TEMA 37
CÁNTICO 114 Pacienciata charishcata ricuchishunchi
Injustamente nali tratajpica ¿imatata rurana capanchi?
Taita Diosca “justicia tiachunmi munarca. Shinapash injusticiami tiarca” (IS. 5:7, TNM-S).
CAITAMI YACHAJUPASHUN
Cai temapica gentecuna injustamente nali tratai tucunajujpi Jesús imata rurashcata y paipa ejemplota imashina catinatami yachajupashun.
1, 2. a) Injusticiacunata ricushpaca ¿imatata ashtaca gentecunaca ruran? b) Injusticiacunata ricuimandaca ¿ima tapuicunapita pensarinchiman?
CUNAN tiempopica ashtaca gentecunami injustamente nali tratai tucun. Huaquingunaca pobre caimanda, shuj llactamanda caimanda, shuj culturata charimanda o shuj razongunamandapashmi injustamente nali tratai tucun. Shinallata huaquin gobiernocuna y empresariocunaca cai alpamandapash y gentecunamandapash na preocuparishpami nali decisiongunata japin. Chai injusticiacunamanda y shuj injusticiacunamandapashmi ñucanchicunapash y ñucanchi rijsicunapash llaquichi tucupanchi.
2 Tucuicunallatami, tranquilo causangapaj y ali tratai tucungapaj munapanchi. Chaimandami ashtaca gentecunaca shujcunata injustamente nali tratajta ricushpaca ninanda culiran. Huaquingunaca paicunapa llactapi tiashca problemacunata solucionangapaj munaimandami campañacunapi, protestacunapi apoyan. Shinallata, problemacunata tucuchishun nishpa prometij politicocunatapashmi apoyan. Shinapash cristianocunaca ‘na cai mundopi gentecunashna cashcata’ y Taita Diospa Gobiernolla tucuilla injusticiacunata tucuchinataca alimi yachapanchi (Juan 17:16). Chai cosascunata ali yachashpapash, gentecuna injustamente sufrinajujta ricushpaca ninandami llaquiripanchi. Huaquinbicarin hasta culiraitapashmi culirapanchi. Chaimandami “injusticiacunata ricushpaca ¿imatata rurana cani? Chai situacionda mejorangapaca ¿imatapash rurai ushanichu?” nishpami pensarita ushapanchi. Chai tapuicunataca cai temapimi yachajupashun. Pero primeroca, injusticiacunata ricushpa Jehová Dios y Jesús imashina sintirijtami yachajupashun.
JEHOVAPASH Y JESUSPASHMI INJUSTICIACUNATACA ODIAN
3. Injusticiacunata ricuimanda culira sintirinaca ¿imamandata normal can? (Isaías 5:7).
3 Bibliapica Jehová Diosca gentecunataca paiman parecidotami rurarca ninmi. Shinallata Jehová Diosca ‘alita ruranata y justiciata ruranatami gushtan’ ninmi (Sal. 33:5, TNM-S; Gén. 1:26). Jehová Diosman parecido caimandami injusticiacunata ricuimanda culira sintirinaca normal can. Jehová Diosca siempremi imatapash cashcatapacha o justiciata ruran. Shinallata shujcunata injustamente tratachunga na munanllu (Deut. 32:3, 4; Miq. 6:8; Zac. 7:9). Shuj ejemplota ricupashun. Profeta Isaiaspa tiempopica, huaquin israelitacuna shuj israelitacuna maltratajpimi ninanda sufrinajurca. ‘Maltratai tucushca gentecuna caparijtami’ Jehová Diosca uyarca (Isaías 5:7ta, TNM-Sa liipangui). Paipa Leyta na cazungapaj munajcunata y shujcunata injustamente tratajcunatami Jehová Diosca castigarca (Is. 5:5, 13).
4. Maqui chaquishca runagupa ejemplopi ricushca shinaca ¿imatata Jesusca injusticiamandaca yuyarca? (Dibujotapash ricupangui).
4 Jesusca, Jehová Dioshnallatami justiciataca juyarca. Cutin injusticiacunataca odiarcami. Jesús cai alpapi cashpaca shuj maqui chaquishca runagutami ricurca. Chai runaguta ricushpa ninanda llaquimandami paitaca jambirca. Shinapash Jesús jambijta ricushpaca, fariseo runacunaca ninandami culirarca. Fariseocunaca shinlli shungu runacunami carca. Paicunapaca maqui chaquishca runagu sufrijujta ricunaca na importantechu carca. Fariseocunapaca sábado punllapa leyta cazunami ashtahuan importante carca. Chaita ricushpami Jesusca fariseocuna ‘shinlli shungu cashcamandaca ninanda llaquirirca’ (Mar. 3:1-6).
Judiocunata ñaupaman pushajcunaca sufrinajuj gentecunamandaca na preocuparinllu carca. Pero Jesusca na shina carcachu (Párrafo 4ta ricupangui).
5. Injusticiata ricuimanda culirashpapash ¿imatata yaipi charina capanchi?
5 Jehová Diospash y Jesuspashmi injusticiacunata ricushpaca culiran. Chaimandami injusticiacunata ricuimanda culiranaca na malo can (Efes. 4:26 y español Biblia de estudiopi “Cuando se enojen” nishca notata ricupangui). Pero culirana razonda charishpapash, ñucanchicuna injusticiacunata na tucuchi ushanatami yaipi charina capanchi. Ashtahuangarin unaita culiralla parajushpaca ñucanchillatami ungushun o desanimaripashun (Sal. 37:1, 8; Sant. 1:20). Shinaca, injusticiacunata ricushpa imata ruranata yachangapaca, Jesuspa ejemplota ricupashun.
INJUSTAMENTE NALI TRATAJTA RICUSHPACA ¿IMATATA JESUSCA RURARCA?
6. Jesús cai alpapi cashpaca ¿ima injusticiacunatallata ricurca? (Dibujotapash ricupangui).
6 Jesús cai alpapi cashpaca ashtaca gentecuna injustamente nali tratai tucujtami ricurca. Por ejemplo, Leyta yachachijcuna y fariseocuna ashtaca leycunata churashpa gentecunata llaquichinajujtami ricurca (Mat. 23:2-4). Shinallata Roma llactamanda autoridadcuna judiocunata maltratanajujtapashmi Jesusca ricurca. Romanocuna maltratanajujpimi ashtaca judiocunaca romanocunamanda libre cangapaj munarca. Huaquingunacarin libre cangapaj munaimandami romanocunahuan macanajungapaca grupocunata formarca. Pero Jesusca gobiernota llujchingapaj formashca grupocunapica na chapurircachu. Gentecuna paita rey cachun churangapaj munajpica Jesusca uchami chaimandaca rirca (Juan 6:15).
Jesús politicapi chapurichun gentecuna munanajujpimi Jesusca paicunamanda caruyashpa rirca (Párrafo 6ta ricupangui).
7, 8. ¿Imamandata Jesusca problemacunata tucuchingapaca na politicacunapi chapurirca? (Juan 18:36).
7 Jesusca paipa tiempopi tiashca problemacunata tucuchingapaca na politicacunapica chapurircachu. ¿Imamandata na chapurirca? Jesusca gentecuna shujcunata mandana derechota na charishcata y mandangapaj ushaita na charishcatapash ali yachaimandami politicapica na chapurirca (Sal. 146:3; Jer. 10:23). Diablomanda y ñucanchicuna imperfectocuna cashcamandami ashtaca llaquicunaca tian. Gentecunaca, imperfecciondapash y Diablotapash na tucuchi ushanllu. Diabloca cai mundota mandajuimandami paipa autoridadta utilizashpa gentecunataca nalicunata rurachin (Juan 8:44; Efes. 2:2). Cutin gentecunaca imperfectocuna caimandami, alita rurangapaj munashpapash na siempre alita rurai ushan (Ecl. 7:20).
8 Jesusca, Diablomanda y gentecuna imperfectocuna cashcamanda tiashca llaquicunataca solo Taita Diospa Gobiernolla tucuchi ushanataca alimi yacharca. Chaita yachaimandami “Jesusca Taita Diospa Gobiernomanda ali villaicunata yachachishpa y predicashpa purijurca” (Luc. 8:1). Jesusca ‘alita ruranata ninanda munaj gentecunataca’ sufrimientocunapash y nali ruraicunapash tucuringami nishpami consolarca (Mat. 5:6 y español Biblia de estudiopi notata ricupangui; Luc. 18:7, 8). Gobiernocunaca sufrimientocunata y nali ruraicunatapash na tucuchita ushangachu. Sino Taita Diospa Gobiernollami chaicunataca tucuchita ushanga. Taita Diospa “Gobiernoca cai mundopi gobiernocunashnaca na canllu” (Juan 18:36ta liipangui).
INJUSTAMENTE NALI TRATAJTA RICUSHPACA JESUSPA EJEMPLOTA CATIPASHUNCHI
9. Taita Diospa Gobiernolla tucuilla sufrimientocunata tucuchinataca ¿imamandata seguro capangui?
9 Jesusca paipa tiempopica ashtaca injusticiacunatami ricurca. Pero ñucanchicunaca ‘último punllacunapi’ causajuimandami ashtahuan injusticiacunata ricupanchi. Jesuspa tiempopishnallatami imperfecto gentecunamanda y Diablopa culpamanda llaquicunaca tiashpa catin (2 Tim. 3:1-5, 13; Apoc. 12:12). Ñucanchicunapash Jesushnallatami imperfeccionmanda y Diablopa culpamanda tiashca llaquicunataca solo Taita Diospa Gobiernolla tucuchinataca ali yachapanchi. Ñucanchicunaca, Taita Diospa Gobiernotalla apoyaimandami protestacunapica na participanchi, gobiernocuna injusticiacunata tucuchinatapash na confiapanchi. Estefaniab panigupa ejemplota ricupashun. Bibliata nara estudiashpaca, paica injusticiacunata tucuchingapaj nishca marchacunapimi participan carca. Pero jipamanga chai marchacunapi participaimandalla gentecunata ayudai ushanata, problemacunata tucuchi ushanataca na segurachu carca. Estefaniaca cashnami nin: “Pundacuna marchacunapi participashpaca, ciertopachachu problemacunata tucuchi ushaj grupota apoyajuni yashpami pensarin carcani. Pero cunanga Taita Diospa Gobiernota apoyajuimandami, Taita Diospa Gobiernolla tucuilla problemacunata tucuchinataca segura capani. Ñucaca gentecunapa sufrimientocunata tucuchitaca na ushashachu. Tucuilla sufrimientocunataca solo Jehová Dioslla tucuchi ushanatami yapani” (Sal. 72:1, 4).
10. Mateo 5:43-48pi nishcashnaca ¿imamandata gobiernota cambiangapaj munaj grupocunataca na apoyapanchi? (Fototapash ricupangui).
10 Gobiernota cambiangapaj munaj grupocunaca bullayanata, macanajunata y problemacunata ruranatami gushtan. Pero Jesusca na chaitaca yachachircachu (Efes. 4:31). Jefferson huauquipa ejemplota ricupashun. Paica cashnami nin: “Gentecuna protestacunata rurashpaca callaripica tranquilomi ruran. Shinapash na yashcapimi bullayan, shuhuai callarin y macanajun” ninmi. Pero Jesusca na ñucanchishnallata pensarij gentecunata o catiriashpa llaquichij gentecunatapash tucuillata juyaihuan tratachunmi yachachirca (Mateo 5:43-48ta liipangui). Cristianocuna caimandami Jesuspa ejemplota y paipa yachachishcacunata ñucanchi causaipi pactachingapaj esforzaripanchi.
Politicacunapi ama chapuringapaca valortami minishtipanchi (Párrafo 10ta ricupangui).
11. Huaquinbica ¿imamandata Jesuspa ejemplota catinaca difícil can?
11 Jehová Diospa Gobiernolla tucuilla injusticiacunata para siempre tucuchinataca alimi yachapanchi. Shinapash shujcuna injustamente nali tratajpimi, Jesuspa ejemplota catinaca difícil can. Janeth panigupa ejemplota ricupashun. Paica maltratai tucushpami causarca. Paica ninmi: “Llaquillami sintirin carcani. Huaquinbicarin, culira caimandami ñucata llaquichishcacunapash llaquichi tucuchun munan carcani. Chaimandami injusticiacunata tucuchingapaj munaj grupocunata apoyasha yarcani. Shinami ali sintirisha yarcani” ninmi. Shinapash tiempohuanga na shina pensajuna cashcata cuenta japishpami Janethca cashna nirca: “Jehovapi confianapa randica, gentecunata crishpa paicunapa nishcacunapi confiajushcatami cuenta japircani. Chaimandami chai grupocunamanda caruyanata decidircani” ninmi. Ñucanchita injustamente nali tratajpi o shujcunata injustamente nali tratajta ricushpa culiranaca normalmi can. Shinapash controlarina cashcata y politicacunapi na chapurina cashcatapash yaipimi cana capanchi (Juan 15:19).
12. ¿Imamandata imata ricugrijushcata, uyagrijushcata o liigrijushcataca aliguta agllana capanchi?
12 Injustamente nali tratai tucushpa o shujcunata injustamente nali tratanajujta ricushpaca ¿imashinata tranquilo sintirita ushapanchi? Tranquilo sintiringapaca imata ricugrijushcata, uyagrijushcata o liigrijushcatami aliguta ricushpa agllana capanchi. Huaquin redes socialescunaca gentecunata manllachingapalla o politicocunamanda quejaringapallami imacunatapash publican. Noticiacunapipash imapacha pasashcata villanapa randica paicunapa propio yuyaicunatallami villan. Noticiacuna ciertota nijujpipash chaicunatalla liijuimandaca problemacunata tucuchitaca na ushapashunllu. Shuj situacionmandalla parlaj noticiacunata ashtaca tiempota uyashpa, ricushpa o liijushpaca ñucanchillatami ashtahuan ashtahuan desanimarinchiman y culiranchiman (Prov. 24:10). Ashtahuanbachaca Taita Diospa Gobiernolla tucuilla injusticiacunata tucuchinatapashmi cungaita ushapanchiman.
13. Bibliata cada punlla liinaca ¿imashinata tranquilo sintirichun ayudan?
13 Shinallata tranquilo sintirichunga, Bibliata cada punlla liina y liishcapi pensarinami ayudanga. Alina panigupa ejemplota ricupashun. Alinaca paipa comunidadpi gentecunata maltratajta ricushpa y chai maltratadorcunata na castigajta ricushpami ninanda llaquirin carca. Paica ninmi: “Chai problemacunata Jehová Dioslla tucuchinata yarishpami, Job 34:22-29ta liiparcani. Chaipica Jehová Diosmandaca nipi na pacajui ushashcata, Jehová Dioslla ali juzgai ushashcata y pailla tucuilla problemacunata tucuchi ushashcatami nijun” nircami. Shinapash, tucuilla injusticiacunata Jehová Dios tucuchingacamanga ¿imatata rurai ushapanchi?
¿IMATATA CUNANBICA RURAITA USHAPANCHI?
14. ¿Imatata cunanbica rurai ushapanchi? (Colosenses 3:10, 11).
14 Gentecuna shujcunata aliguta tratachunga na obligaita ushapanchichu. Shinapash, ñucanchicunaca shujcunata aliguta trataitaca ushapanchimi. Imashinami ricupanchi, juyashpami Jesuspa ejemplota catinajushcata ricuchipanchi. Juyaimandami tucui gentecunata hasta ñucanchita nali tratajcunatapash respetohuan tratapanchi (Mat. 7:12; Rom. 12:17). Tucuicunata juyaihuan ali tratajta ricushpami Jehová Diosca cushilla sintirin (Colosenses 3:10, 11ta liipangui).
15. Jehová Diosmanda yachachishpaca ¿imashinata gentecunataca ayudapanchi?
15 Gentecunata ayudangapaj munashpaca Jehová Diosmandami yachachina capanchi. ¿Imamandata shina nipanchi? Porque ‘Mandaj Diospa yuyaimi’ millai, nali gentecunataca ali y tranquilo gentecuna tucuchun ayudaita ushan (Is. 11:6, 7, 9). Germán huauquipa ejemplota ricupashunchi. Bibliata nara estudiashpaca, nalishnalla ricurij gobiernota llujchingapami shuj grupota apoyai callarirca. Paica ninmi: “Gentecunata a la fuerza cambiaitaca na usharinllu. Pero Bibliamanda yachachishpami gentecunataca cambiachun ayudaita ushapanchi. Bibliami ñucataca cambiachun ayudahuarca” ninmi. Germanga Bibliata yachajuimandami justicia tiachun apoyaj grupocunapa lado tucunataca saquirca. Shinaca Bibliamanda yachachishpami gentecunataca shujcunata ama llaquichishpa catichun ayudapanchi.
16. ¿Imamandata Jehová Diospa Gobiernomanda predicangapaj munapangui?
16 Ñucanchicunapash Jesushnallatami, Taita Diospa Gobiernollami injusticiacunataca tucuchinga nishpa predicangapaj munapanchi. Chai esperanzata cushpami injustamente nali tratai tucushca gentecunataca consolapanchi (Jer. 29:11). Párrafo 9pi parlashca Estefania paniguca ninmi: “Taita Dios llaquicunata tucuchinata yachaimandami ñucata injustamente nali tratajpipash o shujcunata injustamente nali tratajta ricushpapash tranquila caita ushapani. Jehová Diosca Bibliahuanmi ñucataca consolahuashca” ninmi. Gentecunata Bibliahuan consolaita ushangapaca aligutami prepararina capanchi. Taita Diospa Gobiernolla tucuilla injusticiacunata tucuchinata ashtahuan seguro cashpami, trabajopi o escuelapi chai temamanda parlana tucujpica ashtahuan facillla y aliguman parlaita ushapashun.c
17. Injusticiacunata aguantachunga ¿imashinata Jehová Diosca ayudan?
17 Diablo cai mundota ‘mandajushcacamanga’ injusticiacunaca tiashpami catinga. Pero sin ayuda y sin esperanzaca na capanchichu. Porque Jehová Diosca Diablotaca tucuchisha nishpami prometishca (Juan 12:31). Shinallata Jehová Diosca Bibliahuanmi imamanda ashtaca injusticiacuna tiashcata y ñucanchi sufrijujpi paipash sufrijushcataca yachachin (Sal. 34:17-19). Shinallata Jesuspa ejemplohuanmi ñucanchicunata injustamente nali tratajpi imata ruranata y Taita Diospa Gobierno ñalla tucuilla injusticiacunata tucuchinatapash Jehová Diosca yachachin (2 Ped. 3:13). Shinaca, mundo enteropi alita rurana y justicia tiangacamanga ali villaigucunatami cushijushpa predicana capanchi (Is. 9:7).
CÁNTICO 158 Ñallapachami pactarimunga
a Isaías 5:7, TNM-S: “Israelitacunaca Tucuilla Angelcunata Mandaj Jehová Diospa uvas pambashnami can. Judá llactamanda gentecunaca pai juyashca uvas plantacunashnami can. Paica justicia tiachunmi munarca. Shinapash injusticiami tiarca. Paica alita rurachunmi munarca. Shinapash maltratai tucushca gentecuna caparijllami uyarirca”.
b Huaquin shuticunataca cambiashcanchimi.
c Juyaimandami: Bibliamanda Yachachipanchi nishca folletopa apéndice A, puntos 24 a 27ta ricupangui.