Chijil Cha Rukat Chifundilau Mu Michim
“Am nikez katek yijil yam mukach mwau, nikez kayifund mu michim yau.”—JEREMIY 31:33.
1, 2. (a) Chom ik tukushinshikina katat? (b) Mutapu ik wimekeshay Yehova amwinend ku Mukandu wa Sinay?
MU MITU ya milong yaad yasambelang, twilejin anch pashirikay Moses ku Mukandu wa Sinay, mpal yend yapaya nich nsis ja uyaj wa Yehova. Twisambidin kand chitambal chadjalay Moses. El tuushinshikina katat mulong ukwau wambatena nich rusangu riner ukweta dirumburik kudiau in Kristu nlel.
2 Padingay Moses ku mukandu, watambula yany kudiokal kudiay Yehova. Pakumangenau kwishin kwa Mukandu wa Sinay, in Isarel imena ayinau kumekan kwamushena kwa Nzamb amwinend. “Kweza yidjimin ya nzaj, ni milayilay, ni didj dilimina diabwika pa mukandu, ni chidjimin cha mpuny cha usu, chad antu awonsu ading mu chibeng azala. . . . Mukandu wa Sinay wibwika nich mish lap mulong [Yehova] washirikinap mu kasu, chad mish yau yakakumuka mudi ya mu ruteng, ni mukandu wawonsu wanyikeka nakash.”—Kubudik 19:16-18.
3. Yehova wapana Yijil Dikum kud Isarel mwi njil ik, ni muchid winou weza kwijik chom ik?
3 Yehova walonda nau antu kusutil kud mwangel, wayinkisha chom cheza kwijikan anch Yijil Dikum. (Kubudik 20:1-17) Chawiy lel, kwelap kwikal kwidjidjek anch yijil yiney yadiokala kudiay Mwin-dikand-diawonsu. Yehova wayifunda yijil yiney pa masalet ma mayal—masalet mabarolay Moses chisu chamanay in Isarel akat kumwifukwil musamb a ngomb wa or. Yehova wafundirila yijil pa mayal. Kapamp kinak, pashirikay Moses oku usendin masalet, mpal yend yapaya nich nsis. Chawiy lel, awonsu ading afanyidin kwijik anch yijil yiney yadinga yirumburikin chom chimwing chijim.—Kubudik 32:15-19; 34:1, 4, 29, 30.
4. Ov, mulong wak Yijil Dikum yadinga ya usey nakash?
4 Masalet maad pafundau Yijil Dikum amateka mu mushet wa manswik mu kapalikany Katumbila Nakash ka mwinkand ni kupwa mu kapalikany Katumbila Nakash ka tempel. Yijil yadinga pa masalet yadinga chikunku chijim cha yany ya manswik ma Chijil cha Moses ni yikala dishin dia wintakel wa winyikel wa uteokras wa muchid. Yaleta uman wa kwel anch Yehova wadinga ni kusadil nau antu a pakampwil, antu atonday.
5. Mwi njil ik yijil ya Nzamb yamekesha rukat rend kud Isarel?
5 Yijil yiney yajingunina yom yivud piur pa Yehova, pakampwil rukat rend mulong wa antwend. Chading chipan cha usey mud ik kud antu ayiziyila! Ngang-a-Bibil umwing wafunda anch: “Kwikil ditenchik dia ngikadil diatenchikau kurutu ap kudiosh pinipa kud antu, . . . dikutwisha kusejin piswimp, kwilikan nich, ap kumapandakan, mazu dikum ma Nzamb.” Piur pa Chijil chawonsu cha Moses, Yehova walonda anch: “Anch en wez waziyilany dizu diam ni kulam manswik mam, en ukez kwikalany amam pakach pa antu awonsu, mulong divu diawonsu didi diamam. En ukez kwikalany want wa in kupesh ni muchid utumbila.”—Kubudik 19:5, 6.
Chijil Chifundilau mu Muchim
6. Chijil ik chamekana kwikal cha usey nakash kupandakanamu yijil yifundilau pa diyal?
6 Chakin kamu, yijil yiney ya Nzamb yadinga nich usey ujim. Ov, wadinga wij anch in Kristu azizidilau many akwet chom chimwing cha usey nakash chipandakenamu yijil yifundilau pa diyal? Yehova wasambela kulondil piur pa manswik masu mashalijadina nich manswik ma Chijil masukay ni muchid wa Isarel. “Am nikez katek yijil yam mukach mwau, nikez kayifund mu michim yau.” (Jeremiy 31:31-34) Yesu, Chapakach cha manswik masu, kayinkishap in kwilejend mukand ufundilau wa chijil. Ndiy wandjika chijil cha Yehova mu manangu ni mu michim ya in kwilejend kusutil ku yom yalonday ni kusal.
7. Anany asambelau kwinkish “chijil cha Kristu”, ni anany akwau eza kuchitiyij?
7 Chijil chinech achitazukin anch “Chijil cha Kristu.” Asambela kuchipan, chidiap ku muchid wa Isarel wa mbij, an a Jakob, pakwez ku muchid wa muspiritu, “Isarel . . . [wa] Nzamb.” (Galatia 6:2, 16, Rom 2:28, 29) Isarel wa Nzamb amusadil kud in Kristu azizidilau many muspiritu. Pa kusut kwa chisu, ambatana ni “chisak chipandiken kujimb” cha antu adiokila ku michid yawonsu akimbina niyawiy kumwifukwil Yehova. (Kujingunik 7:9, 10; Zakariy 8:23) Mud “diyind dimwing” mwishin mwa “kafung umwing,” yisak yawonsu yaad yitiyijin “chijil cha Kristu,” achilikidin chitakela yawonsu yisadilau.—Yohan 10:16.
8. Kushalijan ik kwadingaku pakach pa Chijil cha Moses ni chijil cha Kristu?
8 Kushalijan nau in Isarel a mbij, akasinau ku Chijil cha Moses mu chivadik, in Kristu adi mwishin mwa chijil cha Kristu mu kwitondil ayinau, yom mud ulombu wa chikit ni ndond ya kuvadikin kiyikwetap usey. Ilejin piur pa Yehova ni piur pa jinjil jend ni aswiridin nakash kusal rusot rend. Chikwetau chijil cha Nzamb, “mukach mwau,” chifundilau, mu mutapu wa chifanikesh, “mu michim yau,” in Kristu azizidilau many kakatap kumuziyil Nzamb anch mulong ukuyipup akata kumubwambwil; ap anch akat kumuziyil kwau mulong akat kuyishindil. Kuziyil kwau kwengamidin pa chom chimwing cha usey nakash ni cha usu nakash, ni in amikoku akwau ay, niyawiy chilik chimwing aziyidil mulong chijil cha Nzamb chidi mu michim yau.
Yijil Yimedina pa Rukat
9. Mutapu ik wamekeshay Yesu anch rukat radinga dishin dijim dia yijil yawonsu ya Yehova?
9 Dishin dijim dia yijil ni yany yawonsu ya Yehova yikasidin mu dizu dimwing kusu: Rukat. Chiding machuku mawonsu ni chikudandamen kwikal chikunku chijim cha difukwil diakin. Pamwipulau anch chisu Chijil chipandakenamu mu yijil yawonsu, Yesu wakula anch: “[Mukata Yehova] Nzamb wey nich muchim wey wawonsu, nich mupim wey wawonsu, nich manangu mey mawonsu.” Cha kaad chadinga: “[Mukata] mukwen mudi ey amwiney.” Chad walonda kand anch: “Pa yijil yiney yaad pawiy pakudikinau yijil yawonsu ni mazu ma aprofet.” (Mateu 22:35-40) Chawiy lel Yesu wamekesha anch, chidiap kwau kusu Chijil pamwing ni Yijil Dikum, pakwez Mifund ya Uhebereu yawonsu yimedina pa rukat.
10. Ov, mutapu ik twija anch rukat ridi dishin dia chijil cha Kristu?
10 Ov, kumukat Nzamb ni mukwen kudi nikwawiy dishin dia chijil chifundilau mu michim ya in Kristu? Mwawiy Kamu! Mu chijil cha Kristu mudi kumukat nich muchim wawonsu Nzamb ni mudi chijil chisu—in Kristu afanyidin kwikal nich rukat ra kwipan ayinau mulong wa umwing ni mukwau. Afanyidin kukatijan mud mwasalay Yesu, ndiy wapana mwom wend cha kwisotil mulong wa kuyambat arund nend. Yesu wayileja in kwilejend kumukat Nzamb ni kukatijan umwing ni mukwau, mud mwayikatay awiy. Rukat ripandakena rikatau kwimekeshin umwing ni mukwau ridi chijingidij chijim chikutwishau kuyijikin in Kristu akin. (Yohan 13:34, 35; 15:12, 13). Wayileja kand kuyikat akankuny nau.—Mateu 5:44.
11. Mutapu ik wamekeshay Yesu rukat mulong wa Nzamb ni antu?
11 Yesu washa chilakej chiwanyidina mu kumekesh rukat. Mud chitang cha muspiritu cha usu mwiur, wasangera nakash kutwal kurutu yisakin ya Tatukwend pa divu. Kuwejin pa kupan mwom wend wa chiuntu chakwel antu akwau atwisha kushakam chikupu, ndiy wayileja antu mutapu ufanyidinau kushakam. Wadinga witudishina, muntu muwamp, ni mwin kuyitongin akwau, wayikwasha antu atwikinau yisend yilimina nau ayimanamar. Wayinkisha kand “mazu ma mwom wa chikupu,” pakad kuziy wayikwasha antu akwau kumwijik Yehova.—Yohan 6:68.
12. Ov, mulong wak kulond anch kumukat Nzamb ni kumukat mukwen muntu kuyil pamwing?
12 Chakin kamu, rukat mulong wa Nzamb ni ra mukwen, riyil pamwing. Kambuy Yohan walonda anch: “Rukat ridi ra Nzamb . . . Anch muntu walond anch, ‘Nimukatin Nzamb,’ [oku] umukisil mwanamakwend, ndiy udi mukamakasu; mulong ndiy wakad kumukat mwanamakwend umenayiku ni mes, kakutwiship kumukat Nzamb wakad kumanay ku mes.” (1 Yohan 4:7, 20) Yehova udi musul ni untu win kamu wa rukat. Yom yawonsu yisadilingay yidi yibachikinau nich rukat. Tukatining mulong atutanga mu chifanikesh chend. (Disambishil 1:27) Anch twayimekeshin akwetu antu rukat, kwawiy tumumekeshidina Nzamb rukat retu.
Kukat Kurumburikin Kuziyil
13. Anch tumukatin Nzamb, chom ik cha kusambish tufanyidina kusal?
13 Tukutwish nchik kumukat Nzamb wakad etu kuman? Rizau ra usey ra kusambish ridi kumwijik. Chakin kamu tukutwishap kumukat ap kumuchingejin ngendj. Chawiy lel, Dizu dia Nzamb ditukasikeshin kumwijik Nzamb kusutil ku kutang Bibil, ku kulembil, ni ku kukumangan pamwing nau antu amwijika kal ni kumukat. (Kuseng 1:1, 2; Filip 4:6; Hebereu 10:25) Ma Evanjil manying madi cha pakampwil ma usey, mulong majingunin untu wa Yehova mud muchamekana mu mwom ni mu mujikit wa Yesu Kristu. Impu yetu ya kumuziyil Nzamb ni kwimburij untu wend yikat kukul nakash chituyila ni kumwijik ni kusanger rukat rikatay kutumekeshin. Inge, mu kumukat Nzamb mudi kand kumuziyil.
14. Ov, mulong wak chitwishikin kulond anch yijil ya Nzamb yidingap yikash?
14 Pituyikatina antu kampand, twijing yikatinau ni yikisinau, ni tukat kwiyendish kwambatan nich yom yiney. Kitukatinap kuyinenganesh antu tukatina. “Mulong rukat ra Nzamb rawiy er,” mwafunday kambuy Yohan, “tukulam yijidik yend; ni yijidik yend kiyikutukasikenip.” (1 Yohan 5:3) Kiyidingap yikash, ap yivud chipandakena. Rukat ritakedil njil yetu. Tukwetap kuswir kwa kukwat pa mutu buku wa kabuj wa yany mulong wa kutakel chisal ni chisal, rukat retu mulong wa Nzamb rikat kututakel. Yijil ya Nzamb yidiap yikash, mulong yikat kutuletin musangar wa kuyisadin antu tukatina chakin kamu. Anch tumukatin Nzamb, chiding cha musangar kusal rusot rend. Chawiy tukat kwitiyik kud Nzamb, ni kwisakin ayinetu, umutakel wend ukwez kusadilang machuku mawonsu mulong wa kuwap kwetu.—Isay 48:17.
15. Chom ik chikeza kutubachik kumwimburij Yehova? Rumburil.
15 Rukat ra Nzamb rikat kutubachik kwimburij ngikadil yend. Ang tumukatin muntu kampand, tukat kusanger ngikadil yend ni kusot kwikal mud ndiy. Shinshikinap bil urund udia pakach pa Yehova ni Yesu. Adinga pamwing mwiur pamwing ap tutikit ni tutikit twa mivu. Rukat rikurikina, rishitwila rapama pakach pau. Chawiy kamu mu chilik chezay Yesu kumufanikan Tatukwend wa mwiur chawiy chashikenay kuyel in kwilejend anch: “Wamena kal am wamumen kal Tatuku.” (Yohan 14:9) Chitukudishina ronganyin ni kumusanger Yehova ni Mwanend, tudi abachikinau kwikal mud awiy. Rukat retu mulong wa Yehova, pamwing nich spiritu wend utumbila, yikez kututwishish “[kumudjol] muntu mukuru ni yisalijok yend, ni kumudjal muntu musu.”—Kolosay 3:9, 10; Galatia 5:22, 23.
Rukat Risadila
16. Mutapu ik tukata kumekesh rukat retu mulong wa Nzamb ni mukwetu muntu kusutil ku mujikit wa kulejan ni kufundish?
16 Mud in Kristu, tukat kulikin rukat retu mulong wa Nzamb ni mulong wa mukwetu muntu ritubachika kusal mudimu wa kulejan Want ni kwikadish in kwilej. Mu kusalang mwamu, tumusangareshin Yehova Nzamb, “usotil[a] kuyipandish antu awonsu ni kwez kwijik uyakin.” (1 Timote 2:3, 4) Chawiy tukutwisha kuman musangar mu kuyikwash antu akwau ikal nich chijil cha Kristu chifundilau mu michim yau. Ni tukweting musangar ujim nakash pa kuman chikarumwinau untu wau chakwel kumunyik ngikadil ya Yehova. (2 Korint 3:18) Chakin kamu, kuyikwash antu akwau kumwijik Nzamb chidi chipan chipandakena kuwap tukutwisha kuyinkish. Antu itiyijina urund wa Yehova akutwish kuusanger chikupu ni chikupu.
17. Ov, mulong wak chidi cha manangu kukudish rukat mulong wa Nzamb ni mulong wa mukwetu muntu kupandakanamu rukat ra yom ya ku mujimbu?
17 Tushich mu mangand mumenau yom ya ku mujimbu nich usey ujim, ap kuyikat. Pakwez, yom ya ku mujimbu yidingap ya chikupu. Akutwish kuyiy ap kuyishesh kud ankal. (Mateu 6:19) Bibil utubabeshin anch: “[Mangand masutil], ni maku mau mawonsu; pakwez wawonsu ukusala rukat ra Nzamb ushich chikupu.” (1 Yohan 2:16, 17) Inge, Yehova ukez kushakam chikupu, ni mwamu mukezau kwikal antu amukatina ni kumusadil. Chawiy lel, ov, chikurumburikinap kukudish rukat mulong wa Nzamb ni mulong wa antu kupandakan kulondul yom ya mangand, yidinga yiwamp mu kachikunku kakemp?
18. Mutapu ik wamekeshay mishoner umwing rukat ra kwipan amwinend?
18 Antu alondwila rukat akat kumushiman Yehova. Tal bil Sonia, mishoner mu Sénégal. Wileja Bibil ni mband upidilau anch Heidi, wasamburishinau SIDA kud nfumwend wakad kwitiyij. Kupwa kwa nfumwend kufa, Heidi watambula dibabatish, pakwez pakad kulab wayela nakash, ni amwandjika mu rupital mulong wa SIDA. Sonia ushimunin anch: “Chisak cha rupital chasala usu wach, pakwez chadinga cha antu akemp kusu. Ayitazuka in kwikatin kudiokal ku chikumangen mulong wa kubangin yisakin yend ku rupital. Uchuku wa kaad, nashakama pa chikang piswimp nich ulal wend ni kumukwash kumubangin djat ni pafilay. Dokiter wadinga usadila walonda anch: ‘Mulong ujim tukweta udi anch anamaku akat kuyilik yid ya dijuku diau anch ijik anch akwet SIDA. Ov, mulong wak ey, wakad kwikal mwanamakwend, udianyap anangand yimwing, udiap nend ulombu umwing, witiyijin kwitek mu ubaj?’ Narumburila anch, kud am, Heidi wadi chakin kamu nambaz wam, wa piswimp mud an a maku umwing ni tatuku umwing. Panamwijika nambaz wam mwinou musu, neza kusangar kumubangin.” Tuwejinap anch, Sonia kayelap kwend mulong wa kusal usu wend wa rukat wa kumulam Heidi.
19. Ang twikal nich chijil cha Nzamb mu michim yetu, ov, tufanyidin kwisakin chom ik?
19 Chitwishikin kutan yilakej yivud ya rukat ra kwipan amwinend pakach pa atushalapol a Yehova. Kwikil chijil chifundilau chiyijingunishina antu a Nzamb nlel. Pakwez, tumen kuwanyin kwa yafundau mu Hebereu 8:10, NW anch: “‘Minam mawiy manswik nikeza kusuk nich chikumbu cha Isarel kwinyim kwa machuku minima,’ mwamu mwalonday Yehova. ‘Nikez katek yijil yam mu manangu mau, Nikez kayifund kand mu michim yau, Am nikez kwikal Nzamb wau, niyawiy akez kwikal antwam.’” El tusangerany chisu chawonsu chijil cha rukat chafunday Yehova mu michim yetu, nich kwisakin ndond yawonsu yimekena chakwel kumekesh rukat.
20. Ov, mulong wak chijil cha Kristu chidi dipit dia usey ujim?
20 Udi musangar mud ik kumusadil Nzamb pamwing ni ukadivar wa pa mangand mawonsu umekeshina rukat mud riner! Antu akweta chijil cha Kristu mu michim yau asangaredin dipit dia usey ujim mu mangand minam makad rukat. Kakatap kusu kusanger rukat ra Yehova pakwez kand akat kusanger mu urund ukash wa rukat mu ukadivar. “Talany kuwap ni musangar anch an a kamuntu ibomba ashakamang pamwing!” Ap anch Atuman a Yehova ashiching mu michid yivud, alondil ndim jivud, ni adi antimesh a yaku kushalijan, asangaredin uumwing wa chirelijon wakad cha kwilikan nich. Uumwing winou uletin kwitiyik kud Yehova. Nfund a kuseng wafunda anch: “Mwinimwa [mukach mwa antu adia mu uumwing mu rukat] Mwant Nzamb ukat kutum diyukish diend, diawiy mwom wa chikupu.”—Kuseng 133:1-3.
Ov, Ukutwish Kwakul?
• Yijil Dikum yadinga nich usey ik?
• Chijil chifundilau mu michim chom ik?
• Rukat rikwet mudimu ik mu “chijil cha Kristu”?
• Mutapu ik tukutwisha kumumekeshin Nzamb ni mukwetu muntu rukat retu?
[Chipich chidia pa paj wa 19]
In Isarel adinga nich yijil yifundilau pa masalet ma mayal
[Chipich chidia pa paj wa 20]
In Kristu akwet chijil cha Nzamb mu michim yau