Yehova—“nzamb Ukata Kupan Chisambu”
“Nzamb ukata kupan chisambu ikal ni yenen awonsu.”—ROM 15:33.
1, 2. Ov, mwikadil ik ukash ulejenau mu Disambishil shapitre wa 32 ni wa 33, ni yibudikin ik yadingaku?
MU MUSUMB udia piswimp ni Penuwel, piswimp ni nkurubuk ya Yabok kwingangel kwa wit wa Yordan. Esau watesha anch mpamb wend Jakob uchirikin ku chikumbu. Ap anch pasuta mivu 20 kudiosh pa dichuku dialandishay Esau mbil yend ya mwan wa kusambish kudi mwanamakwend, Jakob wova wom anch mwanamakwend wading uchid ni ujim wakwel anch ukutwish kumujip pamwing ap. Pamwing ni antu 400, Esau waya kusankanijan ni mwanamakwend waurika nend. Pamanay anch ukutwish kumwak nayimp, Jakob wamutumina Esau yipan yashika ku uvud wa yivam 550. Kashalapol wa Jakob wamuleja Esau anch chisak ni chisak cha anam chidi chipan chidiokila kudi mwanamakwend.
2 Pawanyina kal chisu! Jakob wikasikesha kuya mulong wa kusankanijan nenday Esau, ndiy wazengama pansh—kangal kusu kapamp kamwing bwat pakwez tupamp sambwad. Jakob wadi wakwatang kal chiyul cha usey mulong wa kutwish kupwish ujim wa mwanamakwend. Jakob walembila chakwel Yehova amupandisha ku chikas cha Esau. Ov, Yehova wakula ku malembil mend? Mwaning. Bibil utulejen anch: “Esau waya mau ni kumusankan, wamubwikat, wamukwat mwi nshing wamususu.”—Dis. 32:11-20; 33:1-4.
3. Ov, chom ik twileja kal kusutil ku rusangu ra Jakobu ni Esau?
3 Rusangu ra Jakob ni Esau rimekeshin anch tufanyidin kusal usu nakash mulong wa kupwish milong yikutwisha kuyipish chisambu tukweta mu chikumangen cha in Kristu. Jakob wasota kutek chisambu pakach pend ni Esau, pakwel chidiap anch mulong Jakob wamusadina mwanamakwend uyimp chakwel ita dilikishin. Bwat, Esau washadisha amwinend mbil ya mwan wa kusambish ni wayilandisha kudi Jakob pamwinkishau dilong dia yakudia. (Dis. 25:31-34; Heb. 12:16) Pakwez, mutapu wamushejinay Jakob Esau umekeshin mutapu tukutwisha kusot kulam chisambu ni akadivar netu in Kristu. Chimekeshin kand anch Nzamb wakin uyukishin usu tusadina ni malembil metu mulong wa kulam chisambu. Bibil ukwet yilakej yikwau yikata kutufundish chakwel twikala in chisambu.
Chilakej Chijim cha Kutukasikesh
4. Ov, chom ik chasalay Nzamb mulong wa kuyipandish antu kudiokal ku chitil ni ku rufu?
4 Chilakej chijim nakash cha kutek chisambu chidi cha Yehova—“Nzamb ukata kupan chisambu.” (Rom 15:33) Tongin bil usu wasalay Yehova chakwel tutwisha kwikal mu chisambu pamwing nend. Pitudia an akayitil avalau kudi Adam ni Ev, twatambwil “difut dia yitil.” (Rom 6:23) Mulong wa rukat rend ripandakena kujimb, Yehova wasala usu chakwel tupanda kusutil ku kumutum mwanend mukatish kudiokal mwiur chakwel avadika mudi muntu uwanyidina. Ni Mwan witiyija nich musangar. Ndiy witiya chakwel amujipa kud akankuny a Nzamb. (Yoh. 10:17, 18) Nzamb wakin wamusangula Mwanend mukatish, kupwa wamekana kudi Tatuku nich usey wa mash mend, ukeza kwikal difut mulong wa kuyipandish akayitil akarumukina ku rufu ra chikupu.—Tang Hebereu 9:14, 24.
5, 6. Ov, mutapu ik mash mamwangay Yesu makwet usu wa kuwapish urund washeshika pakach pa Nzamb ni antu akayitil?
5 Ov, mutapu ik yakupesh ya difut ya Mwan a Nzamb yading nich usu wa kupwish milong yayipisha urund pakach pa Nzamb ni antu akayitil? Isay 53:5 ulondin anch: “Amubula mulong wa kuyip kwetu, mar mend matuletin etu chisambu ni yitat yend yatupandisha.” Pa ndond pa kumekan mudi akankuny a Nzamb, antu aziyidina akutwish kwikal nich urund wa chisambu pamwing nend. “Etu twatambula kwikol kwetu ku mash mend [Yesu] ku dijimangeshil dia tuyimp twetu.”—Efes 1:7, TMK.
6 Bibil ulondin anch: “Chamusangarisha Nzamb, chakwel chinzwish chawonsu chisotilay mudi ndiy [Kristu].” Mulong Kristu udi chifanikesh chijim mu kuwanyin kwa rusot ra Nzamb. Ni rusot ra Nzamb chom ik? Ridi ra “[kuchakwish] kudi amwinend yom yawonsu, patekay chisambu mu mash [michika]” ma Yesu Kristu. Chawiy lel Nzamb wateka “yom yawonsu ya mwiur ap ya pansh” mu urund wa chisambu pamwing nend. Ov, yom ik?—Tang Kolosay 1:19, 20.
7. Ov, yisu “yom yawonsu ya pansh ni ya mwiur” yikata kuyitek antu mu urund wa chisambu ni Nzamb?
7 Difut diyikwashin in Kristu azizidilau many ‘ayingishau’ mudi an a Nzamb, chakwel “[ikala] nich chisambu pakach [pau] ni Nzamb.” (Tang Rom 5:1.) Awiy ayijimbula mudi “yom yawonsu ya mwiur” mulong akwet ruchingej ra mwiur ni “a kuyikel mud ant pa mangand mawonsu” ni akusal mudi in kupesh a Nzamb. (Kuj. 5:10) Chikwau kand, “yom yawonsu ya pansh” yisambidin antu akarumukina, akeza kutambul mwom wa chikupu pa divu.—Kus. 37:29.
8. Ov, chikushikin ku muchim mutapu ik pa kutongijokin piur pa kujimb kwa mutapu wasalay Yehova chakwel kuyitwishish antu kushakam nend mu chisambu?
8 Palejanay kujikitish kwa muchim wend mulong wa yom yasalay Yehova, Paul wayifundina in Kristu azizidilau many a mu Efes anch: “Nzamb, watwovil riy kupandakan, . . . pitwadinga etu mudi antu afu mulong atwikadisha aom pamwing nend Kristu, mulong wa ranaken ra Nzamb—kwawiy kuwapandidilany.” (Efes 2:4, 5) Ap anch tukwet ruchingej ra kwikal nich mwom wa mwiur ap pa divu, tukwet yom yivud ya kumusadin Nzamb mulong wa riy ni ranaken rend. Michim yetu yizwil nich kujikitish pitukata kushinshikin kujimb kwa mutapu usadilay Yehova chakwel antu ikala nend mu chisambu. Piturishina nich mikadil yikata kuyipish uumwing wa chisambu wa chikumangen, ov tukutwishap kusanger kutongijokin piur pa chilakej cha Nzamb chitubachikina chakwel twikala in kulet chisambu?
Kwilej Piur pa Mashakamin ma Aburaham Nenday Isak
9, 10. Ov, mutapu ik wamekanay Aburaham anch udi mwin kutek chisambu pakach pend ni Lot pasambishau kupwitijan kud atufung end ni enday Lot?
9 Piur pa nshakur Aburaham, Bibil ulondin anch: “‘Aburaham wamwitiyija Nzamb [Yehova], chad amwela anch utentamin’ chad Nzamb [Yehova] wamupil anch ‘murund nam.’” (Jak. 2:23) Ritiy ra Aburaham ramekana patok kusutil ku rukat rend ra chisambu. Chilakej, pasambisha kuvul yivam ya Aburaham, matend masambisha pakach pa atufung a yivam yend ni atufung a mwipwend Lot. (Dis. 12:5; 13:7) Mulong wa kupwish milong Aburaham ni Lot afanyina kwaurik. Ov, mutapu ik welay Aburaham kupwish mulong winou? Pa ndond pa kusadil chimbu chend cha mivu ni mwikadil wend ni Nzamb mulong wa kumulej mwipwend chifanyidinay kusal, Aburaham wamekana amwinend anch udi mwin kutek chisambu wakin.
10 Aburaham wamuleja mwipwend anch: “Pakach peyey ni pamam kangal pikal matend, mwamu kand ni pakach pa atufung eyey ni amam kangal atenda, mulong etu tuvaraken.” Nshakur wadandamena kulond anch: “Ov, ngand yawonsu yiney kiyidiap kurutu kwey? Anch mwamu, aurik kwey kudi am. Anch ey watondap kuya ku mutambu wa chikas cha kamaku, chad am nikuya ku chikas cha katatuku. Ap anch ey watondap kuya ku mutambu wa katatuku, am nikuya ku mutambu wa chikas cha kamaku” Chawiy lel Lot watonda ngand yibudishina mbut jivud, pakwez Aburaham kwovap kuyip bwat. (Dis. 13:8-11) Kupwa pamukwatau Lot kudi yisak yimwing ya amasalay ni kuya nend Aburaham wasala usu wa kuya kumukwol mwipwend.—Dis. 14:14-16.
11. Ov, mutapu ik watekay Aburaham chisambu pakach pend ni amutej nend in Filistin?
11 Tongin bil kand piur pa mutapu watekay Aburaham chisambu pakach pend ni amutej nend in Filistin mwin ngand ya Kanan. In Filistin ‘atambula ku usu’ dijiy dia mem diapundau kudi atushalapol a Aburaham ku Berisheba. Ov, mutapu ik welay kusal mulong wa chisal chinech muntu winou wamupandisha mwipwend kusutil ku kuyishesh ant anying amukwata? Pa ndond ya kubulijan ni kusend dijiy diend, Aburaham washakama zong pakad kulond chom. Kupwa mwant wa in Filistin waza kumutal chakwel asala manswik ma chisambu pamwing nend. Kupwa kwa kumwit Aburaham anch achipa mulong wa kumekesh kuwap kudi an a mwant wa in Filistin, Aburaham wamuleja piur pa dijiy diend diyau. Ndiy wova kuyimp pateshay mwamu, chawiy lel mwant wamuchirishina Aburaham dijiy diend. Aburaham wadandamena kushakam mu chisambu mudi ngez mwin ngand.—Dis. 21:22-31, 34.
12, 13. (a) Ov, mutapu ik walondulay Isak chilakej cha tatukwend? (b) Mutapu ik wayukishay Yehova mwikadil wa Isak wa kukatish chisambu?
12 Isak mwanend a Aburaham walondula ni ndiy mwikadil wa kusot chisambu wa tatukwend. Chinech chimeken patok kusutil ku mutapu washakamay Isak ni in Filistin. Mulong wa nzal mwin ngand, Isak wadiosha dijuku diend kwindum kwa dijiy dia Lahai Roi mwingand yiumina ya Negeb, ni kuditwal ku Gerar, ul wa in Filistin wadinga ubudishina mbut jivud. Kwinikwa Yehova wamuyukisha Isak nich mbut jivud ni kuvulijan kwa yivam yend. In Filistin asambisha kumwovil ris. Awiy kasotap anch Isak aya kurutu mudi mwadingay tatukwend, in Filistin imika mudimu wa kupund majiy wadingau ni kusal kudi atushalapol a Aburaham mwin ngand. Kupwa, mwant wa in Filistin wamwela Isak anch ‘adiokala mu musumb wau.’ Isak muntu wa chisambu witiyija.—Dis. 24:62; 26:1, 12-17.
13 Kupwa kwa Isak kudiokal kwin ndond kulemp, atufung end apunda dijiy dikwau. Atufung in Filistin alonda anch men minam mading mawau. Mudi mwasalay tatukwend, Aburaham, Isak katendap mulong wa dijiy. Pakwez, Isak wayileja antwend anch apunda kand dijiy dikwau. In Filistin alonda kand anch dijiy dined didi kand dia awiy. Mulong wa kukimb chisambu, Isak washemunika kand kwindond yindjing. Kwinikwa atushalapol a Isak apunda dijiy diapilau dijin anch Rehobot. Kupwa, washemunika kwi ngand yibudishina mbut jivud ku Berisheba, kwa muyukishay Yehova ni kumulej anch: “Kangal wov kwey wom, mulong am nidi ni yeyey. Nikez kakuyukish, nikez kavudish a majuku mey, mulong wa kashalapol wam Aburaham.”—Dis. 26:17-25.
14. Ov, mutapu ik wamekeshay Isak anch udi mwin chisambu pasotay mwant wa in Filistin kusal manswik ma chisambu nend?
14 Isak wading chakin kamu ni ukaliweny wa kurish mulong wa mbil jend ja kusadil majiy mapundau kudi atushalapol nend. Kupwa, mwant wa in Filistin ni amakurump end eza kumwendil ndiy ku Barisheba ni wasota kusal manswik ma chisambu pamwing nend, ni kulond anch: “Etu twijikin anch, chakin kamu, [Yehova] udi ni yey.” Chikwau kand, mulong wa chisambu, Isak witiyija kutambitamb oku ni oku pa ndond pa kutend. Pa chisu chinicha Isak wamekesha anch udi mwin chisambu. Jinsangu jilejen anch: “Mwamu Isak wayisadila musambu [antu amwendila] chad awiy adia ni kuna. Chalankau pamanch, awiy achipijana kwa urund. Chapwishau mwamu, Isak wakanijan nau, niyau adiokal achirik . . . mu chisambu.”—Dis. 26:26-31.
Ilejinany Kudiay Mwan Wakatau Nakash Kudi Jakob
15. Ov, mulong wak anamakwend a Josef katwishap kwisamb nend mu chisambu?
15 Isak mwan wa Jakob wadandamena kwikal “mwin kwitudish.” (Dis. 25:27) Mudi mutapu twisambinang kwinsambishin, Jakob wasota kutek chisambu ni mwanamakwend, Esau. Chakin kamu, Jakob watambula ukwash wa chilikej cha kutek chisambu cha tatukwend, Isak. Ov, chom ik tukutwisha kulond piur pa anend a Jakob? Pakach pa anend 12, Josef wading mwan wakatau nakash kudi Jakob. Josef wading mwan uziyidila, ukweta kalimish ni wading ulamina nakash yisakin ya tatukwend. (Dis. 37:2, 14) Pakwez, anamakwend apamina a Josef amwovila ris ni akanganya kwisamb nend mu chisambu. Nich muchim wa chisum, awiy amulandisha Josef mu uswik ni amudimba tatukwau anch Josef amudil kudi nnam wa mwinsuku.—Dis. 37:4, 28, 31-33.
16, 17. Ov, mutapu ik wamekeshay Josef anch udi mukadivar wa chisambu kudi anamakwend?
16 Yehova wading pamwing ni Josef. Kupwa, Josef wikala kanampumb wa kusambish mu Idjibit—muntu wakaad mu want wa Farao kusu. Payibachika kamungun mukash kuya mu Idjibit, anamakwend a Josef akanganya kumujingunin mu yidjal yend ya mudimu ya in Idjibit. (Dis. 42:5-7) Chading chiswapel mudi ik kudi Josef kuyichirishin anamakwend uyimp mulong wa yisal yau ya chisum yamusalau ndiy ni tatukwend! Pa ndond pa kuchirish uyimp, Josef wasala usu wa kumekesh chisambu nau. Anamakwend pamekeshau patok anch akarumukin kal chakin kamu, ndiy wiyijikisha patok kudi awiy, ni kulond anch: “Kangal wanengananany ap wifishany nich ayinen mulong wanladishanya am kunoku, nij anch Nzamb ndiy wantuma kusambil kurutu kwen kuchidij mom. Kupwa, ndiy wayisuswa anamakwend awonsu, wadila wayibwikat.”—Dis. 45:1, 5, 15.
17 Kupwa kwa rufu ra tatukwau, Jakob, anamakwend a Josef atonga anch Josef ukutwish kuyichirishin uyimp. Pasambishau kumekesh anch akat kumwov wom, Joseph “wadila” ni wayakul anch: “Kangal wakamany kwen bwat, yam kamu nikukudishany nau antu awonsu adia mu kalam kwen.” Josef muntu wa chisambu wasala usu wa ‘kuyongoj ni kuyilembijek.’—Dis. 50:15-21.
“Ayifunda Mulong wa Kutulej etu”
18, 19. (a) Ov, mutapu ik watanidinamu kusutil ku kushinshikin yilakej ya in kutek chisambu twisambinang mu mutu wa mulong winou? (b) Ov, chom ik tukeza kushinshikin mu mutu wa mulong ulondwila?
18 Paul wafunda anch: “Yom yawonsu yafundau pakur mu Mukand wa Nzamb ayifunda mulong wa kutulej etu, afunda mwamu chakwel tukujamish ni kukasikesh mulong wa ruchingej rezila mu Mukand wa Nzamb.” (Rom 15:4) Ov, mutapu ik twatanidinamu kusutil ku kushinshikin kangal kusu chilakej chijim nakash cha Yehova pakwez kand jinsangu jidia mu Mukand wa Nzamb piur pa Aburaham, Isak, Jakob ni Josef?
19 Ov, kutongijokin nakash piur pa yom yasalay Yehova mulong wa kuwapish urund washeshika pakach pend ni antu akayitil kutubachikin kusal usu wetu wawonsu chakwel tushakama mu chisambu ni antu akwau? Chilakej cha Aburaham, Isak, Jakob nenday Josef chimekeshin anch anvaj akutwish kupan chilakej chiwamp kudi anau. Chikwau kand, jinsangu jinej jimekeshin anch Yehova ukat kuyukish usu usadinau antu apakishina kushakam mu chisambu. Chidiap cha kushimokish anch Paul wamutazuka Yehova anch “Nzamb ukata kupan chisambu”! (Tang Rom 15:33; 16:20.) Mutu wa mulong ulondwila ukez kushinshikin mulong wak Paul wakasikeshina piur pa usey kudi etu wa kushakam mu chisambu ni pa mutapu tukutwisha kwikal in chisambu.
Ov, Chom ik Ukutwisha Kwilej?
• Ov, mutapu ik wasotay Jakob chisambu padingay piswimp ni kusankanijan nenday Esau?
• Ov, chom ik chikushikina ku muchim piur pa mutapu wasalay Yehova mulong wa kusal anch antu ashakama nend mu chisambu?
• Ov, chom ik wileja kusutil yilakej ya in chisambu mudi Aburaham, Isak, Jakob, ni Josef?
[Chipich chidia pa paj wa 19]
Ov, chom ik cha usey nakash chasalay Jakob mulong wa kushakam mu chisambu ni Esau?