INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
quichua (chimborazo)
ꞌ
  • Cꞌ
  • cꞌ
  • CHꞌ
  • chꞌ
  • Pꞌ
  • pꞌ
  • Qꞌ
  • qꞌ
  • Tꞌ
  • tꞌ
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONCUNA
  • TANDANACUICUNA
  • bt yachai 23 págs. 181-188
  • “Ñuca nishcata alli uyapaichij”

Can mashcacushcaca mana tiyanchu.

Quishpichihuai, videoca mana ricurinchu.

  • “Ñuca nishcata alli uyapaichij”
  • “Diospaj Gobiernomanta tucuita” huillashunchij
  • Subtitulocuna
  • Caitapish mashcai
  • ‘Diostami jatunyachi callarircacuna’ (Hechos 21:18-20a)
  • “Moisesman cushca leyta tucui shunguhuan pajtachijcunami” saquirircacuna (Hechos 21:20b, 21)
  • ‘Canmanta nishcacuna llulla cashcatami tucuicuna yachangacuna’ (Hechos 21:22-26)
  • “¡Paica huañunatajmi can!” (Hechos 21:27–22:30)
  • “Ñucaca fariseomi cani” (Hechos 23:1-10)
  • Ama desanimarishunchu, Jehovami ayudacun
    Jehová Dios Mandacushcata Huillaj (Yachanapaj) 2020
  • ‘Diospaj Gobiernomanta tucuita alli huillarca’
    “Diospaj Gobiernomanta tucuita” huillashunchij
  • “Shuj runallapish huañushcamantaca mana culpayujchu cani”
    “Diospaj Gobiernomanta tucuita” huillashunchij
  • Caitami tapushcacuna
    Jehová Dios Mandacushcata Huillaj (Yachanapaj) 2021
“Diospaj Gobiernomanta tucuita” huillashunchij
bt yachai 23 págs. 181-188

YACHAI 23

“Ñuca nishcata alli uyapaichij”

Pabloca pꞌiñaj gentecunapaj ñaupajpi, juezcunata mandaj ñaupajpipishmi alli huillaicunata difindirca

Hechos 21:18-manta 23:10-cama japishcami can

1, 2. a) ¿Imamantataj Pabloca Jerusalenman rirca? b) ¿Chaipica imacunahuantaj chꞌimbapurana carca?

PABLOCA cutinmi Jerusalenman rirca. Jerusalenpaj callecunapica achca gentecunami purijcuna carca. Chai llajtapica gentecunami achca huatacunata Jehová Diosta adorajcuna carca. Shinallataj chaipi imalla tucushcamantami chai llajtata jatunyachijcuna carca. Pabloca Jesusta achca catijcuna Moisesman cushca leyta catinata mana saquishcata, Diospaj organizacionpi cushca cambiocunata mana chai rato chasquisha nishcatami yacharca. Chaimantami Jerusalenpi huauqui panicuna micunata minishtishpapish ashtahuancarin Jehová Diosmanta alli intindinata minishtishcata cuentata curca (Hech. 19:21). Paita llaquichigrishcata yachashpapish chaipi huillanataca decididomi carca.

2 ¿Jerusalenpica imacunahuantaj chꞌimbapuragrirca? Pablomanta huaquin mana alli parlashcacunami uyarishca carca. Chaimantami huauqui panicunaca preocuparishcacuna carca. Ashtahuancarin Jesuspaj contracunami Pablota macangapaj, huañuchingapaj munarcacuna. Pabloca chai llaquicunahuan chꞌimbapurashpapish paipaj crishcacunamanta difindingapaj oportunidadtami charirca. Shina tucushpapish humilde, mana manchaj, Diospi feta charishcatami ricuchirca. Ñucanchijca paimantami achcata yachai tucunchij.

‘Diostami jatunyachi callarircacuna’ (Hechos 21:18-20a)

3-5. a) ¿Pabloca picunahuantaj tandanacurca? b) ¿Tandanacushpaca imacunamantataj parlanacurcacuna? c) ¿Pablo ancianocunahuan parlanacushcamantaca imatataj yachanchij?

3 Jerusalenman chayashca cayandij punllaca Pablopish, paihuan cajcunapish ancianocunahuanmi tandanacungapaj rircacuna. Chai tandanacuipica apostolcunaca mana carcacunachu. Paicunaca shujtaj ladocunapimi sirvingapaj rishcangacuna (Gál. 2:9). Shinapish Jesuspaj huauqui Santiagomi chai tandanacuipi carca. Paimi cai tandanacuita pushashcanga (Hech. 21:18).

4 Ancianocunata saludashca huashami “Pabloca alli huillaicunata huillashcata, pai huillashcamanta shujtaj llajta gentecunapurapi Dios imallata rurashcatapish tucuita parlarca” (Hech. 21:19). Pablo ima parlashcata uyashpaca achcatami animarishcangacuna. Ñucanchijpish shujtaj llajtacunapi alli huillaicuna mirarishpa catijpica achcatami cushicunchij (Prov. 25:25).

5 Chai tandanacuipi parlanacucushpami Pabloca Europapi tiyaj congregacioncunamanta ayudacunata apamucushcata huillashcanga. Caru llajtamanta huauqui panicuna paicunamanta preocuparijta ricushpami ancianocunaca cushilla sintirishcangacuna. Pablo parlashca huashami “paicunaca Diosta jatunyachi callarircacuna” (Hech. 21:20a). Cunan punllacunapipish achca huauqui panicunami llaquicunata, ungüicunata charincuna. Shinapish ñucanchij paicunata ayudajpica achcatami cushicuncuna.

“Moisesman cushca leyta tucui shunguhuan pajtachijcunami” saquirircacuna (Hechos 21:20b, 21)

6. ¿Ancianocunaca ima problema tiyashcatataj Pabloman huillarcacuna?

6 Qꞌuipaca Judea llajtapi ancianocunaca huauqui panicuna paimanta preocuparishca cashcatami Pabloman huillarcacuna. Ancianocunaca: “Ñucanchij huauqui Pablo, can yachashca shinaca judiocunapurapica huaranga huarangacunami Jesusta catijcuna tucushcacuna. Paicunaca Moisesman cushca leytapish tucui shunguhuan pajtachijcunami. Shinapish paicunaca shujtaj llajta gentecunapurapi causaj judiocunaman Moisesman cushca leyta saquishpa paicunapaj huahuacunata circuncisionta ama rurachichun, ñaupa costumbrecunatapish saquichun nishpa can yachachicun nijtami uyashcacuna” nircacunami (Hech. 21:20b, 21).a

7, 8. a) ¿Judeamanta Jesusta achca catijcunaca ima panda yuyaicunapitaj cricurcacuna? b) ¿Panda yuyaicunapi crishpapish imamantataj Jesuspaj contra rishcata mana ricuchicurcacuna?

7 Moisesman cushca leyca ñami 20 huatacunata yalli anchuchishca carca (Col. 2:14). Shinashpaca, ¿imamantataj chai Leytaca cazushpa catircacuna? Huata 49-pica apostolcunapish, Jerusalenmanta ancianocunapish shuj cartapimi Jesusta catij mana judiocuna circuncisionta ña mana rurana cashcata, Moisesman cushca leytapish ña mana pajtachina cashcata huillarcacuna (Hech. 15:23-29). Shinapish Jesusta catij  judiocunaman chai cartapi imatapish mana nishcamantami paicunaca Moisesman cushca leyta pajtachishpa catina cashcata crircacuna.

8 Judío huauqui panicunaca Moisesman cushca leyta catishpapish Jesuspaj contraca mana carcacunachu. Yanga dioscunata adorasha nishcata, mana alli costumbrecunata catisha nishcatapish mana ricuchicurcacunachu. Paicunaca Moisesman cushca leyllatami mana saquisha nircacuna. Shinapish Diosta adorangapaj chai leyta cazunataca ña mana minishtircacunachu. Jesusta catijcunapajca Dioshuan shuj mushuj ari ninacushcami ña tiyarca. Chai mushuj ari ninacushcata mana alli intindishcamanta, huauqui panicunapi mana confiashcamantami Jesusta catij judiocunaca chaita ruranata mana saquircacuna. Shinaca Jehová churashca cambiocunata cazungapajca paicunapaj yuyaitami cambiana carca (Jer. 31:31-34; Luc. 22:20).b

‘Canmanta nishcacuna llulla cashcatami tucuicuna yachangacuna’ (Hechos 21:22-26)

9. ¿Pabloca Moisesman cushca leymantaca imatataj yachachirca?

9 ¿Pablomanta rimashcacunahuanca imataj tucurca? Gentecunaca Pablo judiocunaman paicunapaj huahuacunata circuncisionta ama rurarichun, ñaupa costumbrecunatapish saquichun nishpa yachachicushcatami nircacuna. Shinapish yuyarinami canchij, Pabloca mana judiocunamanmi ashtahuan huillaj carca. Paicunamanmi Moisesman cushca leyta cazungapaj ima obligacionta ña mana charishcata yachachij carca. Paica mana judiocuna circuncisionta rurachun, Leytapish cazuchun obliganaca mana alli cashcatami intindichirca (Gál. 5:1-7). Ashtahuanpish ciudadcunata visitashpaca judiocunamanpishmi huillarca. Paicuna uyashca cajpica Diospaj ñaupajpi alli ricuringapaj Moisesman cushca leyta pajtachinapaj randica Jesús huañushcapi feta ricuchina importante cashcatami intindichirca (Rom. 2:28, 29; 3:21-26).

10. ¿Pabloca Leymantapish, circuncisionmantapish imatataj yuyarca?

10 Huaquincunaca judiocunapaj costumbrecunata catishpami sábado punllata huaquichircacuna, huaquin micunacunatapish mana micurcacuna. Shina cajpipish Pabloca paicunataca mana rimarcachu (Rom. 14:1-6). Circuncisionta ruranata o mana rurana cashcataca mana nircachu. Shinapish tucui judiocuna Timoteopaj yaya griego cashcata yachashcamantami Pabloca Timoteota chasquichun circuncisionta rurachirca (Hech. 16:3). Circuncisionta ruranataca cada unomi agllana carca. Chaimantami Pabloca Galataspi huauqui panicunaman escribishpaca: “Circuncisionta rurachinapish, mana rurachinapish yangallami. Ashtahuanpish cꞌuyaimanta imatapish rurashpa feta charishcata ricuchinami ashtahuan alli can” nirca (Gál. 5:6). Pero Leypi mandashcata cazusha nishcallamanta circuncisionta ruranaca mana allichu carca. Shinallataj Diosta cazungapaj circuncisionta rurachun obliganapishmi mana alli carca. Chaita rurashpaca feta mana charishcatami ricuchijcuna carca.

11. a) ¿Ancianocunaca Pablotaca imatataj nircacuna? b) ¿Paipaj concienciapi tranquilo sintiringapajca imatataj mana rurarca? (Notata ricui).

11 Pablomanta llullacunata nishcamantami Jesusta catij judiocunaca preocuparishca carcacuna. Chaimantami ancianocunaca Pablotaca: “Ñucanchijpurapica Diosman ari nishcata pajtachicuj chuscu runacunami tiyan. Paicunata pushashpa canpish Moisesman cushca leypi nishca shina paicunandij chuyayagri. Canllataj pagashpa paicunapaj uma ajchatapish rutuchigri. Chashna rurajpimi canmanta nishcacuna llulla cashcataca tucuicuna yachangacuna. Ashtahuanpish can allita ruracujtapish, Moisesman cushca leyta cazucujtapishmi ricungacuna” nircacuna (Hech. 21:23, 24).c

12. ¿Pabloca ancianocunata cazushcataca ima shinataj ricuchirca?

12 Pabloca ñucaca mana problemataca churashcanichu, ashtahuanpish judiocuna Leyta cazushpa catisha nishcamantami problemacunaca tiyan ni tucurca. Shinapish Diospaj contra imatapish mana ruracushcamantami ancianocuna ima nishcata rurarca. Paica: “Ñucaca leyta mana catishpapish, leyta catijcunahuanca paicunata ayudangapajmi leyta catij shina tucurcani” nishpa quillcarca (1 Cor. 9:20). Jerusalenpi ancianocunata cazushpami leyta catij shina tucurca. Ñucanchijpish ancianocunahuan tandalla trabajashpa, mana ñucanchij munashca shina rurashpami Pablopaj ejemplota catinchij (Heb. 13:17).

Fotocuna: 1. Pabloca Jerusalenpi ancianocuna mandashcacunatami uyacun 2. Cunan punllacunapish shuj tandanacuipica shuj ancianoca shujtaj ancianocuna maquita alzajta ricushpami yuyacun.

¿Biblia yachachishca shina decidijpica Pablo shinachu ima decidishcata chasquinchij?

LEYPISH, CIUDADANÍA ROMANAPISH

Romamanta autoridadcunaca judiocuna paicunapaj propio leycunata charichunmi saquijcuna carca. Chashnapish judiocuna Pablopaj contra bullata rurashpa jatarijpica, ¿imamantataj romano soldadocunaca paihuan ima tucushcata ricunaman rircacuna? Templopi pꞌiñanacui tiyajta ricushpami ama tucui ciudadpi pꞌiñanacui tiyachun soldadocunata mandajca chaipi gentecunahuan parlangapaj rirca.

Romapica ciudadanía romanata mana charijcunaca leycunapi derechocunata mana charircacunachu. Pero chai ciudadaniata charijcunaca leycunapi tucui derechocunatami charircacuna. Chaimantami autoridadcunaca paicunapaj derechocunata respetajcuna carca.f Por ejemplo, ciudadanía romanata charijcunata manaraj shuj juiciota rurashpa maltratana, macanaca romanocunapaj leycunapaj contrami carca. Esclavocunallatami chashna tratajcuna carca. Ciudadanía romanata charijcunaca shuj juiciohuan mana de acuerdo cashpaca Roma llajtata mandaj paicunata juzgachunmi mañai tucurcacuna.

Romanocunapaj huahuacunaca ñami ciudadanía romanata charijcuna carca. Shinallataj huaquinpica Romapaj trabajashcamantami shuj personaman o shuj llajtapi causajcunamanca Roma llajtata mandajca chai ciudadaniata cuj carca. Esclavocunallami ciudadanía romanata mana chari tucurcacuna. Shinapish libertadta chasquingapaj amocunaman pagaj esclavocuna, romacunallataj cacharishca esclavocunapish ciudadanía romanatami chari tucurcacuna. Shuj soldado mana Romamanta cashpapish jubilarishca huashami ciudadanía romanata chari tucurca. Maipica cullquita pagashpami chai ciudadaniata chari tucurcacuna. Chaimantami soldadocunata mandaj Claudio Lisiasca Pablotaca: “‘Ñucaca romano tucungapajca achca cullquitami pagarcani’ nirca. Shina nijpimi Pabloca: ‘Ñucaca Roma llajtapimi huacharircani’” nirca (Hech. 22:28). Pablopaj ñaupa yayacunaca ciudadanía romanatami charijcuna carca. Pero paicuna chai ciudadaniata ima shina chasquishcataca mana yachanchijchu.

f Punta siglopica Judea llajtapica ashallacunami ciudadanía romanata charijcuna carca. Pero 200 huatacuna qꞌuipaca romanocuna mandacushca llajtacunapi causajcunamanmi ciudadanía romanata curcacuna.

“¡Paica huañunatajmi can!” (Hechos 21:27–22:30)

13. a) ¿Huaquin judiocunaca imamantataj templopi bullata rurarcacuna? b) ¿Pabloca ima shinataj huañuimanta quishpirirca?

13 Chuscu runacuna templopi Diosman ari nishcata pajtachingapaj ashalla punllacuna faltajpimi Pablopish chaipi carca. Chaipimi Asiamanta judiocunaca mana judiocunata temploman yaicuchishcamanta Pablota yangamanta juchachishpa paipaj contra jatarishpa macai callarircacuna. Romamanta soldadocunata mandaj templopi ima tucushcata yachangapaj mana shamushca cajpica Pablotaca huañuchinmanmi carca. Chaimi soldadocunata mandajca Pablota prezupi churachun mandarca (Pabloca chuscu huatacunata yallipimi prezumanta cacharichishca carca). Prezu cashpapish Pablopaj causaica peligropimi carca. Soldadocunata mandaj judiocunata, ¿imamantataj Pablota macarcanguichij? nishpa tapujpica paicunaca caita chaita nishpami Pablota juchachishpa caparingapaj callarircacuna. Judiocuna caita chaita caparijpimi soldadocunata mandajca imatapish mana intindirca. Chaimi Pablotaca soldadocunaca aparishpa rircacuna. Ña cuartelman chayagrishpaca Pabloca soldadocunata mandajtaca: “Gentecunapaj ñaupajpi parlangapajmi rogani” nircami (Hech. 21:39). Chashnami paipaj crishcacunata mana manchashpa difindirca.

14, 15. a) ¿Pabloca imatataj judiocunaman intindichirca? b) ¿Gentecuna imamanta pꞌiñarishca cashcata yachangapaj soldadocunata mandajca imatataj rurarca?

14 Hebreo shimipimi Pabloca: “Ñuca nishcata alli uyapaichij” nirca (Hech. 22:1). Hebreo shimipi Pablo rimashcata uyashpami gentecunaca upalla saquirircacuna. Chaimi Pabloca imamanta Jesusta cati callarishcata huillarca. Paica Gamaliel paiman yachachishcata, Jesusta catijcunata catirashpa llaquichishcatami parlarca. Ashtahuanpish Damascoman ricushpami Jesús causarishca shuj muscuipi shina paihuan parlashcata nirca. Shinallataj paihuan ricuj runacuna achijyachij luzta ricushpapish paiman rimashcata mana intindishcatapishmi parlarca (Hechos 9:7; 22:9, Biblia de estudiopi tiyaj notata ricui). Muscuipi shina ricushcamanta ciego saquirishcata, chaimanta maquita aisashpa Damascoman apashcata, chaipi judiocunamanta rijsishca Ananías pai cutin ricuchun ayudashcatapishmi huillarca.

15 Ashtahuanpish Jerusalenman tigrashpa Diospaj huasipi shuj muscuipi shina Jesusta ricushcatami Pabloca nirca. Chaita uyashpami judiocunaca achcata pꞌiñarishpa: “¡Chai runa causashpa catichunca ama saquichun! ¡Paica huañunatajmi can!” nishpa capari callarircacuna (Hech. 22:22). Pablota ama huañuchichunmi soldadocunata mandajca cuartelman apachun mandarca. Judiocuna imamanta huañuchisha nishcata yachasha nishpami soldadocunata mandajca Pablota azotishpa tapuchun mandarca. Paita manaraj azotijpimi Pabloca ciudadano romano cashcamanta Romapaj leypi nishca shina juzgachun mañarca. Cunan punllacunapish testigo de Jehovacunaca ñucanchij crishcacunata difindina tucujpica leypi nishca shinami juzgachun mañanchij (“Leypish, ciudadanía romanapish”, “Jatun juezcunapaj ñaupajpimi alli huillaicunata difindishcanchij” nishca recuadrocunata ricui). Soldadocunata mandajca Pablo romano cashcata yachashpami cayandij punlla juezcunata mandajcunapaj ñaupajman richun organizarca.

JATUN JUEZCUNAPAJ ÑAUPAJPIMI ALLI HUILLAICUNATA DIFINDISHCANCHIJ

Pablo shinallatajmi cunan tiempopish autoridadcuna alli huillaicunata jarcasha nijpica testigo de Jehovacunaca tribunalcunaman rinchij. Chashnami alli huillaicunata huillashpa catingapaj autoridadcunapaj ñaupajpi difindishcanchij (Filip. 1:7).

1920 huatamanta 1940 huatacamaca achca huauqui panicunatami Bibliamanta publicacioncunata gentecunaman cushcamanta prezupi churarcacuna. Por ejemplo, 1926 huatapica Alemania llajtapi 897 huauqui panicunata Diosmanta huillacushcamantami prezupi churarcacuna. Paicunaca juiciota rurachun shuyacurcacuna. Chaimantami Alemania sucursalpica Departamento Legalta callarichircacuna. Cutin 1930 huatacunapica Estados Unidospica cada huatami achca huauqui panicunata huasin huasin huillashcamanta prezupi churarcacuna. 1936 huatapajca 1.149 huauqui panicunata prezupi churashcacuna carca. Paicunata ayudangapajmi Estados Unidospipish Departamento Legalta callarichircacuna. 1933-manta 1939-camaca Rumaniamanta testigo de Jehovacunaca 530 juiciocunatami chꞌimbapurana carcacuna. Chaimi huauquicunaca jatun juezcuna paicunapaj juiciota catichun mañarcacuna. Chashnami achca juiciocunata ganarcacuna. Shujtaj llajtacunapipish shinallatajmi tucushca.

Achca huauqui panicuna gobiernocunata mana apoyasha nishcamantami autoridadcunaca tribunalcunaman apashcacuna (Is. 2:2-4; Juan 17:14). Gobiernopaj contrami canguichij nishpa ñucanchijta juchachishcacuna. Chaimi autoridadcunaca alli huillaicunata jarcashcacuna. Shinapish huaquin gobiernocunaca testigo de Jehovacuna mana shuj peligro cashcatami yuyashcacuna.g

g Testigocuna juiciocunata ima shina ganashcata yachangapajca El Reino de Dios ya está gobernando libropaj capítulo 15-pi ricui y “Los testigos de Jehová, proclamadores del Reino de Dios” libropaj capítulo 30-pi ricui.

“Ñucaca fariseomi cani” (Hechos 23:1-10)

16, 17. a) ¿Pabloca mandaj juezcunapaj ñaupajpi parlai callarijpica imataj tucurca? b) ¿Huajtajpipish Pabloca ima shinataj humilde cashcata ricuchirca?

16 Pabloca mandaj juezcunapaj ñaupajpica: “Huauquicuna, cai punllacamaca Diospaj ñaupajpica ima mana allitaca mana rurashcanichu. Chaimantami ñuca concienciapica tranquilo cani” nishpami difindirirca (Hech. 23:1). “Chaita uyashpami sacerdotecunata jatun mandaj Ananiasca, Pablopaj cꞌuchupi cajcunataca Pablota shimipi huajtachun mandarca” Hech. 23:2). Ananiasca Pablo ima nishcata manaraj uyashpami pai llulla cashcata crirca. Chaimi Pabloca Ananiastaca: “Yurajyachishca pata, Diosmi cantaca llaquichinga. Canca Moisesman cushca leypi nishca shinami juzgangapaj tiyaringui. ¿Chashna jahuachu Leyta mana cazushpa canca ñucata macachun mandangui?” nirca (Hech. 23:3).

17 Chaipi cajcunamanta huaquincunaca Pablota huajtashcamanta pꞌiñarinapaj randica Pablo ima shina cutichishcamantami pꞌiñarircacuna. Paicunaca: “¿Dios churashca sacerdotecunata jatun mandajtachu maipishcachun rimacungui?” nircacunami. Chaimi Pabloca: “Huauquicuna, sacerdotecunata jatun mandaj cashcataca mana yachashcanichu. Quillcachishcapica: ‘Cambaj llajtata mandajtaca ama maipishcachun rimangui’ ninmi” nirca (Hech. 23:4, 5; Éx. 22:28).d Chashna nishpami humilde cashcata, Leytapish respetashcata ricuchirca. Chai huashaca Pabloca chaipi cajcunamanta maijancunaca saduceocuna, cutin shujtajcunaca fariseocuna cashcata yachashpami: “Huauquicuna, ñucaca fariseomi cani, fariseocunapaj huahuami cani. Ñucaca huañushcacuna causarina cashcapi crishcamantami cunanca juzgashca cani” nirca (Hech. 23:6).

Shuj huauquica religionta pushaj runamanmi paipaj Bibliallapitaj shuj versota ricuchicun.

Pablo shinallataj shujtaj religionta catij gentecuna ñucanchijhuan imapi igual crishcatami ricuna canchij.

18. a) ¿Pabloca imamantataj fariseomi cani nirca? b) ¿Pablo shinallataj ima shinataj huillai tucunchij?

18 ¿Pabloca imamantataj fariseomi cani nirca? Paica fariseocunapaj huahuami carca. Paipaj yaya mamaca fariseocuna yachachishcatami catijcuna carca. Chaimantami huaquincunaca Pablotaca fariseo shinata ricurcacuna.e Shinapish ¿imamantataj Pabloca causarinamanta parlarca? Fariseocunaca huañushca huasha almaca shujtaj cuerpopimi causashpa catin nishpami yuyajcuna carca. Cutin Pabloca Jesús yachachishca shinami causarinapi crirca. Pero paica fariseocuna shina causarinamanta mana yuyashpapish paicuna uyanata munachunllami paicuna rijsishca temamanta parlai callarirca (Juan 5:25-29). Ashtahuanpish Pabloca fariseocuna shina huañushcacuna ima shina causarinapi mana de acuerdo cashpapish causarinapimi crirca. Saduceocunaca causarinapi mana crircacunachu. Ñucanchijpish catolicocunaman, protestantecunaman huillacushpaca cancuna shinami Diospi crinchij ni tucunchij. Paicunaca trinidadpichari crincuna. Cutin ñucanchijca Bibliapi parlaj Diospimi crinchij.

19. ¿Fariseocunapish, saduceocunapish imamantataj pꞌiñanacurcacuna?

19 Pablo nishcacunaca fariseocunatapish, saduceocunatapishmi chꞌicanyachirca. Hechos 23:9-pica: ‘Chaimi paicunaca sinchita capari callarircacuna. Chashna tucujpimi fariseocunapaj partemanta mandashcacunata quillcaj maijancunaca: “Cai runapica ima mana allitaca mana japinchijchu. ¿Shuj espíritu o shuj ángel paihuan rimashca cajpica?” nishpami pꞌiñarircacuna’ ninmi. “Shuj ángel paihuan rimashca” nijpica saduceocunaca achcatami pꞌiñarircacuna. Paicunaca angelcuna tiyashcata mana crijcunachu carca (“Saduceocuna, fariseocuna” nishca recuadrota ricui). Ashtahuan sinchita rimanacui callarijpimi soldadocunata mandajca cutin Pablota salvarca (Hech. 23:10). Chashnapish Pablopaj causaica peligropirajmi carca. Catij yachaipimi Pablohuan ima tucushcata ricushun.

SADUCEOCUNA, FARISEOCUNA

Judiocunata juzgangapaj mandaj juezcunapurapica saduceocuna, fariseocuna contrapuracunami carca. Punta siglopi historiamanta parlaj Flavio Josefoca: “Fariseocunaca paicunapaj achca costumbrecunata catichunmi munarcacuna, cutin saduceocunaca Moisesman cushca leyllata catichunmi munarcacuna” ninmi. Cai ishqui grupocunaca mana igual yuyashpapish Jesuspaj contrami carcacuna.

Saduceocunaca sacerdotecunahuan alli apanacujcunami carca. Paicunapurapica ñaupa sacerdotecunata mandaj Anastapish, Caifastapishmi charircacuna (Hech. 5:17). Josefoca, saduceocunapaj yachachishcacunataca charij gentecunallami catijcuna carca ninmi.

Cutin fariseocunaca paicunapaj yachachishcacunahuanmi achcacunata convencijcuna carca. Pero achca leycunata churashcamantami judiocunapajca Moisesman cushca leyta pajtachinaca sinchi carca. Por ejemplo, Diospaj ñaupajpi alli ricurichun nishpaca sinchi mandashcacunatami churajcuna carca. Fariseocunaca Yaya Dios gentecunata destinashcata, huañushca qꞌuipa alma causashpa catishcatami crijcuna carca. Chai huashaca ima laya causashcamanta bendicionta japinata o castigota japinatami crircacuna.

a Jesusta catij judiocuna achcacuna cashcamantami congregacioncunaca huauqui panicunapaj huasicunapi tandanacushcangacuna.

b Huatacuna qꞌuipaca Pabloca Hebreos cartata quillcashpami ‘shuj mushuj ari ninacushcamanta ñaupa ari ninacushcaca maucayashcami’ nirca. Chaimi judío huauqui panicunaca imamanta Moisesman cushca leyta ña mana cazujcuna cashcata shujtaj judiocunaman alli intindichi tucurcacuna. Ashtahuanpish Moisesman cushca leyta cazuj huauqui panicunatapish paicunapaj feta sinchiyachichunmi ayudashcanga (Heb. 8:7-13).

c Huaquincunaca Pablo nazareo shina shuj ari ninacuita rurashcatami nincuna (Núm. 6:1-21). Pero chaitaca Moisesman cushca leyllapimi rurana carca. Shinapish chai leyta cazunataca ña mana minishtirircachu. Pabloca maijan runacuna nazareo shina Dioshuan ari ninacushcata pajtachina alli cashcatami yuyashcanga. Chaimantami paicunapaj gastocunata pagashpa temploman compañana alli cashcata yacharca. Chai runacunaca Dioshuan ima ari ninacushcata pajtachingapajca rishcataca mana yachanchijchu. Shinapish nazarenocuna paicunapaj juchacunata perdonachun shuj animalta sacrificio shina cungapaj rijpica Pabloca paicunata ña mana compañanmanchu carca. Jesús ña huañushcamanta sacrificiocunata ruranaca ña mana valijchu carca. Pablo imallata rurashcata mana yachanchijchu. Pero imata rurashca cashpapish paipaj concienciapi tranquilomi sintirishcanga.

d ¿Pabloca imamantataj paita huajtachun cachashca sacerdotecunata mandaj pi cashcata mana yacharca? Maijancuna nishca shinaca tal vez Pablopaj ñahuicuna ña mana ricushcamanta, achca tiempota Jerusalenpi mana cashcamanta, mana cashpaca chaipi achca gentecuna cashcamanta, pi paita huajtachun mandashcata mana ricushcamantami chashna nishcanga.

e Huata 49-pi apostolcunapish, ancianocunapish mana judiocuna Leyta cazuna cashcata ricungapajmi tandanacurcacuna. Chaipi huaquin huauquicunaca fariseocunapaj yachachishcacunata saquishpami Jesusta cati callarircacuna (Hech. 15:5). Paicuna ña Jesusta catij tucujpipish paicunataca fariseocuna nishpami rijsijcuna carca.

    Quichua Chimborazo Publicacioncuna (2008-2026)
    Llujshingapaj
    Yaicungapaj
    • quichua (chimborazo)
    • Shujtajcunaman cachai
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Caita Yuyari
    • Huaquichishca Datocuna
    • Can nishca shina configurai
    • JW.ORG
    • Yaicungapaj
    Shujtajcunaman cachai