Anch Mukatish Netu Wafa
Didi Diakaj Kaad, Kafunfut 17, 2007, piswimp saa wa sambwad wa urel awanyina. Kajil wa yikung wakanganya kutwik mu chiwandj chimwing chikatau kushirikin nakash cha mu Brésil, pa muchim pin kamu pa São Paulo. Wauk mukombil umwing ujim waya wakibub mwinkil yimwing mutekiningau yom ya kutum. Antu 200 akupuk mu chak chinech.
CHIJIMBWILAU anch chak chikash cha atujil a yikung a mu Brésil chashala chikupu mu mitu ya antu afisha anamakwau. Claudete udi umwing wa antu inay afisha anamakwau. Ndiy wadinga utadil televizion pateshay rusangu ra kajil winou watwa kapat. Mwanend ikundj, Renato, wadinga mu kajil wa yikung winou. Wadinga ni mivu 26. Ni wadinga watenchikin kal anch atana mwi ngond wa Mwinkind. Claudete wapakisha kumutazuk ku telefon pakwez zong-zong-zong, kwadingap wa kumwakul. Wawa pansh ni waboya kudil nakash.
Ikundj wamutonda Antje wafa mwi ngond wa Chiwong mu muvu wa 1986 pawa motak mwadingay. Pateshay Antje rusangu riner, washadisha manangu. “Kwisambishin, kinitiyijap. Niyova mudi anch nilotin chilat chimwing chiyimp, anch nikulank ni kutan anch madi makasu. Nazala ni nova kuswan nakash, ukovu mudi anch muntu kanang wanakunang yibul mwivumu.” Antje waburena musangar mu mivu yisatu yalondulaku. Ap anch pasutil kal mivu 20 kudiosh pikwasadikina akisidan winou, ukat kuzalang anch wavurik chishiken chinech.
Chitwishikinap kurumburil nich mazu yovil yikash ya kuswan, kuburen kwitiyij, mwong, ni kushadish ruchingej, yikata kumushiken muntu anch kwikal chishiken chikash chikutwisha kumujip mwanamakwend pakad kuchingejin. Ap anch achingejin anch mukatish nau ukufa piswimp kamu ap, mudi anch wasal kal machuku mavud nich mayej makash, ushon ukutwish wikal ukash. Kwikil muntu ap umwing wirijekinap kal mulong wa kuchingel rufu ra mukatish nend. Makwend a Nanci wafa mu muvu wa 2002 kupwa kwa kura nich mayej machuku mavud. Pakwez, dichuku diafay makwend, Nanci wibwachika pansh mu rupital ni washadisha manangu. Mwom kiwadingap kand nich usey kwolikwend. Pasutil kal mivu yitan, pakwez ni katat uchikat kudil anch wamutong makwend.
Dokiter Holly G. Prigerson walonda anch: “Antu kakatap kwiyovang nawamp kupwa kwa chidil, pakwez akat kukwijidin.” Anch wafishanyap kal mukatish wen, pakad kuchingejin ap anch wadi wijany anch ukufa, ukutwish wiyipulany anch: ‘Ov, choviken kunenganan? Chitwishikin nchik kura nich runeng ra kumufish mukatish? Ov, nikez kumuman kand?’ Mutu wa mulong ulondwilaku ou ukwisambin pa yipul yiney ni yikwau yikata kwiyipulau antu.
Dizu Dirumburila Chipich Chidia pa paj wa 3]
EVERTON DE FREITAS/AFP/Getty Images