Jesuspa Chaquita Catishpa Causashunchi Yachachishunchi tandanajuipi yachajungapaj hojapa referenciacuna
4-10 DE MAYO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | GÉNESIS 36, 37
“Josepa huauquicunaca Josetaca envidiashpami ricun carca”
w14-S 1/8 12 párrs. 4, 5
‘Cai muscuita uyapaichi’
Bibliapica José runagupa taitaca Josetaca ninandami juyan carca ninmi. Chaimi Josepa huauquicunaca ‘Josetaca millanayachirca. Paitaca, aliguta juyaihuan rimaitaca na ushanajurca’ (Génesis 37:4). Josepa huauquicunaca Josetaca envidiashpami ricun carca. Shina envidiashpa ricunaca nalichu carca (Proverbios 14:30; 27:4). ¿Talvez quiquinga pitapash envidiashpa ricupashcanguichu? Quiquinba randi shujtara alicachishpa tratashcamandaca ¿nachu envidiashpa ricupashcangui? Shina sintirishpaca Josepa huauquicunata yuyaripangui. Paicunaca envidiaimandami jipamanga nalicunata rurarca. Chaimi jipamanga imata rurashcamanda arripintirinajurca. Paicunahuan ima pasashcata ricushpami ‘cushilla tiajcunahuan cushijuna’ cashcata yachajupanchi (Romanos 12:15).
José runaguca paipa huauquicuna paita envidiashpa ricujushcataca cuenta japishcangami. Chaita yachashpapash ¿José runaguca paipa huauquicunahuan cashpaca, pai charishca jahualla churajuna tunicataca churajunllu carca? Talvez paicunapa ñaupapica na churajungapaj munashcangachu. Chai jahualla tunicataca Josepa taita Jacobmi Joseta juyaimanda churajuchun cararca. Chaimandami Joseca paipa taita paipi confiashpa catichun, chai jahualla churajuna tunicataca na llujchingapaj munashcanga. Josemandaca ninandami yachajui ushapanchi. Taita Diosca na pitapash ñavita ricushpallaca na chasquinllu. Shinapash huaquinbica paipa huaquin sirvijcunataca ashtahuan alimi tratan. Shinallata Taita Diosca paipa sirvijcuna cai mundopi nali gentecunamanda diferente cachunmi munan. Jehová Diosta sirvijcunapa causaica, Josepa jahualla churajuna túnica cuendami can. ¿Imamandata shina nipanchi? Paicunaca cai mundopi causaj gentecunashna na causaimandami diferente can. Chaimandami Jehová Diosta sirvijcunataca huaquinbica gentecunaca envidiashpa, nalicachishpa ricun (1 Pedro 4:4). Shinaca ¿ama shina ricunajuchunga cai mundopi gentecunashnachu cana capanchi? Na. Chaipa randica José runagu túnica nishcata churajunata na saquishcashnami ñucanchica diferente cana capanchi (Lucas 11:33).
w14-S 1/8 13 párrs. 2-4
‘Cai muscuita uyapaichi’
Chai ishcai muscuitaca Jehová Diosmi Josetaca muscuchirca. Shinallata chai ishcai muscuica jipa punllacunapi ima pasanatami ricuchijurca. Taita Diosca, José runagu chai ishcai muscuicuna imata nisha nijta villachunmi munarca. Shinaca Joseca jipa punllacunamanda Taita Diospa profetacunashnami rurana carca. Chai profetacunaca Taita Dios imata ruragrijujta villajcunami carca. Shinallata Taita Diosta nali sirvijcunata, Taita Dios imata ruragrijujta villanami carca.
Joseca aliguman respetohuan parlashpami paipa huauquicunataca, “uyaichi, cunanga cai muscuitami muscushcani” nirca. Josepa huauquicunaca, Josepa nishcataca ali alimi ñapash intindirca. Shinapash imata uyashcata nalicachishpami Josetaca, “¿canllu ñucanchita mandaj tucugringui, na cashpaca ñucanchita mandashpachu charigringui?” ninajurca. Bibliapica Josepa huauquicuna Josetaca, “paipaj muscuicunamandapash, paipaj parlocunamandapashmi, paitaca ashtahuambacha millanayachirca” nijunmi. Joseca paipa cati muscuimandaca paipa huauquicunamanbash, paipa taitamanbashmi parlarca. Chaimi “paipaj taitaca, cashna nishpa rimarca: ¿Ima muscuitata muscushcanguiyari? ¿Ñucapash, cambaj mamapash, cambaj huauquicunapashchu cambaj ñaupajpi, cai alpapi cungurij shamuna canchi?” nishpami Josetaca nirca. Shinapash Jacobca Josepa nishcacunapimi pensarishpa quidarca. Jacobca, Jehová Diosca ñuca churihuanllu parlajun nishpami talvez pensarijushcanga (Génesis 37:6, 8, 10, 11).
Imashinami José runagu Taita Diospa nishcacunata villashcamanda llaquichi tucurca. Shinallatami Taita Diospa sirvijcunaca, llaquichi tucushca. Jehová Diospa punda villajca Jesusmi carca. Chaimi Jesusca paipa catijcunataca “ñucata catiriashpa llaquichinshnami, cangunatapash catiriashpa llaquichinga” nirca (Juan 15:20). Shinaca Jehová Diosta sirvijcunaca mashna huatacunata charishpapash Joseshna cangapami esforzarina capanchi. Joseca tucui shunguhuanmi Jehová Diospica crij, shinallata na manllaj joven carca.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-1-S 735
Edom
(Puca), EDOMITACUNA.
Esaú runaca pai punda churi canataca shuj pucalla micunahuanmi cambiarca. Chaimandami Esaú runataca Edom nishpa rijsin carca (Gé 36:1; 25:30-34). Esauca puca ajchahuanmi nacirirca (Gé 25:25). Chaimi pai causashca llactacunapica tiempohuanga gentecunaca pucalla ajcha caimanda rijsi tucurca.
it-1-S 618 párrs. 1, 2
Ali ali ricuriashpa cuidana
Shuj michij, shujcunapa animalcunata cuidashalla nijpica ali ali ricuriashpami cuidana carca. Shina nishpaca animalcunata ali ali cuidashpa, micuchishpa, shuhuacunamandapash cuidanatami ricuchijurca. Shinapash pipash animalta shuhuajpica michij runami dueñomanga animalmandaca pagana carca. Shinapash shuj michij runa animalcunata ali cuidajujpita na yashcapi imapash pasajpi o shuj millai animal animalcunata llaquichijpica, michij runaca dueñomanga na imatapash pagana can nishpami leypica mandan carca. Pero dueñoman ama imatapash pagangapaca michij runaca pruebacunatami ricuchina carca. Por ejemplo, llaquinaita chugrichi tucushpa huañushca animaltami ricuchina carca. Jipamanga chai pruebacunata ali ali ricushca jipami animalpa dueñoca, michij runataca quiquinga na imatapash paganachu cangui nina carca.
Pipash shuj personaman imatapash cuidachun mingajpi, o familia ucumanda pitapash cuidachun mingajpica chai leytallatami pactachina carca. Por ejemplo, punda churimi paicunapa cati huauquicunata o panicunata maimanda cuidana carca. Chaimandami Josepa huauqui Rubenga paicunapa huauquicuna Joseta huañuchinata parlarinajujpica ninanda preocuparishcanga. Chaimanda parlashpami Bibliapi Génesis 37:18manda 30camanga Rubén imata rurashcata nin. Rubenga Josemanda parlashpami paipa huauquicunataca “paitaca, na huañuchinachu canchi [...]. Yahuarta na jichanachu canguichi. Cangunapaj maquihuanga, imatapash na ruranachu canguichi nircami. Paipaj huauquicunapaj maquimanda Joseta chashna cacharichishpa, paipaj taitapajman tigrachingapajmi cashnaca nijurca”. Shinapash Joseta ñana chaipi ricushpami Rubenga ‘pai churajushcata liquishpa,’ paipa huauquicunataca “chairalla viñai Joseca na ricurinllu. Ñucaca, ¿maimanda rishayari?” nirca. Shinaca Rubenga, paipa culpamanda José chingashca nishpa juchachi tucunataca alimi yacharca. Rubenda ama shina juchachichunmi Rubenba huauquicunaca, Josetaca shuj millai animalmi huañuchirca nishpa llullashpa parlangapaj quidarca. Chaimi Rubenba huauquicunaca Josepa jahualla churajunata japishpa, shuj chivopa yahuarpi satirca. Chai jipaca Jacobman Josepa churajunata apashpami ricuchinajurca. Chaita ricushpami Jacobca, Josetaca shuj millai animalmi huañuchirca yashpa Rubendaca na juchachirca (Gé 37:31-33).
11-17 DE MAYO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | GÉNESIS 38, 39
“Jehová Diosca José runagutaca nunca na saquircachu”
w14-S 1/11 12 párrs. 4, 5
Nalitaca na rurarcachu
Jatushpa purij madianitacuna Egiptoman chayashpami José runagutaca, Potifar runaman jaturca. Potifar ruranaca Egipto llactapi jatun mandajpa soldadocunata mandaj runami carca (Génesis 39:1). Josetaca imatapash yanga jatunatashnami tratanajurca. Chaimi Joseca paita ña ishcai viajeta jatushcamandaca llaquillapacha sintirishcanga. Cunanga Joseca paipa mushuj amo Potifar runata catishpami gentecuna junda junda ñangunata catijushcanga. Shinallata shuj mushuj pushtumanmi causangapaj rishcanga.
Cunanga chai mushuj pushtupimi Joseca munai na munai causagrijurca. Joseca paipa familiahuanmi shuj shuj pushtucunapi causan carca. Paicunaca carpacunapimi causan carca. Shinallata paicunapa animalcunata cuidashpami causan carca. Cutin Potifarpa huasica Egipto llactamanda charij gentecunapa huasicunashna jatun juyailla huasimi carca. Arqueólogos nishcacunaca punda tiempopi Egiptomanda gentecunaca huasi patiocunapimi jatun juyailla jardingunata, jatun quirucunatapash charin cashcatami nin. Shinallata patio ucupimi shuj uchilla piscina cuendapi papiro nishca plantacunata, loto nishca sisagucunata, yacupi viñaj plantacunata charin cashcatapashmi nin. Huaquin huasicunaca jatun jardingunapa chaupipimi tian carca. Cai huasicunaca terrazacunata, jatun ventanacunata, ashtaca cuartocunata, micungapaj jatun pushtucunata, shinallata sirvijcunapa cuartocunatapashmi charin carca nin.
w14-S 1/11 14, 15
Nalitaca na rurarcachu
Arqueologocunaca Egipto llactapica huaquin carcelcunata tarishca. Chaimi chai carcelcuna imashinapacha cashcataca na ali chayai usharinllu. Chai carcelcunaca alpa ucupi caimandami chaimandaca pipash na llujshi ushanalla carca. Chaimandami José runaguca pai tiajushca carceltaca utuju nishpa nirca. Shinaca chai carcelca yana yana, chulunlla llaquinayai pushtumi cashcanga (Génesis 40:15). Salmo libropica Joseca ninanda llaquichi tucushcatami nin. Chaipica cashnami nin: “Paipaj chaquipica, [cadenacunata NM ] churachishpami llaquichirca. Paica, prezuna huasipimi vichai tucushca carca” nishpa (Salmo 105:17, 18). Huaquinbica prezocunataca maquicunata huashaman churashpami codocunata tandachishpa shuj cadenahuan huatashpa saquin carca. Cutin shujcunataca cungapimi cadenacunata huatashpa churan carca. Shinaca Joseca yangata juchachi tucushpa, carcelpi churai tucushcamandaca ninandami sufrishcanga.
Shinapash José runaguca asha tiempotallaca carcelpica na churai tucurcachu. Paica ashtaca huatacunatami chai manllanayai pushtupica prezo carca. Shinallata chai carcelmanda llujshinata o na llujshinataca na yacharcachu. Chaipimi ashtaca huatacunata prezo carca. Shinaca ama llaqui llaqui sintiringapaca ¿imatata José runaguca rurarca?
Bibliapica cai shimicunatami nin: ‘Ashtahuangarin Mandaj Diosca, Josehuanmi carca’ nishpa. Cai shimicunaca Taita Dios Joseta na saquishcata, paita juyaihuan cuidashcatami ricuchin (Génesis 39:21). Imashinami ricupanchi Jehová Diosca paipa sirvijcuna carcelpi cashpapash paicunataca na saquingachu. Ashtahuangarin paicunataca juyaihuan cuidashpami catinga (Romanos 8:38, 39). Shinaca José runaguca pai imashina sintirishcataca tucuitami Taita Diosmanga villashcanga. Shinallata “cushichij Taita Dios” Josetaca tranquilo, ali sintirichunmi ayudashcanga (2 Corintios 1:3, 4; Filipenses 4:6, 7). Shinapash Taita Diosca na chaitallaca Josemandaca rurarcachu. Ashtahuangarin Bibliapi nishcashnaca carcelta cuidaj runa Josepi confiachunmi ayudarca.
w14-S 1/11 15 párr. 2
Nalitaca na rurarcachu
Bibliapica cai shimicunatami nin: ‘Ashtahuangarin Mandaj Diosca, Josehuanmi carca’ nishpa. Cai shimicunaca Taita Dios Joseta na saquishcata, paita juyaihuan cuidashcatami ricuchin (Génesis 39:21). Imashinami ricupanchi Jehová Diosca paipa sirvijcuna carcelpi cashpapash paicunataca na saquingachu. Ashtahuangarin paicunataca juyaihuan cuidashpami catinga (Romanos 8:38, 39). Shinaca José runaguca pai imashina sintirishcataca tucuitami Taita Diosmanga villashcanga. Shinallata “cushichij Taita Dios” Josetaca tranquilo ali sintirichunmi ayudashcanga (2 Corintios 1:3, 4; Filipenses 4:6, 7). Shinapash Taita Diosca na chaitallaca Josemandaca rurarcachu. Ashtahuangarin Bibliapi nishcashnaca carcelta cuidaj runa Josepi confiachun ayudarca.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-2-S 550
Onán
(Onán shutica shuj shimimandami shamun. Chai shimica “imatapash callarichina; imatapash cambiangapaj ushai” nisha ninmi).
Onán runaca Judá runapa segundo churimi carca. Onanga Judá runa Canaán llactamanda Súa shuti runapaj ushihuan charishca churimi carca (Gé 38:2-4; 1Cr 2:3). Onán runapa rucu huauqui Erca nali runami carca. Chaimi Jehová Diosca Er runata huañuchirca. Er runa huahuacunata na charishpa huañuimandami Judá runaca paipa churi Onandaca canba huauquipa huarmi Tamarhuan cazarai nishpa mandarca. Shinami Onanga matrimonio de cuñado nishcata pactachirca. Shinapash Onán runa shuj huahuaguta Tamar huarmihuan charishpaca paipa miraica na canman carcachu. Chaimi chai huahuaguca Er runapa mirai tucuimanda punda churi japina herenciata japina carca. Cutin Onán runa shuj huahuata Tamar huarmihuan na charishpaca paimi punda churi japina herenciataca japina carca. Shinapash Onán runaca “paipaj huauquipaj huarmipi chayashpapash, paipaj huauquipaj miraicuna ama tiachunmi, alpapilla shutuchijurca”. Cai shimicunaca Onán runa paipa charishcatallata japirijushcataca na nijunllu. ¿Imamandata shina nipanchi? Bibliapica Onán runaca “paipaj huauquipaj huarmipi chayashpapash alpapilla shutuchijurca” ninmi. Shinaca Tamar huarmi ama vijsayu tucuchunmi Onán runaca Tamar “huarmipi chayashpapash alpapilla shutuchijurca”. Imashinami ricupanchi Onán runaca paipa taitata na cazungapaj munashcata, codicioso cashcata, Jehová Dios callarichishca matrimoniotapash na respetashcata ricuchirca. Chaimi Jehová Diosca paitaca huañuchirca. Shinami Onán runapash huahuacunata na charishpa huañurca (Gé 38:6-10; 46:12; Nú 26:19).
w04-S 15/1 30 párrs. 4, 5
Gentecunaca tapunmi
Judá runaguca paipa churi Selahnda Tamar huarmihuan na cazarachun cushpami nalita rurarca. Shinallata Judá runaca shuj huarmihuanmi pacta puñurca. Chai huarmica culquimanda huainayaj huarmi cuendami ricurirca. Judá runa shina rurashpaca, cazarashcacunalla pacta puñuna cashcata Jehová Dios mandashcata na cazushcatami ricuchirca (Génesis 2:24). Judá runa puñushca chai huarmica culquimanda huainayaj huarmica na carcachu. Ashtahuangarin chai huarmica Judá runapa churi Selahhuan cazarana Tamar huarmimi carca. Judá runa chai huarmihuan puñushpaca na cuenta japijtami matrimonio de cuñado nishcata pactachirca. Shinami chai huarmihuanga huahuacunata charirca.
Tamar huarmica huainayashpa purij huarmica na carcachu. Shinallata paipa gemelo huahuacunataca, jaricunahuanlla causaj huarmipaj huahuacunashnaca na rijsi tucurcachu. ¿Imamandata shina nipanchi? Shuj punllaca Belén llactamanda Boaz runaca Moab llactamanda Rut huarmiguhuan cazarashpa matrimonio de cuñado nishcata pactachijurca. Chaipimi Belén llactamanda rucu mandajcunaca Tamar huarmimanda paipa Fares churimanda alicunata nishpa Boaz runagumanga cashna ninajurca: “Cambaj huasi ucu purapash, Fares shuti runapaj huasi ucu purashna mirapachun. Imashnami Tamar huarmi, Judá shuti [runapa] huahuaguta ungurca, chashnallata cai chairalla viñai huarmigumandapash huahuacunata mirachipachun” nishpa (Rut 4:12). Fares shuti runaca Jesuspa punda familiami carca (Mateo 1:1-3; Lucas 3:23-33).
18-24 DE MAYO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | GÉNESIS 40, 41
“Jehová Diosmi Josetaca carcelmanda llujchirca”
w15-S 1/2 14 párrs. 4, 5
“Chai muscui ima canata villanaca, ¿nachu Taita Diospaj?”
Reyman vinota yalichij runaca Josetaca cungarcami. Shinapash Jehová Diosca Josetaca na cungarcachu. Shuj tutapica Taita Diosca faraondaca ishcai muscuicunatami muscuchirca. Primer muscuipica, río Nilo yacumanda ninan vira canchis huarmi huagracuna llujshinajujta, chai jipa nali ricurijuj tullu tullu canchis huarmi huagracunapash llujshinajujtami Faraonga ricurca. Chaipimi nali ricurijuj tullu tullu huagracunaca, juyailla ninan vira canchis huagracunata langanshna tucuchijujta ricurca. Segundo muscuipica, Shuj trigo yuramandalla, grano junda juyailla, canchis trigo caspacuna viñanajujtami muscurca. Chaipa catica, rupajlla huairahuan huaglishpa jupayashca, shuj canchis trigo caspacunami llujshirca. Chai canchis caspa trigo huaglishpa jupayashcacunaca, grano junda canchis racu trigo caspacunatami langanshna tucuchirca. Chashna muscushcamanda cayandi tutamanda paipaj shungupi ninanda llaquilla cashpami Faraonga cashna rurarca, paica, Egiptopi causanajuj tucui yachajcunata, tucuilla alipacha yachajushcacunata cayachunmi cacharca. Paicunamanmi, Faraonga pai muscushcacunata villajurca. Ashtahuangarin chai muscuicuna imata ricuchijta Faraonman villaitaca, pipash na ushanajurcachu (Génesis 41:1-8). Shinaca ¿chai yachajcunaca Faraonba muscuita na tigrachi ushashpachu upalla quidarca? o ¿imatapash yangata nishpachu quidarca? Imapacha pasashcataca na yachapanchichu. Shinapash paicunaca Faraonba muscui imata ricuchijtaca na nita usharcachu. Chaimandami Faraonga paipa muscui imata ricuchijta yachangapaj ninanda munarca.
Chaipimi vinota yalichij runaca Josemanda yuyarin. Chaimi paica Josemanda yuyarishpa nali sintirishpa Faraonmanga ishcai huatacuna huashaman ima pasashcata parlarca. Chaipimi vinota yalichij runaca, shuj jovenmi ñucapa muscuita, tandata ruraj runapa muscuipash imata ricuchijta villarca. Chaica chai joven runagu nishcashnami pactarirca. Faraón shinata uyashpami ñapash Joseta uchalla apamuchun mandarca (Génesis 41:9-13).
w15-S 1/2 14 párr. 7
“Chai muscui ima canata villanaca, ¿nachu Taita Diospaj?”
Jehová Diosca paita tucui shunguhuan cazujcunata, na jariyashcacunatapash ninandami alicachin. Chaimandami Jehová Diosca Faraonba muscuicuna imata ricuchijta yachachun Josetaca ayudarca. Egiptopi causanajuj tucui yachajcuna, alipacha yachajushcacunapash Faraonba muscuicuna imata ricuchijtaca na yachai usharcachu. Cutin José runaguca Faraonba ishcai muscuicuna imata ricuchijta parlai usharcallami. Faraón shina ishcai viajeta muscushcamandami Jehová Diosca chaita pactachinatapacha ricuchijurca. Canchis vira huarmi huagracuna, juyailla trigo caspacunaca, Egipto llactapi 7 huatacunata granocuna ninanda fucunatami ricuchijurca. Shinallata nali ricurijuj, tullu tullu canchis huarmi huagracuna, shinallata huairahuan huaglishpa jupayashca trigopa caspacunaca 7 huatacunata manllanai ninan yarjai tianatami ricuchin. Chashna yarjai huatacuna shamujpimi gentecunaca, Egipto llactapi granocuna ninanda fucushcataca cungashcanga (Génesis 41:25-32).
w15-S 1/2 15 párr. 2
“Chai muscui ima canata villanaca, ¿nachu Taita Diospaj?”
Faraonga paipa nishcacunataca pactachircami. Chaimandami José runagutaca lino puchata ahuashca alipacha ropata churachichun mandarca. Shinallata Faraonga paipa maquimanda surtijasta llujchishpami Josepa maquipi churachirca. Cungapipash oro churajunatami churachirca. Ashtahuanbash Faraonga, Josemanga shuj carretata, Egipto llactata mandachun autoridadtapash curca (Génesis 41:42-44). José runaguca carcelpimi carca. Shinapash na yashcapimi jipamanga Egipto llactapi jatun mandaj Faraonba huasipi carca. Shinallata Joseca, Faraonba cati jatun mandajmi tucurca. Chaipimi Joseca Jehová Diospi tucui shunguhuan confiashpa catina ali cashcata cuenta japishcanga. Taita Diosca José runagu imashina yangamanda ashtaca llaquicunata charishcataca alimi yacharca. Chaimi Taita Diosca José runagu charishca llaquicunata tucuchinata ricurca. Shinapash Taita Diosca, tucui israelitacunata cuidana yuyaihuanmi José runagu charishca tucui llaquicunataca tucuchirca. Chai yuyaimandaca cati temapimi yachajupashun.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w15-S 1/11 9 párrs. 1-3
¿Yachaparcanguichu?
¿Imamandata Joseca Faraonda ricungapaca barbastapash, ajchatapash muchurirca?
Bibliapi Génesis libropica Faraonga, Joseta cayachun cacharca nijunmi. Faraonga huaquin muscuicunata charishcamandami nali sintirijurca. Chaimandami paipa muscuicuna imata ningapaj munashcata yachangapaj munashpa Joseta cayachun cacharca. Joseca chai horasca huaquin huatacunatami carcelpi prezo carca. Faraonga Joseta uchalla ricungapaj munajpipash Joseca Faraonda ricungapaca barbastapash, ajchatapash muchuringaparami rirca (Génesis 39:20-23; 41:1, 14). Génesis librota escribij jari, José runagu barbastapash, ajchatapash muchuringapara rishcamanda parlashpaca, José runagu Egipto llactamanda gentecuna ima costumbrecunata charishcata alipacha yachashcatami ricuchin.
Huaquin llactacunapica pundaca barbasta viñachinaca normalmi carca. Hebreocunapashmi barbastaca viñachinlla carca. Cutin chaimanda parlashpami Comentario exegético y explicativo de la Biblia nishcaca cashna nin, “Egipto llactamanda gentecunallami barbas illaj canataca gushtan carca” nishpa.
¿Chai gentecunaca barbastallachu muchurin carca? Chaimanda parlashpami Biblical Archaeology Review nishca revistaca cashna nin, Egipto llactapi charishca huaquin costumbrecunami pipash Faraonbaman rijushpaca, shuj templo huasiman rijunshnallata arreglarina can nishpa. Shinaca chaimandami Joseca Faraonda ricungapaca umamanda chaquicaman tucui ajchata muchurina carca.
w09-S 15/11 28 párr. 14
Taita Diosta sirvijcunaca ali portaringapami esforzarina capanchi
14 Bibliata escribishca punda tiempocunapica, Taita Diosta sirvijcunaca paicunapa huahuacuna aliguta portarichunmi huasipillata yachachin carca. Por ejemplo, Génesis 22:7pimi Abrahán runagu imashina paipa churi Isaachuan ali, juyaihuan tratarin cashcata ricuita ushapangui. Shinallata José runagu imashina cashcata ricushpami, Josepa taitacuna Joseta ali viñachishcata ricuita ushapanchi. Por ejemplo, José carcelpi cashpaca, carcelpi caj tucuicunatami aliguman, juyaihuan tratan carca (Gén. 40:8, 14). Shinallata Faraonda imashina parlashcata ricushpami, Joseca autoridadta charij gentecunapa ñaupapi imashina portarina cashcata ali yachashcata ricupanchi (Gén. 41:16, 33, 34).
25-31 DE MAYO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | GÉNESIS 42, 43
“Joseca controlarircami”
w15-S 1/5 13 párrs. 5, 6
“¿Ñucaca, Taita Diospaj randichu tiajuni?”
José runaguca ñapashmi paipa huauquicunataca rijsirca. Paipa ñaupapi cungurita ricushpami José runaguca pai joven cajpi Jehová Dios imata muscuchishcata yuyarirca. Shinallata Bibliapica José runagu paipa huauquicunata ricushpa “paicunamanda muscuicunata charishcata” ñapash yuyarishcatami nin. José pai charishca muscuicunapica paipa huauquicuna paipa ñaupapi cungurishcatami ricurca. Chaitami cunanga Joseca pactarijujta ricurca (Génesis 37:2, 5-9; 42:7, 9). Joseca ¿imatata ruranman carca? O ¿paipa huauquicunata ugllangapaj, o shinallata paicunata llaquichingapachu munashcanga?
Ima pasajpipash Joseca pai imata pensashcata, imata sintishcata na yangata musparishpa rurana cashcataca alimi yacharca. Jehová Diosca Jacobpa miraicuna shuj jatun llacta tucuchunmi munarca. Shinaca Josehuan imata pasashcata, paipa huauquicunahuanbash imata pasajtaca Jehová Diosca alimi ricujurca (Génesis 35:11, 12). Shina pasashca jipapash Josepa huauquicuna nalicuna, millai gentecuna cashpa catishpaca ¿imashinashi Taita Diospa munai pactarinman carca? Si José runagu paipa huauquicunata llaquichijpica, paipa huauqui Benjamindapash, paipa taitatapashmi na cuenta japijta llaquichinman carca. Shinallata paipa huauqui Benjaminbash y paipa taitapash talvez shuj jatun llaquipimi cashcanga. Ashtahuangarin Joseca paicuna causashpa catijta o na causashpa catijtaca na yacharcachu. José runaguca paipa huauquicunataca pai pi cashcata na villashpami paipa huauquicuna ciertopacha cambiashcata o na cambiashcata ricungapaj munarca. Shina rurashpami Jehová Dios imata rurachun munashcata yachangapa José runaguca shuyarca.
w15-S 1/5 14 párr. 1
“¿Ñucaca, Taita Diospaj randichu tiajuni?”
José runagu charishca llaquicunataca ñucanchica na chariringachu. Shinapash cunan punllacunapica familia ucupi fiñaicuna tianataca normaltashnami gentecunaca ricun. Shinallata problemacunamanda shicanyarishpa rinatapashmi gentecunaca normaltashna ricun. Shina llaquicunahuan o problemacunahuan cashpaca na aliguta pensarishpami ñapash imatapash ruranchiman. Familia ucupi shina problemacuna ricurijpica Josepa ejemplotami yuyarina capanchi. Shinallata Jehová Dios, ñucanchi imata rurachun munashcata yachangapami esforzarina capanchi (Proverbios 14:12). Ñucanchi familiacunahuan ali llevarina importante cajpipash, Jehová Dioshuan y Jesushuan ali canami ashtahuanbachaca importante can (Mateo 10:37).
w15-S 1/5 14 párr. 2
“¿Ñucaca, Taita Diospaj randichu tiajuni?”
José runaguca paipa huauquicunata ricushcandimi paicuna imata shungu ucupi charishcata yachangapaj, imata ruranata pensarirca. Pundapica José runaguca paipa huauquicunamanga, cangunaca pacalla ricuchun cachamushcacunami canguichi nircami. Shinallata cai shimicunata ningapaj, paicunata shinllita rimangapapashmi José runaguca shuj jarita utilizashpa paipa huauquicunaman imata nishcata intindichijurca. José paicunata shina nijpipash paicunaca, ñucanchica familiataca charinchimi, shinallata huasipimi ñucanchi último huauqui quidaparca nishpami Josemanga ninajurca. Chaita uyashpami Joseca paipa huauqui causajushcata yachashpa shungu ucupica ninanda cushijushcanga. Chaimi Joseca paipa huauquicunaman cashna nirca: “Caita rurashpami, cangunataca ricusha. [...] Cangunaca, caimandaca na llujshi ushanachu canguichi. Ashtahuangarin cangunapaj jipa huauqui caiman shamujpillami llujshinguichi” nishpa. Shinapash huaquin punllacuna jipami paicunapa último huauquita Benjaminda apamuchun nishpa Joseca richun saquirca. Shinapash paicuna tigramunata seguro cangapami Joseca paicunamanda shuj huauquita quidachirca (Génesis 42:9-20).
it-2-S 125 párr. 1
José
Josepa huauquicunaca Joseta huaquin huatacuna huashaman fiñashpa, jatushcamandaca nalitami rurashcanchi nishpami tucui shunguhuan arripintirinajurca. Paicunaca Joseta na rijsishcamandami Josepa ñaupapi shina ninajurca. Arripintirishpa shina ninajujta uyashpami José runaguca shuj ladoman anchurishpa ninanda huacarca. Jipamanga paipa último huauquita apamungacamanmi Joseca Simeonda prezo churachun mandarca (Gé 42:21-24).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-2-S 873 párr. 5
Rubén
Rubén runaguca ali runa cashcatami ricuchirca. Paica paipa huauquicunataca, Josetaca ama huañuchishunchichu, chaipa randica shuj jatun utujupi shitashun nishpami nirca. Shinami jipaman Joseta ayudanata yuyashpa shina rurarca (Gé 37:18-30). Josepa huauquicunaca veinte huatacuna jipami Egipto llactapi carca. Chaipimi paicunataca, cangunaca pacalla ricuchun cachamushcacunapachami canguichi nishpami juchachi tucunajurca. Shina llaquipi cashpami paicunaca Joseta nali tratashcamandami shina llaquita apanajunchi nishpa pensai callarinajurca. Shinapimi Rubenga, Josetaca ama llaquichishunchichu nishpa paipa huauquicunata nishcata yarichirca (Gé 42:9-14, 21, 22). Shinapash Josepa huauquicuna cutin Egipto llactaman rinajujpimi Benjaminda pushangapaj munarca. Shinapash Jacob runaguca paipa churi Benjaminda apachunga na saquircachu. Chaimi Rubenga, ‘cambaj churi [Benjaminda] ñuca na tigrachimujpica, ñucapaj ishcandi churicunata huañuchipanguilla’ nishpa Jacobtaca nirca (Gé 42:37).
w04-S 15/1 29 párr. 1
Génesis libropa valishca yuyaicuna (parte 2)
43:32. Hebreocunahuan micunaca ¿imamandata Egipto llactamanda gentecunapaca millanayai carca? Egipto llactamanda gentecunaca Hebreo gentecunataca talvez na paicunashnalla cajpi, shinallata na paicunashnallata religionda charimandami nalicachishpa ricun cashcanga. Ashtahuangarin Egipto llactamanda gentecunaca, michijcunataca millanayachishpami ricun carca (Génesis 46:34). ¿Imamandata shina nipanchi? Egipto llactamanda gentecunaca michijcunataca yanga gentecunatashnami ricun carca. O denoca Egipto llactapi jihua tucurijujpi, michijcuna paicunapa animalcunaman jihuata mascashpa purishcamandami nalicachishpa ricun cashcanga.