¿Imatataq yachakuntsik wanukunampaqna këkar Jacob ninqankunapita? (1 kaq)

1, 2. ¿Imatataq Jacob rurarqan wanukunampaqna këkarnin, y imanirtan tsëta rurarqan? (Rikäri dibüjuta).

JACOBQA 17 watapanönam familianwan Egiptuchö kawakuykarqan (Gen. 47:28). Tsë watakunaqa tsurin Josëwan y llapan familiankunawan juntu karmi kushishqa kawakurqan. Peru Jacobqa musyarqanmi wanukunampaqna kaqta, tsëmi parlapänampaq llapan tsurinkunata qayatsirqan (Gen. 49:28).

² Tsë witsankunaqa familianta dirigeq kaq wanukunampaqna këkarqa, llapan familiankunatam qayatseq imata rurayänampaq kaqta ninampaq (Is. 38:1). Y tsë hörachömi neq pëpa rantin familianta pï diriginampaq kaqta.

3. Genesis 49:1 y 2 textu ninqannö, ¿imapaqtan Jacobqa tsurinkunata qayatsirqan?

³ (Leyi Genesis 49:1, 2). Jacobqa Jehoväpa willakoqninmi karqan, tsëmi Jehovä yanapaptin willakurqan tsurinkunapa y familiankunapa vïdankuna shamoq tiempuchö imanö kanampaq kaqta.

4. ¿Imatataq këchö yachakushun? (Leyi “Jacobpa familian” neq recuadruta).

⁴ Këchöqa yachakushun Rubenta, Simeonta, Levïta y Judäta Jacob imata ninqankunapitam. Y qateqninchönam yachakushun wakin kaq öchu tsurinkunata imata ninqankunapita. Jacob ninqankunaqa cumplikänan karqan tsurinkunachö y tsurinkunapa kastankunachömi; pëkunam tiempuwanqa Israel nacion tikrayänan karqan. Jacob ninqankuna imanö cumplikanqanta musyarinapaq israelïtakunapita yachakurishun. Tsënöllam, pëkunapita yachakunqantsik yanapamäshun Jehovä Diosnintsikta munanqannö sirwinapaq.

RUBEN

5. ¿Imakunata chaskitaraq Ruben munarqan?

⁵ Jacobqa puntata parlaparqan tsurin Rubentam y kënömi nirqan: “Qamqa mayor tsurïmi kanki” (Gen. 49:3). Rubenqa mayor tsuri karchi shuyararqan wawqinkunapita mas herenciata chaskita. Y capazchi munarqan papänin wanuriptin llapan familiankunapa dirigeqnin këta y tsurinkunapis llapan familiankunapa dirigeqnin kayänanta.

6. ¿Imanirtan Rubenqa mayor këkarpis derëchunta chaskirqantsu? (Genesis 49:3, 4).

⁶ Peru Rubenqa mayor këkarpis manam derëchunta chaskirqantsu (1 Crön. 5:1). ¿Imanirtan chaskirqantsu? Madrastan Bilhäwan pununqampitam. Bilhäqa Jacobpa kuyë warmin Raquelpa sirweqninmi karqan (Gen. 35:19, 22). ¿Imanir-raq Rubenqa madrastan Bilhäwan punurirqan? Rubenqa Lëapa wawanmi karqan. Tsëchi Raquel wanuriptinqa pensarqan madrastanwan punuriptinqa, mamänin Lëata Jacob mas kuyanampaq kaqta y wakin warminkunata desprecianampaq kaqta. O capazchi Rubenqa Bilhäta munapärirqan y controlakuyta mana puëdir oqllanakuy jutsaman ishkirqan. Imanö kashqa kaptimpis, tsëta ruranqanqa manam ni ichikllapis Jehoväta ni Jacobta gustarqantsu (leyi Genesis 49:3, 4).

7. ¿Imanötan cumplikarqan Rubenpaq y kastankunapaq Jacob willakunqan? (Leyi “Wanukunampaqna këkar Jacob willakunqankuna” neq recuadruta).

⁷ Rubenqa mayor kaq tsuri karmi respetashqa y puëdeq kanan karqan, peru Jacobmi kënö nirqan: “Tsënö kanëkipaq kaqtam oqrarqunki”. Y Jacob ninqanqa cumplikarqanmi. Bibliaqa manam willakuntsu Rubenpa kastampita ni jukllëllapis gobernanti, sacerdöti o Diospa willakoqnin kashqa kanqanta. Tsënö kaptimpis, Jacobqa manam Rubenta tsurin kanqanta negarqantsu, tsëmi Rubenpa kastankunaqa Israelchö juk kasta këman chäyarqan (Jos. 12:6). Rubenqa jutsata rurashqa karpis, juk kutikunachöqa allikunatam rurarqan, y yapëqa mananachi oqllanakuy jutsata rurarqannatsu (Gen. 37:20-22; 42:37).

8. ¿Imatataq Rubenta pasanqampita yachakuntsik?

⁸ ¿Imatataq yachakuntsik? Oqllanakuy jutsaman yarpararqa allim cuidakunantsik tsë jutsaman mana ishkinapaq, y manam mana casädu këkarqa piwampis pununantsiktsu. Imatapis mana allita rurëta munarqa, allim pensanantsik Jehoväta, familiantsikta y wakinkunatapis llakitsinapaq kaqta. Tsënöllam yarpänantsik mana allikunata rurarqa, murunqantsikta cosechanapaq kaqta o sufrinapaq kaqta (Gäl. 6:7). Tsënöllam Rubenta pasanqampitaqa yachakuntsik Jehovä Diosnintsik alläpa llakipäkoq kanqanta. Rasunmi, mana allikunata ruranqantsikpitaqa sufrishunmi, peru tsë sufrimientukunapita mana libramarnintsikpis rasumpa arrepentikushqa y alli kaqtana rurashqaqa Jehoväqa bendicimäshunmi.

SIMEONWAN LEVÏ

9. ¿Imanirtan Jacobqa Simeontawan Levïta nirqan pëkunawan mana kushishqa këkanqanta? (Genesis 49:5-7).

⁹ (Leyi Genesis 49:5-7). Tsëpitanam Jacobqa Simeontawan Levïta parlaparqan y pëkunawan mana kushishqa këkanqantam nirqan. Juk kutim Jacobpa tsurin Dïnata Siquem jutiyoq cananeu nuna violaskirqan. Tsëmi Jacobpa llapan tsurinkuna alläpa cölerakuyarqan. Peru Simeonwan Levïqa alläpa cölerashqa karmi, Siquem markachö ollqukunata ulipar o llullapar niyarqan yamë kawakuyänampaqqa ishpakuyänampa puntanchö señalakuyänampaq. Tsënö niyanqanta creirmi señalakuyarqan. Tsënam Simeonwan Levïqa tsë ollqukuna nanatsikurllaraq këkäyaptin, illaqpita ëwëkur “llapan ollqukunata [espädawan] wanutsiyarqan” (Gen. 34:25-29).

10. ¿Imanötan cumplikarqan Simeonpaqwan Levïpaq Jacob willakunqan? (Leyi “Wanukunampaqna këkar Jacob willakunqankuna” neq recuadruta).

¹⁰ Jacobtaqa manam gustarqantsu Simeonwan Levï alläpa cölerakurnin tsë mana allita rurayanqanta. Tsëmi nirqan kastankunawan juntu mana kawakuyänampaq kaqta, tsëpa rantinqa Israelchö wakpa këpa rakikashqa kawakuyänampaq kaqta. Tsënö ninqanqa 200 watakuna mas pasariptinmi cumplikarqan. Dios Änikunqan Patsaman israelïtakuna chäriyaptinmi Simeonpa kastankunaqa Judä chaskinqan herenciallachö atska sitiukunachö herenciata chaskiyarqan y wakpa këpa rakikar ushashqam kawakuyarqan (Jos. 19:1). Y Levïpa kastankunanam entëru Israelchö 48 markakunata chaskiyarqan (Jos. 21:41).

11. ¿Ima allikunatataq rurayarqan Simeonpa y Levïpa kastankuna?

¹¹ Simeonpa y Levïpa kastankunaqa manam Simeonnö ni Levïnötsu mana allikunata rurayarqan. Levïpa kastankunaqa Jehovällatam adorayarqan. Jehovä Diosnintsik Leyta entreganampaq Moises Sinaï jirkata ëwaskiptinmi, israelïtakunaqa örupita becërruta rurëkur adorayarqan. Peru Levïpa kastankunaqa manam tsë jutsata rurayarqantsu, tsëpa rantinqa Moisestam yanapayarqan (Ex. 32:26-29). Y Jehoväqa Levïpa kastankunatam churarqan sacerdöti kayänampaq (Ex. 40:12-15; Nüm. 3:11, 12). Y Simeonpa kastankunanam Dios Änikunqan Patsaman chärirnin Judäpa kastankunawan juntu cananeu nunakunawan pelyayarqan, tsënömi Jehoväpa voluntäninta rurayarqan (Juëc. 1:3, 17).

12. ¿Imatataq yachakuntsik Simeonta y Levïta pasanqampita?

¹² ¿Imatataq yachakuntsik? Pipis mana alli tratamashqa o familiantsikta mana alli tratayaptin cölerakunqantsikqa manam imanantsu. Peru manam allitsu kanman alläpa cölerarnin imatapis ruranqantsikqa (Sal. 4:4). Yarpänantsikmi alläpa cölerarnin imatapis lluta parlanqantsikqa o ruranqantsikqa Jehoväta mana gustanqanta (Sant. 1:20). Capazchi wawqi panikuna o mana Testïgu nunakunapis mana alli tratamashwan, tsëqa Biblia ninqankunata yarparmi imëpis alli kaqkunata ruranapaq kallpachakuntsik. Y manam ruranqantsikkunawan o parlanqantsikkunawan pitapis llakitsintsiktsu (Rom. 12:17, 19; 1 Pëd. 3:9). Peru papänikikuna jutsata rurëkäyanqanta rikarqa, ¿qampis pëkunanölla ruranëkipaq kaqtatsuraq pensankiman? ¿Jehovä manana kuyashunqëkitatsuraq pensankiman? Manam tsënöqa pensanëkitsu. Jehoväqa alläpam kuyashunki; pëmi yanapashunki imëpis alli kaqkunata ruranëkipaq y bendicishunkim.

JUDÄ

13. ¿Imanir-raq Judäqa alläpa yarpachakurqan papänin parlapar qallëkuptin?

¹³ Tsëpitanam Jacobqa Judäta parlaparqan. Judäqa wawqinkunata papänin imata nishqa kanqanta wiyashqa karchi alläpa yarpachakurqan. Pëpis mana allikunatam rurashqa karqan. Wawqinkunawan juntum Siquem markachö nunakunapa cösasninkunata apakurqan (Gen. 34:27). Wawqinkuna esclävupaq Josëta rantikuyaptinmi pëpis yanapakurqan y tsëpitam papäninta uliparqan o llullaparqan (Gen. 37:31-33). Y tiempuwannam qellëpaqrëkur jukwan jukwan kakoq warmi kanqanta pensarnin lumtsuynin Tamarwan oqllanakurqan (Gen. 38:15-18).

14. ¿Ima nirqantan tsurin Judäta Jacob y ima allikunatataq Judä rurashqa karqan? (Genesis 49:8, 9).

¹⁴ Peru Jehovä yanapaptinmi Jacobqa Judäpaq allikunallata parlarqan (leyi Genesis 49:8, 9). Judäqa awkinna papänimpaq y menor kaq wawqin Benjaminpaqpis alläpam yarpachakurqan y manam imapis pasananta munarqantsu (Gen. 44:18, 30-34).

15. ¿Imanötan Judäpaq Jacob willakunqan cumplikarqan?

¹⁵ Jacobqa Judäta nirqan wawqinkunapa dirigeqnin kanampaq kaqtam. Peru tsënö ninqanqa 200 watakunanö pasariptinraqmi cumplikarqan. Israelïtakuna Egiptupita yarqayämuptinmi wakin kastakunapa puntanta Judäpa kastankuna ëwayarqan (Nüm. 10:14). Y tiempuwannam, Dios Änikunqan Patsaman israelïtakuna chäriyaptin Judäpa kastampita ollqu kaqkuna cananeu nunakunawan pelyar qallayarqan (Juëc. 1:1, 2). Y Judäpa kastampita punta kaq gobernantiqa Davidmi karqan. Peru manam tsëllatsu.

16. ¿Imanötan Genesis 49:10 textu ninqan cumplikarqan? (Leyi “Wanukunampaqna këkar Jacob willakunqankuna” neq recuadruta).

¹⁶ Jacobqa musyatsikurqan, Judäpa kastampita juk mas puëdeq gobernanti llapan nunakunata imëyaqpis gobernanampaq kaqtam (leyi Genesis 49:10 y nöta). Jacobqa tsë gobernantita qayarqan “Silö” nirmi, y Silöqa Jesusmi. Jesuspaq parlarmi juk angel kënö nirqan: “Jehovä Diosmi papänin Davidpa gobernar täkunanta entreganqa” (Lüc. 1:32, 33). Y Bibliachöqa Jesusllapaqmi nin ‘Judäpa kastampita Leon’ kanqanta (Apoc. 5:5).

17. ¿Imatataq Jehoväpita yachakuntsik?

¹⁷ ¿Imatataq yachakuntsik? Jehoväqa sirweqninkuna allikunata rurayanqantam masqa valoran. Tsëmi jutsata rurashqa kaptimpis, Judäta bendicirqan. Capazchi wawqinkunaqa entiendiyarqantsu Judäta Jehovä imanir bendicikanqanta. Peru segürum këkantsik Judäta Jehovä alläpa valoranqanta y imanö kanqanwan kushishqa kanqanta y bendicinqanta. ¿Imatataq Jehoväpita yachakuntsik? Noqantsikpis wawqi panintsikkuna imakunachö alli kayanqantam masqa valoranantsik. Juk wawqi ima cargutapis chaskiriptinqa, pantanqankunata yarpänantsikpa rantinmi tsë carguta chaskinqampita kushikunantsik. Y yarpänantsikmi tsë wawqita Jehovä alläpa valoranqanta y imanö kanqanwan kushishqa këkanqanta.

18. ¿Imanirtan pacienciakoq kanantsik?

¹⁸ Tsënöllam Judäpitaqa yachakuntsik pacienciakoq këta. Jehoväqa änimanqantsikkunata cumplimunqam, peru manam munanqantsik hörachötsu ni noqantsik pensanqantsiknötsu ruramunqa. Judäpa kastankunaqa manam jinan höratsu Diospa sirweqninkunata dirigir qallëkuyarqan. Tsëpaqqa atska tiempuparaqmi shuyaräyarqan. Peru diriginampaq Jehovä churanqan Levï kastapita Moisesta, Efrain kastapita Josuëta y Benjamin kastapita Saultam kushishqa yanapayarqan. Noqantsikpis Judäpa kastankunanömi dirigimänantsikpaq Jehovä churamunqan nunakunata kushishqa yanapanantsik (Heb. 6:12).

19. ¿Imatataq yachakuntsik wanukunampaqna këkarnin tsurinkunata Jacob ninqampita?

¹⁹ ¿Imatataq yachakurquntsik wanukunampaqna këkarnin tsurinkunata Jacob ninqampita? Jehovä Diosnintsikqa imatapis nunakunanö mana rikanqanta (1 Sam. 16:7), pacienciakoq kanqanta y perdonakoq kanqantam. Pëqa pipis mana allikunata ruraptin manam rikaräkuntsu, tsënö karpis manam imatapis allillata ruranataqa shuyarantsu. Rasumpa arrepentikuyaptin y mana allikunata manana rurayaptinqa, jutsata rurashqa nunakunatapis bendicinmi. Qateqninchömi yachakurishun wakin kaq tsurinkunata Jacob imata ninqampita.