Jesuspa Chaquita Catishpa Causashunchi Yachachishunchi tandanajuipi yachajungapaj hojapa referenciacuna
7-13 DE MARZO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | 1 SAMUEL 12, 13
“Orgulloso canaca llaquimanmi apan”
w00-S 1/8 13 párr. 17
Orgulloso canaca llaquimanmi apan
17 Jehová Diosca ñucanchicuna shungu ucupi imata pensajujta, imata yuyajujtaca alimi yachan (1 Samuel 16:7). Jehová Diosca rey Saulpa shungupica imapash nali munaicunata, yuyaicunatami ricushcanga. Jehová Diosca rey Saúl orgulloso cashcatami ricushcanga. Talvez rey Saulca rucu rucu profetataca ¿imapata shuyajushayari? nishpami Jehová Diosmanga sacrificiocunata rupachishpa paillata cararca. O profeta Samuelca yapatami parajun yashpami rey Saulca Samuel runagu ruranataca paira rurarca. Shinami Jehová Dios cushca instrucciongunatapash na cazushpa paipa munaita rurarca.
w07-S 15/6 27 párr. 8
Jehová Diosca paita cazujcunataca ninandami bendician
8 Profeta Samuel na ucha shamujta ricushpa, shinallata, gulpi israelitacunapash caiman chaiman rinajujta ricushpami rey Saulca ‘Diosman animalta cushpa tucuillata rupachinatapash, Dioshuan ali cangapaj caranacunatapash apamuichi nishpa paillata Diosman cushpa tucuillata rupachijurca’. Shina rurajta ricushpami Jehová Diosca rey Saultaca ninanda culirarca. Profeta Samuel tigramujpimi rey Saulca, can na ucha tigramujpimi Jehová Diosman sacrificiocunata rupachishpa cararcani. Chaitaca Jehová Diospa favorta charingapami shina rurarcani nishpami imapash pretextocunata nijurca. Rey Saulpaca Jehová Diospa mandashcata cazunapa randica, sacrificiocunata rupachinami ashtahuan importante carca. Chaimandami profeta Samuelca rey Saultaca: “Canga, juizu illanshnamari rurashcangui [...]. Canda Mandaj Taita Dios mandashcatami, na cazushcangui” nircami. Shinaca na cazushcamandami Jehová Diosca rey Saultaca israelitacunata mandachunga ñana munarca (1 Samuel 10:8; 13:5-13).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w11-S 15/7 13 párr. 15
Jehová Diosta cazushunchi
15 Israelitacunaca paicunapuramanda shuj reyta charingapami munarca. Paicunaca chai reymi Jehová Diostapash yali ayudai ushanga yashpami talvez shuj reyta charingapaj munashcanga. Shina cashcamandami israelitacunaca Diablopa trampacunapica fácil urmaita ushana carca. Por ejemplo, israelitacunata jatun mandajcunaca facilmi paicunataca idolocunata adorachita ushanman carca. Santocunata adoraj gentecunaca, chai santocuna Taita Diostapash yali gentecunata ayudai ushashcatami pensan. Shinapash Jehová Diosmi tucuita rurarca. Chaimi apóstol Pabloca cashna nirca, “cai pachapi tiaj yanga dioscunaca, imallapash na canllu” nishpa (1 Cor. 8:4). Shinaca maquihuan rurashca, na imatapash ruraita ushaj yanga idolocunata adoranaca yangami can. Porque paicunaca ni ricuitapash ni uyaitapash ni parlaitapash na ushanllu. Ashtahuangarin ayudaitapash na ushanllu. Chaimandami paicunata adorajunaca yangami can (Sal. 115:4-8).
14-20 DE MARZO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | 1 SAMUEL 14, 15
‘Cazunami animalcunata Jehová Diosman cushpa huañuchinatapash ashtahuan yali alipacha’
w07-S 15/6 26 párr. 4
Jehová Diosca paita cazuchunmi munan
4 Jehová Dios tucuita rurashcamandami cai mundopi tiashca tucui cosascunaca paipallata can. Shinapash ¿Jehová Diosmanga imagutapash carai ushanchichu? Ari, Jehovata cazushpami paiman imagutapash carajuj cuenda canchi. Gentecuna llaquipi cashpaca Taita Diostaca na cazungachu nishpami Diabloca juchachishca. Chaimi Jehovata cazushpaca Diablopa nishcacuna na cierto cashcata ricuchishun. Chaita ruranaca jatun bendicionmi can.
it-2-S 513 párr. 5
Cazuna
Jehová Diosta na cazunaca, paipi na crishcata na confiashcata, paipi y paipa nishcacunapipash feta na charishcatami ricuchin. Shinaca pipash Jehová Diosta na cazushpaca, brujurishpa juchata ruranshnallatami can, o na cashpaca imapash idolocunata adorajuj cuendami can (1Sa 15:23taca Ro 6:16huan comparashpa ricupangui). Taita Diospa palabra cierto cajta crishpapash pero na cazushpaca paicunallatami engañarinajun. Chaimi paicunaca imapash bendiciondaca na chasquingachu (Snt 1:22-25). Jesuspashmi Taita Diospa nishcacunata na tucui shunguhuan pactachijcunaca Taita Diospa Reinota o Gobiernotaca na chasquingachu nishpa yachachirca (Mt 7:15-23).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-1-S 517 párr. 1
Llaquina
Jehová Dios na munashca cosascunata llaquinaca ñucanchipallatami malo can. Por ejemplo, Jehová Diosca rey Saultaca amalequita gentecunata, tucui cosascunatapash tucuchichunmi mandarca. Shinapash rey Saulca Jehová Diostaca na cazurcachu. Chaimi Jehová Diosca Saúl rey cashpa catichunga ñana munarca (1Sa 15:2-24). Taita Diosta tucui shunguhuan cazushpa, y paipa munaita primer lugarpi churashpaca Saúl runashnaca na pandarishunllu. Shinami Jehová Diospa ñaupapica ali ricurishpa catishun.
21-27 DE MARZO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | 1 SAMUEL 16, 17
“Jatun macanajuica, Mandaj Diospajmi”
wp16.5-S 11 párrs. 2, 3
“Jatun macanajuica, Mandaj Diospami”
Davidca imashina shuj leonda y shuj osota huañuchishcatami rey Saulmanga parlarca. Davidca: “Mandaj Diosca, leonbaj maquimandapash, osopaj maquimandapashmi quishpichihuarca. Paillatami, cai filisteopaj maquimandapash quishpichihuanga nircami”.
Davidca Taita Dios imashina paita ayudashcata ricushpami, Taita Dios imashina cajtaca ali yacharca. Shinallata Taita Dios paipa tucui nishcacunata pactachij cashcatapashmi ali yacharca.
wp16.5-S 11 párrs. 8, 9
“Jatun macanajuica, Mandaj Diospajmi”
Gentecunapa armacuna, espadacuna Jehová Diospa nima na cashcataca Davidca alimi yacharca. Jehová Diosta nali shimicunahuan Goliat rimashcamandami Jehová Diosca Goliattaca huañuchigrijurca. Chaimandami Davidca cashna nirca: “Cai jatun macanajuica, Mandaj Diospajmi” can nishpa (1 Samuel 17:45-47).
Davidca Goliat tucuicunata yali jatun cashcataca, paipa espadapash jatun cashcataca alimi yacharca. Shinapash Davidca nimata na manllarcachu. Paica Saulshna y paipa soldadocunashnaca na manllarcachu. Ashtahuangarin Jehová Dioshuan Goliatta ricujpica nima na cashcatami Davidca cuenta japirca. Goliat casi 3 metros jatun cajpipash Jehová Dioshuan ricushpaca nima na carcachu. Porque Jehová Diosca tucuicunata yali ashtaca ushaitami charin.
wp16.5-S 12 párr. 4
“Jatun macanajuica, Mandaj Diospajmi”
Cunan tiempocunapica Jehová Diosta sirvijcunaca na guerracunapica participanchichu. Shinapash, rey Davidpa ejemplotami catina capanchi. Davidca Jehová Diospica shinlli fetami charirca. Talvez cunanbica jatun problemacunata o llaquicunatami chimbapuranajushun. Pero Jehová Diosca tucui ushaita charij Diosmi can. Chaimi paipaca imapash jatun problemacunaca na tianllu. David cuenda Jehová Diosta sirvishpa, paipi confiashpaca tucui llaquicunatami chimbapuraita ushashun.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w05-S 15/3 pág. 23 párr. 7
Primero de Samuel libropa valishca yuyaicuna
16:14. ¿Ima nali espiritushi Saultaca llaquichijurca? Cai versopica Saulpa shungupi nali yuyaicunata nali munaicunatami nali espíritu nin. Jehová Diospa espíritu santo Saulta ñana ayudajujpimi Saultaca paipa nali munaicunallata vincirca. Saulpa shungupi nali munaicuna ama mirachun Jehová na jarcashcamandami cai versopica Taita Diosmanda nali espiritumi llaquichirca nin.
28 DE MARZO-3 DE ABRIL
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | 1 SAMUEL 18, 19
“Humilde canataca nunca na saquinachu capanchi”
w04-S 1/4 15 párr. 4
Ima cambiocuna tiajpipash Jehová Diospi confiapashunchi
4 David runaguca tucui Israel llactapimi famoso tucurca. Davidca rey Saulman musicacunata tocangapaj, paita sirvingapami cayai tucurca. Shinallata Davidmi Goliat runataca huañuchirca. Tiempohuanga Davidca israelita soldadocunapa jefe cashpami filisteocunataca misharca. Chaicunamandami israelitacunaca Davidta juyashpa alicachishpa candanajurca (1 Samuel 16:18; 17:23, 24, 45-51; 18:5-7).
Jehovata sirvijcunaca cai mundopi gentecunahuanga diferentemi can
6 Huaquin gentecunaca juyaillagu caimanda, imapash instrumentocunata ali tucaimanda, rijsishca caimanda, shuj cosascunamandapashmi jariyashca tigran. Rey Davidca juyaillagu, instrumentocunata ali tucaj, rijsishca cashpapash paica na jariyashca carcachu. Por ejemplo, David Goliatta huañuchijpica rey Saulca paipa ushihuan cazarai ushanguimi nirca. Shina nijpipash Davidca cashnami tigrachirca: “Jatun mandajpaj masha tucungapaca, ¿ñucaca pita cani? ¿Na cashpaca, ñuca causaipash, ñuca taitapaj familiapash, Israel purapica imata capan?” nishpa (1 Sam. 18:18). David ama jatun tucushca cachunga ¿imata ayudarca? Davidca alimi yacharca, Jehová Dios humilde caimanda paiman ali cualidadcunata, privilegiocunatapash cushcata. Shinallata tucuita rurachunbash Jehová Dios ayudajushcata (Sal. 113:5-8). Tucuita Jehová Dios cushcatami Davidca ali intindirca (1 Corintios 4:7ta ricupangui).
7 Ñucanchipash ama jatun tucungapaj Davidpa ejemplota catingapaj esforzaripashunchi. Jehová Diosmi cai tucuilla alpamanda ashtahuan Jatun Mandaj Taita Dios can. Shinapash Jehová Diosca na jatun tucushca Dios canllu (Sal. 18:35, NM). Jehovata sirvijcunaca cai consejota cazungapaj munapanchi: “Cangunataca, mushujta churachinshnami tucui shunguhuan pitapash llaquishpa, juyashpa, ali shunguhuan na jariyashpa, pihuambash aligutapacha causana canguichi” nishpa (Col. 3:12). Gentecuna “juyaita charishpaca, na ñucami ashtahuan ali cani ninllu, na jariyanllu” (1 Cor. 13:4). Na Testigo cusa paipa huarmigu ‘cazujujta ricushpami, Diospaj Shimita na villajpillata crij tucunga’. Shinallatami Jehová Diosta sirvijcuna na jatun tucushca cajta ricushpami, huaquin gentecunaca Jehová Diosta rijsingapaj munanga (1 Ped. 3:1).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
it-2-S 727 párr. 1
Profeta
Profetacunataca Jehová Diosmi paipa espíritu santohuan agllan carca. Bibliapi nishcashnaca Jehová Diosmi paipa espíritu santota cushpa profetacunataca imata ruranata, imata ninata ricuchin carca (Eze 11:4, 5; Miq 3:8). Huaquinbica profetacunaca manllarina jatun cosascunatami rurashcanga. Shinallata paicunapa comportamientopash huaquinbica shujpachami carianga. Talvez chaimandami Bibliapica huaquingunataca profetashnami portarirca nin (1Sa 10:6-11; 19:20-24; Jer 29:24-32taca Hch 2:4, 12-17; 6:15; 7:55huan comparashpa ricupangui). Shuj punllaca Davidta llaquichingapaj catiriajujpimi Saulca profetashna portarishpa paipaj churajunacunatapash llujchirishpa tucui punlla, tucui tuta lluchulla purijurca. Saúl shina cajpimi Davidca pacajushpa rirca (1Sa 19:18-20:1, TNM). Caihuanga profetacuna ashalla ropahuanlla purin cashcataca na ningapaj munanllu. Bibliapica ishcai viajetallami profetacuna ashalla ropahuan purishcata ricuchin. Chai viajecunapica Jehová Dios ima nishcacunata villangapami shina rurarca (Isa 20:2-4; Miq 1:8-11). Shinapash Bibliapica Saúl imamandapacha ashalla ropahuan purishcataca na villanllu.
4-10 DE ABRIL
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | 1 SAMUEL 20-22
“Shuj ali amigo cangapaca ¿imatata rurana capanchi?”
Cunanmandallata ali amigocunata charipashunchi
18 Cunanbipash huauquipanicunaca shuj shuj llaquicunatami charishpa catin. Por ejemplo, ashtaca huauquipanicunaca terremotocuna, guerracuna tiajpi o shuj shuj llaquicunatami aguantashpa catina tucushca. Shina llaqui apashca huauquipanicunata ñucanchi huasicunapi mingachishpa, culquiguta cachashpa ayudapashunchi. Shinallata tucuicunallatami paicunamanda Jehovata mañaita ushapanchi. Shinapash shuj huauqui o shuj pani llaquilla cajta yachashpaca ¿imatata rurai ushapanchi? Paicunahuan parlangapaj, paicuna imashina sintirishcata parlajpi ali uyangapaj, Bibliamanda shuj textota ricuchishpa ayudangapaj tiempoguta llujchipashunchi. Shina rurajpica cushilla sintirichunmi ayudaita ushapanchi (Is. 50:4). Ashtahuanbacha ñucanchi ali amigocuna minishtijujpipacha igual canaca minishtirishcapachami can (Proverbios 17:17, liingui).
w08-S 15/2 8 párr. 7
Jehová Diosta cazushpa causapashunchi
7 Jehová Diosca ali amigocuna cachunmi munan (Pro. 17:17). Rey Saulpa churi Jonatanga Davidhuanga alipachami llevarin carca. Rey Saúl Davidta huañuchingapaj munajpica Jonatanmi Davidmanga ñuca taitami canda huañuchingapaj munan nishpa villarca. Pacajushpa rishca jipapash ishcandimi cutin tuparishpa ayudaringapaj trato quedarca. Jonatanga paipa causaita peligropi churashpapash Davidtaca difindircami. Jipamanga cutinmi ishcandi tandanajushpa animarirca (1 Sam. 20:24-41).
w09-S 15/10 19 párr. 11
Cai nali mundopi causajushpapash ali amigocuna cashunchi
11 Llaquicunapi cajpipash ayudashpa catipashunchi. Saulca paipa churi Jonatán rey tucuchunmi munarca. Shinapash Jehová Diosca Davidtami rey cachun agllarca. Jonatanga paipa taitashna envidiosoca na carcachu. Chaimandami Jonatanga na rey canata yachashpapash Davidtaca na colerarcachu. Shinallata Saúl Davidmanda imapash llullacunata nijujpipash Jonatanga Davidpica confiashpami catirca (1 Sam. 20:24-34). Congregacionbi pipash imapash responsabilidadta chasquijpica ¿Jonatanshnallatachu paicunamandaca cushijunchi? Llaquicunahuan cajpica ¿ayudanchichu? Huauquipanicunamanda huasha rimanajujpica ¿ñapashchu crinchilla o difinditachu difindinchi?
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
w05-S 15/3 24 párr. 4
Primero de Samuel libropa valishca yuyaicuna
21:12, 13. Jehová Diosca imapash llaquicunahuan cashpaca, aliguta pensarishpa imatapash rurachunmi munan. Y chaipami Jehová Diosca Bibliaguta y shinallata congregacionbi huauqui ancianocunatapash cushca (Proverbios 1:4).
18-24 DE ABRIL
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | 1 SAMUEL 23, 24
“Jehová Dios ayudanata shuyapashunchi”
w04-S 1/4 16 párr. 8
Ima cambiocuna tiajpipash Jehová Diospi confiapashunchi
8 Davidca Saulmandaca na vengarircachu. Jehová Diospi tucui shungu confiaimandami tucuita Jehová Diospa maquipi saquirca. Chaimi shuj viajeca Davidca Saultaca cashna nirca: “Candapash, ñucatapash Mandaj Diosllata ricuchun. Ñucata can llaquichishcamandaca, Mandaj Diosllata candapash llaquichishca cachun. Ashtahuangarin ñuca maquihuanga, na candaca llaquichishachu” nircami (1 Samuel 24:12). Saúl paita llaquichingapaj munajpipash Davidca na chashnallata tigrachircachu. Ashtahuangarin paitaca respetashpami catirca. Chaimandami Davidca tucuita Jehová Diospa maquipi saquirca (1 Samuel 25:32-34; 26:10, 11).
w04-S 1/6 22 párrs. 5, 6
Jehová Diostaca tucui tiempopimi cazuna capanchi
Imapash llaquicunata charishpaca chaicunamanda salvaringapaj nishpallaca na imapash nalicunataca ruranachu canchi. Chaipa randica Jehová Diospimi confiana capanchi. Chaimandallata parlashpami discípulo Santiagoca cashna nirca: “Na ñapash fiñarishpa causanami, tucuita aligutapacha yachachijun. Shina causashpami ima pandatapash na rurashpa, alipacha crij, imagupash na illajpi, tucuita charinguichi” nircami (Santiago 1:4). Por ejemplo, Josepash Davidpashmi llaquicunata aguantanamanda alipacha ejemplo can. Porque paicunaca ima situaciongunapi cashpapash tucuitami Jehová Diospa maquipi saquishpa, Jehová Dios mandashcashna alita rurangapaj esforzarishpa Jehová Diospi confiashcata ricuchirca. Chaimandami Jehová Diosca paicunataca ninanda bendiciarca.
Talvez ñucanchipapashmi llaquicunapi caimandaca Jehová Diospa mandashcacunata cazunaca shinlli ricurita ushan. Por ejemplo, ¿ali cusata o ali huarmita nara tarimandachu llaquilla sintiripangui? Shina cashpapash Jehová Diosta cazushpami catina capangui. Jehová Diosca crijpuracunallami cazarana canguichi nishpami mandashca. Shinaca na crijhuan cazarana oportunidad ricurijpica, uchalla caruyashpami Jehová Diospa nishcata cazuna capanchi (1 Corintios 7:39). O de pronto ¿matrimoniopichu imapash problemata charipanguichi? Shina cashpaca cai mundopa consejocunata na catishpami, Jehová Diospa nishcacunata pactachingapaj esforzarina capanguichi (Malaquías 2:16; Efesios 5:21-33). ¿Culqui faltajlla caimandachu, quiquinba familiata mantininaca shinlli ricurin? Shina cashpaca, culquita ashtahuan ganangapaj munaimandallaca imapash pugllaicunapi o imapash ilegal cosascunapica na satirinachu capanchi. Chaipa randica Jehová Dios ayudanapimi confiashpa catina capanchi (Salmo 37:25; Hebreos 13:18). Llaquicunapi cashpapash alita rurangapaj esforzarishunchi. Shina esforzarijpimi Jehová Diosca ñucanchitaca bendicianga. Y shinallata imata ruranatapash ricuchinga (Miqueas 7:7).
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
Jehová carasha nishcata japinataca imapash ama jarcachun
11 Shungumanda juyashpa, llaquishpaca pitapash na envidiashpa ricushunllu. Bibliapica ninmi: ‘Juyaita charishpaca llaquita apanllami, shujcuna imata charijtapash ñucapa cashcanman yashpaca na ricunllu’ nishpa (1 Cor. 13:4). Envidiana munai ñucanchi shungupi ama mirachunga, Jehová Dios pensashcashnami ñucanchipash pensangapaj esforzarina capanchi. Shinallata tucui huauquipanicunahuan congregacionbi shujllashna cashcatami ali intindina capanchi. Chaita intindinami shujcuna imashina sintirishcatapash intindichun ayudanga. Bibliapica ninmi: “Shinallata shuj alicachi tucujpica, tucuillami paihuan cushijun” nishpa (1 Cor. 12:16-18, 26). Shujcuna privilegiocunata chasquijpica na envidiashpa ricujunachu capanchi. Rey Saulpa churi Jonatanda yaripashunchi. Jonatanba randi Davidta rey cachun Jehová Dios agllajpipash, Jonatanga Davidtaca na envidiarcachu. Envidianapa randica, Jonatanga Davidta juyaihuan llaquishpa animashpa catirca (1 Sam. 23:16-18). ¿Jonatanba ejemplota cati ushapanchichu?
25 DE ABRIL-1 DE MAYO
BIBLIAPA VALISHCA YUYAICUNA | 1 SAMUEL 25, 26
“¿Quiquinga ima yuyashcatachu ñapash rurangapaj munapangui?”
ia-S 78 párrs. 10-12
Shuj ali huarmigumi carca
10 Davidpa soldadocunaca ¿imashinata Nabalpa llamacunata michijcunataca tratarca? Paicunaca llamacunataca shuhuanmanllami carca. Shinapash na shuhuarcachu, ashtahuangarin llamacunata cuidashpami shuhuacunamandapash cuidarca (1 Samuel 25:15, 16, liingui).
11 Desiertopi caimandami paipa soldadocunaman micunata caranaca Davidpaca shinlli cashcanga. Chaimandami Davidca 10 soldadocunata Nabalpaman cachashpa imagutapash carahuai nishpa mañachun cacharca. Davidca llamacunata milmata rutuna horastami soldadocunataca Nabalpaman cacharca. Llamacunata milmata rutuna horascunaca cushijuimandami gentecunaca jatun micunacunata ruran carca. Davidca paipa soldadocunataca Nabaltaca aliguman, respetohuan tratachunmi cacharca. Nabalca Davidpaca ashtahuan yali mayormi carianga. Chaimandami Davidca Nabaltaca respetohuan tratarca. David shina rurajpipash Nabalca ¿imatata rurarca? (1 Sam. 25:5-8).
12 Paica ninanda colerashpami Davidpa soldadocunataca ninanda caparishpa butarca, micunagutapash na carashpa paicunataca plituitara pliturca. Shinallata Davidmandapash burlarishpami nalicunata rimarca.
ia-S 80 párr. 18
Shuj ali huarmigumi carca
18 Abigaíl shuti huarmiguca paipa cusa Nabal nalita rurashcamandami Davidhuanga ninanda disculparin. Shinallata ñuca cusaca nali runa cashcamandallatami Nabal shutitapash charin nishpa disculparin. Shina disculparishpaca Davidpash Nabal runashnallata nalita ruragrijushcata cuenta japichunmi shina nin. Shinallata David runagu Jehová Diospa ayudata charishcatami Abigaíl huarmiguca ricuchin. Chaimandallatami Abigaíl huarmiguca Davidtaca, quiquindaca “israelcunata mandachunmi” Jehová Diosca churanga nishpa nin. Shinallata ama yangaca pitapash huañuchishpa Taita Diospa ñaupapica nalica na ricurinachu cangui nishpa Davidtaca nin (1 Samuel 25:24-31, liingui). Abigaíl huarmiguca aligutapacha pensarishpami parlarca.
Bibliapa Valishca Yuyaicunata Mascashunchi
ia-S 80 párr. 16
Shuj ali huarmigumi carca
16 ¿Abigaíl huarmiguca paipa cusa Nabaltaca respetanllu carca? David Jehová Diospa agllashca runa cajpipash shuj viajeca Nabal runaca Davidtaca nali tratarca. Chaimandami Davidca paipa soldadocunandi Nabal runata y paipa tucui sirvijcunata huañuchingapaj rirca. Chaipimi Abigaíl huarmiguca paipa cusaman na villashpallata Davidhuan disculparingapaj rirca. Abigaíl disculparingapaj na rishpaca Nabalpa culpamandami ashtaca gentecuna yangamanda huañuchi tucunman carca. Chaica paipashmi culpata charinman carca. Abigailca paipa cusapa ñaupapi ali ricurinapa randica Jehovapa ñaupapi ali ricurinatarami mascarca.