio del Diccionario teológico del Nuevo Testamento, página 97).
b Jun Enciclopedia kubʼij: «Ri qasanjaʼ ke ri neʼabʼ kubʼij ta pa ri NT [Nuevo Testamento]». Xuqujeʼ wajun «chomanik riʼ kubʼij che konojel chi ri winaq kkibʼano» rumal che, are waʼ ri más nim xkil wi ri winaq y xkichomaj che rukʼ ri qasanjaʼ kkuyutaj ri makaj (vol. 1, págs 416, 417).
c Ri Diccionario Enciclopédico Salvat kubʼij: «Ri nabʼe QASANJAʼ [...] che xbʼan pa ri nabʼe Iglesia cristiana xnim bʼi ri winaq pa ri jaʼ» (1967, vol. 2, pág. 577).