Mareferans ma Mudimu ni Mashakamin ma In Kristu Mukand wa Chikumangan
NGOND WA 3 RUBING RA 2-8
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | DISAMBISHIL 22-23
“Nzamb Wamupaka Aburaham”
w12-F 1/1 p. 23 par. 4-6
Mulong wak Nzamb Wamwita Aburaham Kumulambul Mwanend?
Tal mazu mamulejau Aburaham kudi Yehova: ‘Musenda amboku mwaney ikundj kapokal ukatila, ndiy kamu Isak, chad . . . ukamupeshila kwinikwa kwikal yakupesh ya kwosh.’ (Disambishil 22:2) Tal anch Yehova umujimbwil Isak anch udi mwan ‘ukatila nakash.’ Yehova wading wij anch Isak wading ukwet usey nakash ku mes ma tatukwend. Nzamb wading wij kand mutapu wading wiyovilay amwinend piur pa Mwanend, Yesu. Yehova wading umukatin nakash Yesu chawiy walonda tupamp twaad kudiokal mwiur anch Yesu udi “mwanam unikatila nakash.”—Marko 1:11; 9:7.
Tumen kand anch Yehova wasadina dizu ‘amboku’ mulong wa kumwit Aburaham. Kukwatijan ni mwin kwilej milong ya Bibil, kulond kwinoku kwa kalimish kwafanyina kumekesh anch “NSALEJETU wading wij nawamp anch kusal mwamu kwafanyina kumwit Aburaham yom yivud.” Mudi mutukutwisha kutongin, kwit kwinoku kwamunenganesha Aburaham nakash; chilik chimwing, tukutwish kutong piur pa kusansan kwovay Yehova pading pamenay Mwanend mukatish ukat kuman mar ni kufa. Chakin kamu, chading chirung chimwing chovay Yehova kusansan nakash ni chikez kachirikinap kand.
Chakin, ap anch tukutwish kwov nayimp anch twatong yom yamwitau Aburaham kudi Yehova kusal, tukwikal in manangu anch twavurik anch Yehova kalikap anch nshankur winou ushinshamena amulambula mwanend. Wamwiyepisha ku kusansan kukash kukutwishay tatuku ap maku kwov; kalikap anch Isak afa mu mutapu winou. Pakwez Yehova “kamuchidijap Mwanend kapwokal, pakwez wamupana mulong wa kutufil etu.” (Rom 8:32) Mulong wak witeka mu choziu chinech chikash mwamu? Wasala mwamu chakwel “tutambul mwom.” (1 Yohan 4:9) Ov, winou udiap mutapu uwamp nakash wa kutumekeshin rukat? Ov, chinech chitubachikinap kumumekeshin niyend rukat retu?
wp12 1/10 paj 24-25 par. 6
Muziyilany Nzamb ni Tanany Yiyukish mu Kushilamu Kwend Kwachipay
6 Mulong wa chiyukish cha antu akayitil, Yehova Nzamb wachipa machip kusutil ku kusadil mazu mudi “Yehova Nsalejetu ulondil anch: ‘Mudi munidia am Nzamb mwom.’” (Ezek. 17:16) Bibil ulejen tupamp 40 ni kusut yisu kushalijan ya kuchip machip kudi Yehova Nzamb. Chilakej chimwing chijikena nawamp pamwing ap chidi chom chasalay Nzamb kudi Aburaham. Pasuta mivu yivud, Yehova wasala manswik mavud ma kushilamu kudi Aburaham mawonsu mamekesha anch Mbut ya kushilamu yikez kudiokil kudi Aburaham, kusutil kudi mwanend Isak. (Dis. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Kupwa Yehova wamuteka Aburaham mu kupak kumwing kukash, pamulejay anch amupana mwanend mukatish. Pakad kwidjidjek, Aburaham waziyila ni wading piswimp ni kumupan Isak mudi chakupesh kupwa mwangel wa Nzamb wamulikisha kusal mwamu. Chawiy lel Nzamb wachipa mwamu anch: “Nichipil kal mu dijin diam amwinam . . . mulong ey wasalang kal chom chinech, kiwankishangap mwaney kapokal. Nikez kukwizwish nich yiyukish, nikez kuvudish majuku mey mudi atutumbu a mwiur, mudi kand usukuril udia ku chikum cha karung, ni a majuku mey akez kupandakan mal ma akankuny. Ku a majuku mey kwawiy kukez kuyukila michid yawonsu ya pansh mulong ey waziyil kal dizu diam.”—Dis. 22:1-3, 9-12, 15-18.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
w16.02 paj 7 par. 13
Yehova Wamutazuka Anch “Murund Nam”
13 Kurutu kwa kuyisha atushalapol end, Aburaham wayileja anch: “En shalany panap ni chimbur. Am ni mwan tuyil kwaa! Tukifukwila, tukwez kand kudi en.” (Disambishil 22:5) Chom ik chakimbay Aburaham kulond? Wading udimben pa kulond anch ndiy ni Isak akuchirik, chad ndiy wij anch ufanyidin kumulambul Isak? Bwat. Bibil ulondin anch Aburaham wading wij anch Yehova wading ukwet usu wa kumuvumbul Isak. (Tang Hebereu 11:19.) Aburaham wading wij kand anch Yehova ndiy wamwinka usu wa kuval mwan ap anch ndiy ni Sara ading ananapin kal. (Hebereu 11:11, 12, 18) Chawiy, wajingunina anch kwikil chom ap chimwing chimukasakedina Yehova. Aburaham kadingap wij chafanyina kusadik dichuku dinidia. Pakwez wading ukwet ritiy anch, ang chasadik mwamu, Yehova ukumuvumbul mwanend, mulong kushilamu kwawonsu kwa Nzamb kudi kwakin. Chawiy chimutazukinau Aburaham anch: “Ngakau wa in ritiy awonsu!”
it-2-F p. 642 par. 2-3
Ukaliweny wa Kwijik Yom ya Kurutu kwa Chisu
Kutond kusadin ukaliweny wa kwijik yom kurutu kwa chisu. Chitongijok cha kwijik yom ya kurutu ap cha kutond kusadin ukaliweny wa kwijik yom ya kurutu kwa chisu kukatay Nzamb kusadin nich usu wend kufanyidin kukwatijan ni mbil jend jitentamina ni kuya pamwing ni yom yilejenay piur pendendiy amwinend mu Dizu diend. Chinyim ni malejan malondina anch yom yawonsu ayitenchika kal kurutu, mifund yivud yimekeshin anch Nzamb ukat kushinshikin uman ni kukwat mipak kusutil yom yiney yishinshikidinay.
Chawiy mu Disambishil 11:5-8 amumekeshin Nzamb ukat kushinshikin divu, ukat kutal milong ya mu Babel ni pa chisu chinacha, wakwata mupak wa yom yikusalay mulong wa kukangesh mudimu uyimp wading usadinau. Kupwa kwa uyimp kupalangan mu Sodom ni mu Gomor, Yehova wamuleja Aburaham piur pa mupak wend wa kusop (kusutil angel end) mulong “nikatala bil, anch chakin asadil mudi mudia madil miniteshila madiokila pansh ni kushik kudi am, anch kand kimwawiyap nikijik kwam.” (Dis 18:20-22; 19:1) Nzamb ulondin anch ‘weza kwijikijan ni Aburaham,’ ni kupwa kwa Aburaham kwez kumulambul Isak, Yehova walonda anch: “Katat nijik kal anch komb ey umwovil Nzamb wom, mulong kiwankishangap mwaney kapokal.”—Dis 18:19; 22:11, 12; ilikej Neh 9:7, 8; Gal 4:9.
NGOND WA 3 RUBING RA 9-15
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | DISAMBISHIL 24
“Kumukimbin Isak Mband”
wp16.3-F p. 14 par. 3
‘Mwaning, am Nikatil Kwam Kuya’
Aburaham wamuleja Eliezer kuchip anch kakumutondinap Isak mband pakach pa amband in Kanan. Mulong wak? Mulong in Kanan kadingap kumulimishang ni kumwifukwil Yehova Nzamb. Aburaham wading wij anch Yehova ukuyipup antu inay mulong wa yisalijok yau yiyimp. Aburaham kakatap anch mwanend ukatilay, Isak, abombakana nau antu inay ni yisalijok yau yitakanena. Wading wij kand anch mwanend ukwet chisend chijim nakash mu kuwanyin kwa kushilamu kwa Nzamb.—Disambishil 15:16; 17:19; 24:2-4.
wp16.3-F p. 14 par. 4
‘Mwaning, am Nikatil Kwam Kuya’
Eliezer wayirumburila antu amwaka anch pashikay piswimp ni Haran, wamulembila Yehova Nzamb. Wamwita Yehova chakwel amukwasha kutond mband ukwatay Isak. Mutapu ik? Eliezer wamwita Nzamb kumwinkish kashinsh anch mband ukutonday Nzamb mulong wa Isak ndiy ukweza ku dijiy dia mem. Anch Eliezer wamwit mem, ukumwinkish mem ni ukuyinkish kand atumel mem. (Disambishil 24:12-14) Chad nany weza ku dijiy dia mem ni kusal mudi mwitay? Rebeka! Tongin mutapu wafanyinay Rebeka kwiyov pateshay rusangu rading rilejenay Eliezer ku dijuku diend!
wp16.3-F p. 14 par. 6-7
‘Mwaning, am Nikatil Kwam Kuya’
Kurutu kwa mbing jikemp, Eliezer wamwipula Aburaham anch: “Ing chad anch mband kitiyinap kwend kwez niyamam?” Aburaham wamwakula anch: “Ukez kudiokal ku machip minam.” (Disambishil 24:39, 41) Mu chikumbu cha Betuwel, yom yading yikatinay changadim yading ya usey. Eliezer wova musangar nakash mu kuwanyish chisend chend, chawiy walonda anch ang kwacha ukutwish kuya ku Kanan kapamp kamwing ni Rebeka. Pakwez antu a mu dijuku diend akata anch asalaku nend machuku dikum. Kupwa, mulong wa kupwish mulong winou, alonda anch: “Lik tumutazukany bil changadim win, tumwipul mudi mudia chitongijok chend.”—Disambishil 24:57.
Pinap Rebeka ufanyidin kukwat mupak ujim. Yom ik yikulonday? Ov, ukumushindil tatukwend ni mwanamakwend chakwel amwovila riy ni amukangesha kusal weny winou wa kuya kwi ndond yakadiay kwijik? Ap ukuman anch yidi ntumb ya kwikal ni chisend mu yishiken yiney yimekena anch ayitakedin kudi Yehova? Chakul chamekesha yom yading yitonginay piur pa kuswimp kwinoku kushimokishena. Walonda anch: ‘Mwaning, am nikatil kwam kuya.’—Disambishil 24:58.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
wp16.3-F p. 12-13
‘Mwaning, am Nikatil Kwam Kuya’
Urel umwing, kupwa kwa kwizwish nsab wend nich mem, ipal umwing weza kumusankan mau. Wamwela anch: “Nakwilembil amboku, nginkishap mem makemp kusu mwi nsab wey, nina.” Kamwitap kwend chom chijim ni wamwita kwa kalimish! Rebeka wafanyina kuman anch ikundj winou udiokil kulemp nakash. Chawiy watula kapamp kamwing nsab wend ni wamwinkisha mem ma kuna, kamwinkap kusu mem makemp, pakwez mem mavud matalela. Wamana anch ikundj winou ukwet atumel dikum alela piswimp ni anch kakwetap mem mavud ma kuna. Rebeka wamana anch ikundj winou wading umutadin neng ni wakata kwikal mwin kupan. Chawiy wamuleja anch: “Nikuyivitil kand niyam [atumel ey] awonsu ching apwish kuna mem.”—Disambishil 24:17-19.
Wamanany kal anch Rebeka kayinkishap kwend atumel mem pakwez wadandamena kuyinish djat ni pikuminau. Kamel umwing ukweta impu ukutwish kuna alitre 95 a mem! Anch atumel awonsu dikum ading akwet kuswir kwa mem mavud, Rebeka wafanyina kwipan mulong wa kuyinish mem mwa asaa avud. Chawiy, chimeken anch atumel inay kadingap kamu ni impu yikash nakash. Pakwez Rebeka wading wij mwamu pasalay usu winou? Bwat. Wakata kusal mudimu nakash mudi mukutwishay mulong wa kumwak ngendj winou ipal. Ipal witiya ukwash wend. Wading umutadin chisu chading chiyilay mau ku dijiy dia mem ni kwizwish nsab ni kwez kwichil pa ndond panidinau annam.—Disambishil 24:20, 21.
wp16.3-F p. 13, Mazu ma kwinshin.
‘Mwaning, am Nikatil Kwam Kuya’
Wading urel. Rusangu rikwetap yom yilejena anch Rebeka washala ku dijiy asaa avud. Rusangu rimekeshinap anch antu a mu dijuku diend ading alalang kal pachirikay ap anch kudi muntu weza kumutal mulong wa kwijik yom yamukangesha kuchirik ku chikumbu swa.
wp16.3-F p. 15 par. 3
‘Mwaning, am Nikatil Kwam Kuya’
Kupwa, twashik kal chad pa chisu chalejanangau kwisambishil kwa mutu wa mulong winou. Pading pasejina chisak cha antu asadina weny ku Negeb ni pasambisha muten kwandam, Rebeka wamumana ikundj umwing ukat kwend mu yir. Wading umeken anch ukat kutongijok nakash. Bibil ulondin anch kapamp kamwing ‘washirika pa kamel,’—pamwing ap pakad kwas manungun ni wamwipula ntakel wend anch: “Muntu ik winiwa wezila mu chir ni kutusankan etu?” Pateshay anch wading Isak, wibwika chitambal ku mutu wend. (Disambishil 24:62-65) Mulong wak? Chading mulong wa kumekesh kalimish kudi muntu wafanyina kumwat. Kuziyin kwa mutapu winou kukutwish kumekan mudi kukwetap usey nlel. Chakin kamu, amakundj ni amband akutwish kwilejin kusutil kwikepish kwa Rebeka, mulong nany wa pakach petu wakad kwikal ni kuswir kwa kukudish mwikadil winou uwamp?
NGOND WA 3 RUBING RA 16-22
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | DISAMBISHIL 25-26
“Esau Walandisha Uswan Wend wa Kuvadik”
it-1-F p. 1224 par. 3
Jakob
Chinyim ni Esau, wading ukatinau kudi tatukwend, wading chibind mukash, mwin kushemunok ni mwin kwendangan, Jakob “wading muntu wakad kufish nich [mu Hebereu tam] ukatila kushakam mu mwinkand,” wading mwin kulam annam ni muntu wafanyinau kuchingejin mulong wa kulam yom ya mu chikumbu, chawiy chasala anch makwend amukata. (Dis 25:27, 28) Mu mifund yikwau, dizu dia Hebereu tam adisadidin mulong wa kumekesh antu itiyijinay Nzamb. Chilakej, “antu in kumwang mash akat kumukis mwin kutentam,” pakwez Yehova upanin kashinsh anch ‘machuku ma kurutu ma [antu akad kufish nich] makwikal ma chisambu.’ (Jnsw 29:10; Kus 37:37) Job, muntu wakad kufish nich ‘wading uyingila nich [mu Hebereu tam] ni utentamina.’—Job 1:1, 8; 2:3.
Mulong Wak Kumekesh Kujikitish?
11 Cha ushon, antu amwing a mu Bibil akanganya kumekesh kujikitish. Chilakej, ap anch Esau amulidina mu dijuku dia anvaj ading amukatina ni amulimishina Yehova, ndiy wakanganya kumekesh kujikitish mulong wa yom yitumbila. (Tang Hebereu 12:16.) Kukangany kumekesh kujikitish kwend kwamekana mutapu ik? Esau walandisha uswan wend wa ukurump kudiay mwanchend Jakob mulong kwau wa musaj usuz. (Dis. 25:30-34) Kupwa, Esau winana nakash mulong wa mupak winou uyimp wakwatay. Pakwez mulong ndiy wakanganya kumekesh kujikitish mulong wa yom yadingay nich, ndiy wasambisha kwinan chisu chaburenay kutambul uswan wend wa ukurump.
it-2-F p. 637 par. 3
Mwan wa Kusambish
Kudiosh kamu pasak, mwan wa kusambish wading ni ndond ya kalimish mu dijuku ni ndiy wading nswan wa dijuku. Ndiy waswanang yikunku yaad ya yom yadingay nich tatukwend. (Kuv 21:17) Ruben washakama kurutu kwa Josef pading padilau chakudia mulong wading mwan wa kusambish. (Dis 43:33) Pakwez Bibil kakulimishangap chisu chawonsu ndond ya mwan wa kusambish mu kujimbul an kukwatijan ni mutapu wavadikau. Ukat kupan ndond ya kusambish kudi an adia a usey nakash ap ashinshamena nakash kusutamu an a kusambish.—Dis 6:10; 1Jsng 1:28; ilikej Dis 11:26, 32; 12:4; tal DROIT D’AÎNESSE ; HÉRITAGE.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
Yipul Ya In Kutang
Chad yom ik yafilay kulejan kambuy Paul mu Hebereu 12:16? Tutangin verse winou anch: “Babalany, chakwel muntu umwing kangal wikal mwin usund ap kwikal muntu wakad kalimish ku yom yitumbila mudi Esau. Ndiy walandisha uswan wend wa mwan [wa kusambish] ku yakudia ya kapamp kamwing.”
Mu verse winou, Paul kadingap kisambidina piur pa angakend a Mesia. Pakwez wading uyibabeshin in Kristu. Wayileja anch: “Endany salal mudi antu endidila mu jinjil jitentamina” chakwel “kangal muntu wapumbuk kudiokal ku ranaken ra Nzamb.” Cha ushon, chom chinech chafanyina kushiken anch asala masandj. (Hebereu 12:12-16) Ni mutapu mudi winou, afanyina kwikal mudi Esau, muntu “wakad kalimish ku yom yitumbila” pakwez wakata kusangaresh maku mend.
Kukwatijan ni chaku cha pa chisu chinacha, Esau wafanyina kwikal nich chisend cha kupan milambu kudi Yehova. (Disambishil 8:20, 21; 12:7, 8; Job 1:4, 5) Pakwez Esau washinshikina nakash pa maku mend ni washadisha yisend yend ni uswan wa mwan wa kusambish ku chibakud cha makund. Esau wafanyina kwiyep mar masambelay Yehova kulejan anch makushiken ku majuku makeza kwez ma Aburaham. (Disambishil 15:13) Wamekesha kand anch kakwatap yom yitumbila nich usey patay amband apagan aad, chom chaletisha ushon nakash kudi anvajend. (Disambishil 26:34, 35) Tal mutapu wading ushalijadinay ni Jakobu, wasala usu wa kwat mband mwin kumwifukwil Nzamb wakin!—Disambishil. 28:6, 7; 29:10-12, 18.
it-2-F p. 255 par. 6
Makasu
Anch Bibil ujidikin makasu mayimp, chinech chirumburikinap anch tufanyidin kulejan nsangu jakin kudi antu akad kwikal ni mbil ja kujijik. Yesu Kristu waleta chiyul anch: “Kangal wapanany yom yitumbila kudi atubu, chamwamu akez kukukarumukinany, akusumany. Kangal wadjibulany usang wen kudi ayibond, chamwamu akez kuudjatol.” (Mt 7:6) Chawiy chasala anch yisu yimwing Yesu alika kulejan nsangu jawonsu ap kwakul kapamp kamwing ku yipul anch kusal mwamu kwafanyina kusalan nayimp chamwamu. (Mt 15:1-6; 21:23-27; Yh 7:3-10) Chawiy chasala kand anch Aburaham, Isak, Rahab ni Elisha alika kulejan jinsangu jiwamp ap ajindjika uman umwing kudi antu akad kumwifukwil Yehova.—Dis 12:10-19; shapitre 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; Jk 2:25; 2Ant 6:11-23.
NGOND WA 3 RUBING RA 23-29
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | DISAMBISHIL 27-28
“Jakob Watambula Yiyukish Yimuwanyidina”
w04-F 15/4 p. 11 par. 4-5
Rebeka—Mband Ukweta Yisal ya Kulamat Kudi Nzamb
Bibil kalondinap anch Isak wading wij anch Esau wafanyina kumusadin Jakob. Chikalap nchik mwamu, Rebeka ni Jakob ading ij anch yiyukish yafanyina kwikal ya Jakob. Pateshay anch Isak ukumuyukish Esau anch wamwisukin mbij jiwamp, Rebeka wakwata mupak kapamp kamwing. Muchim wa kukwat mipak ni mushiku wadingay nich kudiokal ku wangadim wend wayading kwend nich. ‘Wamuleja’ Jakob kumuletin tumisamb twa ampemb twaad. Ukumwisukin nfumwend yakudia yikatiningay. Kupwa Jakob wafanyina kusal mudi ndiy Esau mulong wa kutambul yiyukish. Jakob walika anch tatukwend ukujingunin yom yiney ni ukumushing! Rebeka wakasikesha anch asala mwamu. Wamuleja anch: “Riyind rey rez rikala ramam, mwanam.” Kupwa wisuka yakudia, wamudjika yikit mudi Esau ni wamutuma kudi nfumwend.—Disambishil 27:1-17.
Yom yamubachika Rebeka kusal mwamu yijikenap nawamp. Antu avud akat kumufish nich nlel mulong wa chisal chinech, pakwez Bibil kamufishinap nich, ni pamanay Isak anch Jakob watambul kal chiyukish, niyend kamufishap nich. Pakwez Isak wamuyukisha kand nakash. (Disambishil 27:29; 28:3, 4) Rebeka wading wij yom yasambelay Yehova kulejan piur pa anend. Chawiy wakwata mipak mulong wa kwikal nich kashinsh anch Jakob atambul yiyukish yimuwanyidina. Chom chinech chading chikwatijadin ni rusot ra Yehova.—Rom 9:6-13.
w07-F 1/10 p. 31 par. 2-3
Yipul ya in Kutang
Bibil kalejenap kamu mulong wak Rebeka ni Jakob asala mwamu, pakwez umekeshin kwend anch yom yiney yasadika kwa kukashimwish. Pakwez tufanyidin kwijik anch Bibil kitiyinap ni kafishinap nich yom yasalay Rebeka ni Jakob, chawiy kalejenap anch chinech chidi chilakej mulong wa kudimban ap kuyirumbukin antu. Pakwez ulejen yom yimwing piur pa rusangu riner.
Cha kusambish, rusangu rilejen patok anch Jakob wading ni mbil ya kumuyukish kudi tatukwend; pakwez Esau bwat. Kwisambishil, Jakob walanda uswan wa kuvadik kudiay mpamb wend wading wakad kuusanger, ni walandisha uswan wend mulong wa kupwish nzal yend. Esau “wapipeja uswan wend wa kuvadik.” (Disambishil 25:29-34) Chawiy payay kumutal tatukwend, Jakob wakimba yiyukish yafanyinay kumwinkish ni yading iyend.
it-1-F p. 295 par. 6
Chiyukish
Pa chisu cha anshakur, tatuku wayiyukishang anend machuku makemp kurutu kwa rufu rend. Chiyukish chinech ading ni kuchimanang mudi cha usey ni chijim nakash. Chawiy Isak wamuyukisha Jakob ni kutong anch wading mwan wa kusambish, Esau. Isak walonda piur pa dilau ni mapit makwikalay nich Jakob kusutamu Esau, chakin kamu anch Isak wamulembila Yehova mulong wa kuwanyish chiyukish chinech, mulong amwinend wading mputames ni wading wananapin kal. (Dis 27:1-4, 23-29; 28:1, 6; Heb 11:20; 12:16, 17) Kupwa Isak wamwinkisha kashinsh ni wamuyukisha kand nakash. (Dis 28:1-4) Kurutu kwa kufa, Jakob wayukisha bil an aad a Josef, kupwa wayukisha chad anend amwinend. (Dis 48:9, 20; 49:1-28; Heb 11:21) Chilik chimwing, kurutu kwa rufu rend, Moses wayukisha muchid wawonsu wa Isarel. (Kuv 33:1) Mu yishiken yawonsu yiney, yibudikin yimekeshin anch anshakur alonda mazu ma uprofet. Yisu yimwing, muntu wayukishanang wazukang chikas chend pa mutu wa muntu uyukishinay.—Dis 48:13, 14.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
w06 1/5 paj 6 par. 3-4
Yom Yikutwisha Kukukwash Kwambamb ni Mwin Nkwey
Ov, Isak ni Rebeka akudisha ukaliweny uwamp wa kwambamb? Kupwa kwa mwanau Esau kwat ayangadim aad in Het, mulong ukash wasambisha mu dijuku dined. Rebeka “wamwela” Isak anch: “Champwish kal am usu, mulong wa ayangadim a in Het. Jakob niyend anch wat kand changadim mwin Het . . . , ov, mwamu am nishakamin kand ik mwom?” (Disambishil 26:34; 27:46) Rebeka wamuleja patok yom yadinga yiswiridinay, kasadinap mazu makad kwovikan.
Isak wamuleja Yakob, mwanamakwend a Esau chakwel kangal wakat mband pakach pa ayangadim a mu kanan. (Disambishil 28:1, 2) Rebeka waleta chitongijok chend. Ambay a uruw inay aad, atwisha kwambamb nawamp piur pa milong yikash mu dijuku, ni kutwinkishin chilakej chiwamp nlel unou. Chikwikal nchik anch antu atijadina katwishinap kwovijan pa mulong kanang? Chom ik chikutwishau kusal?
w04-F 15/1 p. 28 par. 5
Manans Majim ma Buku wa Disambishil Chikunku cha 2
28:12, 13—Yom ik yirumburikina chilat cha Jakob mudia “chikandamin” chamanay? “Chikandamin” chinech chading chifanaken ni eskaliye utunganinau ni mayal, chading chimekeshin kwovijan kudia pakach pa divu ni diur. Mulong angel a Nzamb ading kukandam ni kushirikinap, chinech chimekeshin anch angel akwet mudimu wa usey nakash pakach pa Yehova ni antu akweta dilau diend.—Yohan 1:51.
NGOND WA 3 RUBING RA 30–5 NGONG WA 4
YOM YA USEY YIDIA MU DIZU DIA NZAMB | DISAMBISHIL 29-30
“Uruw wa Jakob”
w03-F 15/10 p. 29 par. 6
Jakob Wading Ukwatin Nich Usey Yom ya mu Spiritu
Pa chisu chinacha, kutondan kwafanyina kusambish kusadik anch apan yom ku dijuku dia mband. Chijil cha Moses chalejana kupwa anch chifanyidin kufut yikunku 50 ya utad wa argent anch ikundj wamulal ku usu changadim kajik. Kukwatijan ni mwin kwilej milong ya Bibil Gordon Wenham, witiyijin anch nfalang jinej “chading chipan cha uruw chidia cha nsudiel” pakwez yisu yivud jading kwau “jikemp nakash.” (Kuvurik Yijil 22:28, 29) Jakob kadingap ni mutapu wa kufut nfalang jinej. Chawiy witiya kumusadin Laban mu mivu sambwad. Wenham udandamen kulond anch: “Mulong muntu wasalang mudimu ukash amufutang pakach pa chikunku cha utad wa argent ap utad wa argent wa kabuj pa ngond pa chirung cha Babilon wa pasak [kwawiy kulond anch utad wa argent 42 kushik ku 84 mu mivu sambwad], chipan chapanay Jakob kudi Laban mulong wa kumwinkish Rachel chading chisal chimekeshina muchim wa kupan.” Laban witiya kapamp kamwing—Disambishil 29:19.
w07-F 1/10 p. 8-9
Anambaz Aad Iyakamishina ‘Atunga Chikumbu cha Isarel’
Ov, Leya wakwata mpung mulong wa kumudimb Jakob? Ap wamuziyina kwend tatukwend? Chad Rachel wading kwisu? Ov, wading wij anch kudi chom chisadikina? Anch mwawiy, yom ik yading yitonginay? Ov, wafanyina kubwambwil ku rusot ra tatukwend ukweta usu? Bibil kakwilap ku yipul yiney. Ap mwamu, chikalap nchik yom yatongay Rachel ni Leya pa mulong winou, Jakob wajimana nakash mulong wa mpung yiney. Ni wamujimena Laban, kadiap anend ayangadim, chawiy chalonday Jakob anch: “Am nakusadila ey mudimu mulong wa Rechel. Ing mulong wak wandimbanga? Laban wamwakula anch: “Kimwawiyap tukusalanga . . . kumwat mwanikanch anch mukurump kand kal amwata. Wanyish bil rubing riner ra musambu wa uruu winou, chad tukez kukwinkishay kand ey mukwau mudi difut dia kwinsadil am mivu yikwau sambwad.” (Disambishil 29:25-27) Wawiy mutapu washikenay Jakob kwat amband aad ni chinech chaletisha mukau ujim nakash.
it-2-F p. 222 par. 5
Uruw
Musambu. Ap anch uruw wasadikanga mu Isarel kasalangapaku yom yijikena ya uruw, pakwez kwading antu asangarang nakash. Pa dichuku dia misambu ya uruw, ngachik wirijekang nawamp kwol kwau. Cha kusambish, wowalang mem ni wipanang many ma malash. (Ilikej Rut 3:3; Eze 23:40.) Yisu yimwing ading ni kumukwashang kudi atushalapol, adjalang mukab ni nkandj mutok mulemp, wa kulayek nawamp ni yileng yiwamp kukwatijan ni mitapu yend. (Jer 2:32; Kuj 19:7, 8; Kus 45:13, 14) Wadjalang yom ya kwileng nich ni tuziy anch ukwet mutapu wa kusal mwamu (Is 49:18; 61:10; Kuj 21:2), kupwa wibwikang disun dipipela didia mudi chitambal, chading chimubwikina kusambish ku mutu kushik ku mend. (Is 3:19, 23) Yiney yawiy yom yimekeshina pamwing ap mutapu wamudimbau Jakob kudi Laban, kamanap kwend anch tatuwenend wamwinkishay kal Leya pa ndond ya Rachel. (Dis 29:23, 25) Rebeka wibwika ku mutu kurutu kwa kumusankan Isak. (Dis 24:65) Chisal chinech chamekeshang kalimish ka ngachik kudiay muntu ukumwata, kudi kwijik usu ukwetay nfumwend.—1Ko 11:5, 10.
Kukimbijol Mapit ma mu Spiritu
it-1-F p. 49 par. 2
Kutambul an
Rachel ni Leya amanang an awonsu avalalay Jakob ni atushalapol au mudi anau a kuval, ‘avadikina pa makus mau.’ (Dis 30:3-8, 12, 13, 24) An inay ikala ni uswan pamwing nau an akwau avalau kudi Rachel ni Leya nend Jakob. Ading anend a kuval kamu ni mulong atushalapol ading kamu antu a akajend, Rachel ni Leya ading ni usu wa kwikangen an inay.
w04-F 15/1 p. 28 par. 6
Manans Majim ma Buku wa Disambishil Chikunku cha 2
30:14, 15—Mulong wak Rachel walika kulal ni nfumwend chakwel imisha mulong wa kuswimp ni mabuj mawamp? Mu chisu cha pakur, asadinang mabuj mawamp matazukinau anch mandragores mu umwingang mudi mon utazukinau anch narcotique ni antispasmodique. Mabuj minam mading ni usu wa kulangwish maku ma kulalijan ni kuletish ruvaj kudi antu ap kukwash kwimish divum. (Muminy 7:13) Ap anch Bibil kalondinap yom yading kamu yitonginay, Rachel watonga pamwing ap anch mandragores minam makumukwash kwimish ni kupwish mar mading madiokila ku umb wend. Chawiy, kwasuta mivu kanang ni Yehova “wamwinkish ruvaj.”—Disambishil 30:22-24.