¿HUAÑUI TIYAJPICA IMATASHI RURASHUN?
¿Ima llaquicunatashi chꞌimbapurangui?
Chꞌican laya cashcamantami shuj familia o amigo huañujpica, achcacunaca yallitaj llaquirishpa huacancuna. Shujtajcunaca llaquilla cashpapish mana huacancunachu. Maijancunacarin llaquirishcataca mana jahualla ricuchishpami tranquilo laya ricurincuna. Huañui tiyajpi llaquirishpa huacanaca ñaupajman catingapajmi ayudai tucun. Pero chꞌican chꞌican culturata charishcamanta, causaipi ima laya experienciacunata pasashcamanta o cꞌuyashca familiata ima shina huañuipi chingachishcamantami, ñaupajman catingapajca mana chashnallataj tucuicuna rurai tucunchij.
CASHNA LLAQUICUNAMI RICURINGA
Shuj cꞌuyashca familia huañushca huasha, ima llaquicunata chꞌimbapurana cashcapica, manachari yuyashcanchij. Pero tauca llaquicunatami chꞌimbapurana canchij. Chaicunamanta ashahuan yachashun:
Caita chaita yuyana. Shuj familia huañujpica paita llaquishpami huacanchij. Shinallataj ima laya cashcata yuyarishpa o muscushpaca ashtahuanmi llaquirinchij. Callaripica huañushcata mana crishpami caita chaita yuyai tucunchij. Tania shuti huarmimanta parlashun. Paipaj cusaca mana yuyashcapimi ñapish huañurca. Paica: “Imatapish mana rurai tucurcanichu. Huacanallatapish mana valircanichu. Shungupi nanarishca cashcamantami samaitapish mana aisai tucurcani. Pai huañushcataca manataj crircanichu” ninmi.
Yallitaj sustarina, colerana, culparina. Iván shuti runaca: “Ñucanchij churi Ericca 24 huatacunallata charishpami huañurca. Pai huañushca qꞌuipaca ñucapish ñuca huarmipish yallitajmi pꞌiñarircanchij. Ñaupa huatacunamanca chashna mal geniota charishcataca mana cuentata cushcachu carcanchij. Shinallataj ñucanchij culpamanta huañushcatami yuyai callarircanchij” ninmi. Alejandropaj huarmipish shuj millai ungüihuan tauca huatacunata sufrishpami huañurca. Alejandroca: “Callaripica mana alli runa cashcamantami Dios ñucata chashna castigashca nishpami yuyaj carcani. Chashna yuyashpaca Diosta culpacushcata cuentata cushpami mana alli sintirircani” ninmi. Carlospish: “Ñuca huarmi Sofía huañushca cajpipish paihuanmi coleraj carcani. Chai huashaca paica mana culpata charijpipish chashna juchachishcamantami mana alli sintirij carcani” ninmi.
Imata mana alli yuyai tucuna. Shuj cꞌuyashca familia o amigo huañushca huashaca, huaquinpica panda yuyaicunatami chari tucunchij. Por ejemplo, huañushca familia rimacujta, shamucujta, paita uyashcatachari yuyaipica sintinchij. Imata ruracushpapish jahuallami cungarinchij. Taniaca: “Pihuan parlacushpaca ñuca cusa huañushcata yuyarishpami imata nishcataca mana uyaj carcani. Imata mana rurai tucushcamantami, yallitaj sustarij carcani” ninmi.
Sololla canata munana. Shuj cꞌuyashca familia huañujpica shujtajcunahuan cashpaca mana allichari sintiri tucunchij. Carlosca: “Cazadocunahuan, solterocunahuan cashpapish llaquillami sintirij carcani” ninmi. Ivanpaj huarmi Yolandaca cashnami nin: “Ñucanchij laya jatun llaquicunata mana charijcunapish ashalla problemacunamanta quejarishpa purijpica paicunahuan canata mana munarcanichu. Shinallataj huaquin yaya mamacunaca paicunapaj huahuacuna alli causacushcatami parlajcuna carca. Paicunamanta cushicushpapish ñuca shungupica chaita uyanataca mana munarcanichu. Ñaupajman catina cashcataca allimi yacharcanchij. Pero paicunahuan tandanacunataca mana ashtahuan munarcanchijchu” ninmi.
Ungüicuna. Micunata mana munashcamanta, dorminata mana valishcamantami irquiyai tucunchij. Aarón shuti runaca: “Ñuca papito huañujpica shuj huata enterotami mana dormi pudircani. Tucui tutacunami paita yuyarishpa rijcharij carcani” ninmi.
Alejandroca: “Deganamanta ungushca sintirishcamantami ñucata ricuchun doctorpajman tauca cutin rircani. Pero doctorca ‘ima ungüita mana charinguichu, sanomi cangui’ nircami. Chaipimi ñuca churi huañushcamanta chashna sintirishcata cuentata curcani” ninmi. Asha tiempo huashaca Alejandroca allimi sintirirca. Yallitaj llaquilla cajpica cuerpoca debilmi sintiri tucun. Tauca ungüicunapishmi japi tucun.
Importante ruraicunata mana alli pajtachi tucuna. Ivanca: “Ñucanchij churi huañujpica familiacunaman, amigocunaman, paipaj jefeman, huasi dueñomanpishmi huillana carcanchij. Chai jahuapish achca tramitecunatami rurana carcanchij. Shinallataj Eric charishca cosascunatami cuidana carcanchij. Pero tucui chaicunata rurangapajca yuyaipipish, shungupipish, cuerpopipish shaicushca sintirishcamantami ña mana fuerzata charircanchij” ninmi.
Shuj familia huañujpica pai imata ruraj cashcatami saquirijcunaca rurana canga. Chaimantami maijancunaca ashtahuan llaquilla cai tucuncuna. Taniaca: “Ñuca cusami bancopi cullquita huaquichij carca, mantiningapajpish mashna cullquita gastanatami ricuj carca. Pero pai huañujpica chaitami ñucallataj rurana carcani. Tucuita pajtachinataca mana pudinata yuyashpami yallitaj sustarircani” ninmi.
Shuj cꞌuyashca familia o amigo huañujpica tauca llaquicunata chꞌimbapurana cashpapish ñaupajmanmi cati tucunchij. Callaripica shungupi yallitaj nanarishcami canchij. Pero ima laya llaquicunata charinata ña yachashpami mana tanto sustarishun. Huañui tiyajpi llaquirishcataca chꞌican layami ricuchinchij. Cꞌuyashca familia huañushcamanta shungupi llaquilla sintirinaca mana juchachu can. Chaita yachashpaca tranquilomi sintiri tucunchij.
¿IMA HORASHI CUSHILLA SINTIRISHA?
¿Imashi tucunga? Shuj cꞌuyashca familia huañujpica shungupimi yallitaj nanarishca sintirinchij. Pero tiempohuanca asha ashami alli sintirishpa catinchij. Shina cajpipish ñucanchij huañushca familiataca manataj cungarishunchu. Cazarashca punllata, huañushca punllata o ima punllapish yuyarishpachari cutinllataj llaquilla sintirishun. Shinapish ñaupajman catingapajca imata ruranatami alli ricuna canchij. Shinallataj familiacuna, amigocuna ayudachunmi saquina canchij.
¿Mashna tiempotashi llaquilla sintirisha? Huaquincunaca asha quillacuna qꞌuipallami alli sintirincuna. Cutin achcacunaca huata pasashca qꞌuipa o ashtahuan tiempopimi alli sintiri tucuncuna.a Alejandroca: “Quimsa huatacuna pasashca qꞌuipami shungupica cutinllataj alli sintiri callarircani” ninmi.
Pacienciahuan shuyashpa can pudishcallata rurai. Tucui vida mana llaquilla causanguichu. Pero achca tiempota yallitaj llaquilla ama cangapajca, ¿imatataj rurai tucungui?
Shuj familia o amigo huañujpica shungupimi dimastij llaquirinchij
a Shuj familia huañujpica ashacunallami yallitaj llaquirishpa achca tiempo pasajpipish manataj alli sintiri tucuncuna. Chaimantami doctorcuna ayudachun minishtincuna.