Jesuspa Chaquita Catishpa Causashunchi Yachachishunchi tandanajuipi yachajungapaj hojapa referenciacuna
3-9 DE MAYO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | NÚMEROS 27-29
“Jehová Dioshna tucuicunata igual tratapashunchi”
Jehová Diosca paipajman quimirichunmi munan. Na ñavita ricushpalla agllanllu
14 Picha ñañapuracunaca Moisespajman rishpami tapurca: “¿Imashpata ñucanchi taitapa shutica, churita na charishcamandalla, paipaj familiapuramanda chinganga?”. ‘Ñucanchimanbash [taitapa] alpata chaupishpa carahuayari’ nirca. Shina nijpica ¿imatata Moisesca rurarca? Moisesca nircachu ¿cangunamandaca na imatapash rurai ushanichu? nishpa. Shina ninapa randica Moisesca Jehová ‘Diostami tapurca’ (Núm. 27:2-5). Moisés tapujpica Jehová Diosca nircami: ‘Zelofehadpa ushicunaca, paicuna japinatallatami mañanajun. Paicunapa familiapurapi paicunamanbash alpata chaupishpa cuilla’ nishpa. Ashtahuangarin chai punllamandami Jehová Diosca shuj mushuj leyta churashpa Moisestaca mandarca: ‘Maijambash jari huahuata na charishpa huañujpica, [paipa] charishcacunaca ushipajmi canga’ nishpa (Núm. 27:6-8; Jos. 17:1-6). Chai ley llujshishca punllamandapachami israelita ushicunapash herenciata japi usharca.
Jehová Diosca paipajman quimirichunmi munan. Na ñavita ricushpalla agllanllu
15 Jehová Diosca cai 5 israelita ñañacunatapash ninanda llaquishpami chaishuj israelitacunatashna igual tratarca (Sal. 68:5). Caipi yachajushcashnaca Taita Jehová Diosca tucuicunatami igual tratan. Tucuicunata igual tratashcata ricuchingapaca ¿ima ejemplocunata Bibliapica tian? (1 Sam. 16:1-13; Hech. 10:30-35, 44-48).
Jehová Diosca paipajman quimirichunmi munan. Na ñavita ricushpalla agllanllu
16 ¿Imashinata Jehovapa ejemplota catishun? Imashinami ña yachajuparcanchi, na ñavita ricushpalla agllajcunaca shungu ucumandami tucuicunata igual tratan. Tucuicunami huaquinbica nishcanchi, ñucaca gulpi gentecunatami igual tratani nishpa. Shinapash, ñucanchillata imashina cajtaca nali yachai ushanchichu. Shinaca ñucanchicuna imashina cashcata ali yachangapaca ¿imatata rurana canchi? Jesusta yaripashunchi. Jesusca paihuan ali llevarij amigocunataca tapurcami, gentecunaca “¿maijan yashpashi ricuhuan?” nishpa (Mat. 16:13, 14). Ñucanchipash Jesuspa ejemplota catishpami ñucanchihuan ali llevarij amigotaca tapunalla canchi ¿ñucaca imashinata cani? nishpa. Canga agllashpami gentecunataca ali tratangui nijpica, Jehovatami mañana canchi: Quiquinba ejemplota catishpa, charij cajpi, pobre cajpi, runa cajpi o mishu cajpipash tucuicunata igual tratangapaj ayudahuai nishpa (Mat. 7:7; Col. 3:10, 11).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-2-S 525
Ofrendacuna
Ofrendas líquidas o libaciones. Israelitacuna Jehová Diosman ofrendacunata carashpaca ali vinotapashmi cun carca. Pero chaitaca Jehová Dios carasha nishca alpacunaman yaicushpami, ashtahuanbachaca caran carca (Nú 15:2, 5, 8-10). Chai ashtahuan ali vinotaca altar jahuapimi talin carca (Nú 28:7, 14; Éx 30:9; Nú 15:10huan comparashpa ricupangui).
10-16 DE MAYO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | NÚMEROS 30, 31
“Imagutapash rurasha nishpaca pactachinami canchi”
it-2-S 1213 párr. 1
Voto
Voto nishpaca, ñucanchi propio munaillata imagutapash rurasha nishpa prometishpa pactachinapacha cashcatami ningapaj munan. Pipash paipa propio voluntad caita o chaitami ruragrini nishpa prometishpaca Taita Diospa leypica pactachinapachami can nishpami mandajurca. Chaimandami pipash tucui almahuan imagutapash rurasha nishpa prometishpaca na yangapi churashpa chaitaca pactachinapachami carca. Na pactachishpaca huañuchi tucunami carca (Nú 30:2; Ro 1:31, TNM; 1:32tapash ricupangui). Bibliapica imagutapash rurasha nishpa prometingapaca primeroca aligutami pensarina can nijunmi.
it-2-S 1212
Voto
Pipash Jehová Diosta caita o chaitami ruragrini nishpa prometishpaca pactachinapachami carca. Porque chaica Jehová Diosman shuj promesata rurashcami carca. Israelitacunaca Jehová Diosta sirvinamandami, cai ofrendatami canmanga cugrini o caita o chaitami ruragrini nishpa Jehová Diostaca voluntariamente prometin carca. O huaquinbica Jehová Diosta sirvinamandami normal cosascunamandapash jarcarishallami nishpa Jehová Diostaca voluntariamente prometin carca. Bibliapica imagutapash rurasha nishpa prometinaca shuj juramento cuendami can ninmi (Nú 30:2; Mt 5:33).
w04-S 1/8 27 párr. 3
Números Libropa Valishca Yuyaicuna
30:6-8. Taita Diosta sirvij cusaca, paipa huarmi imatapash rurasha nishpa prometishcataca ¿anulaita ushanllu? Jehová Diosca paipa sirvijcuna rurashca promesataca cada uno paicunapa munai rurashcatami ricun. Por ejemplo, ñucanchi munaimi Jehová Diostaca candallami sirvisha nishpa mañashpa Jehová Diostaca prometishcanchi (Gálatas 6:5). Chaimandami shuj huarmi Jehová Diosta candallami sirvisha nishpa mañashpa prometishcataca cusaca na anulaita ushan. Shinapash huarmica Jehová Diospa mandashcacunapa contra o paipa cusapa contraca na imapash promesataca ruranachu can.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-2-S 26 párr. 3
Jefté
Punda tiempocunapica taitamamacunami paicunapa huahuacunamanda dicidishpa paicunataca tabernáculo carpa huasipi Jehová Diosta sirvichun mandan carca. Por ejemplo, Ana huarmiguca pai nara vijsayu cashpallatami paica Jehová Diostaca, si ñuca shuj jari huahuaguta charinica canda tabernáculo carpa huasipi sirvichunmi cusha nishpa Jehová Diostaca prometirca. Ana huarmigu Jehová Diosman prometishcahuanga paipa cusa Elqanaca de acuerdomi carca. Shinallata Ana huarmigupa churigu Samuel ña jatunllagu cajpi ñana chuchujujpimi tabernáculo carpa huasipi Jehová Diosta sirvichun saquingapaj Anaca rirca. Shinallata shuj animalgutapash Jehová Diosman carangapami apashpa rirca (1Sa 1:11, 22-28; 2:11).
17-23 DE MAYO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | NÚMEROS 32, 33
“Chai llactapi causajcunataca tucuillata llujchishpa cachanguichi”
w10-S 1/8 23
¿Yachaparcanguichu?
Bibliapi, Escrituras Hebreas o Ñaupa Testamentopica casi siempremi loma jahuacunamanda parlan. Chai loma jahuacunaca ¿imata can?
Jehová Diosca israelitacuna Canaán llactaman ña yaicugrinajujpimi paicunataca cashna nirca: “Chaiman yaicushpaca [...] rumita rurashca, yanga dioscunata, jirruta yacuyachishpa imamanbash rijchajta rurashca dioscunataca, tucuillata tucuchinguichi. Lomacunapi tiaj paicunapaj altarcunatapash, tucuillata tucuchinguichi” nishpa (Números 33:52). Chai loma jahuacunaca ¿imapata carca? Chai loma jahuacunataca cananeo gentecunami paicunapa yanga dioscunata adorangapaj utilizan carca. Por ejemplo, chai yanga dioscunata adorangapaca tucui loma jahuacunapi, jatun quiru ucucunapi o na cashpaca shuj pueblopimi chai yanga dioscunata adorangapaj cananeo gentecunaca paicunapa altarcunataca shayachin carca (1 Reyes 14:23; 2 Reyes 17:29; Ezequiel 6:3). Shinallata chai loma jahuacunapimi cananeo gentecunaca paicunapa yanga dioscunata adorangapaj, shinallata paicunapa yanga ritocunata rurangapaj altarcunata, idolocunata, inciensocunata, shuj cosascunatapash utilizan carca.
w08-S 15/2 27 párrs. 5, 6
Israelitacunashnaca na canachu capanchi
Israelitacunashnallatami cunanbipash ñucanchicunaca ashtaca tentaciongunata charinchi. Cunanbi gentecunaca ashtaca cosascunata adorashpami causan. Cunan punllacunapi gentecunaca culquita, famoso gentecunata, gobiernocunata, religiongunata ñaupaman pushaj gentecunata o familiatami Taita Diosta cuenda paicunata ninanda alicachishpa causan. Chaimandami ñucanchipash chaicunamandaca cuidarina capanchi. Si ñucanchi Jehová Diosta na sirvij gentecunahuan amigo tucushpa tandanajushpaca Jehová Diosmandami asha asha caruyashun.
Baal yanga diosta adoraj gentecunaca huainayashpa, nalicunata rurashpami chai diostaca adoran carca. Chai nali ruraicunata alitashna ricushpami huaquin israelitacunaca Baal yanga diosta adoranapi urmarca. Cunanbipashmi Jehová Diosta sirvij huaquingunaca nali ruraicunapi, mapa ruraicunapi urmashca. Por ejemplo, Internetpica ñapashmi pornografía nishca mapa ruraicuna ricurin. Chaicunaman yaicushpa ricujunaca nalichu canman.
it-1-S 410 párr.4
Canaán
‘Josueca, Mandaj Dios Moisesta mandashcataca, shuj shimitallapash na saquishpami’ cananeo gentecunataca tucuchinami canchi nishpa israelitacunataca mandarca (Josué 11:15). Shinapash israelitacunaca Josueta na cazushpami Canaán llactapi tucui nalicunataca na tucuchirca. Israelitacunaca cananeo tucui gentecunata na huañuchishcamandami pandachi tucushpa jipamanga ashtaca israelitacunapash huañurca. Shinapash paicuna cazushca cajpica na shina pasanmanllu carca (Nú 33:55, 56; Jue 2:1-3, 11-23; Sl 106:34-43). Jehová Diosca israelitacunataca aligutapacha advirtishpami paicunata nirca de que si cananeo gentecunahuan chapurishpa, paicunahuan familia tucushpa, paicunapa religionda catishpa, paicunapa costumbrecunata catishpa y paicunapa mapa ruraicunata catishpaca cangunapashmi paicunashnallata llaquichi tucunguichi nishpa Jehová Diosca advirtirca (Éx 23:32, 33; 34:12-17; Le 18:26-30; Dt 7:2-5, 25, 26).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-2-S 238 párr. 2
Alpacuna
Shinallata Bibliapipash cashnami nijurca: “Alpacunataca, cangunapaj familiacuna mashna cashcashnallata, suerteta rurashpa chaupinguichi. Aillupurapi ashtacacuna cajpica, alpatapash ashtacata cunguichi. Ashalla aillu cajpica, ashatallata cunguichi. Maipi suerte urmajpipash, chaipimi alpata japinajunga” nishpa (Nú 33:54). Shinaca imashnami ricupanchi, cada familiaman alpacunata carangapaca suertetami ruran carca. Shinapash si familia ashalla cajpica ashalla alpatami carana carca. Ñacutin jatun, ashtaca familiacuna cajpica ashtaca alpatami carana carca. Chaimandami Judapa familiacuna ashalla cajta ricushpa y cutin Simeonba familiacuna ashtacacuna cajta ricushpa, Judapa urmashca asha alpacunataca Simeonba familiacunaman cararca (Jos 19:9).
24-30 DE MAYO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | NÚMEROS 34-36
“Jehová Diosmi ñucanchi pacajuna pushtushna can”
¿Jehová Diospi pacajunshnachu causanajupanchi?
4 Shuj israelita napash huañuchingapaj munashpata pitapash huañuchijpica paihuanga ¿imata pasana carca? Huañuchishcamandaca paica huañunallatami carca (Gén. 9:5). Shinapash, napash huañuchingapaj munashpata huañuchijtaca, Jehová Diosca llaquishpa perdonachunmi saquin carca. Chaimi huañuchij runaca sucta pacajuna pueblocunaman maijanmanbash pacajungapaj rinalla carca. Shina rurashpallami na huañuchi tucuna carca. Chai pueblomandaca sumo sacerdote huañungacamanmi huañuchij runaca ni maiman na llujshina carca (Núm. 35:15, 28).
¿Jehová Diospi pacajunshnachu causanajupanchi?
6 Shuj israelita napash huañuchingapaj munashpata pitapash huañuchishpaca pacajuna pueblomanmi rina carca. Chai puebloman yaicuna punguman chayashpaca imamanda pacajujushcatami ancianocunaman villana carca. Chaimi ancianocunaca chai pueblopi mingachina carca (Jos. 20:4). Tiempo yalijpica huañuchishca pushtumanllatami huañuchij runataca cachan carca. Chaimi chai llactamanda ancianocunaca chai runahuan imata ruranata ricuna carca (Números 35:24, 25, liingui). Chai llactamanda ancianocuna napash huañuchingapaj munashpatami paica huañuchishca nijpica, pacajuna puebloman richun saquin carca.
¿Jehová Diospi pacajunshnachu causanajupanchi?
13 Huañuchij runa pacajuna pueblopi cajpica paitaca ñana huañuchi ushanachu carca. Jehová Diosca nircami: ‘Chai pueblocunaca pacajungapami canga’ nishpa (Jos. 20:2, 3). Jehová Diosca chai huañuchi runata huañuchishcamanda ishcai viajeta juzgachunga na mandarcachu. Shinallata huañuchij runata randi huañuchingapaj mascaj runataca, pacajuna puebloman yaicushpa huañuchichunga na saquinllu carca. Pacajuna pueblopi cajpi Jehová cuidajuimandami huañuchij runaca nimata na manllana carca. Huañuchij runaca chai pueblo ucupi prezoshnaca na causajurcachu. Paica trabajaita, shujcunata ayudaita, Jehovata sirvishpa cushilla ali causaitapashmi usharca.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w91-S 15/2 13 párr. 13
Jesusca tucui gentecunamandami huañurca
13 Moisesman cushca Leypica, “huañuchij runapash, huañuchi tucunapacha cajpimi, pai ama huañungapaj culquita cungapaj munajpipash, na japina canguichi” nin. Chaimandami Adán y Evaca Jesús huañushcamandaca na beneficiaringa (Números 35:31). Adanga na umachi tucurcachu. Paica, paipa munaimi juchataca rurarca (1 Timoteo 2:14). Adanga juchata rurashpami paipa huahuacunamanbash juchataca yalichirca. Chaimandami Adanba huahuacunaca huañuiman jatushcashna quidashcanchi. Adanga jucha illaj cashpapash Taita Diospa mandashcacunata na cazushcamandami paica huañunapacha carca. Jehová Diosca Adanda perdonashpaca tucuipi justo cashcataca na ricuchijunmanllu. Chaimandami Adanga Jesús huañushcamandaca nimapi na beneficiaringa. Jesús huañushcaca Adanba miraicunata juchamanda salvangapami can (Romanos 5:16).
31 DE MAYO—6 DE JUNIO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | DEUTERONOMIO 1, 2
“Jehová Diosmi juzgan”
w96-S 15/3 23 párr. 1
Jehová Diosca alita ruraj Diosmi can
Pipash shuj jatun juchata rurajpica congregacionmanda ancianocunami paitaca juzgana can (1 Corintios 5:12, 13). Ancianocuna shuj panita, shuj huauquita juzganajushpaca Jehová Dios juchata rurajta llaquishcata ricuchishpami juzgana can. Shinapash na arripintiringapaj munajpica congregacionmandaca expulsanami can. Pero expulsashpaca ancianocunaca llaquichina munaihuanga na expulsanllu. Ashtahuangarin expulsai tucushcacuna arripintirishpa Jehová Diospaman cutin tigrana munaita charichunmi chashna ruran (Ezequiel 18:23huan comparashpa ricupangui). Ancianocunaca Jesús congregacionda ñaupaman pushajushcataca yaipimi can. Chaimandami ancianocunaca tucuita aliguta rurashpa, ‘ninan huairapi pacajunashna cangapaj’ esforzarin (Isaías 32:1, 2, TNM). Shinaca chaimandami anciano huauquicunaca, na ñavita ricushpa, aliguta pensarishpa juzgana can (Deuteronomio 1:16, 17).
w02-S 1/8 9 párr. 4
Jehová Diostaca tucuipimi cazuna capanchi
4 Israelitacunapa tiempopica juezcuna Jehová Diospa mandashcacunata yachashca jahuapash paicunaca na ñavita ricushpalla, na culquimandalla juzgangapami esforzarina carca. Chaimandami Moisesca “imatapash ricushpa alichinapica, na ñavipi ricushpalla alichinachu canguichi. Jatun nishcacunatapash, yangallacunatapash, chashnallatami ali ricushpa alichina canguichi. Pitapash na manllanachu canguichi. Chaita ricushpa alichinaca, Taita Diospajmi” can nishpa mandarca. Caica ricuchinmi israelitacunata juzgaj juezcunaca Jehová Dios mandajpi juzgan cashcata. Chaimandami paicunaca aligutapacha ricushpa juzgangapaj esforzarina carca (Deuteronomio 1:16, 17).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
Jehová Diospa yarichishcacunaca alimi can
9 Israelitacuna ‘manllanai jichushca pambacunapi’ 40 huatacunata purinajujpica Jehová Diosca paicunata imashina cuidanata, maita rinataca na tucui tucuita villarcachu. Jehová Diosca paipi confiashpa paipa mandashcacunata cazuna ali cashcata yachajuchun, chai chaquishca alpa pambacunata Jehová pushajushcata yarichunmi punllaca shuj jatun pilar fuyuta, cutin tutaca ninashna pilar fuyuta churarca (Deut. 1:19; Éx. 40:36-38). Shinami israelitacunaca chai jichushca pambacunapi Jehová Dios paicunata cuidajushcata, maita rinata ricuchijushcatapash intindirca. Ashtahuangarin Jehová Dios cuidajpimi ‘paicunapa churajunacunapash na maucayarca, paicunapa chaquipash na punguirca’ (Neh. 9:19-21).
7-13 DE JUNIO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | DEUTERONOMIO 3, 4
“Jehová Diospa mandashcacunaca aligupachami can”
it-1-S 821 párr. 6
Ali yachaita charina
Pipash Bibliapa mandashcacunata aliguta yachajushpa, chai mandashcacunata causaipi pactachishpaca paita yachachijcunamandapash, mayor gentecunamandapash yali ashtahuan ali yachaitami charinga (Sl 119:99, 100, 130; Lu 2:46, 47huan comparashpa ricupangui). Taita Diospa mandashcacunata, yachachishcacunata cazushpami ali yachaita chari ushanchi. Shinami ali yachajushca caita ushanchi. Chaimandami israelitacuna Jehová Diospa mandashcacunata cazujpica shuj llactamanda gentecunaca, cai gentecunaca ‘alipacha yachajushca, ali yuyaita charijcunapachami can’ nishpa yuyan carca (Dt 4:5-8; Sl 111:7, 8, 10; 1Re 2:3huan comparashpa ricupangui). Ali yachajushca gentecunaca Taita Diospa mandashcacunata pactachinapacha cashcatami cuenta japin. Chaimandami Taita Diospa mandashcacunata pactachingapaj munashpa Taita Diostaca ayudahuai nishpa mañan (Sl 119:169). Shinallata Taita Diospa mandashcacunatapash shungupimi charin. ‘Llulla causaitapash millanayachishpami’ ricun (Mt 13:19-23; Pr 3:3-6; 7:1-4; Sl 119:104).
w99-S 1/11 20 párrs. 6, 7
Na mitsashpa imagutapash carana
Seba llactata mandaj huarmiguca tucuita uyashpa ricushca jipami cashna nirca: “Cambaj ali yachaita cambaj ñaupajpi, punllandi uyaj canda servij cai runacunaca ninanda cushijushcami” nishpa (1 Reyes 10:4-8). Seba huarmiguca Salomonba sirvijcuna Salomonda sirvishpa imapash na faltashpa tranquilo, ali causaita charishcamanda paicuna cushijushcataca na nijurcachu. Ashtahuangarin, Jehová Dios Salomonman cushca ali yachaita uyai ushashcamandami canda sirvijcunaca cushijushcami can nirca. Chai huarmigushnami Jehová Diosta sirvijcunaca Jehová Diosmanda, Jesucristomanda yachajuna munaita charina capanchi.
Shinallata Seba llactata mandaj huarmiguca Salomondaca cashnami nirca: “Canda Mandaj Taita Diosca, alicachi tucushca cachun” nishpa (1 Reyes 10:9). Chai huarmiguca Jehová Dios ayudajushcamandami Salomonga ali yachaita charishcata y ali causaita charishcata cuenta japirca. Punda tiempopica Jehová Diosca israelitacunataca cashnami nishcarca: “Shina pactachishpami shuj gentecunapaj ricuipica, alipacha yachajushcacuna, ali yuyaita charijcuna ricuringuichi. Chai gentecunaca, pactachinajuchun cushca tucui cai shimicunata uyashpami, cashna ninajunga: ‘Cai gentecunaca, alipacha yachajushca, ali yuyaita charijcunapachami. Paicunaca jatun llactapachami’ ninajungami” nishpa (Deuteronomio 4:5-7).
w07-S 1/8 29 párr. 13
Jehová Diospa ñaupapica ¿alichu ricurinchi?
13 Jehová Diosca paita sirvijcunataca ninandami bendician (Santiago 1:17). Jehová Dios israelitacunaman carashca llactapica ‘lechepash, balun mishquipash ashtacapachami tiarca’. Egipto llactapash Jehová Dios carasha nishca alpacuna cuendami carca. Pero Jehová Dios carasha nishca alpacunaca ‘Mandaj Taita Dios cuidajujpimi’ ashtahuan alipacha juyailla ali alpacuna carca. Shinaca Jehová Dios israelitacunata cuidajushcamandami paicunaca ashtaca cosascunata charina carca. Israelitacuna Jehová Diosta cazunajujpica ninanda bendiciai tucushpa, shuj llactacunamandapash yali ashtahuan ali causaitami charirca. Shinaca Jehová Diospa bendiciongunami ñucanchitaca ninanda “charijyachin” (Números 16:13; Deuteronomio 4:5-8; 11:8-15).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w04-S 15/9 25 párr. 6
Deuteronomio Libropa Valishca Yuyaicuna
4:9. Israelitacuna ali causaita charingapaca paicunapa ‘ñavihuanbacha ricushcataca na cunganachu’ carca. Ñucanchica paraíso Alpagupica ñallami causagrinchi. Chaimandami Jehovapa rurashcacunataca yaria causana capanchi. Chaipaca Bibliatami siempre yachajuna capanchi.
14-20 DE JUNIO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | DEUTERONOMIO 5, 6
“Taitamamacunaca Jehová Diosta juyachunmi huahuacunataca yachachina can”
w05-S 15/6 20 párr. 11
Taitamamacuna Jehová Dios mandashcashna familiata cuidapaichi
11 Deuteronomio 6:5manda, 7camanga Jehová Diosca taitamamacunara paita juyashpa cazuna cashcatami mandarca. Taitamamacunaca Bibliata liina, liishcapi pensarinami can. Shina rurashpami paicunaca Jehová Diospa yachachishcacunata, mandashcacunata intindishpa Jehová Diospa mandashcacunataca ashtahuanmi juyanga. Shinami taitamamacunaca Bibliapa yachachishcacunata shungupi charishpa, paicuna cushilla sintirishpa Jehová Diostapash tucui shunguhuan juyashpa paipa huahuacunamanbash aliguta yachachita ushanga (Lucas 6:45).
w07-S 15/5 15 párr. 5
Huahuacuna aliguta yachajushca cachunga ¿imatata rurana cani?
Huahuacunaca uchillagumandapachami taitamamacunata ricushpa imagutapash yachajun. Huahuacunaca taitamamacuna imacunata valichishcata ricushpami chaitallata catin. Taitamamacuna quiquinguna Jehová Diosta juyajtaca huahuacunaca ñapashmi cuenta japinga. Por ejemplo, quiquinguna Bibliaguta liijujta ricushpa, Taita Diospa Gobiernotapash quiquingunapa causaipi en primer lugar churajta ricushpaca chaicuna quiquingunapa importantepacha cashcatami huahuacunaca cuenta japinga (Mateo 6:33). Shinallata tandanajuicunaman, villachinaman na faltashpa rijta ricushpaca Jehová Diosta sirvina quiquingunapa tucuimanda yali ashtahuan importante cashcatami huahuacunaca cuenta japinga (Mateo 28:19, 20; Hebreos 10:24, 25).
w05-S 15/6 21 párr. 14
Taitamamacunaca siempremi huahuacunamanga Jehová Diosmanda yachachijuna can
14 Deuteronomio 6:7pi nishcashnaca taitamamacunaca siempremi Taita Diosmanda paipa huahuacunaman yachachita ushan. Por ejemplo, maimanbash rijushpa, huasipi cashpa o shuj cosasgucunata rurajushpami taitamamacunaca huahuacunamanga Taita Diosmanda yachachina can. Taitamamacunaca paicunapa huahuacunataca “Bibliapica caita o chaitami rurana cangui nijun” nishpa cutin cutinga na tacurijunachu can. Ashtahuangarin aligumanmi huahuacunamanga Taita Diosmandaca yachachina can.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
Jehová Diosca Israel llactapica imatapash alita ruraj, juyaj cashcatami ricuchirca
11 ¿Imatata yachajupanchi? Jehová Diosca gentecuna ricushcatallaca na ricunllu. Ashtahuangarin Jehová Diosca ñucanchi shungu ucupi imata charijtami ali yachan (1 Sam. 16:7). Shinaca Jehová Diosmanga nimata na pacai ushanchichu. Imata pensashcata, imashina sintirishcata, imata rurashcatapash na pacai ushanchichu. Shinapash Jehová Diosca ñucanchicuna alita rurashcata, alita rurashpa catichunbashmi ricujun. Shinallata nali munaita charijta ñucanchillata cuenta japishpa, chai nali munaita saquichunbashmi Jehová Diosca munan (2 Crón. 16:9; Mat. 5:27-30).
21-27 DE JUNIO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | DEUTERONOMIO 7, 8
“Paicunahuanga na familiapura tucunachu canguichi”
w12-S 1/7 29 párr. 2
¿Imamandata Jehová Diosca israelitacunataca cangunapurahuanllatami cazarana canguichi nishpa mandarca?
Diabloca, israelitacuna pandarishpa yanga dioscunata sirvichunmi munarca. Chaitaca Jehová Diosca alimi yacharca. Chaimandami Jehová Diosca israelitacunataca, ñucata na sirvij gentecunahuanga na cazaranachu canguichi nishpa mandarca. Porque si yanga dioscunata sirvij gentecunahuan cazaranguichica, ñucamanda caruyashpami cangunapash yanga dioscunata sirvinguichi nishpa advirtirca. Israelitacuna Jehová Diosta na cazushpa, paicunapa munashcata rurashpaca Jehová Diospa ñaupapi nali ricurishpami contracunapash paicunataca fácil llaquichita ushanman carca. Ashtahuangarin israelitacunamandami Jesusca shamuna carca. Chaimandallatami Jehová Diosca israelitacuna cazuchun munarca. Shinaca razonmi Diabloca israelitacuna yanga dioscunata sirvij gentecunahuan cazarachun munarca.
¿‘Jesuspi crijcunahuanlla’ cazaraita usharinllu?
Jehová Diosca ñucanchicunapa ima ali cashcata yachashpami, ‘Jesuspi crijcunahuanlla’ cazarachun mandan. Paica ñucanchicuna cushilla causachunmi munan. Llaquicunapi urmachunga na munanllu. Nehemiaspa punllacunapica, ashtaca judiocunaca Jehovata na sirvij huarmicunahuanmi cazararca. Chaimandami, Nehemiasca chai judiocunata ayudangapaj munashpa rey Salomón ima pasashcata yarichingapaj cashna nirca: Jehová Dios Salomonda juyajpipash, ‘shuj llactamanda huarmicunami paitaca juchata rurachirca’ nishpa (Neh. 13:23-26). Jehová Diosca ali causachun munashpami, paita sirvijpuralla cazarachun mandan (Sal. 19:7-10; Is. 48:17, 18). ¿Nachu Jehová ñucanchita juyaimanda consejajpica ninanda agradicinchi? Cazushpami Jehová Dioslla ñucanchipa ima ali cashcata, ima nali cashcata nina derechota charishcata ricuchinchi (Prov. 1:5).
Cai tucurimui punllacunapi ali amigocunata mascashunchi
12 Cazarana munaita charishpaca pihuan cazaranataca ali alimi ricuna can. Bibliapica ninmi: ‘Na crijcunahuanga na yugurinshna tandanajunachu canguichi. ¿[Alita] ruranahuan nalita ruranahuanga tandanajunllu? Shinallata ¿michapash yana yana tutahuanga tandanajunllu?’ nishpa (2 Cor. 6:14). Testigo de Jehovacunataca, Jesusta catijcunahuanllami cazarana can nishpami Bibliapica mandan. Chaimandami cazaragrijushpaca Jehovata ali sirvij huarmihuan o jarihuan cazarana can (1 Cor. 7:39). Cai consejota cazushpallami ishcandillata Jehová Diosta ali sirvita ushanga.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w04-S 1/2 13 párr. 4
Jehová Diosca siempremi ñucanchi minishtishcaguta caran
4 Moisesca israelitacunataca cashnami nirca: “[Taita Diosca], chai pambapica yarjaihuan llaquichishca jipapash, micushpa shinlli tucuchunmi, maná shuti micunata cararca. Cangunapash, cangunapaj ñaupa taitacunapash na rijsishca micunatami cararca. Chaitaca, runaca na micunahuanlla causana cajta, ashtahuangarin Mandaj Dios rimashca shimicunahuan causana cajta yachachingapajmi, shina cararca” nishpa (Deuteronomio 8:3). Jehová Diosca israelitacunaman maná nishca micunaguta carashpaca paicunata cuidajushcata, shinallata paimanda israelitacunaman yachachijushcatami ricuchirca. Israelitacunaca maná nishca micunagutaca ‘llujshishpami, shuj punlla micuna pactanatalla pallana’ carca. Pero si yapallata pallashpaca ashnai callarishpami jurucunapash tiarin carca (Éxodo 16:4, 20). Pero israelitacunaca sucta punllapica chai punlla micuna valiguta, y sábado punllapa micuna valigutami pallana carca (Éxodo 16:5, 23, 24). Shinaca, caimandaca ¿imatata yachajupanchi? Caimandaca israelitacuna Jehová Diosta tucuipi cazuna cashcata, shinallata na micunahuanlla causana cashcata, ashtahuangarin ‘Mandaj Dios rimashca shimihuan causana cashcatami’ yachajupanchi.
28 DE JUNIO—4 DE JULIO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | DEUTERONOMIO 9, 10
“Taita Diosca ¿imatata cangunataca mañan?”
w09-S 1/10 10 párrs. 3, 4
Jehová Diosca ¿imata rurachunda mañan?
Deuteronomio 10:12pica Moisesca cashnami nirca: ‘Taita Diosta manllaichi’ nishpa. Moisesca, Taita Diosta manllana nishpaca Taita Diosta manllaimandalla cazunataca na nijurcachu. Ashtahuangarin Taita Diosta shuj sano manllaihuan, Taita Diosta respetashpa, Taita Diospa mandashcacunata tucui shunguhuan cazuna cashcatami nijurca. Shina shuj sano manllaita charishpaca Taita Diostaca imagutapash rurashpaca na llaquiyachishunllu.
Moisesca, Deuteronomio 10:12pica Taita Diosta imashna sirvinatami nirca. Chaimi ‘Mandaj Taita Diosta tucui shunguhuan, tucui almahuan juyashpa, sirvishpa causachun’ mandarca. Shinaca Taita Diostaca juyaimandami cazuna capanchi. Shinapash Taita Diosta juyani nishpallaca na quidanachu capanchi. Ashtahuangarin ruraicunahuanmi paita juyashcataca ricuchina canchi. Shinaca Jehová Diosta de verdad juyashpaca paita cushichina munaihuanmi alita rurangapaj esforzarishun (Proverbios 27:11).
w09-S 1/10 10 párr. 6
Jehová Diosca ¿imata rurachunda mañan?
Taita Diosta cazushpaca ñucanchillatami ali causashun. Chaimandami Moisesca Deuteronomio 10:13pica cashna nirca: “Mandaj Dios mandashcacunata, pactachinajuchun cushca shimicunata pactachishpa causachunmi mañan. Chaicunataca, canguna tucuipi ali llujshichunmi cunan yachachijuni” nishpa. Taita Diosca ‘juyaj’ Dios caimandami ñucanchipa alipallata imagutapash rurachun mandan (1 Juan 4:8; Isaías 48:17). Jehová Diospa tucui nishcacunata cazushpaca ñucanchillatami cunan punllapi, shinallata shamuj punllacunapipash cushilla, ali causashun. Ashtahuangarin Taita Diospa Gobierno cai Alpata mandajujpica ashtaca bendiciongunatami chasquishun.
cl-S 16 párr. 2
¿Jehová Diospa amigo tucuita ushapanchichu?
2 Punda tiempopica Abrahán runagutami Jehová Diosca paica ñuca amigomi can nishpa nirca (Isaías 41:8). Jehová Diosca, Abrahán runagu paipi tucui shunguhuan ‘crishcamandami’ paitaca ninanda juyarca (Santiago 2:23). Cunan punllacunapipashmi Jehová Diosca paita tucui shunguhuan juyashpa sirvijcunataca juyaihuan ricun (Deuteronomio 10:15). Bibliapica: “Taita Diospajman quimirichi. Shina quimirijpica, paipash cangunapajman quimiringami” ninmi. Shinaca Taita Diosca paipaman quimirichunmi ñucanchicunataca animajun (Santiago 4:8).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-1-S 133
Anaquim
Canaán llactapica Anac shuti runapa familiaca manllanai jatun runacunami causarca. Canaán alpataca 12 hebreo jaricunami chapangapaj rirca. Chaipimi primera vez Anaq shuti runapa miraicunataca ricurca. Anac shuti runapa ashtahuan rijsishca churicunaca Ahimán, Sesai, Talmai shuti runacunami carca. Paicunaca Hebrón llactapimi causanajurca (Nú 13:22). Shinapash Canaán llactata chapangapaj rishca 12 hebreo jaricunamanda 10 jaricunaca, Canaán llactapica nefilim nishca jatun runacunatami ricurcanchi nishpami chaishuj israelitacunataca villanajurca. Chaimandami paicunahuan ricushpaca ñucanchicunaca ‘langosta jurucunashnami canchi’ ninajurca (Nú 13:28-33; Dt 1:28).