Dizu Dia Yehova Kidikezap Kukangany
“kushilamu kwawonsu kuwamp kwashilayimu [Yehova] Nzamb wen mulong wenen, kwikil chom ap kusu chimwing chaburena kuwanyin.”—YOSHUA 23:14.
1. Yoshua wadinga nany, ni chom ik chasalay piswimp ni kwinsudiel kwa mwom wend?
WADINGA chifuvu ni kalal wa amasalay wakad wom, ikundj mwin ritiy ni mwin kushinshaman. Wenda pamwing ni Moses ni amutonda nawamp kudi Yehova chakwel atakela muchid wa Isarel kuudiosh mwi mpay mukwatishena wom ayitwala djat mwi ngand yizwila too mayel ni woch. Piswimp ni kwinsudiel kwa mwom wend, Yoshua, ikundj winou wadinga ulimishinau nakash, wasala diskur dimwing dikash ku mes kwa amapal a Isarel. Pakad kwidjidjek, diskur dined diayikasikesha antu amutesha. Mwamu dikutwisha kwikal kand ku mutambu wey.
2, 3. Chisu chisambay Yoshua ni amapal a Isarel, mwikadil wadinga nchik mu Isarel, ni chom ik chalonday Yoshua?
2 Tongin bil pa mwikadil winou, pawisambidinau mu Bibil: “Kwinyim kwa mivu yivud, [Yehova] wayinkisha in Isarel kushakam kwa chisambu kudi akankuny nau awonsu ading ayinyingumukina. Yoshua wananapa nakash, wading nich mivu yivud. Ndiy wayitazuka in Isarel awonsu, ni amakurump au, ni in kutakel au, ni ankalasambu au, ni atulal au, wayilej anch: ‘Am nikal kal kwam ipal, nikwet mivu yivud.’”—Yoshua 23:1, 2.
3 Yoshua wadinga piswimp ni mivu 110, washakama mu chirung chimwing chamushena mu rusangu ra antu a Nzamb. Wimena ni mes mend yisal yimwing ya dikand ya Nzamb, ni wamana kuwanyin kwa yakushilamu yivud ya Yehova. Chawiy, chadingay nich ritiy rikash ra muntu wimena amwinend chawiy chatwishay kulond anch: “Wijany ku michim yen, ni ku mipim yenen awonsu anch kushilamu kwawonsu kuwamp kwashilayimu [Yehova] Nzamb wen mulong wenen, kwikil chom ap kusu chimwing chaburena kuwanyin. Yawonsu yasadika mulong wenen. Kwikil chom ap chimwing chaburena, bwat.”—Yoshua 23:14.
4. Yehova wayinkisha in Isarel kashinsh ik?
4 Mazu ik ma Yehova mawanyina mu chirung chadingay Yoshua mwom? Tukushinshikin yakushilamu yisatu yayilejau in Isarel kudi Yehova. Cha kusambish, Nzamb ukuyikol mu uswik. Cha kaad, ukuyilam. Cha kasatu, ukuyibangin. Yehova wayinkishin kal antu end a katat kushilamu kwa chilik chimwing, ni twamen mutapu kwawanyina mu mwom wetu. Kurutu twisambina yom yasalay Yehova mu yisu ya katat, tufanyidin bil, tushinshikina mujikit wend wa pa chirung cha Yoshua.
Yehova Uyikodil Antu End
5, 6. Mutapu ik Yehova wayikola in Isarel mu Idjibit, ni chom chinech chamekesha ik?
5 Chisu in Isarel chamudidilau Nzamb mulong wa uswik wadingau mu Idjibit, Yehova watesha. (Kubudik 2:23-25) Ku chifukis chadinga chakina kasu, Yehova wamuleja Moses anch: “Katat nez kal pansh mulong wa kuyikamunin ku chikas cha in Idjibit, ni kuyibudish kuyitwal kwi ngand yiwamp, yijim, ngand yizwila nich mayel ni woch.” (Kubudik 3:8) Ov, chasangaresha mudi ik pakuman Yehova wawanish yom yiney yawonsu! Palikay Farao kuyilikishaku in Isarel adiokal mu Idjibit, Moses wamuleja anch Nzamb ukukarumun mem ma mu Nil mikala mash. Dizu dia Yehova kidiaburenap kuwanyin. Mem ma Wit wa Nil makarumuka mikal mash. Ansh afa, ni chatwishikap kuna mem ma wit. (Kubudik 7:14-21) Farao washala nich chibud chend, ni Yehova waleta yipupu yikwau chidivu, ni kumwijikish chipupu ni chipupu kurutu kwa kuchilet. (Kubudik shapitre wa 8-12) Kupwa kwa chipupu cha dikum kumujip kabuzivumu wa mu Idjibit, Farao wayinkisha in Isarel mbil ya kubudik—ni chakin kamu in Isarel abudika!—Kubudik 12:29-32.
6 Kukolik kwinoku kwamwazurila Yehova njil ya kumukwat Isarel mudi muchid watonday amwinend. Wamushimana Yehova mudi mwin Kuwanyish yakushilamu, muntu ukata kulond dizu diakad kuburen kuwanyin. Wamekesha kujimb kwa Yehova piur pa anzamb a in michid. Kutang piur pa kukolik kwinoku kukasikeshin ritiy retu. Tongin bil mutapu chela kwikal pa kukuman kukolik kwinoku! Yoshua wamana anch chakin kamu Yehova “Ndiy Udia Piur pansh pawonsu.”—Kuseng 83:18.
Yehova Uyilamin Antu End
7. Mutapu ik Yehova wayilama in Isarel pantaliken ni amasalay a Farao?
7 Chadi chidi nchik piur pa kashinsh ka kaad—Yehova uyilamin antu end? Kashinsh kinak kadinga kajingamen mu kushilamu kwa Yehova anch ukez kuyikol mu Idjibit ni kuyandjik mwi Ngand ya Kushilamu. Vurikany anch Farao mwin nkabu wamulondula Isarel nich dikand diend dia amasalay, adinga nich yitot ya matemb. Kashinsh ik kadingay nich ikundj winou mwin chibud, pakampwil chisu chamekanau in Isarel mudi akwachik kal mu chilemb oku mikandu oku karung! Katat Nzamb wandaminamu mulong wa kuyilam antu end kusutil ku kwimik didj pakach pa yisak yiney yaad. Ku mutambu wa Idjibit kwadinga mididim bwi; pakwez ku mutambu wa in Isarel kwadinga chitokish. Oku didj diayikangesha in Idjibit kudandamen kuya, Moses wazambula mukombu wend ni mem ma Karung Musunz maurika pa yaad twa, mayishil in Isarel njil mwa kuchinin ni mikala chilemb kudiau in Idjibit. Yehova wayinongisha shitit amasalay akash a Farao, pakwez wayikinga antu End chakwel kangal ayikangany chakin mwi njit.—Kubudik 14:19-28.
8. Kuking ik kwasangerau in Isarel (a) padingau mwi mpay ni (b) pandamau mwi Ngand ya Kushilamu?
8 Kupwa kwa kwauk Karung Musunz, in Isarel atongijokina pa ngand yisambidinau mudi “mpay yiney yijim ya yakamish, yikweta annak aswejila, ni atupambamb, ni yakad mem.” (Kuvurik Yijil 8:15) Yehova wayilama antu end ni mwi mpay kand. Chadi chikala nchik pa kwandam kwau mwi Ngand ya Kushilamu? Ayilabu amasalay in Kanan ayirishisha. Pakwez, Yehova wamuleja Yoshua anch: “Tumbuk, uya ushad wa wit wa Yordan, ey ni antu inay awonsu uyany mwi ngand yinipanyina kudi en in Isarel. Kwikil muntu ukutwisha kwez kukupandakan ey mu machuku mawonsu ma mwom wey. Mudi munadinga nend Moses, mwamu kand nikeza kwikal ni yeyey. Kinikez kukulikap ap kukusha.” (Yoshua 1:2, 5) Mazu minam ma Yehova kimaburenap kuwanyin. Mu mivu piswimp musamban, Yoshua wayiwina ant 31 ni wayikela chibar chijim cha Ngand ya Kushilamu. (Yoshua 12:7-24) Kukwat ngand kwinoku kwelap kutwishik pakad kuyilam kudi Yehova.
Yehova Uyibangidin Antu End
9, 10. Mutapu ik Yehova wayibanginay antu end mwi mpay?
9 Tushinshikinany katat kashinsh ka kasatu—Yehova ukuyibangin antu end. Kachisu kakemp kusu kwinyim kwa kukolik kwau mu Idjibit, Nzamb wayishilamu in Isarel anch: “Tal, am nikez kakunakishinan yakudia yidiokila mwiur. Antu akez kuyang ni kukungul yakudia yiwanyidina ya dichuku ni dichuku.” Chakin kamu, Nzamb wayinakishina ‘mukat winou wa mwiur.’ “Pamanau in Isarel mwamu, iyipulijana muntu ni muntu anch: ‘Chinech chidi chom ik?’” Chadinga mana, mukat wayikanay Yehova.—Kubudik 16:4, 13-15.
10 Mu kusut kwa mivu 40 mwi mpay, Yehova wayibangina in Isarel, wayinkisha yakudia ni mem. Wayibangina kand mu chilik chakwel anch yidjal yau kiyapwokap ni mend yau kiyananolap. (Kuvurik Yijil 8:3, 4) Yoshua wimenap yom yiney yawonsu. Yehova wayikola, wayilama, ni wayibangina antu end, mudi mwayikanay.
Kukolik mu Yisu ya Katat
11. Chom ik chasadika ku Brooklyn, New York, mu muvu wa 1914, ni chisu ik chawanyina pinipa kamu?
11 Ov, chidi nchik mu chirung chetu? Diakatan, pamanch, pa Mwinkind 2, 1914, Charles Taz Russell, wadinga ni kuyitakel in Kwilej a Bibil pa chisu chinicha, wanyingumwoka mu kapalikany ka kudil ka Bethel ku Brooklyn, New York. Nich kuzangurok wayilangwisha anch: “Walankany, en awonsu.” Ni kurutu ashakam, nich musangar wijikisha anch: “Yirung ya Akamichid yapwa kal; ant au adinga nich dichuku diau.” Chikwau, chirung cha Yehova chawanyin kal, cha Mukaleng mwin mangand, asala mulong wa antu end. Chakin kamu ukusal!
12. Kukolik ik kwasadika mu muvu wa 1919, ni kwadinga nich chibudikin ik?
12 Kupwa kwa mivu yitan kusu, Yehova wayikola antu end kudiokal mu “Babilon Mujim,” winyikel wa dikand wa mangand wa relijon wa makasu. (Kuburik 18:2) Kudiap antu avud a pakach petu amana kukolik kwinoku kusangareshina. Pakwez, tumen chakin kamu yibudikin ya kukolik kwinoku. Yehova wachirisha kal difukwil diakin ni kuyinung mu uumwing antu awonsu aswiridina kumwifukwil. Chom chinech asambela kuchibwak kudiay muprofet Isay anch: “Mu machuku makeza kez, mukandu wa Chikumbu cha [Yahova] ukez kalep kupandakan mikandu ni yinanginang yawonsu.”—Isay 2:2.
13. Kwiwejin ik kwa antu a Yehova wamena kal?
13 Mazu ma Isay kimaburenap kuwanyin. Mu muvu wa 1919 kashal wa azizidilau many wasambisha nich muchim ukash kampany umwing wa kupan uman mu mangand mawonsu, washikena mu kulangwish difukwil dia Nzamb wakin piur nakash. Pakach pa mivu ya 1930, chamekana patok anch “amikoku akwau” adinga asambishin kal kuyikumangejin pamwing. (Yohan 10:16) Kwisambishil eza tunan, kupwa yitot ya tunan, ni katat ikadil kal mamiliyon ezina mu difukwil diakin! Mu chishimushimu chamanay kambuy Yohan, ayisambidin mudi “chisak chipandikena kujimb, chakad kutwish kuchind kudi muntu, mupwidil michid yawonsu ni majuku mawonsu, antu a mangand mawonsu ni jindim jawonsu.” (Kuburik 7:9) Chom ik wamena pa chirung cha mwom wey? Kwadinga atuman a Yehova inch pa chisu wileja uyakin kapamp ka kusambish? Ilel, antu amusadidila Yehova ashikedin kal uvud wa antu 6 700 000 ni kusut. Kusutil ku kuyikol antu end mu Babilon Mujim, Yehova wanzurila njil ya kwiwejinaku kusangareshina kutumena katat mu mangand mawonsu.
14. Kukolik ik kudia kurutu oku?
14 Chisal chikwau cha kukolik chezin kurutu oku—chikeza kuyikwat antu in awonsu adia pa divu. Mu chisal chikash cha kumekesh dikand, Yehova ukez kuyishesh shitit awonsu amubwambwidina, ni ukez kuyikol antu end ni kuyandjik mu mangand masu mukeza kwikal kutentam. Kukez kwikal musangar mudi ik pa kuman nsudiel ya uyimp ni nsambishil ya chirung cha uyaj mu rusangu rawonsu ra muntu!—Kuburik 21:1-4.
Diking dia Yehova pa Chirung Chetu
15. Ov, mulong wak tuswirikedina anch Yehova atulama mu yirung yiney ya katat?
15 Mudi mutwamananga, in Isarel a pa chirung cha Yoshua aswirikena kuyilam kudi Yehova. Ov, chishalijadin ku mutambu wa antu a Yehova a katat? Bwat! Yesu wayibabesha in kwilej end anch: “Chawiy akez kanipanany ku mar ni kunijipany. Akez kanikisany kudi michid yawonsu mulong wa kwambat dijin diam.” (Mateu 24:9) Mu kusut kwa mivu, Atuman a Yehova mu jingand jivud ajijamana ku rupompat rikash ni ku kuyizengol kukash. Pakwez, Yehova wamekesha anch udi pamwing ni antu end. (Rom 8:31) Dizu diend ditwinkishin kashinsh anch kwikil chom ap chimwing—‘kwikil ut ukutwisha kutaliken’—ukeza kwimik mudimu wetu wa kulejan ni wa kukun dizu dia Want.—Isay 54:17.
16. Uman ik wimedinap kal umekeshina anch Yehova uyilamin antu end?
16 Chikalap nchik rukis ra mangand, antu a Yehova ayil kurutu. Atuman a Yehova ayil kurutu mu jingand 236—uman ukash, chakin kamu, umekeshina anch Yehova udi netu mulong wa kutulam pantaliken nau antu asotila kutupuchol ap kutunenetish. Ov, ukutwish wavurik dijin dia mwin mafef mukash ap dia antakel a relijon a mu chirung cha mwom wey ayimesha antu a Nzamb mar? Chom ik chayishikena? Kwisu kudiau katat? Avud au ayinenetisha kal, mudi mwadingay Farao mu machuku ma Moses ni Yoshua. Chadi chidi nchik ku mutambu wa atushalapol a Nzamb a mu chirung chetu afa nich ritiy rau? Ayilamidin mu manangu ma Yehova. Kwikil ndond ya kwikangil zoong kudi awiy kupandakanamu yiney. Chakin kamu, pa mulong wa diking, mazu ma Yehova mawanyina kamu.
Yehova Uyibangidin Antu End Ilel
17. Kashinsh ik kaletay Yehova piur pa yakudia ya mu spiritu?
17 Yehova wayibangina antu end mwi mpay, ni uyibangidin ilel. Atudishil mu spiritu kudi “kashalapol ushishamena ni kubabal.” (Mateu 24:45) Tutambwil ronganyin ra uyakin wa mu spiritu radinga rilaminau mu ujindj mu yitot ya mivu. Mwangel wamuleja Daniel anch: “Ey, Daniel, katat bwik mukand, utekap chijingidij djat ni ku disudiel dia mangand. Antu avud akez kushesh usu wau mulong wa kupakish kwijik yom yisutila.”—Daniel 12:4.
18. Ov, mulong wak chitwishikina kulond anch ronganyin rakin rivulijadin ilel?
18 Tushich katat mu chirung cha nsudiel, ni ronganyin rakin ravulijadin kal. Mu mangand mawonsu, spiritu utumbila wayitwadin kal akatish a uyakin ku ronganyin rakin ra kumwijik Nzamb wakin ni ntong jend. Ilel ma Bibil mizulijadin pa divu, pamwing ni mikand yiyikwashina antu kwov kurumburik kwa uyakin wa usey udia mu Bibil. Chilakej, tushinshikinany yidiamu mu mukand wa kwilej Chom ik Chakin Kamu Chifundishinay Bibil? a Mu mashapitre madiamu mudi: “Wisu Uyakin Piur pa Nzamb?,” “Afu Adi Kwisu?,” “Want wa Nzamb Chom Ik?,” ni “Mulong wak Ulikidinay Nzamb Mar?” Antu ashinshikina kal yipul yiney mu tunan twa mivu. Katat yakul yidiaku tayad. Ap kupwa kwa yitot ya mivu ya kujilijil ni ya malejan ma Kristendom mwin kubwambwil, Dizu dia Nzamb dipandakenamu, diyibangidin antu aswiridina kumusadil Yehova.
19. Yakushilamu ik wamena yawanyin, ni ulondilap nchik?
19 Chakin kamu, kusutil ku yom twimedina ni mes metu ayinetu, tukutwish kulond anch: “Kushilamu kwawonsu kuwamp kwashilayimu [ Yehova] Nzamb wen mulong wenen, kwikil chom ap kusu chimwing chaburena kuwanyin. Yawonsu yasadika mulong wenen. Kwikil chom ap chimwing chaburena, bwat.” (Yoshua 23:14) Yehova ukat kukol, kulam, ni kuyibangin atushalapol end. Ov, ukutwishany kujimbul kushilamu kwend ap kumwing kwaburena kuwanyin pa chisu chau? Chitwishikinap kukujimbul. Chidi cha manangu anch tuchingejina mu Dizu dia Nzamb.
20. Ov, mulong wak tufanyidin kuchingel machuku ma kurutu nich kashinsh?
20 Chidi nchik mulong wa machuku ma kurutu? Yehova watuleja kal anch antu avud pakach petu akutwish kuchingejin kushakam pa divu dikezau kukarumun kwikal paradis umwing usangareshina. Akemp kusu pakach petu akweta ruchingej ra kuyikel pamwing ni Kristu mwiur. Chikalap nchik ruchingej retu, tukwet mayingishin mawonsu ma kushal ashinshamena mudi mwasalay Yoshua. Dichuku dikez kuwanyin pakeza kuwanyin ruchingej retu. Kupwa tukez kutal kwinyim pa yakushilamu yawonsu yashilayimu Yehova, ni niyetu kand tukez kulond anch: “Kwikil chom ap kusu chimwing chaburena kuwanyin.”
[Mazu madia kwishin kwa paj]
a Wapalangeshau kudi Atuman a Yehova.
Ov, Ukutwish Kurumburil?
• Yoshua wamana kuwanyin kwa yom ik yalonday Yehova?
• Kushilamu ik kwa Nzamb wamenanya kwawanyin?
• Kashinsh ik tufanyidina kwikal nich piur pa dizu dia Nzamb?
[Chipich chidia pa paj wa 23]
Yehova wandaminamu mulong wa kuyipandish antu end
[Chipich chidia pa paj wa 23]
Mutapu ik Yehova wayichidijay antu end ku Karung Musunz?
[Chipich chidia pa paj wa 24]
Yehova wayibangina antu end mutapu ik mwi mpay?
[Chipich chidia pa paj wa 25]
Yehova uyibangidin antu end ilel