YACHAI 42
CANTO 44 Shungu pꞌaquirishcami mañacuni
Tucui shunguhuan Diosta mañanata yachashunchij
“Mandaj Dioslla, ñuca tucui shunguhuanmari quiquinta mañapani. Ñucata uyahuayari”(SALMO 119:145).
CAITAMI YACHASHUN
Bibliapi tiyaj Diosta mañashcacunamantami yachashun. Chashnami Jehová Diosta tucui shunguhuan mañanata yachashun.
1, 2. a) ¿Huaquinpica imamantataj ñucanchij ima shina sintirishcataca Jehová Diosman mana tucuita huillanchij? b) ¿Jehová Dios tucui ñucanchij mañashcacunata uyashcataca imamantataj seguros canchij?
MAIPICA shaicushca, ocupados cashcamantami ashalla shimicunapi Jehová Diosta chaillatataj chaillatataj nishpa mañanchij. Mana cashpaca pingaihuan, llaquilla cashcamantami ñucanchij ima shina sintirishcata Jehová Diosman tucuita huillanata manchanchij.
2 Shinapish Jehová Diosca humildadhuan paita tucui shunguhuan mañachunmi munan. Diosca paita mañacushpa huaquin palabracunata mana alli rimai tucujpipish mana jatun tucushcacunapaj mañashcatami uyan (Salmo 10:17). Paica ñucanchijta alli rijsishcamanta, ñucanchijmanta preocuparishcamantami ñucanchij mañashcacunataca alli uyan (Salmo 139:1-3).
3. ¿Cai yachaipica imalla tapuicunatataj cutichishun?
3 Cai yachaipica cai tapuicunatami cutichishun: ¿Ñucanchij ima shina sintirishcata, imata yuyashcataca imamantataj mana manchashpa Jehová Dioshuan huillanalla canchij? ¿Jehová Diosta tucui shunguhuan mañangapajca imatataj rurana canchij? ¿Bibliapi tiyaj mañashcacunamantaca imataj yachai tucunchij? ¿Yallitaj llaquilla cashcamanta Jehová Diosman ñucanchij ima shina sintirishcata mana huillai tucushpaca imatataj rurana canchij?
DIOSMAN IMA SHINA SINTIRISHCATA MANA MANCHASHPA HUILLAILLA
4. ¿Yayitu Diosta mana manchashpa tucui shunguhuan mañangapajca imatataj yuyarina canchij? (Salmo 119:145).
4 Salmo 119-ta quillcaj runapi yuyashun. Huaquincunaca paimantami achca llullacunata nishpa paita llaquichircacuna (Salmo 119:23, 69, 78). Shinallataj paica pandarijlla cashcata ricushpami llaquilla sintirirca (Salmo 119:5). Chashna llaquicunata charishpapish Jehová Dioshuanmi alli apanacuj carca. Chaimi imata mana manchashpa Jehová Diosta tucui shunguhuan mañaj carca (Salmo 119:145-ta liyipai). Ñucanchijpish Diospaj amigocuna cashcamantami paica ñucanchijmanta preocuparin. Chaita yuyarishpami Yayitu Diosta mana manchashpa mañanalla canchij.
5. ¿Jatun juchapi urmashpapish imamantataj Diosta mañanataca mana saquina canchij? Shuj ejemplomantapish parlapai.
5 Jehová Diosca jatun juchapi urmashca cajpipish paita mañachunmi munan (Isaías 55:6, 7). Chaimantami pingaimanta, manchaimantapish Yayitu Diosta mañanataca mana saquina canchij. Por ejemplo, shuj runa bosque ucupi chingarishpa mana llujshi tucushcapi yuyashun. Pero ñapishmi paica shuj huasi chaipi tiyashcata ricun. ¿Chai runaca pingaillamanta, manchaillamantachu ayudata mana mañanga? Mana ¿nachu? Chaimantami canpish imapi pandarishpapish imata mana manchashpa, imata mana pingashpa ayudachun Diosta mañanalla cangui (Salmo 119:25, 176).
¿DIOSTA TUCUI SHUNGUHUAN MAÑANGAPAJCA IMATATAJ RURANA CANGUI?
6, 7. ¿Pani Kristinemantaca imatataj yachanchij? (Notamantapish parlapai).
6 Ñucanchijcuna ima shina sintirishcata, imata yuyashcatapish tucui shunguhuan Diosman huillashpaca paipaj alli amigocunami tucunchij. Cunanca Jehová Diosta tucui shunguhuan mañangapaj imallata rurana cashcata ricushun.
7 Jehová Dios yallitaj cꞌuyaj, llaquij, allita ruraj, perdonaj cashcapi cutin cutin yuyashunchij.a Chaicunapi cutin cutin yuyashpaca Jehová Diosman ima shina sintirishcata huillanaca ashtahuan jahuallami ricuringa (Salmo 145:8, 9, 18). Pani Kristinepi yuyashunchij. Paica maltrataj, millai yayatami charirca. Chaimantami paipajca paipaj yayata shuj cꞌuyaj yayata shina ricuna, paihuan parlanapish dimastij sinchi ricurirca. Shinallataj paica juchayuj cashcamanta Jehová Dios paimanta caruyanatami mancharca. Shinapish ¿chashna ama sintiringapajca imatataj rurarca? Paica: “Jehová Dios achcata cꞌuyashcapi, pandarijpipish manataj saquina cashcapimi yuyarircani. Jehová Dios ñucata cꞌuyashcata yachashcamantami cushilla cashpapish, llaquilla cashpapish paiman mana manchashpa tucuita parlani” nircami.
8, 9. ¿Jehová Diosta tucui shunguhuan mañangapajca imatataj rurana canchij?
8 Diosta manaraj mañashpa imata ninapiraj alli yuyarishunchij. Por ejemplo, caicunatami tapurina canchij: “¿Cunanca ima llaquicunallatataj charini? ¿Jehová Dios imapi ayudachuntaj minishtini? ¿Maijanta shungumanta perdonangapaj Dios ayudachunchu mañana cani?” (2 Reyes 19:15-19). Shinallataj Jehová Diosta manaraj mañashpaca Jesús ima shina mañana cashcata yachachishcapimi yuyarina canchij. Paica: ‘Jehová Diospaj shuti jucha illaj cachun, paipaj Gobiernopish shamuchun, paipaj munaipish pajtarichun’ nishpa mañana cashcatami yachachirca (Mateo 6:9, 10).
9 Pani Aliskapaj ejemplomanta yachashun. Paica paipaj cusa umapi cancerta charishcamanta ña mana achca tiempota causana cashcatami yachaj chayarca. Chaimantami paica: “Ñucapajca yallitaj llaquilla cashcamantami Jehová Diosta mañanaca sinchi carca. Paiman imata ninatapish mana alli yacharcanichu” nircami. ¿Paica Jehová Diosman imata ninata yachangapajca imatataj rurarca? Pani Aliskaca:“Ñuca llaquicunallapi ama yuyangapaj manaraj Diosta mañashpaca imata ninapi alli yuyangapajmi tiempota surcuni. Caita rurashpami Jehová Diosman imata ninataca alli yachani” nircami.
10. ¿Imamantataj Yayitu Diostaca achca tiempota mañana canchij? (Fotocunamantapish parlapai).
10 Jehová Dioshuan achca tiempota parlanacungapaj esforzarishunchij. Jehová Diosta mañashpaca paipajmanmi cꞌuchuyanchij. Shinapish paihuan achca tiempota parlangapaj, ima shina sintirishcatapish tucuita huillangapaj esforzarishpaca paipajmanmi ashtahuan cꞌuchuyashun.b Pani Aliskapaj cusaca: “Punllapica ñucaca achca cutincunami Yayitu Diosta mañani. Yayitu Diosta achca tiempota mañashpaca paipaj cꞌuchullapi cashca shinami sintirini. Ñucata uyangapajca Jehová Diosca mana ocupadochu can. Chaimi tucui shunguhuan paita mañashpalla saquirini” ninmi. Ñucanchijpish tucui shunguhuan achca tiempota Yayitu Diosta mañangapajmi tiempota surcuna canchij. Chaipajca chulunlla pushtuman rishpami mana ucu shimillapi mañana canchij. Chashna cutin Diosta mañangapaj esforzarishunchij.
Yayitu Diosta tucui shunguhuan achca tiempota mañangapajmi shuj chulunlla pushtuta mashcana cangui. (Párrafo 10-ta ricui).
BIBLIAPI TIYAJ DIOSTA MAÑASHCACUNAMANTA YACHASHUNCHIJ
11. ¿Bibliapi tiyaj mañaicunamanta, cantocunamantaca imatataj yachai tucunchij? (“¿Canpish paicuna shinachu sintirishcangui?” nishca recuadrota ricui).
11 Bibliapica Diosta sirvijcunapaj mañaicunamanta, cantocunamantami yachai tucunchij. Chai tiempopi Diosta sirvijcunaca can shinallatajmi maipica cushilla o llaquilla sintirircacuna. Shinallataj Yayitu Diosta jatunyachingapaj o Dios ayudachun mañangapajpishmi Diosta mañajcuna carca. Chaicunamanta yachashpami Yayitu Diosta ima shina mañana cashcata, paita ima shina jatunyachina cashcatapish yachashun.
12. ¿Bibliapi tiyaj mañaicunamanta yachashpaca ima tapuicunatataj cutichina canchij?
12 Bibliapi tiyaj mañaicunamanta yachashpaca cai tapuicunapaj respuestacunatami mashcana cangui: “¿Cai shimicunataca pitaj nirca? ¿Paica ima shinataj sintirirca? ¿Ima llaquicunallatataj charirca? ¿Ñucapish pai shinallatajchu sintirini? ¿Paimantaca imatataj yachai tucuni?”. Cunanca huaquin Diosta sirvijcunapaj mañaicunamanta yachashun.
13. ¿Ñucanchijpish Anapaj mañaimantaca imatataj yachai tucunchij? (1 Samuel 1:10, 11). (Página 1-pi tiyaj fototapish ricui).
13 (1 Samuel 1:10, 11-ta liyipai). Anamanta yachashun. ¿Paica ima llaquicunallatataj charirca? Anaca huahuacunataca mana chari tucurcachu. Paipaj cusa Elcanapaj caishuj huarmipish mana alli sintichingapajmi siempre paimanta burlarij carca (1 Samuel 1:4-7). Chaimantami Anaca pai ima shina sintirishcataca Jehová Diosman tucuita huillangapaj tiempota surcurca. Anaca Diosta mañashca huashaca llaquilla canatami saquirca (1 Samuel 1:12, 18). ¿Canpish Ana shina mana tucuripaj llaquicunata charishpaca imatataj rurana cangui? Canpish Ana shinami ima shina sintirishcata, imacunallamanta preocuparishcata Jehová Diosman tucuita huillana cangui (Salmo 55:22). Chashnami canpish Jehová Diosman cambaj llaquicunata apachij shina ña mana ashtahuan llaquilla sintiringui.
Anaca huahuacunata mana chari tucushcamanta paipaj cusa Elcanapaj caishuj huarmi cutin cutin paimanta burlarishcamantami achca llaquilla sintirirca. Chaimantami Jehová Diosmanca ima shina sintirishcata tucuita huillarca (Párrafo 13-ta ricui).
14. a) ¿Ñucanchijpish llaquicunata charishpapish Ana shinaca imatataj yuyarina canchij? b) ¿Imamantataj Bibliapi tiyaj Diosta mañashcacunamantaca cutin cutin yuyarina canchij? (Notamantapish parlapai).
14 Anaca paipaj churi Samuelta chuchumanta raquishca qꞌuipami Elipajman pusharca (1 Samuel 1:24-28). Anaca Jehová Dios paita tucui shunguhuan sirvijcunata cuidaj cashcatami alli yacharca. Chaimantami shungumanta cushicushpa Jehová Diosta pagui nirca.c (1 Samuel 2:1, 8, 9). Paica pai ima shina sintirishcacunallapi yuyanapaj randica Jehová Dios paita ima shina ayudashcapimi yuyarca. Ñucanchij llaquicuna mana rato tucurijpipish Jehová Dios ñucanchijta ima shina ayudashcapimi yuyarina canchij.
15. ¿Jeremiaspaj mañaimantaca imatataj yachai tucunchij? (Jeremías 12:1).
15 (Jeremías 12:1-ta liyipai). Jeremías causashca tiempopica millai gentecunaca alli causaitami charircacuna. Shinallataj israelitacunaca Jeremiasmantami burlarircacuna (Jeremías 20:7, 8). Chaicunata ricushcamantami Jeremiasca dimastij llaquilla cashcata, asha colera cashcata Jehová Diosman huillarca. Chashna sintirishpapish chaicunamantaca Jehová Diostaca mana culparcachu. Ashtahuancarin paita mana cazujcunata castigashcata ricushpami Jehová Dios cashcata ruraj cashcata intindirca (Jeremías 32:19). Cunan punllacunapipish achca gentecunaca millaita rurashpapish cushillami causancuna. Shinallataj ñucanchijmantapishmi burlarincuna. Chaita ricushpami Jeremías shinallataj dimastij llaquilla, asha colera cashcata Jehová Diosman tucuita huillana canchij. Shinallataj llaquicunata tucuchigrishcata yuyarishpami paita pagui nina canchij.
16. ¿Caru llajtapi causaj levitapaj mañaimantaca imatataj yachai tucunchij? (Salmo 42:1-4). (Fotomantapish parlapai).
16 (Salmo 42:1-4-ta liyipai). Shuj levitaca caru llajtapi causashcamantami Diospaj huasipica paipaj huauquicunahuan Diosta mana sirvi tucurca. Chaimantami pai llaquilla sintirishcataca Yayitu Diosman cantashpa huillarca. Ima shina sintirishcata Diosman huillashcamantami caita chaita yuyanata saquirca. Chai caru llajtapi causashpapish Jehová Diosta sirvishpa cati tucushcatami cuentata curca (Salmo 42:5). Jehová Dios paita cuidacushcapipishmi yuyai callarirca (Salmo 42:8). Maipica ñucanchijpish ima llaqui japishcamantami huasimantaca mana llujshi tucunchij. Mana cashpaca Yayitu Diosta sirvishcamantami ñucanchijtaca carcelpi churancuna. Chaipica cushilla cangapaj esforzarishpapish huauqui panicunahuan Jehová Diosta mana tandalla sirvi tucushcamantami maipica llaquilla sintirinchij. Chashnapish ima shina sintirishcatami Jehová Diosman tucuita huillana canchij. Chashnami Jehová Diosllataj caita chaita ama yuyachun, tucuita ahuantangapaj fuerzasta charichunpish ayudanga.
Salmo 42-ta quillcaj levitaca pai ima shina sintirishcatami Jehová Diosman huillarca. Ñucanchijpish ima shina sintirishcata Jehová Diosman huillashpaca paita sirvina valishca cashcata, Dios ñucanchijta ayudacushcatapishmi yuyarishun. (Párrafo 16-ta ricui).
17. a) ¿Jonaspaj mañaimantaca imatataj yachai tucunchij? (Jonás 2:1, 2). b) ¿Salmo libropi tiyaj versocunata yuyaipi charinaca ima shinataj ñucanchijta ayudanga? (Notamantapish parlapai).
17 (Jonás 2:1, 2-ta liyipai). Jonasca Jehová Diosta mana cazushcamantami jatun pescadopaj huijsa ucupi carca. Paica Jehová Dios ayudana cashcata, uyana cashcata yachashcamantami yallitaj llaquirishpa Jehová Diosta mañarca. Jonasca Salmos libropi nishcacunata yuyaipi charishcamantami chaicunata repitishpa Yayitu Diosta rogarishpa mañarca.d Ñucanchijpish Bibliapaj animachij versocunata yuyaipi charingapajmi esforzarina canchij. Chashnami ima llaquicunata charishpa Yayitu Dios ayudachun mañashpaca chai versocunata yuyarishun.
DIOSTA MAÑASHPA PAIPAJMAN ASHTAHUAN CꞌUCHUYASHUNCHIJ
18, 19. ¿Llaquicunata charishpa Jehová Diosta imata mañanata mana yachashpaca imatataj rurana canchij? (Romanos 8:26, 27) (Shuj ejemplota churashpa parlai).
18 (Romanos 8:26, 27-ta liyipai). Huaquinpica yallitaj llaquillami sintirinchij. Chaimantami Yayitu Diosta mañasha nishpaca shungupi huacashpa imata mana rimai tucunchij. Chaimi espíritu santoca ñucanchijpaj randi Diosta rogarishpa mañai tucun. ¿‘Diospaj espíritu santo ñucanchijpaj randi mañan’ nishpaca imatataj nisha nin? Jehová Diosca paipaj espíritu santota utilizashpami paita sirvijcunapaj achca mañaicunataca Bibliapi quillcachirca. Chaimantami llaquicunahuan cashpa, imata ninata mana yachashpaca Bibliapi tiyaj mañaicunataca ñucanchij mañaicunata shina Diosman ninalla canchij. Qꞌuipacarin Diosca chai mañaicunataca cutichingallami.
19 Rusia llajtamanta pani Elenapaj ejemplomanta yachashun. Paitaca Diosta mañaj cashcamanta, Bibliata liyij cashcamantami carcelpi churarcacuna. Paica: “Ñucaca yallitaj llaquilla cashcamantami Jehová Diosta mañanataca mana valircani. Shinapish Bibliapi tiyaj Diosta sirvijcunapaj mañaitami liyircani. Chai mañaicuna ñucapaj mana cajpipish Jehová Dios cutichinatami segura carcani. Chashnami achca llaquicunata charishpapish ahuantai tucurcani” nircami.
20. ¿Yallitaj llaquilla cashpaca Jehová Diosta tucui shunguhuan, tucui yuyaihuan mañangapajca imatataj rurana canchij?
20 Ñucanchijca yallitaj llaquilla cashcamantami maipica Jehová Diosta mañacushpaca caita chaita yuyai callarinchijlla. Shinapish ¿Jehová Diosta tucui shunguhuan, tucui yuyaihuan mañangapajca imatataj rurai tucunchij? Manaraj Diosta mañashpaca Salmocunapaj audiocunatami uyai tucunchij. Mana cashpaca rey David shinallatajmi ñucanchij ima shina sintirishcataca shuj hojapi quillcashpa churai tucunchij (Salmo 18, 34, 142-paj callari shimicuna). Tucuicunami chꞌican chꞌicancuna canchij. Chaimantami Jehová Diosta tucui shunguhuan, tucui yuyaihuan mañangapajca cada uno imata rurana cashcata alli ricuna canchij (Salmo 141:2). ¿Cantaca Jehová Diosta tucui shunguhuan, tucui yuyaihuan mañangapajca imataj ayudashca?
21. ¿Imamantataj Jehová Diostaca tucui shunguhuan mañana canchij?
21 Jehová Diosca ñucanchij ima shina sintirishcata paiman manaraj huillajpipish paica ñucanchij ima shina sintirishcataca ñami alli yachan. Chaita yachashcamantami ñucanchijca cushilla sintirinchij (Salmo 139:4). Shinapish paica paipi confiachun ima shina sintirishcatapish huillachunmi munan. Chaimantami Jehová Diosta mañacushpaca tucui shunguhuan Bibliapi tiyaj huaquin mañaicunamantapish ninalla canchij. Shinallataj cushilla cashpapish, llaquilla cashpapish ima shina sintirishcatami tucui shunguhuan mana manchashpa huillanalla canchij. Jehová Diosca ñucanchijpaj alli amigo cashcamantami ñucanchij ladomantaca manataj caruyanga.
CANTO 45 Ñuca shungupi yuyarishcacuna
a Diosta sirvijcunata ayudaj versocuna nishca libropica “Jehová” nishca parteman yaicui. Chaipica: “Jehová Diospaj huaquin importante cualidadcuna” nishcata ricui.
b Tandanacuicunapi Diosta mañashpaca mana achca shimicunahuanchu Diosta mañancuna.
c Anaca Dios quillcachishcacunapimi cutin yuyaj carca. Chaimi Anaca Moisés quillcachishcacunata yuyarishpa casi chai shimicunallatataj nishpa Jehová Diosta mañaj carca (Deuteronomio 4:35; 8:18; 32:4, 39; 1 Samuel 2:2, 6, 7). Achca huatacuna qꞌuipaca Jesuspaj mama Mariapish Ana nishcata yuyarishpami casi chai shimicunallatataj nishpa Jehová Diosta mañarca (Lucas 1:46-55).
d Jonás 2:3-9-pi tiyaj shimicunataca Salmo 69:1; 16:10; 30:3; 142:2, 3; 143:4, 5; 18:6; 3:8-pi tiyaj shimicunahuan chꞌimbapurai. Cai Salmopaj versocunaca Jonás nishca ordenpimi can.