LEYEQKUNA TAPUKUYANQAN

¿Imanirtaq apostulkuna kawayanqan witsan judïukuna mäkoq mäkoqlla shuyäkïkäyarqan Diospa Akrashqan chämunanta?

Bautisakoq Juan kawanqan witsanqa, “yachatsicunganta runacuna wiyarmi, alläpa cushishga quiquillancunachö niyargan: ‘Diospa Tsurin shuyangantsic Cristoch[i] cayga’” (Lüc. 3:15, NTCN). ¿Imanirtaq judïukuna Diospa Akrashqan chämunanta tsë witsankuna shuyäyarqan? Rikärishun.

Jesus yuririnqampita ichik tiempullatam, Belen markapa amänunkunachö këkaq mitsikoqkunata Jehoväpa angelnin yuripurqan. Tsë angelmi kënö nirqan: “Davidpa marcan Belenchomi salbayäshoqniquicuna canan yuricurishqa. ¡Pëqa Teytantsic Dios Acrashqanmi!” (Lüc. 2:8-11). Tsëpitanam, “atscaq anjelcuna yurircur, Diosta alabarnin, queno niyarqan: ¡Sielucho Dios, alabecuyaqmi! ¡Cananpitam que patsacho Dios cushitseqcuna alli pasaquichona cayanqa!” (Lüc. 2:13, 14).a

Tsë pasakunqanqa alläpam yanaparqan tsë humildi mitsikoqkunata. Tsë höram Belenta ëwayarqan, y Josëtawan Marïata llulluntawan taririrnam, “willacuyarqan llullupaq anjel llapan nenqanta”. Tsëmi, ‘tsaynö willacuyaptim tsaychö caycagcuna cushicuyargan’ (Lüc. 2:17, 18, MTCS). Kë textuchö “tsaychö caycagcuna” nirqa manam Josëwan Marïallapaqtsu parlëkan, sinöqa mas nunakunapaqwanmi. Tsëpitanam, mitsikoqkunaqa wayinkunata kushishqa kutirnin y chärirnin, “‘¡Diosqa allapa allim! ¡Grasiastam qonantsic!’ nir” alabayarqan (Lüc. 2:20). Clärum këkan, Cristupaq wiyayanqan alli noticiakunataqa musyatsikuyarqanmi.

Moises qellqanqan Leykuna mandakunqannö Jerusalen templuman Marïa mayor tsurinta apaptinmi, “Anapis llulluman witiycur Tayta Diosta agradesicurgan. Nircurnam runacunata willapargan ñiñu Jesus salvacog canganta” (Noqakunam yanayätsiyarqö, Lüc. 2:36-38, MTCS; Ex. 13:12). Tsënöpam, Diospa Akrashqan chämunampaq kaq mas musyakëkarqan.

Tiempuwannam, “Jerusalenman chäyarqan qoyllurcuna estudiyaq allapa yachaq nunacuna. Pecunaqa shayämorqan inti yarqamunan ladu allapa caru marcapitam. Pecunam queno tapucuyarqan: —¿Mechotaq quecan israel nunacunapa reynin cananpaq yuricushqa wamra? Porqui marcäcunapitam ricayämorqö qoyllurninta. Tsemi shayämorqö adoraqnin —nishpa” (Mat. 2:1, 2). Tsëta wiyarirnam “rey Herodisqa y Jerusalencho llapan täraqcunaqa allapa yarpäcachëcho ticracuriyarqan. Tsemi Herodisqa saserdoticunapa mandacoqnincunata y ley yachatsicoqcunata qayecatsir, queno taporqan: —¿Mechotan Dios Acrashqan yuricunan carqan? —nir” (Mat. 2:3, 4). Tsënöpam, mëtsikaq nunakuna musyariyarqan shuyäyanqan Akrashqa chämunqanta.b

Lücas 3:15 textum willakun, Bautisakoq Juan shuyäyanqan Cristu kanqanta wakin judïukuna pensayanqanta. Tsënö kaptimpis, kikin Juanmi rasun kaqta musyatsikurqan kënö nir: “Nogapa gepäta shamugga ninawannö, Espïritu Santota garayäshurniquim bautizayäshunqui. Payga alläpa poderyogmi. Nogaga manam servïtsu llangenta apanällapagpis” (Mat. 3:11, NTCN). Juan ninqanqa, Akrashqa chämunampaq kaqman shuyäkïninkunatam nunakunapata mas miratsirqan.

Diospa Akrashqan imë chämunanta apostulkuna kawayanqan witsan judïukuna imanö tantiyayanqantaqa manam alleqllaqa musyantsiktsu, peru quisaschi Daniel 9:24-27 textuchö, 70 semänakuna neq willakïta utilisäyarqan. Rasun kaqchöqa, Jesus kawanqan witsanqa tukïläyapam entiendiyaq 70 semänakuna neq willakïta, manam ni mëqampis igualarqantsu kanan witsan entiendinqantsikwanqa.c

Mëtsikaqmi creiyaq esenio nishpa reqiyanqan grüpu religion, desiertuchö kawayanqanta. Pëkunaqa yachatsikuyaq 490 watakuna ushëkaptin ishkë Mesïas o Akrashqakuna yuriyämunampaq kaqtam, peru tsënö kaptimpis, Daniel libruchö këkaq profecïata utilisarnin tsëta tantiyayanqantaqa, manam nita puëdintsiktsu. Peru pëkuna yachatsikuyanqan wakin judïukuna creiyanqankunata cambianqanqa manam creipaqnötsu.

100 watakuna J.sh. wakin judïukuna creiyarqan 70 semänakunaqa, m.J.sh. 607 watachö templuta ushakätsiyanqampita, J.sh. 70 watachö templuta yapë ushakätsiyanqanyaq tsarakunqanta. Y wakin judïukunanam pensayarqan m.J.sh. 170 wata witsan macabëu tiempukuna tsë profecïa cumplikanqanta. Tsëmi, 70 sëmänakuna ëka tiempu kanqanta yupëchöqa acuerdu karqantsu.

Apostulkuna kawayanqan witsanchö tsë profecïa imë cumplikänampaq kaqta tantiyëta yacharqa, apostulkuna y wakin cristiänukunapis musyatsikuyanmanchi karqan Diospa awnikushqa Akrashqan, Jesucristu kanqanta. Peru cristiänukuna tsënö rurayanqantaqa manam imapis willakuntsu.

Jina këtapis rikärishun. Mateu, Marcus, Lücas y Juan librukunata qellqaqkunapis, Escritüras Hebrëaspita wakin profecïakuna Jesuscristuchö cumplikanqampaqmi parlayarqan (Mat. 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16). Peru 70 semänakunapaq profecïa imë cumplikänampaq kaqtaqa, manam ni mëqampis niyarqantsu.

Tsëmi, 70 semänakunapaq profecïata Jesuspa tiempunchö kawaqkuna alleqlla entiendiyanqantaqa nishwantsu; peru rikanqantsiknöpis chuskun Evangeliukunachöqa Diospa Akrashqan chämunampaq mas yachatsikïkunam qellqarëkan, y tsëmi yanaparqan tsë witsan nunakuna mäkoq mäkoqlla këkäyänampaq.