INTERNETPI BIBLIOTECA Watchtower
INTERNETPI BIBLIOTECA
Watchtower
Quichua (Imbabura)
  • BIBLIA
  • PUBLICACIONGUNA
  • TANDANAJUICUNA
  • Esperanzata charinaca ¿ciertopachachu ayudaita ushan?
    Rijcharipaichi 2004 | 22 de abril
    • Esperanzata charinaca ¿ciertopachachu ayudaita ushan?

      DANIEL huahuaguca 10 huatagucunatalla charishpami cáncer ungüita charirca. Doctorcuna y paipa familiacunapash na causangachu yashpami pensarca. Pero chai huahuaguca na shina pensarcachu. Chai huahuaguca pai viñashpaca cáncer ungüimanda yachajushpa shujcunata ayudangapaj munaitami charirca. Danielca cancermanda especialista doctor shamuna nijpimi cushijushpa shuyajurca. Shinapash manllanaita ashtacata tamiajujpimi Danieltaca chai doctorca ñana visitaita usharca. Chaimi Daniel huahuaguca manllanayaita llaquiyashpa por primera vez desanimarirca. Y Daniel huahuaguca huaquin punllacuna jipaca huañurcami.

      Shuj doctormi Daniel huahuagupa experienciamandaca parlarca. Cai doctorca esperanzata charina gentecunapa saludpi ayudajta o na ayudajtami estudiajurca. Talvez quiquinbash shina casoscunataca uyapashcanguipashchari. Por ejemplo, mayorgucunaca ña huañunalla cashpaca pipash visitachun o familiahuan ratoguta yalinatami ansia shuyan. Shina visitajpi pitapash ña ricushpaca huañunllami. Shinapash ultimocaman causashpa catichunga ¿imashi ayudarca? Esperanzata charinaca ¿ciertopachachu ninanda ayudan?

      Ashtaca doctorcunaca cushilla cana, esperanzata charinaca gentecunapa causaipi, saludpipash ninanda ayudajtami yachaj chayashca. Pero na tucuicunaca shina pensanllu. Huaquingunaca chai nishcacunaca gentecunapa nishcacunallami, imapash nanaicunaca normalmi can nishcami.

      Punda tiempopi gentecunapashmi shinallata pensan caraca. Por ejemplo, dos mil yali huatacuna huashamanga Aristóteles shuti jarica: “Esperanzata charinaca, shuj muscui cuendallami can” nircami. Shinallata Benjamin Franklinbashmi esperanzata charijcunamanda burlarishpa cashna nirca: “Esperanzata charinaca, yanga imatapash shuyajuj cuendallami can” nishpa.

      ¿Ciertopachachu esperanzata charinaca ayudanga? ¿Esperanzata charinaca shuj yanga nishcacunallachu can? O ¿muscuicunallachu can? O ¿ñucanchi ali, cushilla causangapaca esperanzata charinaca minishtirishcachu can?

  • Esperanzata charinaca ¿imashpata minishtirishca can?
    Rijcharipaichi 2004 | 22 de abril
    • Esperanzata charinaca ¿imashpata minishtirishca can?

      Chaishuj articulopi parlashca Daniel huahuagu cancermanda ali tucuna esperanzata charishpa catishca cajpica ¿imashi pasanman carca? ¿Cancerta mishai ushanmanllu carca? ¿Causashpa catinmanrachu carca? Esperanzata charij gentecunapashmi chai tapuitaca na contestaita ushanmanllu carca. Esperanzata charishcamandalla tucuimi ali llujshinga nitaca na ushanchichu. Esperanzaca tucuipa jambimanga na canllu.

      CBS News revistapa shuj entrevistapica doctor Nathan Cherneyca millai ungüita charijcunahuan yapata esperanzata charinaca peligrosomi can nishpami advirtirca. Paica: “Huaquin cusacuna paicunapa huarmigucunata can na cushilla cashcamanda, ali tucushami yashpa na pensarishcamandami ashtahuan nali tucujungui nishcatami uyashcanchi. Shina pensashpa imatapash nijunaca nalichu can. Chaica huarmiguta na ali sintichishpa canba culpamandallatami ashtahuan tucujungui nijuj cuendami can” nircami.

      Millai ungüicunahuan padecijcunaca cada punllami chai ungüita aguantangapaca ninanda esforzarinajun. Chashnapira canba culpamandallata shina sufrijungui ninaca na alichu canman. Shinapash ali tucuna esperanzata charinaca ¿imapipash na ayudanllu nipanchimanllu?

      Na, na shina pensanachu capanchi. Por ejemplo, doctor Cherneyca shuj tratamientocunata catichishpami huañui punllacaman cushilla, tranquilo sintirichun millai ungüicunata charij gentecunataca ayudan. Shina trataj shuj doctorcunapashmi, shina tratamientocunahuan huañujujcunata ayudanaca, millai ungüita charishpapash cushilla aguantashpa catichun ayudajtaca seguropacha can. Ali tucuna esperanzata charinaca ninanda ayudajtami huaquingunaca ricushca.

      Esperanzata charinaca minishtirishcami can

      Doctor y periodista W. Gifford-Jonesca, “esperanzata charinaca shuj alipacha terapiami can” nircami. Imapash na jambirinalla ungüita charijpi, familiapa apoyo imashina ayudajta ricungapami chai doctorca huaquin investigaciongunata rurarca. Chai investigaciongunapica familiapa apoyo huañujujcunata esperanzata charichun, cushilla cachunbash ninanda ayudajtami ricushca. Huata 1989​pica shuj investigacionbica familiacunapa, amigocunapa apoyota chasquijcunaca ashtahuan tiempota causashpa catishcatami ricurca. Chashna investigaciongunata rurashpami na jambiri ushanalla ungüita charij gentegucunaca familiacunapa, amigocunapa apoyohuanga na yapata pinarishpa llaquiyajtami cuenta japishca.

      Cunanga cardiopatía isquémica o shungu nanaimanda investigacionda rurashcata ricupashun. Mil trecientos jaricunatami paicunapa causaipi cushilla cajta o na causashpa catingapaj munashcata ricungapaj huaquin investigaciongunata rurarca. 10 huatacuna jipaca cutinmi cai mil trecientoscunatallata chai investigaciondallata rurarca. Chaimi paicunapuramanda 12 por cientoca shungupi cardiopatía isquémica nanaita charishcata cuenta japirca. Shinallata Paicunamandaca casi doblemi na causashpa catingapaj munajcuna cashcarca. Salud y Conducta Social de la Facultad de Salud Pública de Harvardpi trabajaj Laura Kubzansky profesoraca “Cushilla causaita charina munaihuan causanami ñucanchi saludpica ayudan nircami. Cai investigaciongunapica llaquilla, desanimado o na causashpa catingapaj munajcunaca cai cardiopatía o shungu nanaihuanmi japi tucun” ninmi.

      Huaquin investigaciongunapica shuj operación jipa na ali tucushachu yashpa pensajcunaca na uchalla ali tucujtami ricushca. Cutin ali tucushami yashpa pensajcunaca ñapash ali tucushcatami cai investigaciongunapica cuenta japishca. Mayorllagucunata examengunata rurashpaca paicunamanda ali o nali shimicuna paicunata imasha sintichijtami cuenta japishca. Shinaca paicunamanda alita parlashpa aliguta animajpica paicunapashmi cushilla, fuerzahuan caita ushashca. Ali parlashca shimicunaca ashtaca semanacunata ejerciciocunata rurashcatapash yalimi mayorgucunataca ashtahuan ayudashca.

      Esperanzata charina, cushilla cana, ali tucushami yashpa pensanaca ¿ciertopachachu ñucanchi saludpica ayudan? Ñucanchi cuerpopi o ñucanchi umapi imapacha pasajtaca talvez doctorcuna, estudiashcacunapash na cabaltaca yachangachu. Shinapash huaquin especialistacunaca cushilla canapash, esperanzata charinapash ninanda ayudajtami cuenta japishca. Por ejemplo, Neurologiata yachachij shuj profesorca “Cushilla cana, jipacunapi imapash mejoranata crishpa esperanzata charinami ñucanchi saludpipash, ama yapata estresado cachunbash ayudan” nircami. Shinallata “sano causangapaj munashpaca esperanzata charina, cushilla canami ayudan” nircami.

      Chai yuyaicunataca chairami huaquin doctorcuna, psicologocuna, shuj estudiashcacunapash yachajushca pero testigo de Jehovacunaca cai yuyaicunataca ñami yachaparcanchi. Bibliapica 3 mil huatacuna huashamanllatami: “Cushilla shunguhuan causanaca, cuerpopajpash ali jambigumi. Ashtahuangarin llaquilla shunguhuan causashpaca, tullucamanmi chaquichijun” nishcataca ricuchijurca (Proverbios 17:22). Cai shimicunaca cabalpachami capan. Cai textopica shungupi cushilla causanaca shuj ali jambi cuendami can ninmi. Pero shinapash ungüimanda ali tucunataimanga na nijunllu. Sino que ungüihuan cajpipash aguantashpa catichun ayudajtami nijun.

      Esperanzata charina shuj jambi cajpica tucui doctorcunami esperanzata charichun mandanman. Esperanzata charinaca ñucanchi causaipi ayudashpapash shuj cosascunapipashmi ayudan.

      Cushilla cana o llaquilla canaca ¿imashinata ñucanchitaca afectan?

      Según investigadorcunaca imapipash positivo canaca ali causachun, shinallata trabajocunapi, pugllaicunapi colegiocunapipash ashtahuan ali imagutapash rurachunmi ayudan ninmi. Por ejemplo, huarmicuna pugllanajuj shuj equipohuanmi shuj investigacionda rurarca. Chai equipopa entrenadorcunaca, chai huarmicunaca alipacha pugllanata yachashcatami nirca. Shinallata paicunataca shuj entrevistatapashmi rurarca. Chaimi ganana esperanzata charimandaca ali pugllashpa ganashcata cuenta japirca. Chai huarmicunaca ganana esperanzata charimandami ashtahuan ali pugllarca. Pero esperanzata charinaca ¿imashpata ninanda ayudan nipanchi?

      1960 huatacunapica investigadorcunaca, animalcuna imatapash na rurai ushashpaca chaipi saquijlla cashcatami yachaj chayarca. Chaimi investigadorcunaca gentecunahuanbashmi shinallata pasai ushan nirca. Por ejemplo, chaita ricungapami huaquin gentecunataca shuj bulla bulla ucupi churarca. Chai bullata apagai ushangapaca huaquin botongunata shuj ordenbi llapina cashcatami nirca. Ima ordenbi llapina cashcataca tucuicunallatami ali yachajurca.

      Jipamanga shuj grupo gentecunahuanbashmi shinallata rurashpa ricurca. Pero paicunaca chai bullata apagangapaj botongunata ordenbi llapijpipash bullaca na apagarircachu. Chaimi huaquingunaca yangallatami shina ruranajunchi nishpa chaipi saquirca. Jipaman cutin shuj oportunidadta cujpica paicunaca ñana imatapash rurangapaj munarcachu. Pero chai grupomandallata huaquingunaca usharingami yashpa esperanzata charimandami ninanda esforzarirca.

      Cai investigaciongunapi ayudashca Martin Seligman doctorca cai investigaciongunata rurashca jipaca cushilla canamanda, llaquilla canamandapashmi ashtahuan yachajui callarirca. Shina yachajui callarishpami na esforzarishpa imatapash chaipi saquij gentecunataca, paicunapa causaipi nali rijta o imatapash na ali rurai ushajta chai dortorca cuenta japirca. Chaimanda parlashpami chai doctorca nirca: “Veinticinco huatacunata estudiashpaca caitami yachajushcani. Si ñucanchicunallata ñucapa culpamandallatami shina pasahuan, siempremi llaquicunahuan cani o solo ñucatallami shina pasahuan nijushpaca, ashtahuan llaquicunata chari ushana cashcatami yachajurcani” nircami.

      Tauca gentecunapaca cai yuyaicunaca talvez mushujchari capanga. Pero Testigocunaca Bibliapi chaita nijujtaca ñami yachajupashcanchi. Bibliapica: “[Shinlli punllacunapi desanimarishpaca, TNM ] ushai illajmi tucungui” nijunmi (Proverbios 24:10). Bibliapica desanimarina o llaqui llaqui pensamientocunata charinaca imatapash rurachunga na ayudanllu ninmi. Shinaca ushashapachami yashpa esperanzata charingapaca ¿imatata rurana capanchi?

      [Epigrafe]

      Imapipash shuj esperanzata charinaca ninandami ayudan

  • Llaquilla pensamientocunataca mishai usharinmi
    Rijcharipaichi 2004 | 22 de abril
    • Llaquilla pensamientocunataca mishai usharinmi

      QUIQUINBA causaipi problemacuna ricurijpica ¿imatata ruranguiman? Ashtaca estudiashcacunaca cai tapuita imashina contestajta ricushpami pipash ñaupaman catingapaj munashcata o desanimarishpa quidangapaj munashcataca ricuchin ninmi. Tucuicunallatami ñucanchi causaipica ashtaca llaquicunata charipanchi. Shinapash ¿imashpata huaquingunaca llaquicunata charishpapash animohuan, cushilla ñaupaman catin? Cutin shujcunaca ¿imashpata ninanda desanimarishpa chaipi quidangapaj munan?

      Caipi pensaripashunchi, shuj trabajota mascajupashcanguiman. Shinapash pipash na trabajota cushcanman. ¿Imashinata sintiripanguiman? Tal vez quiquinllata culparishpa nali sintirishpami “ñucataca nunca na pipash trabajachihuangachu, maitashi ñucataca contratanga” nishpa pensai ushapanguiman. O tal vez cai trabajota na tarishcamandallachu “ñucaca nimapa na sirvinichu” nishpa pensaripanguiman. Shina pensashpaca imamandapash desanimarishpa chaipi tucuita saquingapaj munashcatami ricuchijupanguiman.

      Ama shina sintirijungapaca ¿imatata rurana capanchi?

      Ñucaca nimapa na sirvinichu yashpa pensajushpaca ¿imatata rurana capanchi? Callaripica imamanda shina pensajushcatami ali yachana capangui. Chai jipaca ama shina pensajungapami esforzarina capangui. Caipi pensaripai, ¿ciertopachachu chai trabajopa quiquin na ali cajpi na chasquirca? o tal vez ¿quiquin yachashca cosascunaca shuj trabajopa cashcamandacha na chasquirca?

      Aliguta pensarishpa maijan problemacuna ciertopacha llaquichijujta ricupai. Shinami yapata llaquirijushcata o exagerajushcata cuenta japi ushapangui. Pensaripai, ¿shuj trabajopi na chasquishcamandallachu nimapa na sirvinichu nishpa pensaita ushapanchi? Shinallata familiacunahuan, amigocunahuan, espiritual cosascunapipash alimi rijuhuan nishpa pensaripashcanguichu? Imacunamandapash ninanda preocuparishpa ama yapata exagerapaichu. Shuj trabajota tarinata o na tarinataca na ali yachai ushapanchichu. Shina llaquilla pensamientocunata mishangapaca cai cati yuyaicunapashmi ayudaita ushan.

      Imagutapash pactachi ushashapachami yashpa pensaripai

      Cai último huatacunapica huaquin investigadorcunaca esperanzamanda parlashpaca, imatapash pactachisha yashpa pensana o shuj metata charinami esperanza can nishcami. Imashinami cati temapi ricugripanchi esperanzata charinaca shuj shuj cosascunapipash crichun ayudan. Shinapash cai temapica ñucanchi causaipi shuj esperanzata charina ñucanchi metacunata pactachingapaj imashina ayudajtami ricugripanchi.

      Ñucanchi metacunata jipa punllacunapi pactachi ushanata seguro cangapaca cunanbillatami metacunata churarishpaca pactachina canchi. Ñucanchi causaipi imapash metacunata na charishpaca ñucanchi tiempota imapi gashtajushcatami aliguta ricuna canchi. Pundapica “¿ima metacunatata charipanchi?” nishpami tapurina capanchi. Huaquinbica punllandi punllandi ruraicunahuan causajushcamandami ñucanchi causaipi imapacha importante cashcataca cungaita ushapanchi. Chaimi Bibliapica: “Ima ashtahuan minishtirishca cashcatami yarina canguichi” nishpa consejan (Filipenses 1:​10).

      Ñucanchi causaipi ima ashtahuan minishtirishca cashcata yachashpaca ñucanchi familia ucupi, trabajopi, espiritual cosascunapipashmi ña ima metacunata churarinata pensana capanchi. Shinapash metacunata churagrijushpaca ñapash pactachi ushanalla metacunatami churarina capanchi. Ñucanchi metacunata na pactachi ushashpaimanga ñucanchillatami desanimarishpa, llaquilla sintirishun. Chaimanda metacunata churarishpaca jahualla, fácil pactachinalla metacunatami churarina capanchi.

      Imatapash munashpaca pactachi usharingami nishca shimicunataca pundamandami uyapashcanchi. Chai shimicunaca cierto cashcatami ricupanchi. Imatapash rurangapaj ña decidishca cashpaca pactachi ushashami yashpami esforzarina canchi. Shina rurashpaca pactachi ushashunmi. Chai metacunata pactachingapaca chai metata imamanda pactachingapaj munashcata, chai metata pactachishpaca imashina sintirinapipashmi pensarina capanchi. Siempremi imapash metacunata pactachingapaj munajpica imapash jarcaicuna ricurin. Shinapash chai jarcaicunata mishangapami esforzarina capanchi.

      Shinaca ñucanchi churarishca metacunata imashina pactachinatapashmi ricuna capanchi. C. R. Snyder psicologoca nircami: shuj metata pactachingapaca chai metata imashina pactachinatami pensarishcalla cana capanchi. Si chai metata pactachingapaj huaquin cosascunata rurajpipash na pactachi ushashpaca chai metata pactachingapami shuj cosascunata rurai ushanchi nircami.

      Snyder shuti psicologoca shuj metata ima hora cambianatapashmi nirca: “Shuj metata churarishpa shinapash na pactachi ushaimanda chaipillata chaipillata pensajushpaca desanimaritarami desanimarishun. Chaimi mejor pactachita ushanalla metata churarina canchi. Shinami chaita pactachina esperanzata charishpa catishun”.

      Bibliapi rey Davidmanda shuj alipacha ejemplota ricupashun. Rey Davidca Jehová Diosman shuj templotami rurangapaj munarca. Shinapash Jehová Diosca rey Davidtaca “canba churi Salomonmi chaita templota shayachinga” nircami. Chai templota pai na rurai ushashcata yachashpaca na culirarcachu. Chaipa randica paipa churi Salomón chai templota shayachichunmi culquiguta, materialcunata tandachishpa ayudarca​(1 Reyes 8:​17-​19; 1 Crónicas 29:​3-7).

      Ñucanchi metacunata pactachi ushashunbachami yajushpapash huaquinbica llaquilla, desanimarishca, esperanza illajmi sintirita ushanchi. ¿Imamandata shina sintiri ushapanchi? Ashtaca pobre gentegucuna, guerracuna, ungüicunapash ashtahuan ashtahuan tiajta ricushpa, ashtaca gentecuna huañunajujtapash ricushpami huaquinbica esperanza illaj sintirita ushapanchi. Shinapash cushilla, ali cashpa catingapaca ¿imatata rurai ushapanchi?

      [Foto]

      Shuj trabajota na cujpillachu ¿“shuj trabajotaca nunca na tari ushashachu” nishpa pensarina canchi?

      [Foto]

      Rey Davidca metacunata churarishpaca pactachi ushanalla metacunatami churarirca

  • ¿Maipita ciertopacha esperanzataca tarita ushapanchi?
    Rijcharipaichi 2004 | 22 de abril
    • ¿Maipita ciertopacha esperanzataca tarita ushapanchi?

      Caipi yuyapai, quiquinba shuj reloj huaglishcanman o tal vez pila tucurishcanman. Chaimi chai relojta arreglangapaj o pilata randingapaj shuj pushtuta mascapanguiman. Shina mascajushpami huaquin arreglaj pushtucunapi ali cajta, cutin shuj pushtucunapica nali cajta taripanguiman. Shinapash quiquinba vecino chai modelo relojtapacha arreglashpa ashtaca huatacunata trabajashcata o chai relojpapacha pilata charijta yachai chayashcanguiman. Shinallata chai vecinoca na cobrashpa arreglashallami nishcanman. Quiquinba relojta arreglachunga ¿nachu chai vecinopaman ripanguiman?

      Cunanga esperanzata charinataca shuj relojta charinahuan comparashunchi. Chai relojpa pila tucurijuj cuendami ñucanchi esperanzaca asha asha tucurishpa rita ushan. Huaquimbica ashtaca problemacunata charimandami shina pasaita ushan. Shinapash shina pasajpica ¿imatata rurai ushapangui? Ashtacacunaca imapipash esperanzata charingapaj nishpa huaquin consejocunata cushpa ayudashun nishca. Shinapash chai consejocunaca na ayudashcachu. Shinaca ¿pipachata ñucanchitaca ayudaita ushan? Imashinami chai vecino quiquin charishca relojtapacha arreglashallami nin, shinallatami esperanzata charishpa catichunga Jehová Diosca ayudashallami nin. Paica ñucanchicunata ayudangapaca listo can. Chaimi Taita Diospa ayudata mascana capanchi. Paica ñucanchita rurashcamandaca ñucanchitaca ali alimi rijsin. Bibliapica “Taita Diosca ñucanchimandaca na carupi canllu” ninmi. Chaimandami Jehová Diosca ñucanchicunata ayudangapaj listo can nipanchi (Hechos 17:27; 1 Pedro 5:7).

      Esperanzata charinaca ¿imapachata can?

      Doctorcuna, cientificocuna, psicologocunapashmi esperanzata charinamandaca parlashca. Shinapash Bibliapimi esperanza imapacha cashcata ashtahuan yachachin. Bibliata escribishca shimicunapi “esperanza” shimita nishpaca, imagutapash ansia shuyanata, shinallata imagupash ali pactarichun shuyanatami ningapaj munan. Shinaca esperanzata charinaca ali cosascuna pasachun munanata, chai ali cosascuna seguropacha pactarina cashcata crinatami ningapaj munan. Ñucanchicunamanga alipacha esperanzatami Bibliapica cun. Chaica na yanga shimicunallachu can. Bibliapi tiashca shimicunaca ciertopacha pactarina shimicunami can.

      Esperanzata charinaca feta charinahuanga casi igualmi can. Feta charina o imapipash tucui shunguhuan crinapash ciertopacha pactarina shimicunapi crinami can (Hebreos 11:1). Shinapash esperanzata charina feta charinahuan casi igual ricurishpapash Bibliapica diferente cashcatami ricuchin (1 Corintios 13:13).

      Caita ashtahuan intindingapaca caipi yuyapai: shuj alipacha amigota shuj favorta mañashcanguiman. Pai chai favorta pactachinataca quiquinga seguromi cangui. Porque chai amigoca imagutapash rurasha nishpaca siempremi pactachin cashca. Chaimandami chai amigopi crimandaca, chai favorta pactachinataca seguro capangui. Paipi crina, shinallata pai ciertopacha imagutapash pactachinga nishpa esperanzata charinahuan casi igual cashpapash diferentemi can. Shinaca ¿imashinata ñucanchicunaca shina esperanzata Taita Diospi chari ushapanchi?

      Esperanzata charichunga ¿pita ayudan?

      Jehová Diosllami ciertopacha ali esperanzata cuj Dios can. Chaimandami punda tiempocunapica ‘israelcuna yariajlla causana Dios’ o israelitacunaman esperanzata cuj Dios can nishpa rijsin carca (Jeremías 14:8). Jehová Dios paipa nishcacunata siempre pactachijlla cajpimi israelitacunaca paipi esperanzata charirca. Paipi esperanzata charichunga Taita Diosca tauca pruebacunatami ricuchirca. Chaimandami Israel llactata ñaupaman pushajuj Josué shuti runaguca “cangunata Mandaj Taita Diosca, pai imashna aliguta rurasha nishcataca tucuitami pactachishca” nircami (Josué 23:14).

      Ashtaca huatacuna yalishcajpipashmi Jehová Diosca paipa nishcacunataca pactachishpa catijun. Taita Dios paipa nishcacunata imashina pactachishcata, paipa nishcacunata ima horapacha pactachishcatapashmi Bibliapica escribishca tiajun. Chaipica jipa punllacunapi imata rurana cashcatapashmi escribichirca. Jehová Dios paipa nishcacunata escribichijushpaca ña pactachishca cajpishnami escribichirca.

      Chaimandami Bibliataca esperanzata cuj libromi can nishpa rijsipanchi. Bibliapi Taita Dios imashina gentecunata tratashcata ricushpami paipi ashtahuan esperanzata chari ushapashun. Apóstol Pabloca cashna nishpami escribirca: “Ñucanchi yachajuchunmi, Diosca ñaupallata [o pundamandallata] escribichishca. Chai escribishca Shimicunami, na ñapash fiñarishpa causanata ñucanchiman yachachijun. Shinamandami, japigrinata yariajlla shuyanajunchi” (Romanos 15:4).

      Taita Diosca ¿ima esperanzatata cun?

      Ñucanchi familiamanda pipash huañujpica ¿nachu esperanzata charinaca minishtirishca can? Ashtaca gentecunapaca pipash huañujpica imagupipash esperanzata charinaca shinllimi can. Huañuica tucuicunatallatami ninanda llaquichin. Tucuicunallatami imahoraca huañuna tucunchi. Asha tiempogutalla tranquilo causaita ushashpapash, huañuica tucuicunatallatami japin. Chaimi Bibliapica huañuica shuj ‘fiñaj’ o shuj enemigo cuenda cashcata nin (1 Corintios 15:26).

      Shinapash pipash huañujpica ¿imashinata esperanzata chari ushapanchi? Bibliapi huañuimanda parlashpaca cai fiñaj o enemigoca ‘tucuchi tucunga’ nijunmi. Huañuitapash yali ashtaca poderta charishcatami Jehová Diosca tauca viajecunata ricuchishca. ¿Imashinata chaitaca ricuchishca? Chaita ricuchingapaca huaquin huañushcacunatami Jehová Diosca causachishca. Bibliapica Taita Dios paipa poderhuan nueve gentecunata causachishcatami ricuchijun.

      Shuj viajeca Jehová Diosca paipa churi Jesusmanmi Lazarota causachichun poderta curca. Lazaroca chuscu punllacunatami huañushca carca. Jesusca ashtaca gentecunapa ñaupapimi Lazarotaca causachirca (Juan 11:38-​48, 53; 12:​9, 10).

      Shinapash quiquinga cashna nishpa tal vez tapuringuipashchari: jipaman mayoriashpa cutin huañunallata cajpica ¿imashpashi causachirca? Huaquin gentecuna causarishcata Bibliapi yachajuimandami ñucanchi juyashca familiacunapash cutin causarinataca tucui shunguhuan cripanchi. Huañushcacuna ciertopacha causarina esperanzatami charipanchi. Chaica pactaringapachami.

      Jesusca “ñucami causachijpash, causaita causagrinata carajpash cani” nircami (Juan 11:25). Jehová Diosca paipa churi Jesusmanmi huañushcacunata causachina poderta curca. Chaimi Jesusca nirca: ‘Huañushpa pambai tucushcacunaca, tucuillami ñuca rimajta uyanga. Chai punllacunaca, ñami chayamujun’ nircami (Juan 5:​28, 29). Shinaca tucui huañushcacunami cutin causarina esperanzata charin. Huañushcacuna causarishpaca shuj juyailla paraíso alpagupimi causanga.

      Huañushcacuna cutin causarinamanda parlashpaca profeta Isaiasca cashnami nirca: “Cambaj huañushcacunaca, cutin causangami. Huañushca cuerpocunaca causaringami. Ñutu alpa ucupi samajcunalla, rijcharishpa candaichiyari. Huañushcacunaca, paramuhuan granocuna viñanshnami, alpamanda llujshinajunga. Cai pachaca, huañushcacunata tigrachimungami” nircami (Isaías 26:19).

      Cai shimicunata uyashpaca ¿nachu ninanda cushijupanchi? Imashinami shuj llullu huahuaguca mamapa vijsa ucupi seguro can, shina cuendami huañushcacunaca Taita Diospa memoriapi seguro can. Chaimandaca ni pipash na llujchita ushanllu (Lucas 20:37, 38). Huañushcacunaca ñallami shuj juyailla paraíso alpagupi causaringa. Familia ucupi shuj llullu huahuagu nacirijpica tucuillatami ninanda cushijun. Shina cuendami huañushcacuna causarijpica tucuicunallata ninanda cushijushun. Imashinami ricupanchi huañuipapash shuj alipacha esperanza tiashca.

      Esperanzata charinaca ¿imashinata ñucanchitaca ayudan?

      Apóstol Pablopashmi esperanzata charinamanda parlarca. Paica imapipash esperanzata charinataca shuj jirru cascota churajunahuanmi chimbapurarca (1 Tesalonicenses 5:8). Shinapash Pabloca ¿imatata ningapaj munarca? Punda tiempocunapica soldadocunaca guerraman ringapaca shuj jirru cascotami churajun carca. Chai jirru cascota churajushca caimandami cai soldadocunaca imahuanbash huactarishpapash na llaqui apan carca. Shinaca ¿imatata yachajupanchi? Imashinami shuj cascoca umata protejin carca, shina cuendami imapipash esperanzata charinaca ñucanchi yuyaicunata protejin. Shinami ima llaquicunata charishpapash na yapata pinarishpa na desanimarishunllu. Ashtahuanbash Taita Dios carasha nishcacunapi crishpa tranquilo caita ushapashun.

      Apóstol Pabloca Taita Diospa munaita pactachingapaj esperanzata charina imashina ayudajtapashmi intindichirca. Apóstol Pabloca esperanzata charinami shuj ‘barcota [ancla] jirru charijunshna ñucanchitaca, shinllitapacha charijun’ nircami (Hebreos 6:​19). Pabloca mar yacupi huañunamanda salvarishca caimandami shuj ancla jirru imashina barcota ayudajtaca alipacha yacharca. Huaquinbica ninanda huairashpa tamiajpi barco caiman chaiman cuyurijujpimi chai jirru anclataca yacuman shitan carca. Chai jirru ancla alpapi shinllitapacha japirishpa barco ama caiman chaiman cuyurichun, ama rumicunapi huactarishpa llaqui apachun ayudan carca.

      Ñucanchipaca Taita Dios carasha nishca promesacunaca chai ancla jirru cuendami can. Chai promesacunami ñucanchitaca cai tucurimui punllacunapi aguantashpa catichun ayudan. Jehová Diosca guerracunata, nali gentecunata, llaquicunata, huañuitapash ñallami tucuchisha nin (Página 10​pa recuadrota ricupangui). Taita Diospa promesacunapi tucui shunguhuan crinami llaquicunata aguantashpa catichun ayudan. Chai promesacuna pactarina esperanzata charinami Taita Diospa mandashcacunata cazushpa causachun ayudanga. Shinami cai mundopa ruraicunapica na chapurishunllu.

      Jehová carasha nishcacuna pactarina esperanzataca quiquinbashmi chari ushapangui. Taita Diosca quiquinbash pai munashcashna causachunmi munan. Shinapash Taita Dios munashcashna cushilla causangapaca ¿imatata rurana capanchi? Chaipaca ‘na llullashpa villajuj Shimi’ Bibliamandami yachajuna capanchi (1 Timoteo 2:4). Taita Diosca tucui gentecuna paimanda yachajushpa salvarichunmi munan. Shina yachajushpami shuj alipacha esperanzata chari ushan. Cunanbi cai mundopi cushilla causanaca ashapallami can. Chaimandami Bibliapi Taita Diosmanda yachajuchun animapanchi.

      Jipa punllacunapi ali causaigu tiana esperanzata charinami llaquicuna japijpipash aguantachun ayudan. Quiquin imagutapash pactachingapaj munajpica Taita Diosllatami fuerzata cushpa chaita pactachichun ayudanga. Shinapash Taita Dios ayudachunga paipa munaitami siempre rurana capanchi (2 Corintios 4:7; Filipenses 4:​13). ¿Nachu tucuicunallata cushilla, ali causaigu tiana esperanzata charingapaj munapanchi? Shina cushilla causangapaj esperanzata mascajushpaca taripanguimi. Ama desanimaripanguichu.

      [Recuadro/Foto]

      Esperanzata charingapaj huaquin yuyaicuna

      Bibliapa cai cati textocunami quiquindaca esperanzata charichun ayudanga:

      ◼ Taita Diosca jipa punllacunamanga cushilla causaigutami carasha nin.

      Bibliapica jipa punllacunapica cai alpa shuj juyailla paraíso tucunga ninmi. Chaipica tucuicunallatami shujlla familiashna cushilla causashun (Salmo 37:11, 29; Isaías 25:8; Apocalipsis 21:​3, 4).

      ◼ Taita Diosca na llullanllu.

      Taita Diosca llullanataca millanayachishpami ricun. Jehová Diosca jucha illaj, ima pandatapash na charijmi can. Chaimandami llullanataca na yachan (Proverbios 6:​16-​19; Isaías 6:​2, 3; Tito 1:2; Hebreos 6:​18).

      ◼ Taita Diosca ashtaca podertami charin.

      Jehová Diosllami tucui ushaita, ashtaca poderta charin. Pai imatapash ruragrijujpi imapash jarcaitaca na ushanllu (Éxodo 15:11; Isaías 40:25, 26).

      ◼ Taita Diosca para siempre causachunmi munan.

      (Juan 3:​16; 1 Timoteo 2:​3, 4).

      ◼ Taita Diosca ñucanchipa ali cualidadcunatami ricun.

      Taita Diosca ñucanchipa ali cualidadcunata, ali ruraicunatami ricun. Ñucanchi pandarishcacunataca na ricunllu (Salmo 103:12-​14; 130:3; Hebreos 6:​10). Taita Diosca ñucanchicuna alita rurashpa causachunmi munan. Alita rurashpa causajpica paica ninandami cushijun (Proverbios 27:11).

      ◼ Alita rurangapaj munajpica Taita Diosca ñucanchicunata ayudangapaca listomi can.

      Taita Diospa sirvijcunaca pita ñucanchitaca ayudahuanga nishpaca na pensanachu capanchi. Taita Diosca paipa espíritu santota cushpami aguantashpa catichun ayudan (Filipenses 4:​13).

      ◼ Taita Diosca paipi tucui shunguhuan confiachunmi munan.

      Taita Diospica tucui shunguhuanmi confiaita ushanchi. Paica ñucanchitaca ima horapash na sololla saquingachu (Salmo 25:3).

      [Foto]

      Imashinami shuj jirru casco umata cuidan, shinallatami esperanzata charinapash ñucanchi yuyaicunata cuidan

      [Foto]

      Shuj ancla jirru cuendami esperanzata charinaca llaquicunata aguantachun ayudan

      [Credit Line]

      Cortesía de René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo

Quichua Imbabura publicacionguna (1993-2026)
Llujshingapaj
Caipi yaicupai
  • Quichua (Imbabura)
  • Cai informacionda shujcunaman cachangapaj
  • Configuración
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • ¿Imashinata utilizana can?
  • Quiquinba datocunataca alimi cuidashun
  • Configuración de privacidad
  • JW.ORG
  • Caipi yaicupai
Cai informacionda shujcunaman cachangapaj