INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quichua (Imbabura)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONGUNA
  • TANDANAJUICUNA
  • w23 noviembre págs. 14-19
  • Ima pasajpipash Jehová Dios ayudanapi confiapashunchi

Cai agllashca videoca nara tiapanllu.

Shuj jarcaimi tiapan, cunan horasca descargaitaca na ushapanguichu.

  • Ima pasajpipash Jehová Dios ayudanapi confiapashunchi
  • Jehová Diospa Reinomandami Villajun 2023
  • Subtitulocuna
  • Cai temamandallata parlajuj información
  • JUDIOCUNACA ¿IMA JARCAICUNATATA CHARIRCA?
  • JEHOVAPA VOLUNTADTA PRIMERO CHURAPASHUNCHI
  • JEHOVÁ DIOSPI CONFIASHPA CATICHUNGA ¿IMATA AYUDANGA?
  • JEHOVÁ DIOSPI SIEMPRE CONFIAPANGUI
  • Esdrasca Diospa Leytami yachachin
    Bibliapica ¿imatata yachajuni?
  • Zacariasman Jehová Dios muscuipishna ricuchishcata yaripashunchi
    Jehová Diospa Reinomandami Villajun 2022
Jehová Diospa Reinomandami Villajun 2023
w23 noviembre págs. 14-19

TEMA 48

Ima pasajpipash Jehová Dios ayudanapi confiapashunchi

“Shinlli tucui […] ‘ñucaca, cangunahuanmi cani’ ninmi tucuita Mandaj Diosca” (AGEO 2:4).

CÁNTICO 118 Shinlli feta charingapami mañapani

CAITAMI YACHAJUPASHUNa

1, 2. a) Ñucanchi situaciongunaca judiocunapa situaciongunahuanga ¿imacunapillata igual can? b) Judiocunaca ¿ima problemacunatallata chimbapurana tucurca? (“Ageo, Zacarías y Esdraspa punllacuna” nishca recuadrota ricupangui).

QUIQUINGA trabajo illa quidashcamandachu familiataca ¿imashinashi mantinisha yashpa preocupado capangui? o na cashpaca cai mundopi situación empeorarijushcamandachu familiataca ¿imashinashi cuidai ushasha yashpa preocupado capangui? Shinallata ¿catiriashpa llaquichi tucujushcamanda o predicacionda autoridadcuna jarcanajushcamandachu preocupado capangui? Shina cashpaca israelitacuna problemacunahuan cajpi Jehová Dios imashina ayudashcata yarinami ninanda animapanga.

2 Ashtaca judiocuna Babilonia llactapica shuj ali causaitami charirca. Chaimandami ashtacacunaca paicuna na rijsishca pushtuman causangapaj ringapaca shinlli feta charina carca. Chai pushtuman chayashca jipallami familiata na fácil mantini ushashcamanda, gobiernocuna problemacunata rurashcamanda, shinallata Jerusalén ladolla llactacunamanda causaj gentecuna jarcaicunata churashcamandami judiocunaca problemata chari callarirca. Chai tucui problemacunamandami huaquingunaca Jerusalenbi templo huasita tranquilo arreglaitaca na fácil ushanajurca. Chaimi Jehová Diosca Jesús cai alpaman nara shamujpi huata 520​pimi Jehová Diosca profeta Ageo y Zacarías runaguta judiocunata animachun cacharca (Ageo 1:1; Zac. 1:1). Shina rurashcamandami judiocunataca animaita usharca. Shinapash 50 huatacuna jipaca judiocunaca cutinmi desanimarirca. Chaipimi Jehovapa mandashcacunata alipacha copiaj Esdras runaguca Babilonia llactamanda, Jerusalén llactaman tigrashpa judiocunata animashpa y Jehová Dios munashcashna paita adorachun animarca (Esd. 7:​1, 6).

Ageo, Zacarías y Esdraspa punllacuna

Ageo y Zacarías Esdras causashca tiempocunapa fechacunatami ricurijun. 537: Babilonia llactamandami judiocuna llujshinajun. 520: Ageo y Zacarías profetacunami Jerusalenbi judiocunaman villachin. 515: Jerusalenbi templo huasi. 484: Esterca rey Asuero mandajuj pushtumanmi chayajun. 468: Esdrasca huaquin judiocunahuanmi tigrajun. 455: Jerusalenba pircacuna.

JESÚS CAI ALPAMAN NARA SHAMUSHCA FECHACUNA

  1. 537: Shuj primer grupomi Jerusalenmanga tigran

  2. 520: Ageo y Zacarías runagucunami Jerusalenbi villachin

  3. 515: Templo huasigutami shayachishpa tucuchin

  4. 484: Esterca, rey Asuerotaca judiocunata ama huañuchichun jarcapai nishpami mañan

  5. 468: Esdrasca segundo grupota pushashpami Jerusalenman tigran

  6. 455: Jerusalenba pircacunatami shayachishpa tucuchin

3. ¿Ima tapuicunatata ricugripanchi? (Proverbios 22:19).

3 Ageo y Zacariaspa nishca profeciacunaca Jehovata punda sirvijcuna jarcaicunata charijpipash Jehová Diospi confiashpa catichunmi ayudarca. Shinallatami ñucanchicuna imapash jarcaicunata charijpica Jehová Diospi confiashpa catichunmi ayudan (Proverbios 22:19​ta liipangui). Cai temapica Jehová Dios mediante Ageo y Zacarías judiocunaman imata nishcatami yachajugripanchi. Shinallata Esdraspa ejemplotapashmi ricugripanchi. Caicunata yachajushpami judiocuna Babiloniamanda Jerusalenman tigrashpa ima llaquicunata charishcata, shinallata ñucanchicuna llaquicunahuan cashpa imamanda Diospa voluntadta primero churana cashcatami ricupashun. Ima llaquicunahuan cashpapash Jehová Diospi ashtahuan confiachun ima ayudajtami ricupashun.

JUDIOCUNACA ¿IMA JARCAICUNATATA CHARIRCA?

4, 5. Judiocunaca ¿imacunamandata desanimarirca?

4 Judiocunaca Jerusalenman tigrashpaca ashtaca cosascunatami rurana carca. Callaripica Jehovapa altarta, shinallata templota shayachingapaj callari rumicunatami churana carca (Esd. 3:​1-3, 10). Chaicunata callaripi cushijushpa ñapash rurashpapash jipamanga desanimarircami. ¿Imamandata shina pasarca? Porque paicunaca Taita Diospa templota arreglanata charishca jahuapash, paicunapa propio huasicunatami construina carca. Shinallata paicunapa alpacunata tarpushpami, familiacunatapash mantinina carca (Esd. 2:​68, 70). Chai jahuapash contracunaca Taita Diospa templo huasita ama shayachichunmi jarcaicunata churarca (Esd. 4:​1-5).

5 Judiocunaca gobiernocuna problemacunata churashcamanda, culquigu faltalla causai callarimandami paicunaca llaquicunata chari callarirca. Chai tiempopica paicuna causanajushca llactaca Persia llactapami pertinicirca. Jesús cai alpaman nara shamushca huata 530​pimi rey Ciroca huañurca. Chai jipaca Cambises runami rey Ciropa cuenda mandai callarishpa Egipto llactata atacai callarirca. Chai soldadocuna Egipto llactata atacangapaj rinajushpaca talvezpashmi judiocunataca yacuta, micunata y maipi quidana pushtuta cuchun obligashcanga. Y chaimandapashmi judiocunapa situacionga ashtahuan shinlli tucushcanga. Chai jipaca Persia llactapica, Darío I nishcami mandai callarirca. Chai tiempopica nali gobernashcamandami gentecunaca gobiernopa contra tucushpa macanajuicuna tiarca. Caicuna pasajushcamandami Jerusalenman tigrashca judiocunaca paicunapa familiamanda preocupado carca. Chai preocupaciongunata charishcamandami judiocunaca Jehová Diospa templo huasitaca na shayachi usharingachu nishpa pensanajurca (Ageo 1:2).

6. Judiocunaca ¿ima jarcaicunatata ashtahuan charirca? Shinapash Zacarías runaguca ¿ima nishpata asegurarca? (Zacarías 4:​6, 7).

6 Zacarías 4:​6, 7​ta liipangui. Judiocunaca gobiernocunapi problemacuna tiashcamanda, culqui faltalla causanajushca jahuapash catiriashpami llaquichi tucunajurca. Jesús cai alpaman nara shamushca huata 522​pica Jerusalenbi ladolla causaj llactamanda Jehovapa contra gentecunaca Jehovapa templo huasita ama shayachichunmi jarcarca. Shina pasajpipash Zacarías runaguca Jehová Diosca paipa espíritu santohuanmi ima jarcaicunatapash mishanga nishpami asegurarca. Huata 520​pica rey Darioca Jerusalenba templota ama shayachichun nishpa prohibishcata anulashpami Jehovapa templo huasita cutin shayachichun mandarca. Ashtahuanbash templo huasita rurashpa catichun culquita cushpapashmi ayudarca. Shinallata autoridadta charij gentecunatapash chai construccionbi apoyachunbashmi mandarca (Esd. 6:​1, 6-10).

7. Judiocuna Jehovapa voluntadta primeropi churashcamandaca ¿ima bendiciongunatata chasquirca?

7 Jehová Diosca Ageo y Zacariasmanmi judiocunata cashna nichun cacharca. Templo huasipa construccionda en primer lugar churajpica cangunahuanmi casha nircami (Ageo 1:​8, 13, 14; Zac. 1:​3, 16). Profeta Ageo y Zacarías paicunata animashcamandami huata 520​pica judiocunaca Jehovapa templo huasitaca cutin shayachi callarirca. Y 5 huatacuna jipallami templo huasipa construcciondaca tucuchirca. Judiocunaca ashtaca jarcaicunata charishpapash Jehovapa munaitaca paicunapa causaipica primeropimi churarca. Shinallata Jehová Diosca minishtirishca cosasgucunata carashpa y paiman ashtahuan quimirichunbashmi ayudarca. Shinami paicunaca Jehová Diostaca cushijushpa sirvita usharca (Esd. 6:​14-16, 22).

JEHOVAPA VOLUNTADTA PRIMERO CHURAPASHUNCHI

8. Ageo 2:4​pi ricuchishcashnaca Jehovapa voluntadta primero churachunga ¿imata ayudanga?

8 Ninan manllanai llaqui punllacunaca ñallapachami chayamunga. Chaimandami Jehovapa mandashcata cazushpa uchalla predicana capanchi (Mar. 13:10). Shinapash culqui faltallagu causajuimanda o autoridadcuna predicachun jarcaicunata churajpimi, predicashpa catinaca difícil caita ushan. Ñucanchicuna Jehovapa Gobiernotara primero churai ushachunga “tucuita Mandaj” Jehová Dios ñucanchita ayudana cashcata seguro canami ayudanga. Shinaca ñucanchi munaicunata ladoman saquishpa paipa Gobiernota primero churajpica paica siempremi ayudanga (Ageo 2:4​ta liipangui).

9, 10. Mateo 6:33​pi nishcashna Jehová Diosca ¿imashinata shuj cusahuarmigutaca ayudarca?

9 Cunanga Oleg e Irinab precursor cusahuarmigupa ejemplota ricupashun. Paicuna shuj congregacionbi ayudangapaj rishca jipaca chai llactapi situación nali cashcamandami paicunapa trabajota perdirca. Huata enterota trabajota na charishpapash, paicunaca Jehová Dios, huauquipanicunapash paicunata juyaihuan cuidashcatami sintirca. Oleg huauquigu desanimado cajpica paitaca ¿imata ayudarca? Paica ninmi: “Predicacionbi ocupado yalinami ima ashtahuan importante cashcata yaipi charichun ayudahuarca” ninmi. Cai cusahuarmigucunaca trabajota taringacamanga tucui shunguhuanmi ashtahuan predicashpa catirca.

10 Shuj punllaca predicashpa huasiman tigrajpimi shuj vecinoca: “Cangunapa ali amigomi micunaguta carangapaj shamurca” nircami. Cai amigoca 160 kilometrocunata viajashpami shamushcarca. Chaipimi Oleg huauquiguca: “Jehová Dios y congregacionmanda huauquipanicuna ñucanchimanda ninanda preocuparin cashcata cutin ricuparcanchi. Shinallata imapash difícil situaciongunahuan cajpipash Jehová Diosca paipa sirvijcunata nunca na saquin cashcatami seguro capanchi” nircami (Mat. 6:33).

11. Jehovata cazujpica ¿paica imashinata bendicianga?

11 Jehová Diosca gentecunapa causaita salvangapami ashtahuan gentecunaman predicashpa yachachichun munan. Imashinami párrafo 7​pi ricuparcanchi Ageo runaguca judiocunataca Jehovapa templo huasita cutin shayachichunmi animarca. Paica judiocunataca ashtaca tiempota Jehovapa templota na trabajashpa yalishcamandaca na llaquirinachu canguichi nijunshnami carca. Shinaca judiocuna Jehová Diosta cazushpa templo huasiguta cutin shayachi callarijpica Jehová Diosca paicunataca ninanda bendicianatami prometirca (Ageo 2:​18, 19). Ñucanchicuna Jehová Diospa mandashcata primero churashpa cazujpica ñucanchitapash ninanda bendicianatami seguro caita ushapanchi.

JEHOVÁ DIOSPI CONFIASHPA CATICHUNGA ¿IMATA AYUDANGA?

12. Babiloniamanda Jerusalén tigrangapaca Esdras runagu y paihuan rinajuj judiocunaca ¿imatata minishtirca?

12 Jesús cai alpaman nara shamushca huata 468​pica Esdras runaguca segundo grupo judiocunahuanmi Babiloniamanda Jerusalén llactamanga tigrarca. Paicunaca templo huasiguta arreglachun orocunata, plata nishcacunata carashcagucunahuanmi peligroso ñangunata rina tucurca. Caicunata pactachingapaca Jehovapi tucui shunguhuan confianami minishtirijurca (Esd. 7:​12-16; 8:31). Jerusalén llactaman chayashpaca Jerusalenba pircacuna, pungucuna huaglishca cashcatami ricurca. Gentecunapash ashallami causarca. Chaimandami chai llacta peligroso cashcata cuenta japirca. Shinaca Esdras runagupa ejemploca ¿imatata yachajunchi?

13. Esdras runagu Jehová Diospi confiashpa catichunga ¿imata ayudarca? (Notata ricupangui).

13 Esdras runaguca difícil situaciongunapi cajpi paipa llactata Jehová Dios imashina cuidajtami ricushca carca. Jesús cai alpaman nara shamushca huata 484​pimi rey Asueroca Persia llactapi causaj tucui judiocunata huañuchichun mandarca. Chai horasca Esdras runaguca Babilonia llactapimi causajushcanga (Est. 3:​7, 13-15). Paicunapa causai peligropi cajta cuenta japishpami Esdras runagu y “tucui llactacunapi” judiocunapash ayunashpa Jehová Dios paicunata salvachunmi ninanda mañarca (Est. 4:3). Chaimi Esdrasta y judiocunata huañuchingapaj munaj contra gentecunara huañurca. Y chai pasajta ricushpaca judiocunaca ¿imashinashi sintirirca? (Est. 9:​1, 2). Chai difícil situaciongunaca Esdras runagutaca shamuj punllacunapi ima jarcaicunalla tianata yaipi cachunmi ayudashcanga. Shinallata Jehová Dios paipa sirvijcunata siempre cuidana cashcapi tucui shunguhuan confiachunbashmi ayudashcanga.c

14. Shuj panigu trabajo illa quidashpaca ¿imatata cuenta japirca?

14 Minishtijuj horaspipacha Jehová Dios ñucanchita ayudajpica paipica ashtahuanmi confiapanchi. Panigu Anastasiahuan ima pasashcata ricupashun. Paniguca Europa llactapimi causarca. Cai panigupa trabajomanda compañerocunaca política cosascunapi chapurichun obligangapami munarca. Shinapash Jehovapa Gobiernotalla apoyangapaj munaimandami chai trabajota saquinata decidirca. Paniguca ninbashmi: “Chai horascamanga culquiguca na faltahuashcarcachu”. Shinallata ninbashmi: “Jehová Diosmanmi tucuita villashpa parlarcani. Y pai imashina ñucata juyaihuan cuidashcatami cuenta japircani. Shinaca ima horapash trabajo illa quidashpaca Jehová Dios ñucata ayudanata yachaimandami ñana manllapasha. Shinaca Jehová Dios cunanbi ñucata cuidahuashcamandami shamuj punllacunapipash cuidashpa catinata seguro capani”.

15. Esdrastaca Jehová Diospi confiashpa catichunga ¿imata ayudarca? (Esdras 7:​27, 28).

15 Esdrasca paipa causaipipachami Jehová Dios paita ayudashcata sintirca. Esdrasca Jehová Dios paita mashna viajecunata ayudashcapimi pensarirca. Chaicunami paitaca Jehová Diospi confiashpa catichun ayudarca. Esdras 7:​27, 28​pica Jehová Diosmi ñucataca siempre ayudahuajurca ninmi. (Cai textota liipangui). Y cashna parecido shimicunataca pai escribishca libropillatami cinco veces más churashca tian (Esd. 7:​6, 9; 8:​18, 22, 31).

¿Ima situaciongunapita Jehová Diospa ayudata ashtahuan ricuita ushapanchi? (Párrafo 16​ta ricupangui).d

16. ¿Ima situaciongunapita Jehovapa ayudataca ashtahuan ricuita ushapanchi? (Fotota ricupangui).

16 Shinlli situacionguna ricurijpica Jehová Diosmi ñucanchitaca ayudaita ushan. Por ejemplo, asambleaman ringapaca talvezpashmi ñucanchipa jefetaca permisota mañana ricuringa. O na cashpaca tucui reuniongunaman ringapami ñucanchi trabajopi horariocunata cambiachun mañana ricuringa. Cashna situaciongunapimi Jehová Dios ñucanchita ayudajta ricuna oportunidadta charipanchi. Y Jehová Dios ñucanchita imashina ayudajta ricunaca paipi tucui shunguhuan confiashpa catichunmi ayudan.

Esdrasca Jehovapa templo huasipimi judiocunahuan llaquilla huacanajun. Secaniasmi Esdrasta animashpa ayudajun.

Esdrasca templo huasipimi can. Paica israelitacuna juchacunata rurashcamanda llaquirishpami Jehovataca huacashpa mañajun. Caishuj israelitacunapashmi huacanajun. Chaimandami Secaniasca: Shinlli tucushpa ñaupaman cati Jehová ayudangami. “Ñucanchipash canhuanmi canchi” nishpami animarca (Esd. 10:​2, 4). (Párrafo 17​ta ricupangui)

17. Esdrasca ¿imashinata humilde cashcata ricuchirca? (Callari fotota ricupangui).

17 Esdrasca humilde caimandami Jehová Diospa ayudata mañarca. Paica na ushanashna responsabilidadcunata charishpaca Jehová Diospa ayudatami siempre mañan carca (Esd. 8:​21-23; 9:​3-5). Esdras Jehová Diospi tucui shunguhuan confiashcata ricushpaca shujcunapashmi paitaca apoyarca. Y paipa ejemplotapashmi shujcunaca catirca (Esd. 10:​1-4). Shinallata ñucanchicunapash culquimanda o familiamanda imapash preocupacionguna tiajpica Jehová Dios ñucanchita ayudanapi confiashpa, paipa ayudata mañapashunchi.

18. Jehová Diospi ashtahuan confiachunga ¿imata ñucanchitaca ayudaita ushan?

18 Humildadta ricuchishpa Jehová Diospa ayudata mañanami paipi tucui shungu confiashpa catichun ayudanga. Shinallata shujcuna ñucanchita ayudachunbashmi saquita ushapanchi. Erika shuti shuj paniguca quimsa huahuacunatami charin. Paica, paipa causaipi ashtaca llaquicunata charishpapash Jehová Diospi confianataca na saquircachu. Paipaca nara nacirishca ushigu, shinallata paipa cusagupashmi huañurca. Paipa causaipi tucui pasashcata yarishpaca cashnami nin: “Jehová Dios ñucanchita imashinapacha ayudanataca na yacharinllu. Ñucanchi na pensashcashnami Jehová Diosca ayudan. Jehová Diosca ñucata ayudangapaca ashtaca viajecunatami ñucapa amigocunata utilizashca. Paicunapa nishcacuna o rurashcacunaca ñuca, Jehová Diosta imatapash mañashcacunami cashca. Ñuca imashina sintirishcata paicunaman parlajpimi paicunaca ñucataca ashtahuan facillla ayudai ushashca” ninmi.

JEHOVÁ DIOSPI SIEMPRE CONFIAPANGUI

19, 20. Babilonia llactamanda Jerusalenman na tigrai ushashca judiocunamandaca ¿imatata yachajui ushapanchi?

19 Mayorllagu caimanda, paicunapa saludpi nali caimanda, o familiacunapi obligaciongunata charimanda Jerusalén llactaman na tigrai ushashca judiocunamandaca ashtacatami yachajuita ushapanchi. Cai judiocuna Jerusalenman na tigrai ushashpapash Jerusalenman tigrajcunamanga ashtaca minishtirishca cosascunata carashpami ayudarca (Esd. 1:​5, 6). Babilonia llactapi quidashca judiocunaca 19 huatacuna jipapashmi Jerusalenbi caj judiocunamanga contribuciongunahuan ayudashpa catircara (Zac. 6:10).

20 Ñucanchi munashcashna Jehová Diosta na tucuipi sirvi ushajpipash Jehová Diosca tucui ñucanchicuna paimanda imaguta rurashcataca valichishpami ricun. ¿Imamandata chaitaca yachapanchi? Profeta Zacariasman Jehová Dios nishcata ricupashunchi. Jehová Diosca profeta Zacariastaca Babilonia llactapi quidashca judiocuna orota, platata cachamushca cosascunahuan shuj coronata rurachunmi mandarca (Zac. 6:11). Cai ‘coronaca’ Babiloniamanda judiocuna na mitsashpa carajcuna cashcata ricuchingapami carca (Zac. 6:14). Shinaca Jehová Diosca llaquicunata charishpapash Jehová Diosta sirvishpa catijpica paica ñucanchipa rurashcacunataca nuncapash na cungangachu (Heb. 6:10).

21. Ama yapata preocuparishpa ñaupaman catingapaca ¿imata ñucanchitaca ayudanga?

21 Último punllacunapi causanajushcamandami ñucanchicunaca ashtaca llaquicunata charishpa catishunra. Shinallata cai mundopi situacionga empeorarishpami catinga (2 Tim. 3:​1, 13). Shinapash cai situaciongunamandaca na yapata preocuparinachu capanchi. Profeta Ageo causajuj tiempopi, Jehová Dios paita sirvijcunaman nishca shimicunata yaripashunchi. Jehová Diosca: ‘Ñucaca, cangunahuanmi cani. […] Na manllanachu canguichi’ nircami (Ageo 2:​4, 5). Shinaca ñucanchicunapash Jehová Diospa voluntadta pactachingapaj esforzarishpaca Jehová Dios ñucanchita ayudanataca seguromi caita ushapanchi. Shinaca profeta Ageo, Zacarías, Esdrasmanda yachajushcacunata ñucanchi causaipi pactachijpica ima pasajpipash Jehová Dios ñucanchita ayudanataca seguromi caita ushapanchi.

¿IMATATA NIPANGUIMAN?

  • Llaquicunaca Jehová Diosta sirvishpa ñaupaman catichunga ¿imashinata jarcaita ushanman?

  • Llaquicunata charishpapash ¿imamandata Jehová Diospa voluntadtara primero churana capanchi?

  • Llaquicunahuan cashpa Jehová Diospi confiashpa catichunga ¿imata ayudanga?

CÁNTICO 122 Shinlli tucushunchi

a Cai temapi yachajushcacunaca culqui faltallagu cajpi, ñucanchi causashca pushtupi situacionguna empeorarijpi y predicachun jarcaicuna tiajpi Jehová Diospi confiashpa catichunmi ayudanga.

b Huaquin shuticunata cambiashcanchimi.

c Esdrasca Taita Diospa Leycunataca alipacha copiaj runagumi carca. Paica Jehovapa profeciacunapica Jerusalenman nara rishpallatami tucui shunguhuan confiarca (2 Crón. 36:​22, 23; Esd. 7:​6, 9, 10; Jer. 29:14).

d CAI FOTOPICA: Shuj huauquiguca asambleaman ringapami paipa jefeta permisota mañan. Shinapash jefeca na cunllu. Chai huauquigullatami paipa jefehuan cutin parlai ushangapami Jehová Diosta ayudai nishpa mañan. Asambleaman rina shuj invitacionda paipa jefeman ricuchishpami huauquiguca asambleacunaca ñucanchicuna shuj ali persona cachunmi ayudan nishpa villan. Chaimi jefeca chaita alicachishpa, uyashpa asambleaman richun permisota cun.

    Quichua Imbabura publicacionguna (1993-2026)
    Llujshingapaj
    Caipi yaicupai
    • Quichua (Imbabura)
    • Cai informacionda shujcunaman cachangapaj
    • Configuración
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • ¿Imashinata utilizana can?
    • Quiquinba datocunataca alimi cuidashun
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Caipi yaicupai
    Cai informacionda shujcunaman cachangapaj