Jehoväpa pampanchö tsapäkïta ashi
“Jehoväqa [...] nacionkunapa contran[mi] guërrata ruranqa, imëka guërran junaqchönö y pelyan junaqchönö.” (ZAC. 14:3)
1, 2. ¿Ima guërrataq qallëkunampaqna këkan, y tsë pasakuptin imatataq rurayanqatsu Diospa sirweqninkuna?
ESTADOS Unïdoschömi, 1938 wata 30 de octubre ampi o paqas, atska millón nunakuna juk radiopa reqishqa progrämanta wiyëkäyarqan. Tsë radiopaqa pasëkämurqan, pensëninkunallapita rurayanqan La guerra de los mundos nishqan tïtuloyoq novëlam. Tsëchö parlar yarqamoqkunam, periodistatukur willakuyaq Marte planëtachö täraqkuna Patsaman chëkäyämunqanta, y tariyanqan kaqtaqa imëkatapis chipyëpa ushakëkätsiyanqanta. Ardëlla o cuentolla kanqanta willakushqana kayashqa kayaptimpis, mëtsikaq nunakunam creiyarqan nunakunata rasumpëpa ushakëkätsiyanqanta, y mantsakäyarqan. Wakinkunaqa tukïkunatam rurayarqan Martepita ushakätsikoq shamushqakunapitam defendikuyänampaq.
2 Pero kanan witsanqa, juk rasumpëpa guerra qallarinampaqnam këkan. Llakikïpaqqa, salvakuyänampaq mëtsikaq nunakuna imatapis mana rurëkäyanqanmi. Y tsë guërrapaqqa, Diospa Palabran Bibliam willakun, y manam cuentollatsu. Tsë guërrapa jutinqa Armagedonmi, kë mana alli mundowan Diosnintsik pelyanan guerra (Apoc. 16:14-16). Tsë guerra chämuptinqa, Jehoväpa sirweqninkunaqa manam pelyayanqatsu, pero pasakunqankunata rikar y Diospa poderninta rikarmi espantakuyanqa.
3. ¿Ima profecïapitataq yachakushun, y imanirtaq tsë profecïakunata cuentapaq churashwan?
3 Zacarías libropa 14 kaq capïtulonchö willakoq profecïaqa, Armagedón guërrapaqmi más parlan. 2.500 watana qellqakanqampita pasashqa kaptimpis, salvacionnintsikta tarinapaqqa alläpam precisan (Rom. 15:4). Tsë profecía willakunqanqa casi llapanmi tinkurin 1914 wata, Dios patsätsinqan mushoq Gobiernochö Jesucristu mandakur qallëkunqampita patsë, Diospa markan tukïkunapa pasanqanwan y ichik tiempollachöna pasakunampaq kaqkunawan. Kë profecïapa precisaq ishkë yachatsikïninkunaqa kayan, ‘jirkakunapa chowpinchö alläpa jatun pampa’ y Jerusalenpita yarqamoq “kawëkaq yakukunam” (Zac. 14:4, 8). Jehoväpa sirweqninkunaqa jirkakunapa chowpinchö këkaq jatun pampatam tsapäkunapaq necesitantsik. Tsë kawëkaq yakukuna ima kanqanta musyarirqa, manam upunan precisanqanllatatsu entiendintsik, sinöqa upïtam o upuytam alläpa munantsik. Tsënö këkaptinqa, kë profecía willakunqampitaqa alläpam yachakushun (2 Ped. 1:19, 20).
‘JEHOVÄPA JUNAQNIN’ QALLARIN
4. a) ¿Imëtaq ‘Jehoväpa junaqnin’ qallarqan? b) 1914 wata manaraq kaptin, ¿ima willakïkunatataq Diospa sirweqninkuna willakur qallëkuyarqan, y imatataq rurayarqan nacionkunapa mandakoqninkuna?
4 Zacarías libropa 14 kaq capïtulompa qallananchömi ‘Jehoväpa junaqnimpaq’ parlan (lei Zacarías 14:1, 2a). ¿Ima junaqtaq tsëqa? ‘Señorpa junaqninmi’, y tsëqa qallashqa “mundopa mandakïnin [...] Señornintsikpa y Cristumpa makinman” chanqan witsanmi (Apoc. 1:10; 11:15, NM). Y ¿ima watataq tsëqa qallarqan? 1914 wata Dios patsätsinqan mushoq Gobiernochö Jesucristu ciëlochö mandakur qallanqan witsanmi. Tsë watapaq atska chunka watakuna pishikaptinmi, Jehoväpa sirweqninkunaqa willakur qallëkuyarqan ‘Diosman mana marcäcoq caru nunacunapa’ ‘dispunishqan tiempun’ 1914 watachö ushanampaq kaqta, y tsëpita patsë llapan nunakuna chikinakurllana kawakuyänampaq kaqta (Luc. 21:24). ¿Imatataq rurayarqan Diosman mana markäkoq karu nunakuna? Tsë willakïta cäsokuyänampa rantinmi, mandakoq polïticokuna y religiösokunaqa burlakuyarqan y qatikachäyarqan Diospa akrashqankunata. Pero rasun kaqchöqa, Llapanta Puëdeq Diospitam burlakïkäyarqan, porque pëkunaqa Dios patsätsinqan mushoq Gobiernochö o ‘Jerusalen sielu marca’ nishqanchö mandakayämunampaq akrashqakunam kayan, y tsë gobiernopa representantenkunam kayan (Heb. 12:22, 28).
5, 6. a) Profeta Zacarías willakunqannö, ¿imatataq nacionkuna rurayarqan tsë ‘markata’, y tsëchö täraqkunata? b) ¿Pikunataq kayarqan ‘quedaq kaq nunakuna’?
5 Zacarïasqa willakurqannam nacionkuna imata rurayänampaq kaqta. Kënömi nirqan: “Tsë markatam [Jerusalentam] duëñotsakurkuyanqa”. ‘Tsë markaqa’ rikätsikun, Dios patsätsinqan mushoq Gobiernotam. Y tsëchö täraqkunaqa rikätsikun, Patsachö representantenkunatam o ciëlota manaraq ëwashqa kaq akrashqakunatam (Filip. 3:20). ‘Tsë markataqa duëñotsakurkuyarqan’ Punta Kaq Jatun Guerra witsanchö, Patsachö Diospa markanta dirigeqkunata tsarirnin Georgiachö këkaq Atlanta markaman carcelayänampaq aparninmi. ‘Wayikunachö cösaskunata apakuyanqanqa’ rikätsikun kë dirigeq cristiänokunata y wakin cristiänokunatapis mana kaqpita tumparnin pasëpa mana allipa tratayanqantam. Jinamampis kë chikikoqkunaqa michäkuyarqan publicacionkunata jorqayänanta y Diospa Gobiernompita yachatsikuyänanta. Tsëtaqa rurayarqan imëkankunata suwapoq cuentam.
6 Diospa markanqa wallkaqllam kayarqan, y tukïnöpam tumparnin pasëpa mana allipa tratayarqan, tsënö kaptimpis, rasumpa kaq religiontaqa manam chikeqninkuna ushakätsita puëdiyarqantsu, porque Diospa akrashqankunachöqa kayarqanmi alli tsarakoqkuna. Pëkunam kayarqan tsë markachö kawëkar ‘quedaq kaq nunakuna’.
7. Ciëlopaq akrashqakuna alli tsarakuyanqanqa, ¿imachötaq yanapamantsik?
7 ¿Chipyëpaku tsë profecía cumplikarqan Punta Kaq Jatun Guerra ushariptin? Manam, porque tsë chikikoqkunaqa ciëlopaq akrashqakunata y kë Patsachö täräyänampaq kaq cristiänokunatapis qatikachar sïguiyänanllaran karqan (Apoc. 12:17). Yarpärishun, Ishkë Kaq Jatun Guërrachöqa Diospa markan alläpa chikishqa y qatikachashqam karqan. Tsëmi, ciëlopaq akrashqakuna alli tsarakuyanqanta musyanqantsik yanapamantsik, imëka pruëbakunapa pasashqa, Jehoväta mana sirweq familiantsikkuna o trabajaq mayintsikkuna o estudiaq mayintsikkuna burlakamashqa alli tsarakunapaq (1 Ped. 1:6, 7). Më tsëchö tärarnimpis, rasumpa kaq cristiänokunaqa paqwëmi churapakäyashqa ‘juc shonqunolla tsaracur’ imëpis këkäyänampaq y chikeqninkunata mana mantsayänampaq (Filip. 1:27, 28). Pero kë mana alli mundochö kawëkarninqa, ¿mëchötaq Diospa markanqa tsapäkïta ashinman? (Juan 15:17-19.)
JEHOVÄMI ‘ALLÄPA JATUN PAMPATA’ RURAN
8. a) Biblia jirkapaq parlarnin, ¿imatataq höraqa rikätsikun? b) ¿Imatataq rikätsikun ‘olivos jirkaqa’?
8 ‘Tsë marka’ Diospa Gobiernonta rikätsikïkaptinqa, ‘Jerusalenpa tsimpan inti yarqamunan lädochö këkaq olivos jirkapis’ imata karpis rikätsikunchi. ¿Imatataq rikätsikun? ¿Imanirtaq ‘pullampa partikärin’ y ishkë jirkaman tikrarin? ¿Y imanirtaq Jehoväqa ‘jirkäkuna’ nin? (Lei Zacarías 14:3-5b.) Bibliachö jirka nirqa, höraqa, mandakïpaqmi parlan. Y Diospa jirkan nirqa, bendiciontam y tsapäkïtam rikätsikun (Sal. 72:3; Is. 25:6, 7). Tsënö karqa, Dios chakinta churanqan ‘olivos jirkaqa’ rikätsikun, Ciëlochöpis y Patsachöpis Jehovälla mandakoq kanqantam.
9. ¿Ima ninantaq ‘olivos jirka’ pullampa partikärinqanqa?
9 ¿Iman ninantaq ‘Olivos jirka pullampa partikärinqanqa’? Jerusalenpa Inti yarqamunan lädochö këkaq jirka partikärinqanqa rikätsikun, Jehová juk mushoq Gobiernota patsätsinqantam. Tsë mushoq Gobiernoqa Jehovällapam y tsëchö mandakunampaqqa Jesucristutam churashqa. Tsëmi ‘olivos jirka’ pullampa partikärir ishkëman rurakäriptinqa, Jehoväqa ‘jirkäkuna’ nin (Zac. 14:4). Awmi, ishkan jirkakunapis pëllapam.
10. ¿Imatataq rikätsikun ishkan jirkakunapa chowpinchö “alläpa jatun pampa” rurakärinqan?
10 ‘Olivos jirka’ pullampa partikärirqa, pullan kaqmi norte kaq lädochö y pullan kaqnam sur kaq lädochö quedarin. Jehoväpa chakinmi ishkan jirkaman churakärin y ‘alläpa jatun pampam’ jawanchö rurakärin. ¿Imataq tsë jatun pampaqa? Tsëqa, Ciëlochö y Patsachöpis Jehovälla mandakoq këninchö y mushoq Gobiernota patsätsinqanchö sirweqninkuna tsapäkïta tariyanqanmi. Tsënöpam Jehová awnikun rasumpa kaq religionta imapis mana ushakätsinampaq kaqta. Pero ¿imëtaq ‘jirkaqa’ pullampa partikärirqan? Tsëqa pasakurqan, 1914 watachö Diosman mana creikoq karu nunakunapa tiempon ushakäriptin y Dios patsätsinqan mushoq Gobierno ciëlochö patsakäriptinmi. ¿Y imëtaq Diospa sirweqninkuna tsë ‘pampaman’ escapar qallëkuyarqan? Rikärishun.
¡PAMPAMAN ESCAPAR QALLËKUYAN!
11, 12. a) ¿Imëtaq Diospa sirweqninkuna pampaman escapar qallëkuyarqan? b) ¿Imataq rikätsikun alläpa puëdeq këninwan Jehová markanta tsapëkanqanta?
11 Jesusqa qateqninkunata kënömi nirqan: “Qamcunatanäqa noqarecurmi llapan nunacuna chiquiyäshunqui” (Mat. 24:9). 1914 wata kë mana alli mundopa ushakënin qallanqampita patsëqa, Jehoväpa sirweqninkunataqa masran chikiyashqa. Punta Kaq Jatun Guerra witsanchömi ciëlopaq akrashqakunata chikeqninkuna pasëpa qatikachäyarqan, y wakinkunataqa hasta carcelatsiyarqanmi. Tsënö këkarpis, rasumpa kaq religiontaqa manam ushakätsita puediyarqantsu, porque 1919 watachömi carcelarëkaq cristiänokuna libre quedariyarqan. Tsëpitanam Jatun Garey Babilöniapa o llapan mana alli religionkunapa makimpitapis libre quedariyarqan (Apoc. 11:11, 12).c Tsëpita patsëmi, Jehoväpa jirkankunapa chowpinchö këkaq jatun pampaman escapar qallëkuyarqan.
12 Tsë 1919 watapita patsëmi Jehoväpa jatun pampanqa entero Patsapita sirweqninkunata tsapëkan. Rasunmi, atska nacionkunachömi mëtsika watakunapa michäkuyashqa, Jehoväpa testïgonkuna Bibliapita yachatsikoq publicacionkunata qarakuyänanta y Diospita yachatsikuyänantapis. Tsënö kaptimpis, rasumpa kaq religiontaqa imëkata rurarnimpis, manam ushakätsiyanqatsu. Jehoväqa alläpa puëdeq këninwanmi markanta tsapëkan (Deut. 11:2).
13. ¿Imanötaq ashishwan Jehoväpa jatun pampanchö tsapäkïta, y imanirtaq kanan más precisan tsëchö quedakunantsik?
13 Jehoväpa lädonchö imëpis këkashqa y rasumpa kaqta defendishqaqa, Jehová y Jesucristupis tsapämäshunmi. Diosqa manam permitinqatsu ni pipis ni imapis pëpita rakimänantsiktaqa (Juan 10:28, 29). Jehoväqa yanapamënintsiktam munam Ciëlochö y Patsachö autoridadninta y patsätsinqan mushoq Gobiernota imëpis defendinapaq. Jipakï o ñakakuy tiempo këllachöna këkaptinmi, alläpa precisan Jehoväpa jatun pampanchö quedakunantsik.
CHËKÄMUNNAM ‘GUËRRAN JUNAQ’
14, 15. Chikeqninkunawan Jehová pelyanqan junaq, ¿imaraq pasanqa Jehoväpa pampanchö mana këkaqkunata?
14 Kë mundo manaraq ushakaptinqa, Jehoväpa markantaqa Satanás sufrïkätsinqallaran, y tiempo pasanqanmannömi mastaraq ruranqa. Y “guërran junaqchö” chikeqninkunawan Jehová pelyanqan junaqmi, Satanasqa Diospa markanta ushakätsita tïranqa, pero tsë kutillanam ruranqa, mananam masqa. Tsëchömi más claro musyakärinqa, Jehovälla Ciëlochö y Patsachö mandakoq kanqanta y pëlla guërrachö qanaq kanqanta (Zac. 14:3).
15 Pero ¿imaraq pasanqa Jehoväpa jatun pampanchö mana këkaqkunataqa? Bibliam nin pëkunapaqqa “shumaq aktsi” mana kanqanta, tsë ninanqa, manam Jehoväpa aprobacionninta katsiyanqatsu. Jinamampis profecïaqa willakun, “bestia, mula, camello, ashnu y tukï animalkuna” (nacionkunapa arman cuenta) rajunö tikrariyänampaq kaqtam, juk parlakïchöqa, manam ima rurëta puëdiyanqatsu alalëwan chukrushqa cuenta kar. Jina Jehoväqa “lätigota” o qeshyata utilizänampaq kaqtam nin. Tsënö pasanan rasumpa o mana rasumpa kaptimpis, chikeqninkunaqa manam ima rurëtapis puëdiyanqanatsu. Tsë junaqmi chikeqninkunapa nawinkuna y qallunkunapis “ismurinqa”. ¿Ima ninantaq tsëqa? Manam ni ima mana allita ruramënintsikta, ni Diospaq contran parlëta puëdiyanqanatsu ninanmi (Zac. 14:6, 7, 12, 15). Rasunmi, Satanaspaqa kë Patsachö mëtsikaq tröpankuna guërrata rurayänampaq listo këkäyanqa, pero mëchö kayaptimpis, Jehoväqa paqwëmi ushakäratsinqa (Apoc. 19:19-21). Tsë junaqqa Jeremías 25:32, 33 texto ninqannömi, ‘Jehová wanutsinqan nunakunaqa kayanqa patsapa juk kuchumpita hasta juknin kuchunyaq’.
16. Jehoväpa guërran këllachöna këkaptinqa, ¿ima tapukïkunatataq rurakunantsik, y imakunatataq ruranantsik?
16 Guerra kaptinqa llapankunam sufriyan, hasta ganaq kaqkunapis. Wakinkunam wayinkunata y imëka kayäpunqankunatapis oqrayan. Y casi llapan nunakunam waktsa quedariyan, hasta mikuyänampaqpis manam imankuna kantsu. Alläpa jipakï o ñakay tiempo witsan tsënö pasamashqaqa, ¿imataraq rurashun? ¿Mantsakartsuraq imatapis llutalla rurarishun? ¿Obligamashqatsuraq religionnintsikta dejarishun? ¿Dios awnimanqantsikman shuyëtatsuraq piñakurnin dejarishun? Këkuna mana pasamänapaqqa, alläpam precisan Jehoväpa pampanchö quedakunantsik, y pë salvamänapaq kaqman chipyë markäkunantsik (lei Habacuc 3:17, 18d).
‘KAWËKAQ YAKUKUNAM’ YARQAMUNQA
17, 18. a) ¿Imataq “kawëkaq yakukuna”? b) ¿Imatataq rikätsikun ‘oriente kaq lamar’ y ‘occidente kaq lamar’? c) ¿Imata ruranëkipaqtaq churapakarqunki?
17 Armagedón guerra pasariptinmi, Dios patsätsinqan mushoq Gobiernopita “kawëkaq yakukuna” mana parëpa y mëtsika yarqamunqa. ¿Imataq tsë yakukunaqa? Mana wanushpa kawëta tarinapaq tukï yanapakïta Jehová qomanqantsikkunam. ¿Y imataq profecía parlanqan lamarkunaqa kayan? ‘Oriente kaq lamarpaq’ parlarqa, mar Muerto nishqampaqmi parlëkan; y ‘occidente kaq lamar’ nirqa, Mediterráneo lamarpaqmi parlëkan. Y cada lamarmi juk grupo nunakunata rikätsikun. Mar Muerto nishqanmi rikätsikun wanushqa këkaqkunata y kawariyämunampaq kaqkunata. Y Mediterráneo lamarnam tsëchö tukï kawaqkuna kaptin, rikätsikun Armagedonta kawëkar pasaq “mana yupetapis puedipaq” nunakunata (lei Zacarías 14:8, 9e; Apoc. 7:9-15). Kë ishkan grupo nunakunam “wiñepa cawatsicoq cristalyäquicaq mayuta” upurirnin, Adan dejapunqan jutsapita y wanïpita libre quedariyan (Apoc. 22:1, 2).
Jehoväpa jatun pampanchö tsapäkïta ashishun y tsëchö imëpis quedakushun
18 Jehová tsapämashqam kë mana alli mundo ushakaptin salvakushun, y awnikunqan mushoq Patsaman yëkushun. Tsënö këkaptinqa, llapan nacionkuna chikimashqapis, Diospa Gobiernonta imëpis yanapëkäshun, Jehoväpa jatun pampanchö tsapäkïta ashikäshun y tsëchö quedakushun.
a Zacarías 14:1, 2: “¡Rikë! Jehoväpa junaqninmi shamun, qochiyäshunqëki [qechuyäshunqëki] imëkëkikunatam markëkichö rakipänakuyanqa. Y rasumpam llapan nacionkunata juntamushaq Jerusalenpa contran guërrata rurayänampaq; y tsë markatam duëñotsakurkuyanqa y wayikunachö cösaskunatam apakuyanqa, y warmikunatam violayanqa. Y pullan kaq nunakunatam tsë markapita apakuyanqa; pero quedaq kaq nunakunaqa tsë markachö manam ushakäyanqatsu”.
b Zacarías 14:3-5: “Y rasumpëpam Jehoväqa yarqurnin nacionkunapa contran guërrata ruranqa, imëka guërran junaqchönö y pelyan junaqchönö. Y rasumpëpam chakinkuna churakärinqa, Jerusalenpa tsimpan inti yarqamunan lädochö këkaq olivos jirkaman; y olivos jirkam pullampa partikärinqa, Inti [Rupay] yarqamunan lädopita hasta Inti ullunqan lädoyaq. Tsë partikanqan jirkakunapa chowpinchömi alläpa jatun pampa kanqa; y pullan kaq jirkam norte kaq lädoman kuyutsishqa kanqa, y juknin kaq pullannam sur kaq lädoman. Y rasumpëpam qamkunaqa jirkäkunapa chowpinchö këkaq pampaman escapakuyanki; porque jirkakunapa pampanqa Aselkamayaqmi chanqa. Y qamkunam escapakuyanki Judäpa reynin Uzïaspa tiemponchö patsa kuyuptin escapayanqëkinö. Y Diosnï Jehovämi rasumpa shamunqa, y pëwanmi këkäyanqa llapan santokuna”.
c Rikäri Apocalipsis... ¡se acerca su magnífica culminación!, libropa 169 y 170 päginankunata.
d Habacuc 3:17, 18: “Higos manana wëtaptimpis, y uvas manana wayuptimpis, y aceituna cosecha manana kaptimpis, chakrakuna manana wayuptimpis, kanchakunachö [qenchakunachö] üshakuna manana kaptimpis, y corralkunachö wäkakuna manana kaptimpis; noqaqa Jehovällawanmi kushishqa kashaq. Y salvamaqnï Diosllawanmi alläpa kushishqa kashaq”.
e Zacarías 14:8, 9: “Tsë junaqmi pasakunqa, Jerusalenpitam kawëkaq yakukuna yarqamunqa, pullan kaqmi oriente kaq lamarman ëwanqa, y pullan kaqnam occidente kaq lamarman ëwanqa. Tsëqa pasakunqa usya tiempo witsan y tamya tiempo witsanmi. Y Jehovämi entero patsapa reynin tikranqa. Tsë junaqmi Jehoväqa jukllëlla kanqa, y jutimpis jukllëlla kanqa”.