Ov Ukwet Mwiku Wakad Kufang?

OV KUDING mwom kwinyim kwa rufu? Chipul chinech chikat kuyakamish antu mu kusut kwa mivu. Mu yirung yiney, antu a chisak ni chisak atongijokina piur pa chipul chinech ni ashikena ku kubudish yitiyij ya mitapu kushalijan.

Mu mangand mawonsu, antu avud itiyijin anch “mwiku” ukat kupand ku rufu ra muntu. Ov kudi chakin kamu chom kanang mukach mwa muntu chikata kudiokal mu mujimbu ku rufu ni kudandamen kwikal mwom? Ov mwiku udia mu muntu mwom chom ik? Ov chom ik chikata kuushiken pitukufanga? Dizu dia Nzamb dipepidilau, Baibel, diletil yakul yakin ni yisangareshina ku yipul yiney.

Ov Mwiku Chom Ik?

Mu Baibel, mazu makarumwinau anch “spiritu” marumburikin cha kusambish “mwiku.” Pakwez chinech chirumburikin yom yivud nakash kupandakanamu kwau chisal cha kupim kusu. Chilikej, nfund-a-Baibel Jakobu, walonda anch: “Mujimbu wakad mupim [spiritu, NW] ufil.” (Jakobu 2:26) Chawiy lel, mwiku wawiy ukata kwendish mwom ku mujimbu.

Usu winou ukata kwendish mwom ukutwishap kwau kwikal mwiku, ap rinkind, ukata kusutang mu michim. Ov mulong wak chidiap mwamu? Mulong kwinyim kwa kupim kwiman, mwom ushadining mu maselil ma mujimbu chisu chikemp—“mu aminit kanang,” kulondulijan nich The World Book Encyclopedia. Chawiy chitwishikining chakwel kumupizuril muntu, ni yid ya mujimbu akutwish kuyidiosh ku muntu umwing ni kuyinung ku muntu mukwau. Pakwez anch karusis ka usu wa mwom kajimuk shitit mu maselil ma mujimbu, usu wawonsu wa kuchirish kand mwom udi kwau wamwamu. Uvud wa rinkind ap wisu ukutwishap kuchirish mwom mu selil ap umwing kusu. Komb kwau, mwiku, udi usu wa mwom wakad kumekan—karusis ka mwom—kakata kulam mwom wa maselil. Usu wa mwom winou aukwatikeshin kusutil ku kupim.—Job 34:14, 15, New Word Translation.

Ov mwiku winou wendishil ching kwau kusu mijimbu ya antu? Baibel utukwashin kushiken dipwishil dimwing didia salal pa mulong winou. Mwant mwin manangu Salomon wafunda anch: “Nany wija anch mwiku [spiritu, NW] wa muntu ukat kukandam piur, ap mwiku [spiritu, NW] wa nnam ukat kushirik pansh?” (Mulej 3:21) Komb mwamu, annam mud kand antu akwet mwiku. Ov chidi nchik mwamu?

Mwiku, ap usu wa mwom, tukutwish kuwisikej nich nzembu yendining ap yendishining mashiny. Nzembu yakad kumekan akutwish kuyisadil mu mijikit kushalijan, kulondulijan ni chamu (mashiny) mayendishina. Chilikej, yikutwish kumwendish fur mulong wa kupalangesh chirungil, kompyut mulong wa kufund ni kupampish nich, ni televizion mulong wa yifwatul ni yidjimin ya dizu. Ap nchik, nzembu yikutwishap kwikal nich mwikadil ap umwing wa mashiny mayendishina. Ukat kushal kusu ching usu. Chilik chimwing, usu wa mwom ukwetap ngikadil ap yimwing ya yitang yipepidinay mwom. Ukwetap untu, ukwetap ukaliweny wa kutong. Antu ni annam awonsu “mwaad wau akwet mwiku [spiritu ufanikena, NW].” (Mulej 3:19) Chawiy lel, chisu chikatay kufa muntu, mwiku wend ukatap kudandamen kwikal mwom mwi ndond yikwau mud chitang cha muspiritu.

Ov mwikadil wa afu udi lel nchik? Ni chom ik chikata kuushiken mwiku chisu chikatay kufa muntu?

“Ukez Kuchirikin Kand Kwey ku Rufunfut”

Muntu wa kusambish, Adam, pabwambwilay ku kukat kwend chijil cha Nzamb, Yehova wamwela anch: “Ku masuril mey kwawiy kuukeza kadil ruku, ukez kuchirikin kamu ku divu, mulong kwawiy kwakudioshau. Mulong ey udi kwey rufunfut ra pansh, ukez kuchirikin kand kwey ku rufunfut.” (Disambishil 3:19) Ov Adam wadinga kwisu kurutu Yehova amutanga nich rufunfut ra pansh? Ndiy, kadingap kwi ndond kanang! Ndiy wading kwend kwamwamu. Komb chisu Yehova Nzamb chamulejay Adam anch ukez “kuchirikin kamu ku divu,” chading chirumburikin anch Adam ukez kufa kamu. Adam kelap kushemunik kuya kwi ndond ya muspiritu. Ku rufu ndiy wela kwikal kapamp kamwing wakad mwom, wakad kwikalaku kand. Chibau chend chadinga kamu rufu​—⁠kuburen mwom​—⁠kudiap kusokin kwi ndond yindj.​—⁠Rom 6:⁠23.

Ov chidi mutapu ik piur pa antu akwau afila kal? Mwikadil wa afu aulejen patok mu Mulej 9:​5, 10, ndond tukata kutang anch: “Afu kijap kwau chom ap chimwing . . . Kwikil midimu, ap kutong, ap ronganyin, ap manangu, mu sheol.” (New World Translation of the Holy Scriptures) Chawiy lel, rufu, ridi mwikadil wa kuburen kwikalaku. Nfund-a-kuseng wafunda anch chisu chikatay kufa muntu, “spiritu wend wabudik, ni ndiy wachirikin ku mavu mend; ni pa dichuku dined yitongijok yend yajiy kamu.”​—⁠Kuseng 146:​4, NW.

Choviken patok anch, afu adi kwau akad kwijik chom ap chimwing, akad kusalang mijikit. Awiy kijap kwau chom ap chimwing. Kakutwishap kwau kukuman, kukutesh, ap kwisamb ney. Kakutwishap ap pakemp pin kukukwash ap kukusal nayimp. Ufanyidinap kwey kuyov afu wom. Pakwez, mutapu ik lel ukata “kubudik” mwiku kudiokal mu muntu pa chisu cha rufu rend?

Spiritu “Ukuchirik kud Nzamb Wakin”

Baibel ulondil anch chisu chikatay kufa muntu, “spiritu amwinend ukuchirik kud Nzamb wakin wamupana.” (Mulej 12:⁠7) Ov chinech chirumburikin anch spiritu ukat kuyang kusutil mu rinzwizu djat ni kud Nzamb? Bwat kwau! Mutapu usadidilay Baibel dizu “kuchirik” witinap kwau kukas weny kudiokal ndond kanang kuya kwindjing. Chilikej, Isarel wakad kushinshaman amuleja anch: “ ‘Chirikany kud am, ni yam nikez kuchirik chakin kud en,’ mwamu mwalonday Yehova wa yisak.” (Malakiy 3:​7, NW) ‘Kuchirik’ kwa Isarel kud Yehova kwarumburika kukarumuk kudiokal kwi njil yiyimp ni kwambatan kakwau kand nich njil yitentamina ya Nzamb. Ni ‘kuchirik’ kwa Yehova kud Isarel kwarumburika kuyital kand antwend nich dilau. Mu yilikej yiney yawonsu yaad dizu “kuchirik” diwejidinamu yitongijok, kudiap kushemunik kwa kudiokal ndond kanang yijikena kuya kwindjing.

Chawiy chimwing, “kuchirik” kwa spiritu kuya kud Nzamb chisu chikatay kufa muntu chirumburikinap kwau kushemunik kwa kashinsh kudiokal pa divu kuya mwi ndond ya mwiur chisu chikatay kufa muntu. Vurik anch, spiritu wawiy usu wa mwom. Anch usu winou wamubudik muntu kapamp kamwing, ching kusu Nzamb ndiy ukweta ulabu wa kutwish kuuchirish kand mwi ndiy. Komb spiritu ukat “kuchirik kud Nzamb wakin” mu mutapu wa kwel anch ruchingej rawonsu ra mwom wa muntu winou mulong wa machuku ma kurutu ridi katat kud Nzamb kamu.

Shinshikin, chilikej, chilondila Mifund piur pa rufu ra Yesu. Mwin kufund rusang ruwamp Luka ushimunin anch: “Yesu wabarika dizu piur anch: ‘Tatuku, natek kal mwiku [spiritu, NW] wam mu makas mey.’ Chalonday mwamu, ndiy wakatuka mupim.” (Luka 23:46) Mwiku wend chiwabudika, Yesu kadingap mwi njil ya kashinsh ya kuya mwiur. Yesu kamuvumbulap kusu kudiokal ku afu pa dichuku dia kasatu. Ni kwasuta machuku 40 kurutu kwa kukandam mwiur. (Midimu 1:​3, 9) Pakwez, pa chisu cha rufu rend, chakin kamu Yesu wapana nich ruchingej mwiku wend mu makas ma Tatukwend, nich kuchingejin kwa kashinsh mu ulabu wa Yehova wa kumuchirish kand ku mwom.

Mwawiy, ching kusu Nzamb ndiy ukutwisha kumuchirish muntu ku mwom. (Kuseng 104:30) Chinech chitwinkishin ruchingej rijim mud ik!

Ruchingej ra Kashinsh

Baibel ulondin anch: “Chisu chikat kwez chikez kuteshau afu awonsu adia mwi nzay [ya chivurikish, NW] dizu [dia Yesu], chad akez kuvumbuk kwikal kand aom.” (Yohan 5:​28, 29) Mwawiy, Yesu Kristu washilamu anch antu awonsu adia mu chivurikish cha manangu ma Yehova akez kuyivumbul, ap anch kuyichirish ku mwom. Pa ndond pa jinsangu ja ushon ja kwel anch antu afil, misapu yikez kalet jinsangu ja musangar ja awonsu achirishinau ku mwom. Chikez kwikal cha musangar mud ik kuyak akatish netu kudiokal mu majam!

Ov usotil kwijik yivud nakash piur pa mutapu ukutwisha kutambul ukwash udiokila ku ruchingej riner ripaninay Nzamb? Tukwitin amboku, ufundina ku adres umwing udia kwishin oku chakwel wita kopi umwing wa broshir Aspiritu a Afu—Ov Akutwish Kukukwash Ey ap Kukusal Nayimp? Ov Chakin Adiku?

Ching anch ayilejen, mifund yawonsu ya Baibel yidiamu yidiokil mu Mukand wa Nzamb wa Uruund.