¿Imataq markäkïyoq këqa?
WAKIN nunakunapaqqa imamampis wisku cuenta creikïmi mana rikanqantsikman markäkï o yärakuyqa. Hina tsënöllam Estados Unïdospita Mencken shutiyoq reqishqa periodistapis markäkïpaq kënö nerqan: “Mana rasumpanö këkaptimpis, mana rurakänampaq kaqta creir shuyarëmi”.
Tsënö niyaptimpis, Bibliaqa manam tsënötsu yachatsikun. Tsëpa rantenqa, Hebreus 11:1 textom kënö nin: “Marcäquiyoq queqa imatapis rasonpa chasquinantsicpaq caqta seguracur shuyaquimi, y ima mana ricanqantsiccunatapis rasonpa ricarim”.
Tsëmi markäkï o yärakuy ima kanqantapis alli musyanapaqqa, kë qateqnin tapukïkunata contestanantsik alläpa precisan:
• ¿Rasumpa markäkoq këqa, imamampis wisku cuenta creikïnöllaku?
• ¿Imanirtaq Biblia yachatsikonqannö markäkunantsik precisan?
• ¿Imanötaq alli markäkoq kashwan?
‘Seguracur shuyaqui’ y ‘mana ricanqantsiccunatapis rasonpa ricari’
Hebreus 11:1 textota qellqayämonqan witsankunaqa, ‘seguracur shuyaqui’ nir traduciyanqan palabrata pï mëmi parlaq griego idiömachö. Kë palabrataqa churayaq imatapis rantir documentota rurayanqanchömi, tsënöpam markäkuyaq chaskiyänampaq kaqta. Tsëmi, “markäkïqa imatapis shuyarëkanqantsikpa tïtulonmi” nirpis traducishwanmi nin huk libro kë versïculopa qallanan kaqpaq.
Más yachakurinapaq këta rikärishun. Huk reqishqa tiendapita imatapis alläpa chaniyoqta rantishqa këkashwan, y wayintsikman apayämunanta shuyarëkashwan. Rantinqantsikpa factüranmi rikätsikun noqantsikpana kanqanta, y entregamänapaq kaqta. Tsëmi, “markäkuntsik” o yärakuntsik chaskinantsikpaq kaqta. Pero factürata oqrëkorqa, manachi imawampis noqantsikpa kanqanta rikätsikïta ni noqapam nita puëdeshwannatsu. Tsëmi markäkïqa factura o “título” cuenta. Diosman markäkorqa, awnimanqantsikta chaskinapaq kaqta shuyarantsik. Pero mana markäkurnenqa, Dios awnimanqantsiktapis manam chaskishunnatsu (Santiagu 1:5-8).
Hina ‘mana ricanqantsiccunatapis rasonpa ricari’ ninmi Hebreus 11:1 textochö markäkïpaq. Qellqayanqan idiömachöqa rasumpa kaqta rikätsikïpaqmi kënö niyaq, wakinkunapaq mana tsënö këkaptimpis. Këta rikärishun más yachakunapaq: Inti o Rupayqa huk lädopam yarqamun y ciëlopa tumarirnam huk lädopa illakärin, tsëmi rikashqaqa Patsa hanampa tumareqnölla. Tsënö karpis, matemäticata y ciëlochö këkaqkunata estudiaqkunaqa Inti tumanqantatsu manam yachatsikuyan, antis kikin Patsalla tumanqantam. Y rasumpa kaqta musyarerqa, Inti tumaqnö kaptimpis, Patsa Intipa hiruroq tumanqantam creintsik. ¿Tsëqa wisku cuenta creikïku? Manam. Rasumpa kaqta musyarmi creintsikqa, y manam llutallatsu rikanqantsikman creintsik.
¿Imanirtaq markäkunantsik precisan?
Rikanqantsiknöpis, Biblia parlanqan markäkïqa rasumpa kaqman paqwë creikïmi, y yanapamäshunmi punta creinqantsikta haqirinapaqpis. Alläpam precisan tsënö markäkïyoq kanantsikqa, tsëmi apóstol Pablupis kënö nerqan: “Diosman mana marcäcurqa, manam imanopapis puedishuntsu pe munanqanno cawaquita. Tsemi pipis peman eweta munarqa, marcäcunan Dios rasonpa cawashqanta, y llapan shonquncunawan asheqnin caqcunataqa yanapashqanta” (Hebreus 11:6).
Tsënö kaptimpis, höraqa itsa aja o sasa kanman alli markäkunantsik. Qateqninchömi kan chusku yachatsikïkuna fënintsikta más alliyätsinapaq.