BIBLIOTEK Udia pa Kapend
BIBLIOTEK
UDIA PA KAPEND
Uruund
  • BIBIL
  • MIKAND
  • YIKUMANGAN
  • w12 1/6 map. 28 ​-​ 32
  • ‘Ayitakela Kudi Mwiku Utumbila’

Kwikil video ukimbina

Video winou umukimbinap amboku nawamp.

  • ‘Ayitakela Kudi Mwiku Utumbila’
  • Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2012
  • Tumitu twa milong
  • Yom Yifanakena
  • ‘AYITAKELA KUDI MWIKU UTUMBILA’ —OV, MUTAPU IK?
  • LAM UMAN MU MANANGU
  • UMAN WAYITIYISHA ANTU AVUD
  • “DIZU DIEY DIDI KUTOK KU MEND MAM”
  • Bibil Ud Uruu Udiokila Kud Nzamb
    Sanger Mwom Chikupu!—Ileja Bibil
  • Bibil—Buku Udiokila Kudi Nzamb
    Chom ik Chitufundishinay Bibil?
  • Manangu Madia mu “Dizu dia Nzamb”
    Sejany Piswimp Kudi Yehova
  • Yom Yimekeshinay Bibil Piur pa Muntu Wamufundikisha
    Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova (Cha Kwilej)—2023
Tal Yom Yivud
Chinong cha Kalam Chilejen Want wa Yehova—2012
w12 1/6 map. 28 ​-​ 32

‘Ayitakela Kudi Mwiku Utumbila’

“Kwikil kubwak kwadiokala kusu ku rusot ra muntu, pakwez aruu a Nzamb alondanga mazu madiokalanga kudi Nzamb payitakelangau kudi Mwiku Utumbila.”—2 PITA 1:21.

MANANS MA KUTONGIJOKIN

Ov, mutapu ik wapanau uruu wa Nzamb kusutil ku mwiku utumbila kudi in kufund Bibil?

Ov, uman ik umekeshina anch Bibil amupepila kudi Nzamb?

Ov, chom ik ufanyidina kusal dichuku ni dichuku chakwel udandamena kusanger Dizu dia Nzamb?

1. Ov, mulong wa tuswiridin kwikal ni Dizu diapepilau dia Nzamb?

OV, KWISU tudiokila? Mulong wak tudi pinap? Kwisu tuyila? Ov, mulong wak mangand madi mwamu? Chom ik chikata kutushiken anch twafa? Antu awonsu pa mangand akat kwipulang yipul yiney. Ov, mutapu ik twela kwijik yakul ku yipul yiney ni yikwau ya usey anch twadingap ni Dizu diapepilau dia Nzamb? Pakad Mukand wa Nzamb, mulej wetu wa kusambish wela kwikal ronganyin retu ayinetu. Nich ronganyin retu ayinetu mudi mulej wetu, ov twela kwikal nich yitongijok ya chilik chimwing ni nfund a kuseng pantaliken ni “Yijil ya [Yehova]”?—Tang Kuseng 19:7, TMK.

2. Ov, chom ik chikeza kutukwash chakwel tudandamena kusanger Bibil mudi chipan cha usey chidiokila kudi Nzamb?

2 Pakwez, chidi cha ushon anch antu amwing kakatinap kand uyakin wa Bibil mudi pa kusambish. (Ilikej nich Kujingunik 2:4.) Kakatap kwend kand mu mutapu umusangareshina Yehova. (Isay 30:21) Chinech chifanyidinap kutushiken. Tukutwish ni tufanyidin kusal usu wa kudandamen kusanger Bibil ni malejan mend. Bibil udi chipan cha usey chidiokila kudi Sakatang wetu wa rukat. (Jak. 1:17) Ov, chom ik chikeza kutukwash chakwel tusangera mulong wa “dizu dia Nzamb”? Chom chijim chidi kutongijokin pa mutapu wayitakelau in kufund Bibil chakwel afunda Mukand wa Nzamb. Chinech chitin kuvurik uman uvud umekeshin anch udi mukand wapepilau. Kusal mwamu kukez kutukasikesh chakwel tutanga Dizu dia Nzamb dichuku ni dichuku ni tusadila chiyul chend.—Heb. 4:12.

‘AYITAKELA KUDI MWIKU UTUMBILA’ —OV, MUTAPU IK?

3. Ov, mutapu ik wayitakelau ‘kudi mwiku utumbila’ aprofet ni in kufund Bibil?

3 Mu chirung cha mivu 1610—kudiosh pa muvu wa 1513 K.C.C. kushik pa muvu wa 98 C.C.—antu kushalijan 40 afunda Bibil. In kufund amwing abwaka ni ‘ayitakela kudi mwiku utumbila.’ (Tang 2 Pita 1:20, 21.) Dizu dia Grek diakarumunau anch ‘ayitakela kudi’ dirumburikin “kusend ap kudiosh pa ndond yimwing ni kutek pa ndond yikwau,” ni “chitwishikin ku karumun anch: kudiosh, kutwal, ap kuya amwinend.”a Midimu 27:15 ukat kusadil dizu dined mulong wa kwisambin piur pa waat ukatau kupwepul ni kuuwendish kudi rinkind. Aprofet ni in kufund Bibil ading ‘ayitakedil kudi mwiku utumbila’ ayileja, ayibachika, ni kuyitakel kudi Nzamb kusutil ku usu wend wa kusadish. Chawiy chimekeshina anch, awiy kafundap yitongijok yau ayinau kusu pakwez afunda yitongijok ya Nzamb. Yisu yimwing aprofet ni in kufund apepilau kadingap ija ap kurumburik kwa yom yabwakau ap yafundau. (Dan. 12:8, 9) Mwaning, “mufund wawonsu aupepila kudi Nzamb” ni kiudiokilap ku yitongijok yau bwat.—2 Tim. 3:16, NW.

4-6. Ov, mu mutapu ik wapanay Yehova uruu wend kudi in kufung Bibil? Lejan.

4 Ov, mutapu ik uruu wa Nzamb aupana kusutil ku mwiku utumbila kudi in kufund Bibil? Ov, awiy atambula mazu kampand ap yitongijok kusu chakwel alejana mu mazu mau ayinau? Tal mutapu ukutwishay mukurump wa mudimu kufund mukand. Anch kudi mazu ma usey, ndiy ukufund amwinend ap ukumulej kalerik wend afunda kachom ni kachom. Kalerik ukufund, ni watwal mukand kudi mukurump chakwel ateka chijingidij. Yisu yikwau, ukutwish kumwinkish ching kusu yitongijok, kupwa kalerik wafund mukand, ni kusadil mutapu wend wa kulond ni mazu mend. Mukurump ukutwish kutang mukand winou ni kumulej kalerik ndond yiswiridina kuswimp. Kupwa, ukutwish kutek chijingidij chend ni akez kuman anch udiokil kudi ndiy.

5 Chilik chimwing, yikunku yimwing ya Bibil ayifunda kudi “muny wa Nzamb.” (Kub. 31:18) Yehova walejana anch afunda kachom pa kachom padingay ni kulond pa chisu chamanay anch kwading mazu ma usey nakash. Chilakej mu Kubudik 34:27, alejen anch: “[Yehova] wamuleja Moses anch: ‘Fund mazu minam, chidi mulong wa mazu minam minasuka manswik pamwing ni yeyey ni in Isarel.’” Chilik chimwing, Yehova wamuleja muprofet Jeremiy anch: “Fund mu mukand yom yawonsu yinakuleja.”—Jer. 30:2.

6 Pakwez, yisu yivud, ading akat mu chilay kutek yitongijok mu michim ni mu manangu ma in kufund Bibil pa ndond pa kuyinkish mazu, chawiy chayikwasha kutond mazu mau mawamp ni kumalejan. Chawiy lel, Mulej 12:10 ulondin anch: “Mulej wasota kukimb mazu ma kwongoj nich, pakwez mazu mafunday [madi] makin.” Luka mwin kufund rusangu ruwamp wafunda “rusangu ra chom ni chom mudi muchadinga, . . . yom yiney yawonsu nawamp kudiokal kwisambishil kway.” (Luka 1:3) Mwiku wa Nzamb wasala anch antu akad kuwanyin alika kuyipish uruu wend.

7. Ov, mutapu ik umekena patok manangu ma Nzamb mu kuyisadil antu chakwel afunda Bibil?

7 Manangu majim ma Nzamb mameken patok kusutil mutapu wayisadilay antu chakwel afunda Bibil. Mazu malejenap ching kusu rusangu pakwez malejena kand yitongijok ni yovil? Ov, chela kwikal nchik anch Yehova wasadila angel chakwel afunda? Ov, awiy atwisha kulejan kulondulijan nich mikadil ya antu mudi kwov wom, runeng, ap kuziy, yidinga kudi antu awonsu? Payinkishau antu akad kuwanyin mbil ja kutond mazu kwambatan nich yitongijok yatambulau kusutil ku mwiku utumbila, Nzamb wapana uruu wend nich chirungul, mu mutapu kushalijan, ni kusadil yitongijok ni yovil ya muntu!

LAM UMAN MU MANANGU

8. Ov, mulong wak tukutwish kulond anch Bibil kadap mudi mikand yikwau ya relijon?

8 Uman upandiken ulejena anch Bibil udi Dizu dia Nzamb diapepilau. Bibil utulejin piur pa Nzamb kupandakanamu mukand ukwau wa relijon. Chilakej, mu mifund ya Hindouisme muding mikand ya ma Hymnes védiques, mazu ma yaku ya kwifukwil piur pa miminy yiney, ma trakt ma filozofi matazukinau anch Oupanishads, ni jinsangu jikash jitazukinau anch Rāmāyana ni Mahābhārata. Mukand ukweta malejan utazukinau anch Bhagavad Gitâ, udi chikunku cha jinsangu jitazukinau anch Mahābhārata. Mukand wa in Bouddhisme utazukinau anch Tipitaka (Trois recueils), chimwing chikwet yijil ap yijidik piur pa kushakam kwa amimpel ni amaser mu chisak. Chikunku chikwau chisambidin nakash piur pa malejan ma in Bouddhisme. Chikunku cha kasatu chisambidin piur pa malejan malejanau kudi Bouddha kukan. Bouddha amwinend kalejanap anch udi nzamb, ni walond yom yikemp nakash piur pa Nzamb. Mifund ya Confucianisme yidi jinsangu jibombakeshinau ja yinship, yijil, mazu makatau kulond pa kusal chilay, ni miminy. Chakin kamu, buku utumbila wa Islam ukat kulejan piur pa yitiyij ya Nzamb umwing ni wija ni umena yom yawonsu, ni ukweta ronganyin, pakwez kalejenap dijin dia Nzamb, Yehova, mudi mudilejenau tupamp tuvud mu Bibil.

9, 10. Ov, chom ik tukutwisha kwilej piur pa Nzamb kusutil ku Bibil?

9 Pakata ma buku mavud ma relijon kulond yom yikemp, ap kwikil kulond piur pa Nzamb, Bibil utulejin yom yivud piur pa Yehova Nzamb ni mijikit yend. Utukwashin kuman mikadil yivud ya untu wend. Bibil kalejenap anch Nzamb udi kusu wa dikand diawonsu, wa manangu, ni utentamina pakwez ulejen kand anch Nzamb utukatin. (Tang Yohan 3:16; 1 Yohan 4:19.) Chikwau kand, Bibil utulejin anch: “Nzamb kakwetap kasolikany pakach pa antu, bwat. Ku michidi yawonsu, muntu mwawonsu ukata kumulimish ni kusal yom yitentamina, Nzamb ukat kumwitiy.” (Mid. 10:34, 35) Chawiy lel, kwikalaku kwa Bibil kumekeshin uyakin winou. In kwilej rudim alondining anch kudi jindim 6700 jilondinau mu mangand nlel unou, pakwez piswimp ni 100 ajilondin kudi antu 90 pa chitot adia mu mangand. Chikwau kand, Bibil amukarumwin mwawonsu ap chikunku, mu jindim 2400 ni kusut. Piswimp ap antu awonsu mu mangand akutwish kutang yikunku ya Bibil.

10 Yesu walonda anch: “Tatukwam ukat kusalang mudimu yisu yawonsu, chifanyidin niyam kusal mudimu.” (Yohan 5:17) ‘Kudiok chikupu ni chikupu, Ey uding kwey Yehova Nzamb.’ Chawiy lel tongin bil pa yom yiney yawonsu yasalay! (Kus. 90:2) Bibil amwinend ndiy utulejina mijikit ya Nzamb ya pasak ni ya katat ni utulejin kand yikezay kusal mu machuku ma kurutu. Mukand wa Nzamb utufundishin kand chimusangareshina ni chikata kumwovish kuyip, ni utulejin mutapu tukutwisha kusej piswimp nend. (Jak. 4:8) Kangal amboku twalikidil yisakin yetu ayinetu ap yakamish yituteka kulemp nend.

11. Ov, misu manangu mavud ni ma usey madia mu Bibil?

11 Manangu mavud ni ma usey madia mu Bibil mamekeshin anch buku winou udiokil ku Musul wa piur nakash kupandakenamu muntu. Kambuy Paul wafunda anch: “Ov, nany wijika chitongijok cha [Yehova], Ov, nany ukutwisha kumuyul?” (1 Kor. 2:16) Verse winou wimedina pa chom chipulay muprofet Isay kudi antu a pa chirung chend anch: “Ov, nany ukutwisha kumulej Mwiku wa [Yehova] yom yikusalay? Ov, nany ukutwisha kumulej chom, ap kumwinkish chiyul?” (Isay 40:13) Chakul chidi anch kwikil muntu ap umwing. Chidiap cha kushimokish anch kusadil chiyul cha Bibil mu uruw, kudi an, mu kwipuwangesh, mu urund, mu mudimu, mu ukashinsh, ni mu mikadil kukwet yibudikin yikash! Tukutwishap dichuku ap dimwing kutambul chiyul chiyimp mu Bibil. Chikwau kand, antu kakwetap manangu mawanyidina chakwel alejana yom ya ukwash. (Jer. 10:23) Chiyul chau akat kuchitenchik yisu yawonsu ni kuchiswimp pakatau kuman anch yiyul ya kusambish yading yiyimp. Bibil ulondin anch: “Yitongijok ya antu . . . yidi kusu mwiku.”—Kus. 94:11.

12. Ov, usu ik wasalau chakwel ashesha Bibil mu yitot ya mivu?

12 Uman ukwau umekeshina anch Nzamb wakin udi Sakatang wa Bibil udiokil ku yikata kumekesh rusangu ra muntu piur pa usu wasalau chakwel ashesha uruu wend. Mu muvu wa 168 K.C.C., Mwant wa Siri Antiochus IV wapakisha kukimb mikand ya chijil yapepilau chakwel ayosha. Dioclétien, Mwant wa in Rom waleta mbil ya kushesh jindond jadingau ni kukumangan in Kristu ni kwosh ma Bibil mau mu muvu wa 303 C.C. Kushesh kwinoku kwadandamena mu dikum dia mivu. Kupwa kwa chitot cha muvu wa 11, apape asala usu wau wawonsu chakwel akangesha kupalangan kwa ronganyin ra Bibil, alika chakwel akarumuna Bibil mu jindim ja antu awonsu. Chikalap nchik rupompat riner ra Satan ni antwend, Bibil wadandamena kwikalaku ni nlel unou. Yehova kalikidilap muntu ap umwing chakwel ashesha chipan chend chapanay kudi antu.

UMAN WAYITIYISHA ANTU AVUD

13. Ov, uman ik tukutwisha kulond anch umekeshin anch Bibil amupepila kudi Nzamb?

13 Kudi kand uman ukwau umekeshina anch Bibil amupepila kudi Nzamb: kwovijan kwa mazu madia mukach, ukinakin wend pa milong ya siyans, kuwanyin kwa mauprofet, ukashinsh wend, uyakin wa rusangu rend, ni yakul yiwanyidina ku yipul yidia mu paragraf wa 1. Tal chayikwasha antu amwing chakwel amana anch Bibil udiokil kudi Nzamb.

14-16. (a) Ov, chom ik chasala anch mwin Mizilman, mwin Hindou, ni muntu umwing wa kad kumwitiyij Nzamb itiyija anch Bibil udi mukand wa Nzamb? (b) Ov, uman ik umekeshina anch Bibil amupepila kudi Nzamb ukutwisha kusadil mu mudimu wa kulejan?

14 Anwarb wapama mudi Mizilman mwin ngand ya Aziy wa Kwingangel. Payay chisu chimwing kwindum kwa Amerik, Atuman a Yehova eza kwol kwend. Anwar ulejan anch: “Nading nich chitongijok chiyimp piur pa marelijon ma in Kristu mulong wa njit jasadika pakach pa in Kristu ni a Mizilman jatazukau anch Croisades ni Inquisition. Mulong niding muntu usotininga kwijik yom, nitiyija dilejan dia Bibil.” Kupwa, Anwar wachirika kwol kwend ni kamanijanap kand ni Atuman. Mu mivu yasuta, ndiy wayil mu Europe, kwapwishinay dilejan diend dia Bibil ni washikena ku kulond anch: “Kuwanyin kwa uprofet wa Bibil, kwovijan kwa yom yafundau mu Bibil, ni kuburen kwa kupwitijan kwa yom yidia mu Bibil, ni rukat ridia pakach pa in kumwifukwil Yehova rasala nitiyija anch Bibil udi Dizu dia Nzamb.” Anwar watambula dibatish mu muvu wa 1998.

15 Asha ukweta mivu dikum ni musamban wadinga mu dijiku dia anvaj in Hindou. Ndiy ulejen anch: “Nading nikat kulembil ching kusu pa chisu chinadinga niyila ku tempel ap panadinga mu mar, pakwez nadingap nimuvurikina Nzamb pinadinga nich mwom uwamp.” Ndiy ulondin kand anch: “Chisu chakokalau Atumana a Yehova ku chis cham, mwom wam wakarumuka nakash tupamp 180.” Asha wileja Bibil ni washikena ku kumwijik Nzamb mudi murund nend. Ov, chom ik chamwijikisha anch Bibil udi mukand wapepilau kudi Nzamb? Ndiy ulejen anch: “Bibil wangakula ku yipul yawonsu nading nitwishina kwipul. Ndiy wankwasha kwikal ni ritiy ap pakad kumuman Nzamb.”

16 Paula wapamina mu Katolik, pakwez chisu chinicha ndiy wading nsand, ni wading muntu wakad kwikal nich ritiy mudi Nzamb. Kupwa chom chimwing chashikena. Ndiy ulejen anch: “Namanijana ni murund wasala angond avud pakad kumekan, twatanijana pakach pa ansand. Namana mutapu mwom wend wakarumuka—wikala zwaang ni wa musangar—Namwipula anch, ‘Ov, chom ik chakushikena kal, ni kwisu wadinga?’ Ndiy wanleja anch wileja Bibil ni Atuman a Yehova ni wasambisha kwinlej niyam.” Pamanay mutapu uyakin wa Bibil wikala nich usu ukash mwamu chinech chamupwita mband winou wadinga ni kulik pasak kwitiyij uruu wa Bibil, ni witiyija anch udi mukand wapepilau kudi Nzamb.

“DIZU DIEY DIDI KUTOK KU MEND MAM”

17. Ov, mutapu ik kukutwisha kukukwash kutang Dizu dia Nzamb dichuku ni dichuku ni kutongijokin?

17 Bibil udi chipan chimwing chamushena chapanau kudi Yehova kusutil ku mwiku wend utumbila. Sanger mu kumutang dichuku ni dichuku, ni rukat rey mulong wa Bibil ni Sakatang wend rikez kupam. (Kus. 1:1, 2) Sambish ni malembil kurutu kwa kwilej chikunku ni chikunku, ni kwit spiritu wa Nzamb chakwel atakela manangu mey. (Luka 11:13) Mu Bibil mudi yitongijok ya Nzamb, chawiy lel, anch watongijokin pa yilondinay, ukutwish wasal anch yitongijok ya Nzamb yikala yeyey.

18. Ov, mulong wak usotin kudandamen kwilej Bibil?

18 Piukata kudandamen kuya kurutu mu ronganyin ra uyakin, sadil yom yiukata kwilej. (Tang Kuseng 119:105.) Tal nawamp mu Bibil mudi mu ukata kutalang mu chintadil. Piumena anch ufanyidin kutenchik mwom wey, tenchik. (Jak. 1:23-25) Sadil Dizu dia Nzamb mudi mpak ya musamun chakwel ukasikesha yitiyij yey ni udiosha malejan ma makasu mu michim ya antu itudishina. (Efes 6:17) Piusadila mwamu, sanger pa kuman anch aprofet ni antu asadilau mulong wa kufund uruu wa Bibil “ayitakela [chakin kamu] kudi mwiku utumbila.”

[Mazu madia kwishin kwa paj]

a Kulondulijan ni buku utazukanau anch A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature.

b Majin makwau amaswimpin.

[Tablo wa jinsangu udia pa paj wa 32]

Tang Bibil dichuku ni dichuku, ni rukat rey pantaliken ni Sakatang wend rikez kupam

[Chipich chidia pa paj wa 29]

Mukand umekening anch udiokil kudi muntu kanang watekinaku chijingidij

    Mikand ya Uruund (1999-2025)
    Budik
    Andam
    • Uruund
    • Kwangan
    • Yom ukatina
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbil ja Kusadin
    • Mbil ja Ujindj
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Andam
    Kwangan