¿Imaynatan Job libro yanapawasunman jujkunata yuyaychanapaq?

1, 2. ¿Imaynan Job kasharqan, imatan chayta rikuspa kinsantin amigonkuna ruwarqanku?

UZ LADOPI tiyaq runakunan yacharurqanku juj qhapaq runa allin reqsisqa runa mana imayoq qhepasqanta. Payqa Jobmi karqan. Chaytan Jobpa kinsantin amigonkunapas yacharurqanku, chaymi paypa kasqanman rirqanku kallpachanankupaq. Chay amigonkunan karqanku Elifazwan Bildadwan Zofarpiwan. Jobpa kasqanman chayaqtinkun ichaqa mana imapas piensasqankuman jinachu karqan.

² Bibliapi willasqan jina Jobqa mana imayoqmi qheparqan. Paypa camellonkunata ovejankunata wakankunata asnonkunata iman wakinta suwapurqanku wakintaq wañupurqan. Kamachinkunatapas wañuchipurqankun. Wawankunatapas llapankutan juj wasi ñit’ipurqan. Manan chayllapaschu, paytaqa juj millay onqoymi jap’irqan. Chaymi cuerponqa k’iri-k’irillaña yanalla kasharqan. Chayta qhetukuspan payqa uspha patapi tiyasharqan. Chayllamanmi kinsantin amigonkuna chayarqanku. ¿Imatan Jobta chhaynata rikuspa ruwankuman karqan? Paykunaqa Jobpa ladonpin ch’inlla tiyaykurqanku, qanchis p’unchaymi chhayna karqanku (Job 2:​12, 13). Chay p’unchaykunallapitaqchus jina Elihú waynapas Jobpa kasqanman rinman karqan. Paypas Jobpa ladonpin tiyaykurqan. Jobqa cuerponpi nanayta mana aguantaspan rimayta qallarirqan, jinaspa nacesqan p’unchayta ñakayta qallarirqan, wañuyta imaraqmi mañakurqanpas (Job 3:​1-3, 11). Imachus rimasqanpin reparanchis imaynas Jobqa yanapanata kallpachanata necesitasharqan chayta. Chhaynaqa, ¿imatan kinsantin amigonkuna ruwankuman karqan Jobpa imachus rimasqanta uyarispa? ¿Kallpachankumanchu karqan payta? Chayta qhawarisun.

3. ¿Imakunamantan kaypi yachasunchis?

³ Jehová Diosmi Moiseswan qelqachirqan Jobpa amigonkunaq imachus ruwasqankuta rimasqankuta ima. Elihú waynaq rimasqantapas qelqachirqanmi; payqa Jehová Diospa yuyaychasqan kaspan allinkunata rimarqan. Elifazmi ichaqa mana allinkunata rimarqan. Yaqachus jina paypa wakin rimasqantaqa juj millay espíritu rimachinman karqan (Job 4:​12-16; 33:​24, 25). Paykunaq imachus rimasqankumantaqa imaymanatan yachasunman. Chaymi Job libropi yachasun imaynatas jujkunata yuyaychasunman chaymanta. Ñaupaqta ichaqa yachasunchis Jobpa kinsantin amigonkunaq imachus rimasqankumanta, Elihupa rimasqanmanta ima. Chaymantapas yachasunmi imaynatas Job libro Israel runakunata yanapanman karqan, imaynatas noqanchistapas yanapawasunman chaykunamanta.

KINSANTIN AMIGONKUNAQ RIMASQAN

4. ¿Imaraykun chay kinsantin runakuna mana atirqankuchu Jobta kallpachayta? (Qhaway kay parrafopaq dibujota).

⁴ Chay kinsantin amigonkunaqa, Jobta imaymana llaki qatirisqanta yacharuspan Jobta llakipayaq kallpachaq ima rirqanku (Job 2:11). Ichaqa manan Jobtaqa kallpachayta atirqankuchu. ¿Imarayku? 1) Jobta usqhaylla juchachasqankurayku. Paykunaqa juchanmanta Jehová Dios castigashananpaqmi piensarqanku (Job 4:7; 11:14).a 2) Mana khuyapayaspan k’iriq simikunawan Jobta rimapayarqanku. Rimasqankuqa manapunin kallpachanapaq jinachu karqan (Job 13:12). Bildadpa rimasqanpi piensasun. Payqa “nishutan rimashanki”, “¡rimasqaykiqa wayra jinan ch’usaq!” nirqanmi Jobta (Job 8:2). Zofarpas “t’oqo uma” nirqanmi Jobtaqa (Job 11:12). 3) Paykunaqa jatunchakuspan rimarqanku. Chaymantapas Jobtaqa sonqo nanaqtan burlakuq jina, juchachaq jinan rimapayarqanku (Job 15:​7-11). Rikusqanchis jina, chay kinsantin runakunaqa Jobta kallpachanankumantaqa juchachapurqankun.

5. ¿Imatan Job ruwarqan kinsantin amigonkunaq rimapayasqanta uyarispa?

⁵ Mana allinta piensaspa comunta rimaspan chay kinsantin runakunaqa astawanraq Jobta llakichirqanku (Job 19:2). Chaychá Jobqa defiendekuyta qallarirqan, mana piensaspa imaraqmi rimarqanpas (Job 6:​3, 26). Elifazpas Bildadpas Zofarpas manan Jehová Diospa munasqanman jinachu Jobta rimapayarqanku yuyaycharqankupas, manan khuyapayarqankupaschu. Chhaynapin paykunaqa mana reparakuspa Satanaspa munayninta ruwasharqanku (Job 2:​4, 6). ¿Imatan chaymanta yachankuman karqan Israel runakuna, imatan noqanchispas yachasunman? Chaymantañataq rimasun.

6. ¿Imatan Israelpi umalliqkuna yachankuman karqan Elifazmanta Bildadmanta Zofarmantapas?

⁶ ¿Imaynatan Israel runakunata yanapanman karqan? Israel runakunaman kamachikuyta qoshaqtinmi Jehová Diosqa wakin runakunata ajllarqan umalliq kanankupaq, chhaynapi jujkunata rimapayanankupaq, yuyaychanankupaq, kallpachanankupaq ima (Deut. 1:​15-18; 27:1). Chay umalliqkunaqa pitapas yuyaychana kaqtinqa ñaupaqtaqa chay runaq rimasqantan allinta uyarinanku karqan (2 Crón. 19:6). Chaymantapas allintan tapukachakunanku karqan imapas imaynachus karqan chayta yachanankupaq (Deut. 19:18). Chaymantapas pitapas yuyaychaspaqa manan phiñasqachu ni renegasqachu rimapayananku karqan, aswanpas munayllatan llamp’u simiwan rimapayananku karqan. Chhaynata llamp’u simiwan rimapayasqankuta uyarispaqa confianzawanchá imatapas Israel runakunaqa umalliqkunamanqa willakurqanku (Éx. 22:​22-24). Chay umalliqkunataqa Elifazmanta Bildadmanta Zofarmantawan uyariychá yanaparqan ama paykuna jina kanankupaq.

7. ¿Pikunan Israel runakunaq tiemponpi atillaqkutaq jujkuna yuyaychayta? ¿Imatan paykunapas yachankuman karqan Job libropi willakuymanta? (Proverbios 27:9).

⁷ Ichaqa manan paykunallachu jujkunataqa yuyaychaqku. Juj waynakunapas kuraqkunapas qharipas warmipas atiqkun jujkuna yuyaychaytaqa, chhaynapi chay runa Jehová Diosman astawan asuykunanpaq cambiananpaq ima (Sal. 141:5). Chhaynapunin juj allin amigoqa ¿riki? Juj allin amigoqa sumaqtan yuyaychariwanchis (leey Proverbios 27:9). Jobpa kinsantin amigonkunamanta yachayqa allintapunichá Israel runakunataqa yanaparqan allin yuyaywan jujkunata yuyaycharinankupaq.

8. ¿Imakunatan ruwananchis pitapas yuyaychayta munaspa? (Qhaway kay parrafopaq fotokunata).

⁸ ¿Imaynatan noqanchistapas yanapawasunman? Wakin hermanonchiskunata llakipi tarikusqankuta rikuspaqa yanapariyta kallpachayta yuyaychayta iman munanchis ¿riki? Chhaynan chayqa. Ichaqa manan Jobpa kinsantin amigonkuna jinachu chaytaqa ruwananchis. Aswanpas pitapas allinta yuyaycharinapaqqa kallpacharinapaqpas kay kinsa ruwaykunatan ruwananchis. 1) Allintan qhawarinanchis imaynas chay hermanonchis kashan chayta, imakunapis tarikushan chayta. Manataqmi “khaynachá jaqaynachá” ninanchispachachu. 2) Pitapas yuyaychaspaqa Bibliaq nisqanman jinan yuyaychananchis, manan Elifaz jinachu piensasqallanchista rimananchis (Job 4:8; 5:​3, 27). 3) Jujkunata yuyaychaspaqa manan phiñasqachu ni k’araq simiwanchu rimapayananchis. Elifazpas amigonkunapas wakintaqa cheqaqllatan rimarqanku. Chaymi apóstol Pablopas chay rimasqankumanta rimallarqantaq (tupanachiy Job 5:13 textota 1 Corintios 3:19 textowan). Chaywanpas paykunaq yaqa llapa rimasqankun mana cheqaqchu karqan, llullakuspan rimarqanku. Chaywanmi Jobpa sonqontaqa astawanraq k’irirqanku. Chaymi Jehová Diosqa paykunata nirqan: “Qankunaqa manan cheqaqtachu rimarqankichis”, nispa (Job 42:​7, 8). Chhaynaqa, pitapas yuyaychaspaqa munayllatan yuyaychananchis, kallpachanapaq jinan rimapayananchis. Manan Jehová Diospas castigashanman manañapas payta munakunmanñachu jinataqa qhawarichinanchischu. Kunanqa Elihú Jobta rimapayasqanmantañataq yachasun.

ELIHUPA YUYAYCHASQAN

9. ¿Imaraykun Job llakisqalla sonqo nanasqalla kasharqan? ¿Imatan Jehová Dios ruwarqan Jobta kallpachananpaq?

⁹ Jobqa askha p’unchaymi kinsantin amigonkunawan discutirqan. Paykunaq imachus rimasqankuqa 28 capitulokunapin Bibliapi rijurishan. Paykunaqa sinchi phiñasqa kaspan mana allinllata rimarqanku. Chaychá maytaña rimarqanku chaypas Jobqa llakisqalla sonqo nanasqalla kasharqan. Chhaynaqa, ¿imatan Jehová Dios ruwanman karqan Jobta kallpachananpaq? Elihú waynamanmi santo espiritunta qorqan payta kallpachananpaq yuyaychananpaq ima. Ichaqa, ¿imaraykun Elihú askha p’unchay Jobpa rimasqanta amigonkunaq rimasqanta ima ch’inlla uyarirqan? Pay kikinmi nirqan: “Qankunaqa kuraqkunañan kankichis, noqan ichaqa waynallaraq kani. Qankunata respetaspaymi ch’inlla karqani”, nispa (Job 32:​6, 7). Elihuqa yacharqanmi kuraq runakuna yachayniyoq, allin yuyayniyoq, allin experienciayoq kasqankuta, chaymi payqa ch’inlla rimasqankuta uyarirqan. Ichaqa mana allinta rimasqankuta uyarispan manaña upallakurqanchu. Chaymi nirqan: “Manan watakunachu runataqa yachayniyoqman tukuchin, manataqmi kuraq runakunallachu chanin kaqtaqa entiendenku”, nispa (Job 32:9). Chayta nisqan qhepamanmi Elihuqa Jobtañataq rimapayarqan. Ichaqa, ¿imaynatan payta rimapayanman karqan? Chaymantañataq yachasun.

10. ¿Imatan Elihú ruwarqan Jobta manaraq yuyaychashaspa? (Job 33:​6, 7).

¹⁰ Elihuqa sinchi phiñasqan kasharqan Jobpas kinsantin amigonkunapas mana allinta rimasqankuta uyarispa. Chaymi payqa Jobta manaraq yuyaychashaspa sonqonta tiyaykachirqan. Chaymantapas Jobpa sonqon tiyaykunantaraqmi suyarqan (Job 32:​2-5). Chay qhepamantaq Jobta khuyapayaspa munayllata rimapayarqan. Nirqanmi: “Diospa ñaupanpiqa noqapas qan jinallan kani”, nispa (leey Job 33:​6, 7). Chay qhepamantaq yuyarichirqan imakunatas Job rimarqan chayta. Chayta uyarispaqa allintachá Jobqa repararqan Elihuqa llapa rimasqanta atento uyarimushasqanta (Job 32:11; 33:​8-11). Qhepakunaman yuyaychaspapas munayllatan Elihuqa Jobta yuyaycharqan (Job 34:​5, 6, 9; 35:​1-4).

11. ¿Imaynatan Elihú Jobta yuyaycharqan? (Job 33:1).

¹¹ Elihuqa Jobta yuyaychashaspaqa manan pisicharqanchu, aswanpas respetowanmi yuyaycharqan; sutinmantan rimapayarqanpas. Jobpa kinsantin amigonkunaqa manasuna chaytachu ruwarqanku (leey Job 33:1). Chaymantapas Elihuqa Job rimaqtinqa makillan uyariq. Bibliapi nisqan jina, chay kinsantin amigonkuna Jobwan rimashaqtinkuqa manan Elihuqa rimariyta atiqchu. Chayta yuyarispapaschá Elihuqa dejallarqan Job rimayta munaqtinqa, manan tatichirqanchu (Job 32:4; 33:32). Chay qhepamanpas munayllatan Elihuqa Jobta yuyaycharqan allinta piensaspa rimananpaq. Chaymantapas nirqanmi Jehová Dios yachayniyoq, tukuy atiyniyoq, chanin Dios, junt’aq Dios, munakuq kasqanta yuyarinanpaq (Job 36:​18, 21-26; 37:​23, 24). Elihú munayta yuyaychasqanta rimapayasqanta uyarispaqa maytachá Jobqa kallpachakurqan, chaychá yanaparqan Jehová Diospa yuyaychasqanta, corregisqanta ima allinta chaskikunanpaqpas (Job 38:​1-3). ¿Imaynatan Elihupa ejemplon Israel runakunata yanapanman karqan, imaynatan noqanchistapas yanapawasunman?

12. ¿Pikunawanmi Jehová Dios ñaupa tiempopi llaqtanta yuyaycharqan? ¿Imaynatan paykunata yanapanman karqan Elihupa ejemplon?

¹² ¿Imatan Israel runakuna yachankuman karqan? Jehová Diosqa profetakunawanmi ñaupa tiempopiqa imachus munasqanta willachiq, paykunawanmi yuyaychaqpas. Llaqtanta umallinanpaq juezkunata churasqan tiempopiqa, profetiza Deborawanmi llaqtanta yuyaycharqan. Chaymantapas Samuelwanmi llaqtanta yuyaychallarqantaq. Juch’uymantapachan Samuelqa chayta ruwarqan (Juec. 4:​4-7; 5:7; 1 Sam. 3:​19, 20). Reykunaq tiemponpipas juj-juj profetakunatan kacharqan llaqtanta kallpachananpaq, yuyaychananpaq, mana allin ruwaqkunata anyananpaq ima (2 Sam. 12:​1-4; Hech. 3:24). Chay tiempopi Diospa llaqtanta yuyaychaq runakunataqa Elihupa ejemplonchá yanaparqan allin yuyaywan rimanankupaq, Diospa llaqtantapas allinta yuyaychanankupaq.

13. ¿Imaynatan Elihuta qatikusunman jujkunata kallpachaspanchis?

¹³ ¿Imaynatan noqanchistapas yanapawasunman? Noqanchispas Elihú jina profetakuna jinan Diospa munayninta jujkunaman willamushanchis, chaytaqa Bibliaq nisqanman jinan ruwananchis. Chaymantapas hermanonchiskunata yuyaychaspaqa llamp’u simiwan munay simikunawan iman chayta ruwananchis (1 Cor. 14:3). Umalliqkunan astawanqa chaypi kallpachakunanku. Jujkunata yuyaychaspaqa munayllata kallpachanapaq jinan rimapayananku. Wakin hermanokuna renegasqaña kashankuman, mana allintaña rimankuman chaypas munayllatan rimapayananku (Job 6:3; 1 Tes. 5:14).

14, 15. ¿Imaynatan umalliqkuna Elihupa ejemplonta qatikunkuman?

¹⁴ Juj hermanapi piensarisun. Chay hermanaqa sinchi llakisqas kashanman. Chaytas juj umalliq yacharunman, jinaspa juj umalliqwan kallpachaq rinkuman. Ichaqa chay hermanaqa mana allinkunatas rimayta qallarinman, ninmansi: “Juñunakuykunamanña predicaqña rishani chaypas manan kusisqachu kani”, nispa. ¿Imatan umalliqkuna ruwankuman chayta uyarispa?

¹⁵ Ñaupaqtaqa qhawarinankun imakunapis chay hermana tarikushan, imaraykus chhaynata rimashan chaykunata. Chayta yachanankupaqqa tapurinankun, jinaspa makilla uyarinanku hermanaq rimasqanta. Chay hermanaqa yaqapaschá mana valeqpaq jina qhawarikushanman, “manan Diospa munakuwananpaq jinachu kani” nispa imapaschá piensashan. Chaymantapas ima sasachakuypipaschá tarikushan, chaypaschá chhaynata rimashanman (Luc. 21:34). Chaymantataq umalliqkunaqa, allinkuna ruwasqanmanta chay hermanata felicitananku. Felicitankumanmi chhaynapiña tarikuspapas juñunakuykunaman predicacionman ima risqanmanta. Chaykuna qhepamantaq, chaykunata allinta yacharuspaña umalliqkunaqa Bibliawan reparachinanku imaynas Jehová Diosqa payta mayta munakun chayta (Gál. 2:20).

JOB LIBROMANTAQA IMAYMANATAN YACHASUNMAN

16. ¿Imatan ruwasunman Job libromanta yachashanallanchispaq?

¹⁶ Ñaupaq yachachikuypin yachamurqanchis imaraykus Jehová Dios jinallata runakunaq sufrisqanta qhawashan chaymanta, imakunatas ruwasunman chaykunata aguantananchispaq chaytapas. Kaypitaq yacharqanchis imaynas mana Jobpa kinsantin amigonkuna jinachu kananchis chaymanta, aswanpas Elihú waynaq ejemplontan qatikunanchis. Chhaynaqa, pitapas yuyaycharina kaqtinqa kaypi yuyaychaykunata t’aqwirisun. Chaymantapas unayña Job librota mana leerqanchischu chayqa, jujmantan leesunman. Chayta ruwasun chayqa astawanmi valorasunchis Job libropi yachachikuykunata.