Mareferans ma Mudimu ni Mashakamin ma In Kristu Mukand wa Chikumangan
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
RUBING RA 1-7 NGOND WA 7
YOM YA USEY YIDA MU DIZU DA NZAMB KUSENG 57-59
Yehova Ukat Kuyijimen Antu Akata Kuyipompat Antu End
bt-F p. 220-221 par. 14-15
“Djat ni Kusudiedila Mangand”
14 Stefan wapana uman nich kutakaman kurutu amujipa ni mayal kud akankuny nend. (Midimu 6:5; 7:54-60) “Kuzengol kukash” kwasadika pa chisu chinacha, in kwilej awonsu ayipalangesha, kudoshaku atwimbuy ading mu Yudeya ni mu Samariy. Pakwez chinech chakangeshap mudimu wa kulejan. Filip waya ku Samariya ni “wayirumburila antu rusang ra Kristu”, ni wikala ni yibudikin yiwamp nakash. (Midimu 8:1-8, 14, 15, 25) Chikwau kand, “in kwitiyij azengolau pachisu cha mujipau Stefan apalangana, ayadjat ni ku Fenisiy, ni ku ditung dia Shipre, ni ku musumb wa Antiosh. Ading ni kurumburil kusu rusang ra Yesu Kristu kusu kudi in Yuda. Pakwez in kwitiyij akwau, adiokal ku Shipre ni ku musumb wa Siren, ni yau aya ku Antiosh ayileja kand in michid yikwau, ayirumburila Rusang Ruwamp ra Nsalejetu Yesu Kristu.” (Midimu 11:19, 20) Mu chirung chinacha kuzengol kwakwasha kupalangesh rusangu ruwamp ra Want.
15 Mu chirung chetu, twamana yom yawiy yimwing mu Union soviétique wa pakur. Pakampwil mu muvu wa 1950, Atuman a Yehova avud ayitwala mu Sibérie. Mud mwayipalangeshau mu mal kushalijan, rusangu ruwamp radandamena kupalangan mu teritwar winou mujim. Atuman ading kandikal ikalangap ni nfalang jakwend nich djat ma Kilometre 10000 mulong wa kulejan rusangu ruwamp! Pakwez mbur madad amwinend ndiy wayipalangesha pol pa ngand. “Kupwa, mukadirar umwing walonda anch, antakel ayinau awiy asala anch antu avud a mu Sibérie ading ni michim yiwamp ajingunina uyakin.”
Mapit ma mu Spiritu
“Imanany Dang, Akad Kushemunik”
16 Kudish muchim ukash. Mwant David walonda anch kakushadishap rukat rend mulong wa Yehova chisu chawangay anch: ‘Muchim wam udi ukash, A Nzamb.’ (Kus. 57:8) Anch twamuchingejin Yehova niyetu tukutwish kwikal ni muchim ukash. (Tang Kuseng 112:7.) Tal mutapu wamukwasha Bob twisambinang kwisambishil yom yiney. Pamulejau anch akumudiosh mash ni kumatek pa ndond kanang kupwa akumuchirishinam kand, wakula kapamp kamwing anch ang amwinkish kapamp kakwau mash mend, ukudiokal mu opital pakad kulab. Kupwa, Bob walonda anch, “Nidjidjekap piur pa yom nafanyina kulond ni novap wom wa yom yafanyina kwinshiken.”
17 Bob wading ni muchim ukash mulong wakwata mupak wa kwiman dang kurutu aya kopital. Chakusambish, wading ukatin kumusangaresh Yehova. Cha kaad, wileja nakash Bibil ni mikand yetu yimedina pa Bibil yimekeshina anch mwom ni mash yidi yom yitumbila. Cha kasatu, wading ni kashinsh anch kulondul umutakel wa Yehova kukat kulet yiyukish ya chikupu. Tukutwish niyetu kwikal ni muchim ukash chikalap nchik yikokujol tukutwisha kurish nich.
RUBING RA 8-14 NGOND WA 7
YOM YA USEY YIDA MU DIZU DA NZAMB KUSENG 60-62
Yehova Ukat Kutuchidij, Kutuking ni Kutulam
it-2-F p. 1089 par. 9
Mpwembu
Mukulond kwa chifanakesh. Mud mwawangay David, antu akata kumukimb Yehova ni ritiy akat kwiyov anch ad mu diking: “Ey [Yehova] uding ndond yam ya kwikangil, mpwembu yikash kudi akankuny nam.” (Ks 61:3) Antu ija kurumburik kwa dijin dend, atekina ruchingej rau mu dijin dend ni amusadina nich kushinshaman kafanydinap kov wom wa chom ap chimwing. Chawiy: “Dijin dia [Yehova] didi dipat dikash, ni mwin kutentam ukat kuchinyinamu ni kushakam wakad kwakam.”—Jsw 18:10; tal kand 1Sa 17:45-47.
it-2-F p. 1061 par. 3
Mwikand
Yisu yivud, dizu “mwikand” akutush kudisadin kand mu chifanakesh. Mwikand wa muntu yading ndond ya kupimin ni ya kwichidijin pantalalaken ni yom yikwau. (Dis 18:1) Mulong wa chaku cha kwakan, angendj ading ni ruchingej anch akutwish kuyilam nawamp ni kuyilimish anch ayakin mu mwinkand wa muntu. Chawiy palondinay Kujinginik 7:15 piur pa antu a mu chisak chijim anch Nzamb “ushicha pa ditand ukez kushakam nau,” chinech chimekeshin anch ukat kuyibangin kuyiking ni kuyichidij. (Ks 61:3, 4) Isay walonda piur pa kutenchik kwa Sion, mband wa Nzamb, yom yikusalay mulong wa mwan ukuvadika. Amwita mulong wa ‘kujimbish ndond ya mwinkand wend.’ (Is 54:2) Wajimbisha ndond yafanyinau kwikal anend mu diking.
w02-F 4/15 p. 16 par. 14
Yijil ya Nzamb Yid Mulong wa Uwamp Wetu
14 Yijil ya Nzamb yiswimpinap, chom chinech chikasikesh. Anchtuchich pa chirung cha kanvundangesh, Yehova ud diyal dakad kunyikengang, udingaku kwend chikupu ni chikupu. (Kuseng 90:2) Walondang amwinend anch: “Am, yam Yehova. Kinikarumukinap.” (Malakiy 3:6) Mbil ja Nzamb jida mu Bibil, jid kamu ja kuchingejin, jishalijadin kamu kulemp ni yitongijiok ya antu yikata kuswimpang chisu ni chisu, mud winsukuril ukata kushemunik. (Yakobu 1:17) Chilakej, mu mivu yivud, in ku mwilej muntu aswimpola mutapu wa kulil mwan, pakwez mukusut kwa chisu amwing aswimpa yitongijok ni alonda anch asala nayimp. Mbil ja mangand ni umutakel yid mud mukuk wa saa. Pakwez Dizu da nzamb, dishiching chikupu. Kudosh pakur Bibil ulejening mutapu wa mulil an nich rukat. Kambuy Paul wafunda anch: “Niyen atatuku, kangal wayisudishany anen ku michim. Pakwez yikandany ni kuyibabesh nich malejan ma win Kristu.” (Efes 6:4) Ov, chinech chitukasikeshinap kuchinin kwimbil ja Yehova? Jikuswimpangap.
Mapit ma mu Spiritu
w06 1/7 paj 11 par. 6
Manans Majim ma Buku wa Kaad wa Kuseng
62:11. Nzamb kakatap kuchingej musul ap umwing mulong wa kwikal ni usu. Ndiy amwinend udi musul wakin wa usu. “Usu uding kudi Nzamb.”
RUBING RA 15-21 NGOND WA 7
YOM YA USEY YIDA MU DIZU DA NZAMB KUSENG 63-65
“Rukat Rey Rishinshamena Risutinamu Mwom”
w01-F 10/15 p. 15-16 par. 17-18
nany ukutwaurila ku rukat rikwetay Nzamb?
17 Rukat ra Nzamb rikwet usey ik kud ey? Ov, witiyin yom yafunday David, anch: “Mulong untu wey upandaken mwom kuwap; milamu yam yikukushiman. Chawiy nikukuyukish mu mwom wam wawonsu, nikazambul makas mam mu dijin diey.” (Kuseng 63:3, 4) Ov, mwom mu mangand minam ukutwish kutwinkish yom yiwamp kusutamu urund ni rukat rishinshamena ra Nzamb? Chilakej ov, kwikal ni mudimu uwamp kusutinamu kwikal ni chisambu, musangar yidokila ku kwikal ni urund uwamp ni Nzamb? (Luka 12:15) In Kristu amwing ading afanyin kutond kufa ap kumutun Yehova. Atuman avud atekau mu kompony wa mar wa Nazi pa chirung cha njit ja kaad arisha ni kutond kwinoku. Akadivar netu avud atonda kushal mu rukat ra Nzamb, arisha ni rufu. Antu akudandamena kushinshaman mu rukat rend akutwish kwikal nich kashinsh anch Nzamb uyishidinamu mwom wa chikupu, mangand makutwishap kutwinkish ruchingej mud riner. (Marko 8:34-36) Kwikil chopm chisutinamu mwom wa chikupu usey.
18 Ap anch chid chikash kushamak chikupu pakad Yehova, pakish kutongin kwikal ni mwom ulemp pakad Sakatang wetu. Ukurumburikap kwau. Yehova wayinkishin kal atushalapol end mu machuku minam mansunden mudimu uwamp nakash. Tukutwish kwikal ni kashinsh anch chisu Yehova, Nzamb Mujim ukweta rutong, pa kutwinkishay mwom wa chikupu, tukwikal ni yom yivud nakash ya usey ya kwilej ni ya kusal. (Mulej 3:11) Chikalap nchik mushiku tukwikala nich mulong wakwilej mu mivu kanan ya kurutu, tukutwisha ap pakemp kwijik “Wimpich wa Nzamb ni manangu mend ni ronganyin rend.”—Rom 11:33, NWT.
“Jikitishany mu Yom Yawonsu”
Chidi cha usey kumujikitish pakampwil Nzamb. Chakin kamu, yisu yimwing ukat kutongijokinang pa yipan yivud ya mu spiritu ni ya ku mujimbu yakwinkishinay kal ni yidandamedinay kukwinkish. (Kuv. 8:17, 18; Mid. 14:17) Pakwez pa ndond pa kutongijokin kwau piur pa kuwap kwa Nzamb, itekina chisu cha kutongijokin chikurikina pa yiyukish yivud yakwinkishinau kal ey ni akatish ney kudi Nzamb. Kutongijokin pa muchim wa kupan wa Sakatang wey kukukubachik kumujikitish chikurikina ni kuman kamu chakin anch ukukatin ni ukubangidin.—1 Yoh. 4:9.
w15 1/10 paj 24 par. 7
Dandamen Kutongijokin pa Yom ya Muspiritu
7 Chitin kusal usu nakash mulong wa kutongijok ni kushinshikin pa yom twilejina. Chawiy lel, chiwapinap kutongijok chisu uziyina ni chisu udia pa ndond yiyimp, padia yom yiletina kampuw. Nfund a Kuseng David watongijokina uchuku chisu chalankay pa ulal. (Kuseng 63:6) Yesu, muntu uwanyidina, watonda ndond yiwamp mulong wa kutongijok ni kulembil.—Luka 6:12.
w09-F 7/15 p. 16 par. 6
Tumwimburijany Yesu—Tufundishany nich Rukat
6 Tukat kusanger kulond yom yidokila ku muchim. Pitulondina yom yidokina ku muchim, tukat kusangar. Winou wawiy win kanshinsh, pakampwil chisu twisambina ni muntu tukatina. Etu awonsu tukweting impu yimwing, yakwambamb nau antu akwau. Tukat kubaz mikadil yend, tukat kuyilondinj, mulong tukwet kuswir anch antu akwau ayisangarel mud etu.
Mapit ma mu Spiritu
w07 1/12 paj 30 par. 6
Ov, Udi Mwin Kuyiswedish Akwen?
Chiswapeling nakash kuumbul chikumbu kupandakanamu kuchitung chisu. Chijil chinech cha kuumbul ni kutung chisadil pantaliken nich kulond kwetu. Chitudia akayitil, etu awonsu tukweting yilim ni tukat kurumbukang. Mwant Salomon walonda anch: “Pa mangand pikil muntu ap umwing utentamina wakad kusal yitil.” (Mulej 7:20) Chikasikeningap kujingunin kurumbuk kwa muntu mukwau ni kumwel yom yimwing yikash kutesh. (Kuseng 64:2-4) Ku mutambu ukwau, chitwitining kwikal nich nkeu chakwel twikala nich kulond kuwamp.
RUBING RA 22-28 NGOND WA 7
YOM YA USEY YIDA MU DIZU DA NZAMB KUSENG 66-68
Yehova Ukat kubangin Yisend Yetu Dichuku Dawonsu
Mutapu Ukatay Yehova Kwakul ku Malembil Metu
15 Malembil metu kakatap kumakul mu mutapu wa pakampwil. Pakwez yakul tukata kutambul yawiy kamu tuswirikedining mulong wa kushal ashinshamena kud Tatukwetu wa mwiur. Chawiy shinshikinang yakul ya Yehova ku malembil mey. Nambaz Yoko wiyova anch Yehova kakatap kwakul ku malembil mend, chawiy wasambisha kufund yom yawonsu yamwitangay Yehova. Mu kusut kwa chisu, washinshikina yom yafunday ni wajingunina anch Yehova wakula ku yom yivud pakach pa yom yamwitay, ap yading yavuramedinay kal. Chisu ni chisu, tufanyidin kwiman ni kutongijokin mutapu ukatay Yehova kwakul ku malembil metu.—Kus. 66:19, 20.
w10-F 12/1 p. 23 par. 6
Yilimishany Anvaj Alidina an Ayinau
Yehova wa mupepila mwin kufund mas yitumbila yawangangau in Isarel pa chisu cha yikumangan ya difukwil. Tongin mutapu miminy yiney yayikasikesha adia-afu ni an anshon pachisu chawangangau mazu mapepilau ma yivurisha anch Yehova wading mud “tatukwau” ni “nkalansambu”, ni wayikwashang. (Kuseng 68:5; 146:9) Tukutish niyetu kwikal ni mazu makasikeshin makutwisha kushal mivu ni mivu mu manangu ma nvaj ulidina an amwinend. Maku umwing utazukinau anch Ruth uvurikin mazu malonday tatuku umwing ukweta ukaliweny pasut kal mivu 20 anch: “Ulidin kamu aney nawamp. Dandamen kusal mwamu.” Ruth ulondin anch: “Mazu minam mampuna nakash.” Chakin kamu, “Ridim ritudishina ridi mutond wa mwom” ni makutwish kumukasikesh chipandakena nvaj uda amwinend. (Jinswir 15:4) Mutapu in kukutwisha kumujikitish chakin kamu ni patok muntu ulidina an amwinend?
w09-F 4/1 p. 31 par. 1
Tatuku wa an Anshon
“TATUKU wa an anshon [. . .], ud Nzamb ushiching mwi ndond yend yitumbila.” (Kuseng 68:5) Mazu mend mapepilau makwet malejan mapukwina ku muchim piur pa untu wa Yehova Nzamb, ukat kubangina nakash ku maswir ma antu aduwilau. Mutapu wend wa kubangin piur pa an afishinakal anvaj a ulejen mu chijil chayinkay in Isarel. El tushinshikinany mazu tutanina mu Kubudik 22:22-24, malondina anch “Tatuku wa an anshon”.
Yehova Ukat Kukukwash
17 Tang Kuseng 40:5. Chitongijok cha muntu ukaninikina ku mukandu chiding cha kushik pa musong. Pakwez, kuding jindond jivud jikutwishay kwiman mwi njil mulong wa kusanger yom yiwamp yimenay. Chilik chimwing, niyey itekinang chisu cha kwiman ni kutongijokin pa mutapu ukukwashinau kud Yehova, ap pa chisu urishina ni yakamish yikash. Kwinsudien kwa dichuku ni dichuku iyipula anch: ‘Mutapu ik wanyukishangau kud Yehova nlel? Ap anch yikokujol nirishina nich yidandamedin, pakwez mutapu ik winkwashinau kud Yehova kuyijijamen?’ Shinshikin mulong wa kuman ap kusu kwau chom chimwing chasadinay.
Mapit ma mu Spiritu
w06 1/7 paj 10 par. 5
Manans Majim ma Buku wa Kaad wa Kuseng
68:18—Anany adinga “mulambu kudi antu”? Mu kulond kwa chifanikesh piur pa akankuny a antu a Yehova mud annam, David wamwita Nzamb ayikwatisha wom, ap anch ayikangesh kusal uyimp.
RUBING RA 29 NGOND WA 7–4 NGOND WA 8
YOM YA USEY YIDA MU DIZU DA NZAMB KUSENG 69
Yom Yamushikena Yesu Yatakelau Kulejan mu Kuseng 69
w11 1/8 paj 13 par. 17
Awiy Ading Amuchingejin Mesia
17 Mesia akez kumukis pakad mulong. (Kus. 69:4) Kambuy Yohan wafunda mazu malonday Yesu anch: “Anch am kinasalap yom mukach mwau [antu] yakad kal kusalangap kudi muntu mukwau, ing kakwetap kwau chitil, pakwez katat awiy amen kal yisalijok yam, chad ankis kal am ni Tatukwam. Pakwez yom yiney yamekana mulong wa kuwanyish yom yafundau mu Yijil yau anch: ‘Awiy ankisa am wakad mulong.’” (Yoh. 15:24, 25) Yisu yivud “Yijil” yirumburikin Bibil mwawonsu. (Yoh. 10:34; 12:34) Rusangu ruwamp rimekeshin anch amukisa Yesu, pakampwil kudi antakel in Yuda. Chikwau kand, Kristu walonda anch: “Antu a pa mangand kakwetap kwau mulong wa kukukisinany en, pakwez akat kwinkis am, mulong nikat kuyilejang anch, yisalijok yau yidi yiyimp.”—Yoh. 7:7.
w10 1/12 paj 16-17 par. 7-8
Ikalany Nich Mushiku Mulong Wa Difukwil Diakin
7 Kudi chom chimwing chashikena mu mwom wa Yesu chimekeshina mushiku wadingay nich Yesu. Chadinga kwinsambishin kwa mudimu wend wa kulejan, pa chisu cha kusut kwa Yehova kwa muvu wa 30 C.C. Yesu ni in kwilej end eza mu Yerusalem ni amana mu tempel “in kulandish angomb, ni amikoku, ni atwinkudimb, watana kand in kuswimpish nfalang ashich.” Ov, chom ik chasalay Yesu, ni chom ik chalejanay kudi in kwilej end?—Tang Yohan 2:13-17.
8 Chom chasalay Yesu ni kulond pa chisu chinicha cha yivurisha nawamp in kwilejend mazu ma uprofet ma nfund a kuseng umwing David anch: “Mushiku unikweta wa chikumbu chey ukat kwintemish ku muchim.” (Kus. 69:10) Mulong wak? Mulong chasalay Yesu chading chom chikash nakash cha chak ni ubaj. Chimeken anch, antakel a ku tempel—in kupesh, in kufund ni antu akwau—ading akasikeshin kwisak kwinoku ni kutaninamu. Mulong wa kumekesh patok ni kulikish mafef mau, Yesu walika amwinend kulondul yisal ya antakel a chirelijon a mu machuku minima. Mudi mwamwelau patok kudi in kwilej pa mulong winou, ‘mushiku wa chikumbu cha Nzamb,’ ap mushiku mulong wa difukwil diakin, wamekana patok. Ov, pakwez, mushiku chom ik? Ov, ushalijadin nich kuswapej?
g95-F 10/22 p. 31 par. 4
Ov, Tukutwish Kufang Mulong wa Muchim Ubukukina?
Antu amwing akat mulond anch kubukut muchim kwawiy kwamujipikisha Yesu. Uprofet walonda anch, “Kubachok kwajip muchim wam, nidi mu rufu kamu.” (Kuseng 69:20) Ov, mazu minam mawanyina kamu? Pamwing ap, mulong kurutu afa, Yesu Kristu wamana mar nakash ku mujimbu, ni mu manangu. (Mateu 27:46; Luka 22:44; Hebereu 5:7) Chikwau kand, muchimu ubukukina ukutwish kurumburil mulong wak “mem ni mash” mapweka pa yitat ya mupampau tulembil kurutu afa. Anch muntu witap, ku rudung mijir yikutwish kubudish mash mu mapan ap ku chid chitadining ku rudung chikweting mem, chakin kamu chitat chandond yinaya chikutwish kubudish “mem ni mash.”—Yohan 19:34.
it-2-F p. 599 par. 1
Mutond wa Ulemb
Asambela kulond piur pa Mesiya anch akez kumwinkish “ukau kuna” ku yakuda. (Ks 69:21) Chom chinech chawinyina kurutu amupamp pa mutond, pamwinkau maar ma nviny ma kubomb ni yom yiridina. Pakwez kupwa kwa kulash, Yesu walika ulemb winou wafanyina kukepish kusansan. Mulong wa kuwanyish uprofet uda mu Mateu (27:34) wasadina dizu da grek kholê (kuril), tutanina mu Kuseng 69:21 mu Septante. Chawiy, yom yilejenau mu Rusangu riwamp ra Marko risambidin piur pa malash ma mire (Mar 15:23), chinech chaletisha chitongijok anch “mutond wa ulemb” ap “kuril” wadinga “mire”. Chitongijok chikwau: mar mading mabasinau amabomba yom ya ulemb, yiridina ni mire.
Mapit ma mu Spiritu
w99-F 1/15 p. 18 par. 11
Kuzambul Makas Mashinshamena pa Chisu cha Kulembil
11 Antu avud akat kulembil mulong wa kwit chom kanang, Pakwez rukat retu mulong wa Yehova Nzamb rifanyidin kutubachik kumujikitish ni kumutumbish pitulembila mu chisak. Paul wafunda anch “Kangal wiyakamishany mulong wa chom. Pakwez mu yisu yawonsu mu kulembil kwen, ap pa kuyilembidil antu akwau nich kujikitish, mwijikishany Nzamb yom yawonsu umwitilanya, Chad chisambu cha Nzamb chisutila ronganyin ra antu chikulam michim yen ni yitongijok yen mu Kristu Yesu.” (Filip 4:6, 7) Chakin kamu, Mu yawonsu tumwijikishina Nzamb ni kumwit, tufanyidin kumulej Yehova mazu ma kujikitish piur pa yiyukish ya mu spiritu ni ya ku mujimbu. (Jinswir 10:22) Nfunda a kuseng umwing wawang anch: “Chom cha kupesh kudi Nzamb wawiy muminy wa kujikitish ni kusadil kushilimu kwend kudi Nzamb Udia Piur.” (Kuseng 50:14) Twisambinan kand piur pa mazu ma pukwina mada mu muminy wafunday David: “Nikushiman dijin dia Nzamb ni muminy, ni kumubaz ni kumujikitish!.” (Kuseng 69:30) Ov, niyetu tufanyidinap kusal mwamu chisu tulembila ku ujindj ap mukach mwa antu?
RUBING RA 5-11 NGOND WA 8
YOM YA USEY YIDA MU DIZU DA NZAMB KUSENG 70-72
“Yilejamu a Majuku ma Kurutu” Piur pa Usu wa Nzamb
w99-F 9/1 p. 18 par. 17
Ansand, Ijidishany Ukaliweny Wen wa Kutong!
17 Mulong wa kulik kuwil mumupit wa Satan, chikwitinany kubabal chisu chawonsu, ni chisu chikwau kwikal nich kutakaman. Pamwing ap chikat kushiken anch upwitamijanan nau arunen, pakwez kadap ni mangand mawonsu. Nfund a kuseng David walonda mu malembil mend anch: “Mulong Ey udi ruchingej ram, A [Yehova] Nsalejam, nipana kal mudi Ey kudiok ku wanikanch wam. A Nzamb, Ey wanleja kudiokal ku usand djat ni lel unou, chawiy nikata kulejanang midimu yey ya kushimok.” (Kuseng 71:5, 17) David wijikana mulong wa kutakaman kwend. Pakwez chisu ik shakudishay mwikadil winou? Ku winsand wend. Kurutu kwa kurish ni Goliat, wading wamekeshap kal kand kutakaman pajipay ntambu ni chisumpu mulong wa kuchidij amikoku a tatukwend. (1 Samwel 17:34-37) Pakwez, David wading utekin ruchingej rend muday Yehova ‘kudokal ku mwinsand wend’, Ukaliweny wadingay nich David wa kumuchingejin Yehova wamukwasha kupandakan yikokujol yarishay nich. Niyen, ukumanany anch, ang wamuchingejinany Yehova, ukukwinkishany kutakaman.
g04-F 10/8 p. 23 par. 3
Kukwatijan ni Bibil . . .
Mutapu ik Tufanyidina Kuyisadin Amapl?
Nfund a kuseng walembila anch: “Kangal wandjibul ku mivu ya kunanap kwam. Kangal wangipuk pakupwa kwa usu wam.” (Kuseng 71:9) Nzamb kakatap ‘kuyilik’ atushalapol end ashinshamena ap anch ayinau aman anch kakwetap kand usey. Nfund a kuseng kiyovap anch amulikal kud Yehova, pakwez wijika usey wa kumuchingejin Sakatang wend, kupandakan chisu chikalay ipal. Yehova ukat kutukwash mu mwom wentu anch twamekesh kushinshaman mud kwinoku. (Kuseng 18:25) Nakash ukat kusal mwamu kusutin ambay netu in Kristu.
w14 1/1 paj 23 par. 4-5
Musadina Yehova Kurutu kwa Kushik kwa Machuku Mayimp
4 Anch ukwet ukaliweny wa makum ma mivu mudi mukurump upamina, ufanyidin kwiyipul amwiney anch, ‘Chom ik nikusala mu mwom wam katat, pinichidia ni usu?’ Mudi mwin Kristu uswila, ukwet mitapu yakad kwikalau nich antu akwau. Ukutwish kuyilej ansand yom wileja piur pa Yehova. Ukutwish kuyikasikesh antu akwau kusutil ku kuyilej yom yakushikena yakusangaresha piwadinga ni kumusadin Yehova. Mwant David walembila chakwel ikala ni yisu ya kusal mwamu. Wafunda anch: “A Nzamb, Ey wanleja kudiokal ku usand . . . Anch nananap nchik ni kwikal nich nswich jitok to, A Nzamb kangal wanlik, ching bil napwish kulejan dikand diey dipandikena ku dijuku dikwau dikwezaku.”—Kus. 71:17, 18.
5 Mutapu ik ukutwisha kulejan manangu watambula mu mivu yasutina? Ov, ukutwish kumwit nsand umusadidina Nzamb chakwel eza kwol kwey mulong wa kuta nend urund ukasikeshina? Ukutwish kuyit chakwel akutwalaku mu mudimu wa kulejan wa win Kristu ni kuyilej musangar watambula mu kumusadin Yehova? Mudi mwalonday Elihu pasak anch: “Chifanyidin amakurump alejana chiyul chau.” (Job 32:7) Kambuy Paul wayiyula amband in Kristu aswila anch afanyidin kuyikasikesh antu akwau mu mazu ni mu yisal yau. Wafunda anch: “Yileja niyau amband amapal . . . ikal in kulejan yom yiwamp.”—Tit. 2:3.
Mapit ma mu Spiritu
it-1-F p. 825-826 par. 2
Eferat
Mwimbu wa teritwar wayinkishau in Isarel. Mansuk masalay ni Aburaham, Nzamb washilamu kuyikinsh anend ngand, “kudiok ku wit udia ku Idjibit djat ni ku wit mujim wa Eferat.” (Dis 15:18) Mansuk minam amachirikina kand ku muchid wa Isarel (Kub 23:31; Kuv 1:7, 8; 11:24; Yos 1:4) Kukwaijan ni 1 Jinsangu 5:9, kurutu kwa winyikel wa David an amwing a Ruben atonda ndond “djat ni kwi mpay mutambu wa wit wa Eferat.” Pakwez mulong wit wading ni ma kilometr 800, kudokal “mwi ngand ya Galad” (1Js 5:10), pamwing ap chitin kwau kutesh anch an a Ruben teritwar wau wading ushiking kwingangel kwa Galad djat ni kwimpay ya ku Siria, mpay yading yishikina djat ni ku wit wa Eferat (RS ulondin anch: “Kushik kwinsambishin kwa mpay kumutambu wa wit wa Eferat”; Md: “Kushik kwinshambishin kwa mpay yiyila djat ku wit wa Eferat”; Jé: “kuns kwa mpay kuda mwimbu ni wit wa Eferat.”) Chawiy kushilamu kwa Yehova kwawanyina kamu chisu cha winyikel wa David ni Salomon, chisu chiwadingany wiyikedila want wa Isarel ndond ya arameen want wa Zoba djat ni kuyikum ya wit wa Eferat, chimeken anch mutambu wa wit wading uyil djat nu Kurul kwa Siria (2Sa 8:3; 1At 4:21; 1Js 18:3-8; 2Js 9:26) Mulong wa kuvul kwa mem, chawiy chatazukangau anch ‘Wit’.—Yos 24:2, 15; Ks 72:8.
RUBING RA 12-18 NGOND WA 8
YOM YA USEY YIDA MU DIZU DA NZAMB KUSENG 73-74
Chikwikal Nchik Anch Twayovil Antu Akad Kumusadin Nzamb Ris?
“Yehova Ukat Kuyipandish Antu Aziyina”
14 Nfund a Kuseng wa 73 wading mwin Levi. Chawiy, wading ni dilau diakusadin kwi ndond ya difukwil dia Yehova. Pakwez, waziya chisu chimwing mu mwom wend. Mulong wak? Wasambisha kuyovil antu ayimp ni in kwibaz ris, kadiap mulong wa uyimp wau, pakwez mulong ading ameken mud ading akwet mwom uwamp. (Kus. 73:2-9, 11-14) Ading ameken mud awanyishin kwau yawonsu—akwet mapit, mashakamin mawamp, ni kakwetap yakamish. Mutapu wading umekenau wamuziyisha nfund a kuseng ni wamushikija kulond anch: “Ov, komb nalama kwam muchim wam zwang chamwamu? Ov, komb nilama kwam wakad chitil chamwamu?” Chakin kamu, chimeken patok anch wading mu ubaj nakash wa mu spiritu.
“Yehova Ukat Kuyipandish Antu Aziyina”
15 Tang Kuseng 73:16-19, 22-25. Mwin Levi ‘wandama mu chikumbu cha Nzamb.’ Chimeken anch mwinimwa, pamwing ap nau in kwifukwil akwau, washinshikina nawamp shakamish chend kwa muchim a nshimpu, ni walembila. Mud chibudikin, wasambisha kujingunin anch yitongijok yend yading ya usup, ni wading wasambish kal kudjat rizau mwi njil ya ubaj yikutwisha kumwauril ni Yehova. Wajingunina kand anch antu ayimp ad pa “jindond jisidila” ni anch akufa “rufu riyimp.” Mulong wa kwipuk ris ni kuziy, mwin Levi wading ufanyidin kuman yom mud muyimenay Yehova. Ni pasalay mwamu, wachirisha chisambu ni musangar wend. Walonda anch: “Kwikil chom chikwau chinisotila pa mangand, ching kusu ey [Yehova].”
16 Yom twilejidinaku. Tufanyidinap ap pakemp kuyovil ris antu ayimp amekena mud akwet mwom uwamp. Musangar wau ud kwau wa piur piur ni wa chisu chikemp; pakwez kakwetap ruchingej mulong wa machuku ma kurutu. (Mul. 8:12, 13) Kuyovil ris kukutwish kutuziyish ap kand kuyipish urund wetu ni Yehova. Chawiy anch wajingunin anch wasambish kal kuyovil antu ayimp ris, sal mud mwasalay mwin Levi. Ziyin ku yiyul ya rukat ya Nzamb ni kumangan pamwing ni ambay ney asadina rusot ra Yehova. Anch wamukat Yehova nakash kusutamu yom yawonsu, ukwikal ni musangar wakin. Ni ukudandamen kwendin mwi njil ya “mwom udia wakin.”—1 Tim. 6:19.
w14 1/4 paj 8 par. 5
Imburijany Ritiy ra Moses
5 Mutap ik ukutwisha kurish nich “kusanger mu yitil mu kachisu kakemp”? Kangal wavuramen anch kusanger kwa chitil kudi kwau kwa chisu chikemp. Nich ritiy, tumen anch “Mangand mayil ni kujiy pamwing ni yom yawonsu yikwetau nich antu ris.” (1 Yoh. 2:15-17) Tongin bil pa yikeza kuyishiken antu alikina kukarumuk mu machuku ma kurutu. Adi “mwi ndond jisidila . . . Akat kufa swa rufu ruyimp.” (Kus. 73:18, 19) Anch wakimb kusal chitil, iyipula bil anch, ‘chom ik chikwinshikena mu machuku ma kurutu?’
w13 1/2 paj 22-23 par. 3-5
Kangal Walikidil Chom ap Chimwing Chikukangesha Kutan Katumb
3 Nfund-a-Kuseng wamekesha ruchingej rend anch Yehova ukez kumulam nich chikas chend cha katatuku ni kumutakel mu uyaj wakin. (Tang Kuseng 73:23, 24.) Ov, mutapu ik usadinay Yehova mwamu? Yehova uyitakedil atushalapol end itudishina ku uyaj mu kuyilimish mu mitapu yivud. Ndiy ukat kuyiyukish nich kutesh kurumburik kwa rusot rend. (1 Kor. 2:7) Ndiy utekin katumb ka kwikal mu urund wa piswimp nend, padi antu ateshina dizu diend ni akata kumuziyil.—Jak. 4:8.
4 Yehova upanin kand kudi atushalapol end yiyukish yitumbila ya mudimu wa win Kristu. (2 Kor. 4:1, 7) Ni mudimu winou uletin katumb. Yehova washilamu kudi antu akata kusadil chisend chau cha mudimu mulong wa kumushiman ni kuyikwash antu akwau anch: “Awiy akwinlimisha am niyam nikez kayilimish.” (1 Sam. 2:30) Antu inay Yehova ukat kuyilimish nich dijin diwamp, ni akat kuyilondin yom yiwamp kudi atushalapol akwau a Nzamb.—Jinsw. 11:16; 22:1.
5 Ov, chikwikal nchik piur pa machuku ma kurutu ma antu akata ‘Kumuchingil [Yehova] ni kwilam mwi njil yend’? Awiy ayishilamu anch: “Ndiy [Jehovah] ukez kakuyukish ni kukwink ngand; pakuyijiyishau ayimp chutit ukez kachiman.” (Kus. 37:34) Achingejin kutambul kalimish kakad kwisikesh ka kwikal nich mwom wa chikupu.—Kus. 37:29.
Mapit ma mu Spiritu
it-2-F p. 132 par. 4
Levatan
Mu Kuseng 74, alejenamu yom yasalay Nzamb mulong wa kuyikol antu end in Isarel, verse 13 ni 14 ulejaen muchifanakesh anch wayipandisha kud in Idjibit. Chawiy dizu “anam a mu mem akwatishena wom” (héb. : thanninim, uvud wa tannin) yid pamwing ni “Levatan”, ni kupuchol mitu ya Levatan akutwish kukufanakesh ni mutapu wamupandakanau Farao nau amasalay end pa chisu chabudikau in Isarel. Targoums wa in Arab ufanakeshin “usu wa Farao” ni Levatan”. (Tal Eze 29:3-5, pamufanakeshinau Farao mud “ikwal a ngandu ulela mu wit” wa Nil, Tal kand Eze 32:2.) Mu Isay 27:1, dijin Levatan (LXX, “iyazangomb”) afanyina kumufanakesh ni musump, ditenchik da pamangand mawonsu ditakedinau kud awa utazukinau anch “nnak” ni “iyazangomb”. (Kuj 12:9) Wading umwing wa uprofet walejana kuchirish kwa Isarel, chikwau kand anch alond anch Yehova “ukumulej Levatan kadimu”, yimutadin kand Babilon niyend. Pakwez, verse 12 ni 13 wisambidin kand piur pa Asiria ni Idjibit. Chawiy dizu Levatan dimekeshin patok ditenchik ap musumb wa pa mangand mawonsu ukata kumubwambwil Yehova nau in kumwifukwil end.
RUBING RA 19-25 NGOND WA 8
YOM YA USEY YIDA MU DIZU DA NZAMB KUSENG 75-77
Kangal Wibaz—Mulong Wak?
Tal Kushalijan Kudia Pakach pa Antu
4 Kupwa kwa Paul kulond anch antu avud akwikal in kwikat ayinau ni kukat nfalang, walonda kand anch antu akwikal in kwibaz, kwishimek ni in kutungulijan matungu. Antu akweta mikadil yiney akat kutong yisu yivud anch adi awamp nakash kuyisutamu antu akwau mulong wa kuwap kwau, yom yikutwishau kusal, yom yikwetau ap maz yikwetau mu mwom. Antu mudi inay akat kukimb yom yifanyidina ing ayibazang. Mwin manangu umwing wafunda piur pa antu mudi inay anch: “Mu michim yau muding kachintamb kakemp kakatau kwasin manungun mulong wa kwifukwil amwinend.” Antu amwing alonda anch kwibaz kuyipin nakash, mulong ap antu ibazining kakatiningap payimeningau antu akwau ibaz lel.
5 Yehova ukisin kwibaz, kurumburilau mu Bibil anch “mwin kutal kwa kwibaz.” (Jinswir 6:16, 17) Pakwez kwibaz kukat kumutwal muntu kulemp ni Nzamb. (Kuseng 10:4) Kwibaz udi mwikadil wa Djabul. (1 Timote 3:6) Uyakin wa ushon umekeshin anch ap antu ashinshamena a Yehova ayisamburila kwibaz. Chilakej, Mwant Ozias wa mu Yudeya wading ushinshamena mu mivu yivud. Pakwez Bibil ulondin anch: “Chikalay kal nich usu uvud, muchim wend wibaza kwa kujiy. Wasala chitil kudi [Yehova] Nzamb wend.” Ozias waya mu tempel ni wosha diseng dia malash, chom chading chakad kumufanyin kusal. Kupwa, Mwant ushinshamena Ezekias niyend wikala mwin kwibaz, ap anch wibaza mu chisu chikemp.—2 Jinsangu 26:16; 32:25, 26.
w06 1/9 paj 11 par. 2
Manans Majim ma Buku wa Kasatu ni wa Kanying wa Kuseng
75:4, 5, 10—Dizu “musengu” dirumburikin ik? Misengu ya nnam yiding ut ukash. Chawiy lel, dizu “musengu” didi chijingidij cha ukash, ap anch usu. Yehova ukat kuzambul misengu ya antu end, ukat kusal anch atumba, oku ukat ‘kukatul misengu ya antu ayimp.’ Atudimwishin kulik ‘kuzambulang musengu wetu’ charumburik anch tufanyidinap kwibaz ap kwitutul ni chibud. Mulong Yehova ndiy ukata kuzambul, komb chifanyidin kuman yisend ya midimu mu chikumangen anch yidiokil kud ndiy.—Kuseng 75:7.
Mapit ma mu Spiritu
w06 1/7 paj 11 par. 3
Manans Majim ma Buku wa Kasatu ni wa Kanying wa Kuseng
76:10—Ov, ‘ujim wa muntu’ ukutwish nchik kumutumbish Yehova? Chisu chikatay Nzamb kuyilikin antu amekesha ujim wau pantaliken netu anch mulong tudi atushalapol end, kukutwish kwikal chibudikin chiwamp. Mwikadil win wawonsu wa mar utukutwisha kwikal nich ukutwish kutupup mu mutapu kanang. Yehova ulikidin mar ching kusu mu chilik cha kutufumb kwa mutapu winou. (1 Pita 5:10) ‘Ujim wa muntu ushadilaku, Nzamb ukuudjal mwi ntul.’ Ov, chikwikal nchik anch twaman mar mu chilik cha kufa? Chom chinech ni chawiy chikutwish kumushiman Yehova mulong antu atumena anch tujijamen ni kushinshaman akutwish kand kusambish kumushiman Nzamb.
RUBING RA 26 NGOND WA 8–1 NGOND WA 9
YOM YA USEY YIDA MU DIZU DA NZAMB KUSENG 78
In Isarel Aburena Kushinshaman—Chilakej Chitubabeshina
w96-F 12/1 p. 29-30 par. 5-6
‘Kuvurik Machuku ma Kwinyim’: Mulong wak Chid cha Usey?
Cha ushon, in Isarel achirikina kand chitil chikur. Chaletisha yikudikin ik? “Amupaka Nzamb tupamp tuvud. Amusarumuna Nzamb utumbila wa in Isarel. Kavurikap kand ukash wend, ap dichuku dia yikolau kuyidiosh kudi akankuny nau.” (Kuseng 78:41, 42) Kupwa, Yehova wayilika mulong avuramena yijil yend.—Mateu 21:42, 43.
Tukwet chilakej chiwamp cha nfund a kuseng wafunda anch: “Chawiy nikuvurik midimu ya kushimok ya [Yehova], nikuvurik yisalijok yey yikwamushen ya pakuru. Mwaning, nikutong pa midimu yey yawonsu nikujingunin yisalijok yey.” (Kuseng 77:11, 12, TMK) Anch twavurik piur pa mudimu ushinshamena twasadina kal ni rukat ratumekeshidinau kal kud Yehova, chinech chikat kutwinkish maku, dikasikesh, ni kwikal in kujikitish. Kuvurik ‘machuk ma pakur’ kukutwish kutukwash kwipuk kuziy ni kutwinkish usu wa kusal yawonsu tukutwisha mulong wa kushal ashinshamena.
w06 1/8 paj 11 par. 16
‘Kangal Winanany’
16 Kwinan kukat kupwitin manangu metu padi ayinetu ni pa milong yetu ni kukat kutushikij ku kuvuramen yiyukish yitwinkishinay Yehova mud Atuman end. Chakwel kupandakan mwikadil wa kwinan ukutwisha kwikalaku, tuswiridin kuvurik chisu chin chawonsu yiyukish yiney. Chilakej, umwing ni umwing wetu ukwet chisend chipandikena kuwap cha kusend dijin dia Yehova. (Isay 43:10) Tukutwish kukasikesh urund wa piswimp ni Yehova, ni tukutwish kwisamb nend ndiy ‘ukata kutesh kulembil’ pa chisu chin chawonsu. (Kuseng 65:2; Yakob 4:8) Mwom wetu uding urumburikina mulong twovil kurumburik kwa mulong wa ukaleng wa mangand ni kuvurik anch chidi chisend chetu cha kushal ashinshamena kud Nzamb. (Jinswir 27:11) Tukutwish kulejan rusangu ruwamp ra Want chisu ni chisu. (Mateu 24:14) Kwitiyij mulambu wa chakupesh cha Yesu Kristu kututwishishin kwikal nich kom kishitwila. (Yohan 3:16) Yiney yawiy yiyukish yitutanidinamu yikalap nchik yom yitujijamedina.
w11 1/8 paj 32 par. 3-4
Ov, Yehova Ukwet Yovil?
Nfund a Kuseng ulondin anch: “Amubwambwila mwi mpay tupamp tuvud, amunenganesha tupamp tuvud!” (Verse wa 40) Verse mukwau ulondin anch: “Amupaka Nzamb tupamp tuvud.” (Verse wa 41) Pinap mwin kufund ulejen mwikadil wa kubwambwil. Mwikadil winou uyimp wamekana kwisambishil—mwimpay kupwa kwa kuyikol kwau mu Idjibit. Antu asambisha kununganijan kudi Nzamb, ni kwipul anch ndiy wela kutwish kuyilam ap bwat. (Kuch. 14:1-4) Buku umwing ukatau kusadil kudi in kukarumun ulejen anch dizu “amubwambwila” akutwish “kudikarumun kand anch ‘awiy achinchikisha michim yau pantaliken ni Nzamb’ ap amuleja Nzamb anch ‘Bwat.’” Chikwau kand, mu riy rend, Yehova wayilikishina antwend pakarumukau. Pachirikidinau ku mwikadil wau uyimp wa pasak ni kumubwambwil kapamp kakwau, ni mwikadil ou wadandamena.—Kuseng 78:10-19, 38.
Ov, mutapu ik wiyovay Yehova yisu yawonsu yadingau ni kubwambwil antwend a chibud? Verse wa 40 ulondin anch: “Amunenganesha tupamp tuvud.” Mu Bibil mukwau akarumwin anch awiy ‘amwovisha ndiy kuyip.’ Buku umwing wisambina piur pa Bibil ulejen anch: “Mazu minam marumburikin anch mwikadil wa in Hebereu wading ukat kumwovish Nzamb kuyip nakash,—mudi mudinga mwikadil wa mwan udia mbwambol ni wakad kuziyil.” Mudi mukutwishay mwan wakad kalimish kuyovish anvajend kusansan ku muchim, in Isarel ambwambol “amusarumuna Nzamb Utumbila wa in Isarel.”—Verse wa 41.
Mapit ma mu Spiritu
w06 1/9 paj 9 par. 5
Manans Majim ma Buku wa Kasatu ni wa Kanying wa Kuseng
78:24, 25;— Ov, mulong wak utazukinau mana anch “mbut ya mwiur” ni “yakudia ya angel”? Mazu minam maad kimarumburikinap anch mana madinga yakudia ya angel. Madinga “mbut ya mwiur” mulong madiokala mwiur. (Kuseng 105:40) Mulong angel, ap anch “antu in ukash,” ashiching mwiur, mazu “yakudia ya angel” makutwish kurumburik anch Nzamb ushichinga mwiur, ndiy wamaleta. (Kuseng 11:4) Pamwing ap Yehova wayisadila kand angel mulong wa kuyinkish in Isarel mana.