TEMA 21
CÁNTICO 21 Diospa Reinotara pundapi churashunchi
Para siempre tiana Taita Diospa Gobiernopi confiapashunchi
“Jipa punllacunapi tiana llactataca ansia shuyanajunchi” (HEB. 13:14).
CAITAMI YACHAJUPASHUN
Cai temapica cunan punllacunapipash y shamuj punllacunapipash Hebreos capítulo 13 imashina ayudajtami yachajupashun.
1. Jesusca Jerusalén llacta ¿ima tucunatata villarca?
JESUSCA huañungapaj ashalla punllacuna faltajpimi, paipa discipulocunamanga shuj profeciata villarca. Chai profeciapica ‘Jerusalén llactataca soldadocunami muyuria shayanajunga’ nishpami advirtirca (Luc. 21:20). Shinallata soldadocuna muyuria shayanajujta ricushpaca, uchallami Judea llactamandaca llujshina canguichi nishpami paipa discipulocunamanga nirca (Luc. 21:21, 22).
2. Jerusalenbi y Judeapi cristianocunamanga ¿imatata apóstol Pabloca nirca?
2 Romano soldadocuna Jerusalén llactata muyuria shayarichunga ashalla huatacunami faltajurca. Chai tiempopimi apóstol Pabloca Jerusalenbi y Judeapi cristianocunamanga Hebreos cartata escribirca. Chai cartapica Jerusalén nara tucuchi tucujpillata imata ruranata yachachunmi, cristianocunamanga huaquin consejocunata curca. Chai cristianocunaca huasicunata, negociocunata saquingapaj dispuesto cashpallami salvaritaca ushana carca. Chaimandami Jerusalenmanda parlashpaca apóstol Pabloca nirca, “para siempre tiana llactataca na charinchichu. Chaimandami ñucanchica jipa punllacunapi tiana llactataca ansia shuyanajunchi” nirca (Heb. 13:14).
3. ‘Jipa punllacunapi tiana llactaca’ ¿imata can y chai llactataca imamandata shuyapanchi?
3 Cristianocuna Jerusalenmanda y Judeamanda rijpica shuj gentecunaca burlarishcangami. Shinapash chai llactacunamanda rimandami cristianocunaca salvarita usharca. Cunanbipash culquipi na confiashcamanda, gentecuna llaquicunata tucuchinata na confiashcamandami gentecunaca ñucanchimanda burlarin. Shinapash ¿imamandata ni culquipi, ni gentecunapipash na confiapanchi? Taita Diospa Gobierno cai mundopi llaquicunata ñalla tucuchinata yachaimandami chaicunapica na confiapanchi. Taita Diospa Gobiernomi ‘shinlli cimientocunata charij llacta’, ‘jipa punllacunapi tiana llacta’ can. Chaimandami Taita Diospa Gobiernopilla confiapanchi (Heb. 11:10; Mat. 6:33). Cai temapica apóstol Pablopa quimsa consejocunatami yachajupashun. Cada consejopimi Taita Diospa Gobiernopi confiachun cristianocunata imashina ayudashcata, Jerusalén llacta tucuchi tucuna tiempopa preparado cachun imashina ayudashcatapashmi ricupashun. Shinallata apóstol Pablopa consejocuna ñucanchita imashina ayudajtapashmi yachajupashun.
JEHOVÁ DIOS NUNCA NA SAQUINATACA CONFIANAMI CAPANCHI
4. Jerusalén llactaca ¿imamandata cristianocunapaca importante carca?
4 Jerusalén llactaca cristianocunapaca importantemi carca. ¿Imamandata importante carca? Jerusalén llactapimi primera congregacionga huata 33pi tiai callarirca. Cuerpo gobernantemanda huauquicunapash chai llactapimi carca. Shinallata chai llactapimi ashtaca cristianocunaca paicunapa huasicunata y shuj cosascunatapash charirca. Shinapash Jesusca paipa discipulocunataca Jerusalenmanda y Judeamandami llujshina canguichi nircami (Mat. 24:16).
5. Cristianocuna preparado cachunga ¿imashinata apóstol Pabloca ayudarca?
5 Cristianocuna Jerusalén llactata saquishpa ringapaj preparadocuna cachunga ¿imashinata apóstol Pabloca ayudarca? Jerusalén llacta Jehová Diospa ñana importante cashcata intindichishpami cristianocunataca ayudarca. Shinallata templopash, sacerdotecunapash y templopi rurashca sacrificiocunapash Jehová Diospaca ñana importante cashcata intindichishpami ayudarca (Heb. 8:13). Jerusalenmanda ashtaca gentecunaca Mesiastami rechazashcarca. Gentecunapash Jehová Diosta adorangapaca ñana Jerusalenmanga rinachu carca. Porque Jerusalén llactapash y templo huasipash tucuchi tucunami carca (Luc. 13:34, 35).
6. Hebreos 13:5, 6pi shimicunata yuyarinaca ¿imamandata cristianocunapaca ali carca?
6 Apóstol Pablo hebreocunaman escribishca tiempopica ashtaca gentecunami Jerusalén llactamanga rin carca. Chai tiempocunapi tiashca Plinio shuti escritor romanoca nircami: “Chai tiempocunapi tiashca llactacunamandaca Jerusalén llactami ashtahuan rijsishca carca” (Historia Natural, libro V, traducción de Gerónimo de Huerta). Ashtaca llactamanda judiocunaca, huatapi quimsa viajetami Jerusalenbi tiashca fiestacunamanga rin carca. Chaimi chai llactapi gentecunapash y huaquin cristianocunapash charijcuna carca. Chaita ricushpami apóstol Pabloca “ashtahuan culquita charinatalla munashpaca, na causanachu canguichi. Chaipa randica, imaguta charishpapash chaihuanlla cushijushpami causana canguichi” nishpa cristianocunataca consejashcanga. Shina consejashca jipallami, Jehová Dios imata prometishcata cristianocunamanga yuyarichirca. Jehová Diosca “nunca na candaca saquishachu, nunca na candaca jichushachu” nishcarcami (Hebreos 13:5, 6ta liipangui; Deut. 31:6; Sal. 118:6). Jehová Dios imata nishcata yuyarinaca Jerusalenmanda y Judeamanda cristianocunapaca alipachami carca. ¿Imamandata alipacha carca? Apóstol Pablopa cartata chasquishca jipallami cristianocunaca paicunapa huasicunata, negociocunata y huaquin cosascunatapash saquishpa rina tucurca. Na rijsishca llactapi causai callarinaca cristianocunapaca dificilmi cashcanga.
7. ¿Imamandata Jehová Diospi ciertopacha confiashcataca cunanmandallata ricuchina capanchi?
7 ¿Imatata yachajuita ushapanchi? Nali gentecunaca ñallami ‘ninan manllanai llaqui tiempopi’ tucuchi tucunga (Mat. 24:21). Chaimandami Jerusalenbi primer cristianocunashna rijcharia cana capanchi y chai tiempopapash preparadomi cana capanchi (Luc. 21:34-36). Ninan manllanai llaqui tiempopica ñucanchi huasita o shuj cosascunatapashmi talvez saquina tucushun. Shinapash chai tiempopica Jehová Dios ñucanchicunata nunca na saquinataca tucui shunguhuanmi confiana capanchi. Pero ninan manllanai llaqui tiempo nara callarijpillatami Jehová Diospi ciertopacha confiashcataca cunanmandallata ricuchina capanchi. Chaimi “¿ñuca decisiongunahuanga Jehová Diospi confiashcata o culquipi confiashcatachu ricuchijuni?” nishpa pensarina capanchi (1 Tim. 6:17). Shamuj punllacunapi imata ruranata yachangapaca, Jerusalenbi cristianocunamandami ashtacata yachajui ushapanchi. Shinapash, ninan manllanai llaqui tiempopica ima horapash na tiashca llaquicunatami charipashun. Shinaca chai tiempo chayamujpica ¿imashinata imata ruranataca yachapashun?
ÑAUPAMAN PUSHAJCUNATA CAZUPASHUNCHI
8. Jesusca ¿ima instrucciondata paipa discipulocunamanga cushcarca?
8 Hebreocunaman apóstol Pablo cartata cachashca huaquin huatacuna jipallami, romano soldadocunaca Jerusalenda muyuria shayanajurca. Jerusalenga ñallami tucuchi tucugrijurca. Cristianocunaca romano soldadocuna muyuria shayanajujta ricushpami Jerusalenmanda y Judeamanda pacajushpa rina cashcataca yacharca (Mat. 24:3; Luc. 21:20, 24). Pero ¿maimanda pacajushpa rina carca? Jesusca “Judea llactapi cajcunaca, urcucunapi pacajungapami calpana canguichi” nircami (Luc. 21:21). Chai pushtucunapica ashtaca urcucunami tiarca. Shinaca maijan urcucunaman rina cashcataca ¿imashinata yacharca?
9. Cristianocunaca ¿imamandata maipishi pacajugrishun nishpa pensarishcanga? (Mapa dibujotapash ricupangui).
9 Chai pushtucunapica, Samaria llactapa urcucuna, Galilea llactapa urcucuna, Líbano urcucuna, Hermón urcu y Río Jordanba chaishuj ladoman urcucunapashmi tiarca (mapa dibujota ricupangui). Chai urcucuna jahuapimi huaquin llactacuna tiarca. Chaimandami chai llactacunapi pacajugrinaca seguroshnalla carca. Por ejemplo, Gamala llactaca na fácil sicanalla urcupimi carca. Chaimi huaquin judiocunaca chai llactapi pacajungapaj rinaca seguromi can yarca. Pero romano soldadocunaca Gamala llactatapash y chaipi causajcunatapashmi tucuchirca.a
Tauca urcucuna tiashpapash na tucui urcucunachu pacajungapaca seguro carca. (Párrafo 9ta ricupangui).
10, 11. a) Cristianocuna maiman rinata yachachunga ¿picunatata Jehová Diosca utilizashcanga? (Hebreos 13:7, 17). b) Apóstol Pablopa consejocunata cazushcacunahuanga ¿imata pasarca? (Dibujotapash ricupangui).
10 Cristianocuna maijan urcuman rinata yachachunga, Jehová Diosca congregacionbi ñaupaman pushajcunatami utilizashca yarin. Chai tiempopi ima pasashcata parlashpami Eusebio shuti historiadorca cashna nirca: “Taita Diosmi Jerusalenmanda huaquin ñaupaman pushajcunata utilizashpa cristianocunataca Jerusalenmanda llujshishpa Perea llactapi Pella nishca llactaman richi nirca” (Historia eclesiástica, tomo I, traducción de George Grayling). Pella o Pela llactaman pacajungapaj rinaca alishnallami carca. Pela llactaca Jerusalenmandaca ladollami carca. Chaimandami, chai llactaman rinaca facillla, alishnalla carca. Shinallata Pela llactapi causaj ashtaca gentecunaca na judiocunachu carca. Chaimandami romano soldadocunahuanga na macanajun carca (mapa dibujota ricupangui).
11 Urcucunaman pacajungapaj rishca cristianocunaca apóstol Pablo consejashcashnami ‘ñaupaman pushajcunataca cazurca’ (Hebreos 13:7, 17tapash liipangui). Shina cazushcamandami chai cristianocunaca salvarirca. ‘Shinlli cimientocunata charij’ Taita Diospa Gobiernopi confiashcamandami Jehová Diosca cristianocunataca na jichurca (Heb. 11:10).
Pela llactaca ladolla y seguro llactami carca. (Párrafos 10 y 11ta ricupangui).
12, 13. Jehová Diosca ¿imashinata shinlli tiempocunapipash paipa sirvijcunataca ñaupaman pushajushca?
12 ¿Imatata yachajuita ushapanchi? Ñucanchicunaman instrucciongunata cungapaca Jehová Diosca ñaupaman pushaj huauquicunatami utilizan. Punda tiempocunapica Jehová Diosca paipa sirvijcunata shinlli tiempocunapi ñaupaman pushangapami paita cazuj jaricunata utilizarca (Deut. 31:23; Sal. 77:20). Cunan punllacunapipashmi Jehová Diosca ñaupaman pushaj huauquicunata utilizashpa ñucanchitaca ñaupaman pushajun. Chaitaca claritomi ricupanchi.
13 Por ejemplo, COVID-19 pandemia callarijpica, ñaupaman pushaj huauquicunata utilizashpami Jehová Diosca ñucanchiman instrucciongunata curca. Chai huauquicunami, tandanajuicunata imashina ruranata, imashina villachinata yachachunga ancianocunaman instrucciongunata curca. Pandemia callarishca huaquin quillacuna jipallami 500 yali idiomacunapi asamblea regionalta chariparcanchi. Chai asambleataca ñucanchi huauquipanicunaca internetpi, televisionbimi ricuita usharca. Hasta radiopipashmi uyaita usharca. Nunca na chashna asambleataca charishcarcanchichu. Pandemia tiempopica siempremi Jehová Diosca minishtirishca instrucciongunata cujurca. Chaimandami tucuilla huauquipanicunahuanga shujllashna unido caparcanchi. Shamuj punllacunapi ima pasajpipash, ali decisiongunata japichun ñaupaman pushaj huauquicunata Jehová Dios ayudashpa catinataca seguromi capanchi. Jehová Diospi confiashpa y paita cazushpapash, ninan manllanai llaqui tiempopa preparado cangapaj y chai tiempopi imata ruranata yachangapaca ¿imatata ashtahuan rurana capanchi?
FAMILIA PROPIOTASHNA JUYAPASHUNCHI Y MINGACHIPASHUNCHI
14. Hebreos 13:1-3pi nishcashnaca Jerusalén nara tucuchi tucujpillata ¿imatata cristianocunaca ashtahuan rurana carca?
14 Ninan manllanai llaqui tiempo callarijpica, ñucanchi huauquipanicunata juyashcataca ashtahuanmi ricuchina capanchi. Ninan manllanai llaqui tiempopica Jerusalenmanda y Judeamanda huauquipanicunashnami huauquipanicunataca juyana capanchi. Paicunaca siempremi huauquipanicunataca juyarca (Heb. 10:32-34). Pero, Jerusalén llacta tucuchi tucungapaj ashalla tiempo faltajpica, ashtahuanmi huauquipanicunaca ‘familia propioshna juyarishpa’ y ‘mingachishpa’ catina carca (Hebreos 13:1-3ta liipangui). Ñucanchicunapashmi ninan manllanai llaqui tiempopica ñucanchi propio familiatashna huauquipanicunataca juyana capanchi.
15. ¿Imamandata cristiano hebreocunaca paicunapa propio familiahuanshna juyaihuan, llaquishpa tratarina carca?
15 Romano soldadocunaca, Jerusalenda muyuria shayanajushpapash paicunaca cungashcapimi rirca. Chaita ricushpami cristianocunaca pacajushpa ringapaj aprovecharca. Shinapash paicunaca huaquin cosascunatallami apashpa rirca (Mat. 24:17, 18). Urcucunaman rinajushpaca paicunapurami ayudarirca. Pela llactaman chayashpapash, maipi causanata, imapi trabajanata taringapami randimanda ayudarirca. Ashtaca huauquipanicunami ‘uchalla ayudachun minishtinajurca’. Randimanda ayudarishpa y paicunapa charishca cosascunata compartishpami huauquipanicunata ninanda juyashcata y llaquishcata ricuchirca (Tito 3:14).
16. Huauquipanicunata juyashcataca ¿imashinata ricuchipanchi? (Fototapash ricupangui).
16 ¿Imatata yachajuita ushapanchi? Juyaimandami ayudachun minishtinajuj huauquipanicunataca ayudapanchi. Por ejemplo, guerracunamanda, jatun llaquicuna tiashcamandami ashtaca huauquipanicunaca huasicunata saquishpa rina tucushca. Chai huauquipanicunata ayudangapami ashtaca huauquipanicunaca dispuesto cashca. Paicunamanga minishtirishca cosascunata cushpa, huasigupi mingachishpa y Jehová Diosta sirvishpa catichun animashpami ayudashca. Ucraniapi guerramanda pacajushpa rishca shuj paniguca cashnami nin: ‘Jehová Diosca huauquipanicunata utilizashpami ñucanchitaca cuidajushca. Ucrania llactapi cajpi, Hungría llactapi cajpi, Alemania llactapi cajpica huauquipanicunaca ashtacatami ñucanchitaca ayudarca’ nin. Huauquipanicunata mingachishpa, paicunapa minishtirishca cosascunapi ayudashpami Jehová Diostapash apoyanajupanchi (Prov. 19:17; 2 Cor. 1:3, 4).
Paicunapa huasicunata saquishpa rishca huauquipanicunaca paicunata ayudachunmi minishtin. (Párrafo 16ta ricupangui).
17. ¿Imamandata huauquipanicunata cunanmandallata familia propiotashna juyana y mingachinaca minishtirishca can?
17 Cunan punllacunapica, huauquipanicunahuan randimanda ayudarinaca minishtirishcami can. Pero ninan manllanai llaqui tiempopica, huauquipanicunahuan ayudarinaca ashtahuan minishtirishcami canga (Hab. 3:16-18). Chaimandami cunanbillata Jehová Diosca, huauquipanicunata familia propiotashna juyachun y paicunata mingachichun ñucanchimanga yachachijun.
¿IMATA ÑALLA PASANGA?
18. Cristianocunapa ejemplomandaca ¿imatata yachajupanchi?
18 Jerusalén llaquichi tucujpica, urcucunaman pacajungapaj rishca cristianocunallami salvarirca. Tucuilla cosascunata saquishpa rijpipash, Jehová Diosca siempremi paicunataca cuidarca. Chai cristianocunapa ejemplomandaca ¿imatata yachajupanchi? Chai cristianocunashnallatami shamuj punllacunapi imacunalla pasanataca na tucuita yachapanchi. Pero, ninan manllanai llaqui tiempopa preparado cangapami Jesús cushca consejota charipanchi (Luc. 12:40). Shinallata apóstol Pablo escribishca cartatapashmi charipanchi. Chai cartapi consejocunaca cunan punllacunapipashmi ayudaita ushan. Shinallata Jehová Dios cushca promesatapashmi charipanchi. Paica nunca na candaca saquishachu, nunca na candaca jichushachu nishpami prometishca (Heb. 13:5, 6). Shinaca shinlli cimientocunahuan shayachishca Taita Diospa Gobiernopimi confiashpa catina capanchi. Shinallami para siempre ashtaca bendiciongunata charipashun (Mat. 25:34).
CÁNTICO 157 Paraisopica ciertopachami tranquilo causashun
a Cristianocuna Judeamanda y Jerusalenmanda pacajushpa rishca jipami Gamala llactaca huata 67pi tucuchi tucurca.