“Wez Wizulany Nich Musangar”
“Ukez kusalany musambu wa [Yehova] . . . , chakwel wez wizulany nich musangar.”—KUVURIK YIJIL 16:15.
1. (a) Milong ik yasarumunay Satan? (b) Chom ik chabwakay Yehova kupwa kwa wintombuj wa Adam ni Eve?
SATAN payishikijay Adam ni Eve ku kumubwambwil Sakatang wau, walangwisha milong yaad yijim. Wa kusambish, wasarumuna uyakin wa Yehova ni kutentam kwa winyikel wend. Wa kaad, Satan waleta chitong anch antu akutwish kumusadil Nzamb ching anch atanidinamu. Mulong wa kaad wamekana patok mu chisu cha Yob. (Disambishil 3:1-6; Yob 1:9, 10; 2:4, 5) Chikalap nchik mwamu, Yehova wasala swa mulong wa kupwish mulong winou. Ap anch Adam ni Eve adinga achidi mu chir cha Eden, Yehova wabwaka mutapu ukezay kupwish milong yiney. Wabwaka kwez kwa “mbut”, kupwa kwa kumusum ku kapolantundu, ukez kumuchany nayimp ku mutu.—Disambishil 3:15.
2. Chitokish ik chaletay Yehova pa mutapu ukezay kuwanyish uprofet udia mu Disambishil 3:15?
2 Mu kusut kwa chisu, Yehova waleta chitokish chijim nakash pa uprofet winou, mulong wa kumekesh uyakin wa kuwanyin kwa chishiken chinech. Chilakej, Nzamb wamuleja Aburaham anch “mbut” yikez kubudikin ku dijuku diend. (Disambishil 22:15-18) Yakob, mwijukurend a Aburaham wikala tatuku wa yisak 12 ya in Isarel. Mu muvu wa 1513 K.C.C., yisak yiney piyikala muchid, Yehova wayinkisha yijil mwadinga misambu kushalijan. Mupostol Paul walonda anch misambu yiney yadinga “mwinzwizwimb wa yom yisotila kwez.” (Kolosai 2:16, 17; Hebreu 10:1) Yadinga nich chitokish cha kuwanyin kwa rutong ra Yehova mulong wa Mbut. Kusal misambu yiney kwadinga ni kuyisangaresh nakash in Isarel. Kuyishinshikin mu wiswimp kukez kukasikesh ritiy retu mu uyakin wa kushilamu kwa Yehova.
Mbut Yamekan
3. Nany wadinga Mbut ya kushilamu, ni mutapu ik wamusumau ku kapolantundu?
3 Mbut yashilaumu yamekana, kupwa kwa mivu 4000 ni kusut kudiokal pa uprofet wa kusambish wa Yehova. Mbut yiney wadinga Yesu. (Galatia 3:16) Chadingay muntu uwanyidina, Yesu wadandamena kujijaman djat ni ku rufu ni kumekesh anch kufundan kwa Satan kwadinga kwa makasu. Chikwau kand, mulong Yesu kadingap mukayitil, rufu rend radinga yakupesh ya usey nakash. Kusutil ku yakupesh yiney, Yesu waleta dipandish kudiokal ku chitil ni rufu mulong wa an ashinshamena a Adam ni Eve. Rufu ra Yesu pa mutond wa mar radinga ‘kusum ku kapolantundu’ ka Mbut yashilaumu.—Hebreu 9:11-14.
4. Yom ik yafanikesha yakupesh ya Yesu?
4 Yesu wafa pa Nisan 14, 33 C.C.a Mu Isarel, dia Nisan 14 diadinga dichuku dimwing dia musangar nakash dia musambu wa Kusut kwa Yehova. Muvu ni muvu pa dichuku dined, majuku madinga ni kudia musamb a mukoku wakad ubid. Mwi njil yiney, avurikanga usey wa mash ma musamb a mukoku mu dipandish dia kabuzivumu mwin Isarel pa chisu chasutay mwangel wayijipa atubuzivumu a in Idjibit pa Nisan 14, mu muvu wa 1513 K.C.C. (Kubudik 12:1-14) Musamb a mukoku wadiau pa Kusut kwa Yehova wadinga umufanikeshin Yesu, walondilay mupostol Paul anch: “Mwan a mukoku wetu amupeshil kal, ndiy Kristu kamu.” (1 Korint 5:7) Mudi mash ma musamb a mukoku wa pa Kusut kwa Yehova, mash ma Yesu mayitwishishin antu avud kutan dipandish.—Yohan 3:16, 36.
‘Mabuj ma Kusambish Kudi Awiy Alela mu Rufu’
5, 6. Chisu ik chamuvumbulau Yesu, ni chinech chadinga chifanikeshin chishiken ik mu Chijil? (b) Ov, mulong wak kuvumbuk kwa Yesu kwadinga kwa usey mu kuwanyin kwa Disambishil 3:15?
5 Pa dichuku dia kasatu, amuvumbula Yesu wikal mwom chakwel apana usey wa yakupesh yend kudi Tatukwend. (Hebreu 9:24) Kuvumbuk kwend kwading chifanikesh cha musambu ukwau. Dichuku dialondulaku kupwa kwa Nisan 14 diadinga nsambishil ya Musambu wa Mabot Makad Chivish. Dichuku dialondula, Nisan 16, in Isarel adinga ni kulet muruzu wa mabuj ma kusambish padingau ni kwangul tidiku, aletanga kwangul kwa kusambish mu Isarel, kudi mwin kupesh mulong wa kuyizwiy kurutu kwa Yehova. (In Levi 23:6-14) Chifanyidin mudi ik anch mu muvu wa 33 C.C., pa dichuku dinidia dia Nisan 16, Yehova washesha usu uyimp wa Satan wa kusot kumuninetish chikupu “kaman ushishamena ni wakin”! Pa Nisan 16, 33 C.C., Yehova wamuvumbula Yesu kudiokal ku afu ni wamwinkisha mwom wakad kufa.—Kuburik 3:14; 1 Pita 3:18.
6 Yesu “wikala dibuj dia kusambish kudi awiy alela mu tul.” (1 Korint 15:20) Yesu kafap kand, mudi antu avumbulau kurutu kwend. Pakwez, wakandama mwiur ku chikas cha katatuku cha Yehova, kwachingelay djat ni pamudishau mudi Mwant wa Want wa mwiur wa Yehova. (Kuseng 110:1; Midimu 2:32, 33; Hebreu 10:12, 13) Kudiosh pamudishau mudi Mwant, Yesu udi katat mu mwikadil wa kumupuchol mukankuny mujim, Satan, ku mutu chikupu ni kushesh mbut yend.—Kuburik 11:15, 18; 20:1-3, 10.
Yid Yivud ya Mbut ya Aburaham
7. Musambu wa Mbing wadinga chom ik?
7 Yesu wadinga Mbut yashilaumu mu Eden ni kusutil kudi ndiy, Yehova ukez “kushesh mudimu wa Satan.” (1 Yohan 3:8) Pakwez, Yehova pamulejay Aburaham, Wamekesha anch “mbut” ya Aburaham yikez kuvulijan nakash kupandakanamu muntu umwing. Yikez kwikal “mudi atutumbu a mwiur, mudi kand usukuril udia ku chikum cha karung.” (Disambishil 22:17) Kudi musambu ukwau wadinga chifanikesh cha kumekan kwa yid yikwau ya “mbut.” Machuku makum matan kudiok pa Nisan 16, in Isarel adinga ni kusalang Musambu wa Mbing. Chijil chalonda pa chinech anch: “Mawiy machuku makum matan kushik diamashik kwinyim kwa dichuku dia kwiswedish dia sambwad, chad ukez kulambulany kand mulambu wa wung wa yakwangul yisu kudi [Yehova]. Ukez kutwalany mabot men maad ma mu yikumbu yen kwikal mulambu wa kuzwiy. Ukez kumasalany nich akilo asatu a wung uwamp. Ukez kumasalany nich chivish kwikal yakwangul ya kusambish kudi [Yehova].”b—In Levi 23:16, 17, 20.
8. Chishiken ik chijim chasadika pa Pentekot mu muvu wa 33 C.C.?
8 Padingay Yesu pansh, Musambu wa Mbing wadinga wijiken anch Pentekot (dizu dia Ugrek dirumburikina anch “makum matan”). Pa Pentekot mu muvu wa 33 C.C., Mwin Kupesh wa pa Mutu, Yesu Kristu wavumbulau, wazizila mwiku utumbila pa kachisak kakemp ka in kwilej 120 akumangana mu Yerusalem. Chawiy lel in kwilej inay ikala an azizidilau many a Nzamb ni anamakwend a Yesu Kristu. (Rome 8:15-17) Ikala muchid usu, “in Isarel a Nzamb.” (Galatia 6:16) Kudiokal kwisambishil yikemp, muchid winou wafanyina kushiken ku uvud wa antu 144000.—Kuburik 7:1-4.
9, 10. Pa Pentekot chom ik chafanikesha chikumangen cha in Kristu azizidilau many?
9 Mabot maad makweta chivish madinga mafanikeshina chikumangen cha in Kristu azizidilau many kurutu kwa Yehova pa Pentekot ni Pentekot. Mabot makweta chivish mamekesha anch in Kristu azizidilau many adinga achikwet chitil chaswanau. Chikalap nchik mwamu, atwisha kumusejin Yehova pa dishin dia yakupesh ya difut ya Yesu. (Rome 5:1, 2) Ov, mulong wak mabot madinga maad? Uvud winou ukutwish kulejan anch an azizidilau many a Nzamb akudiokal ku yisak yaad—cha kusambish cha in Yuda ku mujimbu wa mbij ni cha kaad cha akamichid.—Galatia 3:26-29; Efesus 2:13-18.
10 Mabot minam maad madingau ni kulambul pa Pentekot amasalang nich tidiku wangulangau wa kusambish. Chawiy kand, an inay in Kristu avadika mu spiritu ayitazukining anch “mabuj ma kusambish ma yom yend yatangay.” (Yakob 1:18) Adi a kusambish kuyilikishin yitil yau pa mufulandal wa mash ma Yesu michika, ni chom chinech chatwishisha kuyinkish mwom wakad kufang mwiur, mu kuyikelau pamwing ni Yesu mu Want wend. (1 Korint 15:53; Filipoi 3:20, 21; Kuburik 20:6) Mu mwaz winou, dichuku dimwing piswimp ap kamu akez “kayiyikel [michid] nich mukombu wa utad” ni kuman mutapu ukez ‘kamudjatilau Satan mwishin mwa yidjatil yau.’ (Kuburik 2:26, 27; Rome 16:20) Mupostol Yohan walonda anch: “Inang awiy adia ni kumulondul Mwan a mukoku kwawonsu kwadingay ni kuya. Inang awiy adioshauku kal mukach mwa antu kwikal mabuj ma kusambish kudi Nzamb ni kudi Mwan a mukoku.”—Kuburik 14:4.
Dichuku Dikasikeshidina Dipandish
11, 12. (a) Chom ik chadinga ni kushikenang pa Dichuku dia Kuchakwish? (b) Yiyukish ik yadingau ni kutambul in Isarel ku milambu ya Dichuku dia Kuchakwish?
11 Pa dichuku dia dikum dia Etanim (wezau kutazuk anch Tishri)c, in Isarel asala musambu wadinga ufanikeshina mutapu ukeza kusadik kwisakin mulambu wa difut dia Yesu. Pa dichuku dined, muchid wawonsu wading ni kukumangan pamwing mulong wa Dichuku dia Kuchakwish dia kulambul milambu mulong wa kubwik yitil yau ayinau.—In Levi 16:29, 30.
12 Pa Dichuku dia Kuchakwish, mwin kupesh wa pa mutu wadinga ni kujip musamb a ngomb, ni ndiy wamininang mash mamwing tupamp sambwad kurutu kwa chibur cha Mushet, mwi Ndond Yipandikena Kutumb, chawiy chamekeshang kulambul mash kurutu kwa Yehova. Mulambu winou wadinga mulong wa yitil ya mwin kupesh wa pa mutu ni “chikumbu chend,” in kupesh answan ni In Levi. Kupwa, mwin kupesh wa pa mutu wadinga ni kukwat amakwal a ampemb aad. Umwing wading ni kumujip mudi mulambu wa yitil “ya antu.” Mash mend mamwing adinga ni kumamininang kurutu kwa chibur cha Mushet wadinga mwi Ndond Yipandikena Kutumb. Kupwa, mwin kupesh wa pa mutu watekanga makas mend pa mutu wa mpemb wa kaad ni kwit dilikishin mulong wa kurumbuk kwa an a Isarel. Kupwa mpemb adinga ni kumutwal mwi mpay amulikishaku chakwel atwala kulemp yitil ya muchid mu mutapu umwing wa chifanikesh.—In Levi 16:3-16, 21, 22.
13. Ov, mutapu ik yishiken ya pa Dichuku dia Kuchakwish yadinga mwinzwizwimb wa yom yasalay Yesu?
13 Mudi chifanikeshina yisal yiney, mwin Kupesh Mujim, Yesu, usadidin usey wa mash mend amwinend mulong wa kulikishin nich yitil. Chakusambish, usey wa mash mend ausadina kudi “chikumbu cha spiritu” cha in Kristu azizidilau 144000, uyitwishishin antu inay ayitazuka anch atentamina ni kusanger mwikadil wishitwila kurutu kwa Yehova. (1 Pita 2:5; 1 Korint 6:11) Mulambu wa ikwal a musamb a ngomb wadinga ufanikeshin chom chinech. Chawiy lel, njil yazurika kudi awiy mulong wa kutambul uswan wa mwiur. Cha kaad, usey wa mash ma Yesu ausadidin mulong wa mamiliyon ma antu akwau amwitiyijina Kristu, mudi muchimekena kusutil ku mulambu wa ikwal a mpemb. Antu inay akez kuyiyukish nich mwom wa chikupu panap pansh, uswan washadishay Adam ni Eve. (Kuseng 37:10, 11) Pa dishin dia mash mend, Yesu wasenda yitil ya antu, mudi kamu mutapu wasendangay ikwal a mpemb mwom yitil ya in Isarel waya nich mwi mpay.—Isay 53:4, 5.
Sangerany Kurutu kwa Yehova
14, 15. Chom ik chasadikanga pa Musambu wa Ankunku, ni chinech chading ni kuyivurish in Isarel chom ik?
14 Kupwa kwa Dichuku dia Kuchakwish, in Isarel asalanga Musambu wa Ankunku, musambu umwing wadingau kusanger nakash in Yuda pa muvu. (In Levi 23:34-43) Musambu wadinga ni kusambishang pa machuku ma ngond wa Etanim dikum ni matan djat pa dichuku dia makum maad ni dimwing ni wading ni kupwang nich kukumangan kwa kwitudish pa dichiku dia makum maad ni maad ma ngond. Diadinga nsudiel ya kukumangej ya kwangul ni chikala chisu cha kupan kujikitish mulong wa kuvul kwa yiyukish ya Nzamb. Mulong wa diyingish dined, Yehova wayileja in kusal musambu anch: “[Yehova] Nzamb wen ukez kukuyukishany mu yakwangul yen yawonsu, ni mu midimu yen yawonsu ya makas, chakwel wez wizulany nich musangar.” (Kuvurik Yijil 16:15) Chadinga chisu cha mazang mudi ik!
15 Pa chisu cha musambu winou, in Isarel ashakama machuku sambwad mu ankunku. Chawiy chayivurishau anch pa chisu chimwing adinga mu ankunku mwi mpay. Musambu wayinkisha chisu cha kutongijokin pa kubangin kwa Yehova mudi tatuku. (Kuvurik Yijil 8:15, 16) Mulong antu awonsu, ampich ni atuzwendj, ashakama mu ankunku a chilik chimwing, chinech chayivurisha in Isarel anch kukwatijan nich musambu winou, awonsu adinga chilik chimwing.—Nehemi 8:14-16.
16. Musambu wa Ankunku wadinga ufanikeshin chom ik?
16 Musambu wa Ankunku wadinga musambu wa kwangul, kukumangan kwa musambu wa musangar, ni wadinga chifanikesh cha kukumangan kwa musambu wa antu amwitiyijina Yesu Kristu. Kukumangej kwasambisha pa Pentekot mu muvu wa 33 C.C., chisu chayizizilau in kwilej 120 a Yesu many, chakwel ikala chikunku cha “win kupesh utumbila.” Mudi in Isarel ashakama mu ankunku mu machuku makemp, antu azizidilau many ij anch adi “aeny” mu mangand minam mayimp. Ruchingej rau ridi ra kuya mwiur. (1 Pita 2:5, 11) Kuyikumangej in Kristu azizidilau many kwinoku kuyil ni kupwa mu “machuku” minam ma kwisudiel, chisu chiyikumangejinau antu a kwisudiel a mukach mwa 144000.—2 Timoteu 3:1.
17, 18. (a) Chom ik chimekeshina anch kuwejin pa in Kristu azizidilau many, kudi antu akwau isakidina yakupesh ya Yesu? (b) Anany isakidina nlel Musambu wa Ankunku wa chifanikesh, ni mutapu ik musambu winou ukeza kushik pa musong wau?
17 Chidi cha usey ujim kwijik anch pa chisu cha musambu winou wa pasak, alambulanga amakwal a ngomb 70. (Kuchind Michid 29:12-34) Uvud 70, ulejen uvud 7 tupamp 10, kukwatijan nich Bibil uvud winou ulejen kuwanyin kwa mwiur ni pansh. Chawiy, antu ashinshamena kudiokal ku majuku mawonsu 70 madiokila kudi Noa akez kwisakin yakupesh ya Yesu. (Disambishil 10:1-29) Kukwatijan nich chom chinech, mu chisu chetu chinech kukumangej kwinoku kwajimbin kal nakash kuwejinaku antu a michid yawonsu amwitiyijina Yesu ni achingejina kushakam pansh mu paradis.
18 Mupostol Yohan wamana kukumangej kwinoku kwa katat mu chishimushimu. Cha kusambish, watesha chijikish cha kutek yijingidij pa mpal ja amwing a 144000 a nsudiel. Kupwa, wamana “chisak chipandikena kujimb, chakad kutwish kuchind kudi muntu,” chiminy kurutu kwa Yehova ni kwa Yesu, akwet “malal ma mabu mu makas mau.” Antu inay “adiokila mu mar makash” andamin mu mangand masu. Niyawiy adi kwau katat aeny mu ditenchik dined dikur dia yom, ni atadil kurutu nich ruchingej pa chisu chikezay “Mwan a mukoku . . . kwikal kafung wau, ukez kayitwal ku musul wa dijiy dia mem ma kupand.” Pa chisu chinech, “Nzamb ukez kayikuswol mansoj ku mes mau.” (Kuburik 7:1-10, 14-17) Musambu wa Ankunku wa chifanikesh ukez kushiken pa musong wau pakezau, pamwing ni antu ashinshamena akezau kuvumbul, kutambul mwom wa chikupu kwisudiel kwa Winyikel wa Mivu Kanan wa Kristu.—Kuburik 20:5.
19. Mutapu ik twisakidina kushinshikin misambu yadingau ni kusal mu Isarel?
19 Niyetu tukutwish kwikal izwila “nich musangar” pitutongidina pa kurumburik kwa misambu ya pakur ya in Yuda. Chidi cha musangar kushinshikin mutapu waletay Yehova chitokish piur pa mutapu ukeza kuwanyin uprofet wend wapanay pasak mu Eden, ni chisangareshin kuman mutapu uwanyidina nlel unou, kamwing ni kamwing. Nlel, twij anch Mbut yameken kal ni ayisumin kal ku kapolantundu. Katat udi Mwant mwiur. Chikwau kand, avud pakach pa a 144000 amekeshin kal kushinshaman kwau djat ni ku rufu. Chad chom ik chishadilaku kusal? Mutapu ik ukuwanyina uprofet winou wawonsu piswimp kamu ap? Chawiy tukeza kwisambin mu mutu wa mulong wambakedinap ou.
[Mazu madia kwishin kwa paj]
a Nisan wambaten nich Rish/Ndol mu kalandriye wetu wa katat.
b Mu mulambu winou wa kuzwiy wa mabot maad makweta chivish, chisu chivud mwin kupesh wadinga ni kusend mabot mu makas mend, wazambula makas mend mwiur, ni wazwiy mabot oku ni oku. Chisal chinech chafanikesha kupan kwa milambu kudi Yehova—Tal Étude perspicace des Écritures, Volim wa 2, paj wa 849, wapalangeshau kudi Atuman a Yehova.
c Etanim, ap anch Tishri, wiliken ni Mwinses/Mwinkind pa kalandriye wetu wa katat.
Ov, Ukutwish Kurumburil?
• Mwan a mukoku wa pa Kusut kwa Yehova wadinga ufanikeshin ik?
• Kukumangej ik kwadinga chifanikesh cha Musambu wa Pentekot?
• Yom ik yasadika pa Dichuku dia Kuchakwish yilejena mutapu usadina yakupesh ya difut dia Yesu?
• Mutapu ik Musambu wa Ankunku wadinga chifanikesh cha kuyikumangej in Kristu?
[Tablo udia pa paj wa 22, 23]
(Chakwel kutan mazu mawonsu, tal mu mukand)
Kusut kwa Yehova
Nisan 14
Chinship:
Mwan a mukoku wajipau pa Kusut kwa Yehova
Chadinga Mwinzuzwimb:
Yakupesh ya Yesu
Musambu wa Mabot Makad Chivish (Nisan 15-21)
Nisan 15
Chinship:
Sabat
Nisan 16
Chinship:
Yakupesh ya tidiku
Chadinga Mwinzuzwimb:
Kuvumbuk kwa Yesu
Machuku 50
Musambu wa Mbing (“Pentekot”)
Sivan 6
Chinship:
Mulambu wa mabot maad
Chadinga Mwinzuzwimb:
Yesu wapana anamakwend azizidilau many a kusambish kudi Yehova
Dichuku dia Kuchakwish
Tishri 10
Chinship:
Mulambu wa ikwal a ngomb ni ampemb aad
Chadinga Mwinzuzwimb:
Yesu walambula usey wa mash mend mulong wa antu
Musambu wa Ankuku (Musambu wa ya Kukumangej, Minkand)
Tishri 15-21
Chinship:
In Isarel ashich mu ankuku nich mazang, akat kusanger yakwangul, mulambu wa amakwal angomb 70
Chadinga Mwinzuzwimb:
Kuyikumangej azizidilau many ni “chisak chipandiken kujimb”
[Chipich chidia pa paj wa 23]
Mudi mash ma mwan a mukoku wa pa Kusut kwa Yehova, mash ma Yesu mayiletidin antu avud dipandish
[Chipich chidia pa paj wa 24]
Mabuj ma kusambish ma ya kwangul ya tidiku malambulau dia Nisan 16 madinga mafanikeshin kuvumbuk kwa Yesu
[Chipich chidia pa paj wa 25]
Mabot maad malambulau pa Pentekot madinga mafanikeshin in Kristu azizidilau many
[Chipich chidia pa paj wa 26]
Musambu wa Ankunku wadinga ufanikeshin kuyikumangej nich musangar antu azizidilau many ni “chisak chipandikena kujimb” chidiokila ku michid yawonsu