Mulong wak KULOND UYAKIN?
PADINGAY nich mivu 18, Manfred wading mwin kwilej mudimu wa biro.a Ku mudimu kwadingay ni kusal ateka program chakwel ndiy ni in kwilej akwau avud aya ku shikol ya kwilej mudimu kanang machuku maad rubing ni rubing. Dichuku dimwing, in kwilej abudika kurutu kwa saa. Kwambatan nich yijidik ya mudimu, in kwilej afanyidina kuchirik ku mudimu mu chisu chashalaku dichuku dinidia. Pakwez, awiy aya kwau ni kwiswedish, ching Manfred ndiy wachirika ku mudimu. Pakad kuchingejin, mukurump wa mudimu wading utadila milong ya in kwilej washika. Pamumanay Manfred, wamwipula anch: “Mulong wak udiap mu shikol ilel? Ov, in kwilej akwau adi kwisu?” Mutapu ik welay kwakul Manfred?
Mulong ukash wamushikena Manfred udi chilakej: Ov, ndiy wela kulond uyakin, ap kujindjik kurumbuk kwa ambay nend a shikol? Kupan chakul chakin kwela kuyiletin akwau milong ni kusal anch antu avud amukisa. Ov, chiwapin kulond makasu mu mikadil yiney? Chom ik ukusala? Tukwisambin yom yamushikena Manfred, pakwez katat tushinshikina bil yitufanyidina kusal anch twashik chisu cha kukwat mupak wa kulond uyakin ap bwat.
Uyakin ni Makasu —Yikutwishap Kovijan ap Pakemp
Kwisambishil kwa rusangu ra muntu, yom yawonsu yading yimedin pa uyakin. Kwadingap yisal ya kubirumon milong, mafef ap makasu. Yehova, Sakatang udi “Nzamb wa uyakin.” Dizu diend didi uyakin; kakutwishap kudimban, ni ndiy ufishin nich makasu ni akamakasu.—Kuseng 31:5; Yohan 17:17; Titus 1:2.
Anch chidi mwamu, ov, mutapu ik wasambisha makasu? Yesu Kristu waleta chakul chakin payilejay in kumupompat a chirelijon, ading asotila kumujip anch: “En udiany ayen a tatukwen Satan, ni maku ma tatukwen mawiy rusot usadilanya en. Ndiy wading mpongarik kwisambishil, kakwimanangip mu uyakin, mulong mwi ndiy mwikiling yakin. Pakulonday ya makasu ndiy ukat kulond yend amwinend; mulong ndiy udi mukamakasu, ni samakasu mwin.” (Yohan 8:44) Chakin kamu, Yesu wading ukat kwisambin yashikena mu chir cha Eden payibachikau antu aad a kusambish kudi Satan kumubwambwil Nzamb ni ikala akayitil ni kushiken ku kufa.—Disambishil 3:1-5; Rome 5:12.
Mazu ma Yesu mamekeshin patok anch Satan ndiy “samakasu mwin,” mwin kusambish kudimban ni makasu. Satan udandamedin kwikal mwant mwin kukasikesh makasu, chawiy lel, ukat ‘kuyipumbul antu a mangand mawonsu.’ Ukwet chisend chijim mu kusheshik kwa antu kudiokila ku kupalangesh kwa makasu ilel unou.—Kuburik 12:9.
Kuburen kwovijan kukash kudia pakach pa uyakin ni makasu, kwasambisha ni Satan Djabul, kudandamedin kuya kurutu djat ni ilel muten. Kumeken kudi antu a mitapu yawonsu mu chisak ni muntu mwawonsu ukwachikin nich. Mwikadil wa muntu ukutwish kusal anch ikala ku mutambu wa uyakin ap wa makasu. Mwikadil wa antu adia ku mutambu wa Nzamb wimedin pa uyakin wa Dizu dia Nzamb, Bibil. Muntu mwawonsu ulikina kulondul uyakin ukat kuwil mu makas ma Satan ikala wija ap bwat mulong “ngand ya kabuj yidi mu chikas cha Satan.”—1 Yohan 5:19; Mateu 7:13, 14.
Mulong wak Kudi Chibachikin cha Kudimban?
Mulong “ngand ya kabuj” yidi mu chikas cha samakasu, chinech chitulejin mulong wak antu avud akat kulond makasu. Pakwez ukutwish kwipul anch, Mulong wak usadinay Satan, “samakasu,” mwamu? Satan wading wij anch Yehova udi Sakatang utentamina wa yom yawonsu, Ndiy wayitanga antu aad a kusambish. Chikwau kand, Satan wasota anch ndond ya piur ni ya pakampwil ya Nzamb yikala yendendiy, chom chakaday kwikal nich mbil. Kuwejaku ku ris ni yitongijok ya choy, Satan warijeka yom chakwel asenda ndond ya Yehova. Satan wasadila makasu ni kudimban mulong wa kusend ndond yiney.—1 Timoteu 3:6.
Ov, chidi nchik ilel unou? Ov, witiyijin anch ris ni yitongijok ya choy yidi kand chibachikin chikash chiyibachikina antu avud kudimban? Winsak wa ris, yitenchik yiyimp ya chipolitik, ni relijon wa makasu yizwil too nich kudimban, makasu, mafef, ni wij. Ov, mulong wak? Mulong ris ni yitongijok ya choy yikat kuyibachik antu kuya kurutu ap kukimb mapit, usu, ap katumb kakadau kwikal nich mbil. Ntakel mwin manangu, Mwant Salomon wa Isarel wa pasak, wayibabesha anch: “Muntu ukata kusot kupit swa-swa kakez kayingip.” (Jinswir 28:20) Kambuy Paul wafunda anch: “Rukat ra nfalang wawiy muj wa mitapu yawonsu yiyimp.” (1 Timoteu 6:10) Chitwishikin kulond chilik chimwing piur pa rusot ripandakena ra kwikal nich usu ap ndond ya piur.
Chom chikwau chiyibachikina antu kudimban udi wom—wom wa yibudikin ap wa yikutwishau kutong antu akwau anch alond yakin. Choviken anch antu asotining anch ayikata ni kuyitiyij kudi akwau. Pakwez, rusot riner, rikutwish kuyibachik kubirimun uyakin, ap kusu mu chilik chikemp, chakwel kujindjik kurumbuk, tuyom tukemp-tukemp twakad kwijikan, ap mulong wa kumekesh kusu kuwap kwau. Pa chinech, Salomon wafunda anch: “Wom wa muntu udi mupit wend amwinend, pakwez muntu ukungamedina mudi Yehova ukez kashakam zong wakad kwakam.”—Jinswir 29:25.
Kushinshaman Kudi Nzamb wa Uyakin
Ov, yom ik yalonday Manfred pamwipulau kudi mukurump wa mudimu? Manfred walonda uyakin. Walonda anch: “Mulej watupalangeshang kurutu kwa saa, chawiy lel, am nezang kusal. Mulong wa antu akwau, am kinikutwishap kwakul pa ndond yau. Pamwing ap ukutwish kumwipul muntu ni muntu ipend.”
Manfred wela kwakul ni mafef, kumudimb, chakwel amukata kudi in kwilej akwau. Pakwez ndiy wading nich mayingish mawamp ma kulamat ba ku kushinshaman ku uyakin. Manfred udi Kaman wa Yehova. Nich kashinsh walama kom kend kishitwila. Yiney yasala anch mukurump wend wa mudimu asambisha kumuchingejin. Mu kwilej kwend, amuteka Manfred ku mudimu wa kusal yileng, ndond kwadingau ni kulik kuyitum in kwilej kusadinaku. Kupwa kwa mivu 15 pamwinkishau Manfred chisend cha piur mu mudimu, mukurump winiwa wamutumina nshing mulong wa kumujikitish, ni kumurumburil kapamp kakwau yom yashikena mulong wa kushinshaman kwend ku uyakin.
Mulong Yehova udi Nzamb wa uyakin, muntu mwawonsu usotina kwikal murund nend wa piswimp ufanyidin ‘kulik makasu mawonsu’ ni “kulond uyakin.” Kashalapol wa Nzamb ufanyidin kukat uyakin. Mwin manangu wafunda anch: “Kaman wakin kakulondangip makasu.” Pakwez, makasu chom ik?—Efesus 4:25; Jinswir 14:5.
Makasu Chom Ik?
Kudimban kwawonsu madi makasu, pakwez makasu mawonsu madiap kudimban. Mulong wak? Ndinguril umwing urumburil anch makasu “madi mazu malondinay muntu ni mijay nawamp anch madiap makin pakwez ukat kulond nich rusot ra kudimban.” Chakin, mu makasu mudi rusot ra kumudimb muntu mukwau. Chawiy lel, kulond yom yakad kwikal yakin pakad kwijik—mudi kurumbuk mu kumurumburil muntu kampand yom ap jinsangu—chidiap chilik chimwing nich kulond makasu.
Chikwau kand, tufanyidin kushinshikin anch muntu witina jinsangu ukwet mbil ya kwijik yawonsu. Chilakej, anch mukurump wa sosiete mukwau ndiy wamwipula Manfred chipul chinech. Ov, Manfred wafanyina kumulej yawonsu? Bwat kwau. Anch mukurump wa mudimu kadingap ni mbil ya kwijik jinsangu jinej, Manfred kadingap ufanyidina kumwakul. Chakin kamu, ap anch chadinga mwamu, kulond ya makasu kwela kwikal chom chiyimp kudi ndiy.
Ov, chilakej ik chaletay Yesu Kristu pa mulong winou? Dichuku dimwing, Yesu wadinga ni kwisamb ni antu amwing akad kwikal in kwilej end asangera chitongijok chend cha kuya mu weny. Amuleja anch: “Diokal kunoku uya ku Yudea.” Ov, Yesu wayakula nchik? Ndiy wayakula anch: “En kaninikany yangany kwen ku musambu [ku Yerusalem], mulong muten wam kiushikedilip kal.” Kupwa kwa chisu chikemp, Yesu waya ku Yerusalem mulong wa musambu. Ov, mulong wak wayakulay mwamu? Mulong kadingap ni mbil ya kwijik tuyom tukemp-tukemp piur pa ndond yelay kuya. Chawiy lel, mulong Yesu kalondap ya makasu, ndiy wapana chakul chakad kuwanyin mulong wa kukangesh yom yiyimp yelau kumusal ndiy ni in kwilej end. Yesu kalondap ya makasu mulong kambuy Pita wafunda mulong wa Kristu anch: “Ndiy kasalap chitil, ap katanap cha kumufish nich mukan mwend.”—Yohan 7:1-13; 1 Pita 2:22.
Ov, yik yamushikena Pita amwinend? Uchuku wamukwatau Yesu, ov, Pita kadimbanap tupamp tusatu pamutunay Yesu? Chakin, Pita wova wom wa muntu ni walonda ya makasu. Pakwez, kapamp kamwing “wabarika kudil nakash” wakarumuka, ni amulikishina chitil chend. Kupwa, wilejina ku kurumbuk kwend. Kupwa kwa machuku makemp, Pita walonda patok mulong wa Yesu ni wakwata chiyul cha kulik kwimik kulond pamumeshau mar kudi antakel in Yuda a mu Yerusalem. Chakin kamu, kuwa kwa chisu chikemp ni kulank kapamp kamwing kwa Pita kufanyidin kutukasikesh etu awonsu, mulong kuziy ni kurumbuk mu mazu ap mu yisal yikutwish yatupandakan.—Mateu 26:69-75; Midimu 4:18-20; 5:27-32; Yakob 3:2.
Uyakin Ukez Kashakam Chikupu
Jinswir 12:19 jilondin anch: “Milamu ya uyakin yikez kashakam chikupu, pakwez ridim ra makasu ridi ra kachisu kakemp.” Chakin, mazu ma uyakin mading ma chikupu. Ni urund wa antu uding ukash ni usangareshina anch antu akat kwipan ku kulond uyakin ni kusal kwambatan nich. Chakin kamu, uyakin uletining yiyukish swa. Mu yiyukish yiney mudi kom kadia zwang, katumb kawamp, ni urund ukash mu uruw, mu dijuku, pakach pa arund, ni mu winsak.
Ku mutambu ukwau, makasu makutwishap kudandamen chisu cha yoziu. Rudim rilondina ya makasu rikutwish kudimban chisu chimwing, pakwez makasu makutwishap kupandakan chisu chilemp. Chikwau kand, Yehova, Nzamb wa uyakin, watekin kal chisu cha kupwish makasu ni cha kudiosh antu akasikeshidina makasu. Bibil ukat kushilamu anch Yehova ukez kudiosh yibachikin yawonsu ya Satan Djabul, samakasu, ukata kudimb ngand ya kabuj. Katat kamu ak, Yehova ukez kupwish makasu mawonsu ni kuyidiosh in makasu.—Kuburik 21:8.
Chikez kwikal chongojina mudi ik kwisudiel pakezau kutek chikupu “milamu ya uyakin!”
[Mazu madia kwishin kwa paj]
a Kidiawiyap dijin diend.
[Tablo wa jinsangu udia pa paj wa 4]
Ris ni yitongijok ya choy yawiy yikata kuyibachik antu kudimban
[Tablo wa jinsangu udia pa paj wa 5]
Kudimban kwawonsu madi makasu, pakwez makasu mawonsu madiap kudimban