-
Amutwal kal Yesu Kudiau Asanedrin Kupwa Amutwal kal Kand kwa PilatYesu Ndiy—Njil, Uyakin ni Mwom
-
-
SHAPITRE 127
Amutwal Kal Yesu Kwa In Sanedrin Kupwa Amutwal Kal Kwa Pilat
MATEU 27:1-11 MARKO 15:1 LUKA 22:66–23:3 YOHAN 18:28-35
AMURUMBURISHIN PAMANCH KUDI IN SANEDRIN
YUDAS ISAKARIOT UKIMBIN KWIKUDIK
YESU AMUTWAL KAL KWA PILAT MULONG WA KUMUFISH NICH
Pading piswimp ni kucha chisu chamutunau Yesu kapamp ka kasatu kudi Pita. Antu a mu chisak cha in Sanedrin apwish kal dirumburish diau ni aya kal. Diakatan pamanch, awiy asala usu wa kumekesh anch dirumburish diarumburishangau uchuku kajipangap kwau chijil. Chawiy, ayiletinay Yesu.
Antu adinga amurumburishina Yesu amwipula kand anch: “Anch, ey udi Kristu tuleja.” Yesu wayakula anch: “Anch nakulejanyap nchik, en kiukwitiyanyap kwen. Ap anch nakwipulanyap nchik chom, en kiukwakulanyap kwen.” Pakwez, Yesu wayileja nich kutakaman kwawonsu anch ndiy muntu wisambinau mu Daniel 7:13. Walonda kand anch: “Pakwez kudiokal katat, Mwan a muntu ukez kushakam ku chikas cha katatuku cha Nzamb mwin dikand.”—Luka 22:67-69; Mateu 26:63.
Awiy adandamena kand kumwipul anch: “Ov, komb, ey udi Mwan a Nzamb?” Yesu wayakula anch: “En ulondilany kamu mudi munidia.” Chimeken anch diawiy diyingishin diafanyinau kumujipin Yesu ni kumulond anch udi mwin masaal. Awiy alonda anch: ‘Ov, tukwet kand kuswir kwa atuman akwau?’ (Luka 22:70, 71; Marko 14:64) Chawiy, amukasa Yesu moj mulong wa kumutwal kwa Nyikel Mujim wa In Rom Pont Pilat.
Yudas Isakariot wamana mutapu wading umutwadinau Yesu kwa Pilat. Pijikay Yudas anch amufish kal nich Yesu pakad mulong, Yudas wova nayimp nakash ni winana. Pakwez, pa ndond pa kukarumuk ita dilikishin kudiay Nzamb, ndiy waya kuchirish nfalang 30 ja utad wa argent. Yudas wayileja in kupesh ajim anch: “Nasadil kal chitil cha kumutungun muntu wakad mulong chakwel amujipa.” Pakwez, in kupesh inay amwakula nich chisum anch: “Ov, etu twela kand nchik? Kwij kwey, winou udi mulong wey!”—Mateu 27:4.
Yudas wadjibula nfalang 30 ja utad wa argent mu tempel kupwa wapandikesha kand uyimp wend wasalay kusutil ku kwijip amwinend. Pikudikay Yudas, chimeken anch mutiy wa mutond wikudikinay wapuka. Chad waturikina pa mayal ni wazanoka mu yikunku.—Midimu 1:17, 18.
Pading pamanch pamutwalau Yesu mu rupang ra Pont Pilat. Pakwez, in Yuda amutwala Yesu kwinikwa kandamap mu rupang. Mulong ading kutong anch, ang abombakan pamwing nau antu a Michid Yikwau akwikal ijondina. Chinech chafanyina kuyikangesh kudia yakudia pa dichuku dia 15 ngond wa Nisan, dichuku dia kusambish dia Musambu wa Mabot Makad Chivish wamanangau anch chading chikunku cha musambu wa Pasak.
Pilat wabudika wayipul antu anch: “Ov, mulong ik wamufundilangau muntu winou?” Awiy amwakula anch: “Anch muntu winou kasadilap chom chiyimp, ing kitwamuletangap kwetu kudi ey.” Pilat wamana anch antu inay ading amushindidin yom ku usu, chawiy chayilejay anch: “Mutambulany ayinen, uyany nend ukamurumburishany mudi mudia yijil yen.” Chawiy, in Yuda amekesha patok chisum chadingau nich pamwakulau anch: “Etu kitukwetap ulabu wa kumujip muntu.”—Yohan 18:29-31.
Chakin kamu, anch amujipa Yesu pa dichuku dia musambu wa Pasak, chisal chinech chela kuletish kanrumbangesh kakash. Chikwau kand, in Rom ading ni mbil ja kuyijip antu awonsu abwambwilanga ku winyikel wau, chawiy anch in Yuda ayileja in Rom kumujip Yesu chimeken anch in Rom kafanyinap kwikal ni mulong kurutu kwa antu.
Antakel a chirelijon kamulejap Pilat anch amufishin nich Yesu mudi mwin masaal. Chawiy asambisha kukimb mayingishin makwau ma makasu palondau anch: “Twamukwatang muntu winou [1] ukat kulet kubwambul ku muchid wetu, [2] ukat kuyilej kand antu kulik kulambul chitad cha Sezar, mwant wa in Rom. [3] Ukat kufa mu kan anch, ndiy Kristu, charumburik anch, mwant.”—Luka 23:2.
Mulong wading nyikel wa in Rom, Pilat watongina nakash pa mulong wamufishau nich Yesu anch udi mwant. Chawiy, Pilat wandama kand mu chikumbu, wamutazuka Yesu ni wamwipula anch: “Ov, ey udi mwant wa in Yuda?” Mu kulond kukwau, ‘Ov, ey wajipin chijil cha ngand kusutil ku kulond anch ey udi mwant mwin kumubwambwil Sezar?’ Pamwing ap mulong wa kwijik yom yateshangay kal Pilat, chawiy Yesu wamwipula anch: “Ov, yey amwiney wipwila chipul chinech, anch kudi antu akwau akulejanga mulong wamam?”—Yohan 18:33, 34.
Mulong wa kumekesh anch kijap chom ap chimwing piur pa Yesu pakwez ukimbin kwijik yom yimwing, Pilat wamwakula anch: “Ov, ey utongil anch, am nidi mwin Yuda?” Walonda kand anch: “In muchid wey amwiney, pamwing nau in kupesh ajim, awiy akupanyina ey kudi am. Ov yom ik yiwasadila?”—Yohan 18:35.
Yesu katadikap pa yom yading yifundishinay piur pa—want. Mutapu wend wa kwakul wamushimokisha nakash Nyikel Pilat.
-
-
Pilat ni Herod Kamenap Mulong wa Kumufish Nich YesuYesu Ndiy—Njil, Uyakin ni Mwom
-
-
SHAPITRE 128
Pilat Ni Herod Kamenap Mulong wa Kumufish Nich Yesu
MATEU 27:12-14, 18, 19 MARKO 15:2-5 LUKA 23:4-16 YOHAN 18:36-38
YESU AMURUMBURISHIN KUDI PILAT NI KUDI HEROD
Yesu kwovap wom wa kumulej Pilat anch ndiy udi chakin mwant. Pakwez, Want wend wadingap wa in Rom. Yesu walonda anch: “Want wamam kiudiap wa mangand minam. Anch Want wam wading wa mangand minam, ing, in kwilejam elang kurish chakwel kangal ampana mu makas mau amakurump a in Yuda. Bwat, Want wam kiudiap wa mangand minam!” (Yohan 18:36) Chakin kamu, Yesu wading ni Want pakwez want winou wadingap wa pa mangand.
Pilat wakimba kwijik kand yom yikwau pa mulong winou. Chawiy chamwipulay kand Yesu anch: “Ov, komb ey udi mwant?” Yesu wamushila Pilat chisu chakwel ajingunina anch yalonday kal yidi yakin palonday Yesu anch: “Yey ulondila anch, am nidi mwant. Chom chimwing kusu chinezila kuvadik pa mangand minam, chading mulong wa kulejan uyakin. Muntu mwawonsu mwin yakin ukat kutesh yom yinilondila.”—Yohan 18:37.
Yesu wading wamulejin kal Tomas anch: “Am yam njil, yam uyakin, yam kand [mwom].” Katat Pilat wijik kal anch Yesu weza pa divu mulong wa kupan uman wa “uyakin,” pakampwil uyakin piur pa Want wend. Yesu washinshamana mu kupan uman wa uyakin ap anch chafanyina kumushikij ku rufu. Pilat wamwipula anch: “Ov, uyakin chom ik?” kadingap nich kuswir kwa kutesh yom yikwau. Pilat wading wateshang kal yom yivud yafanyinay kumurumburish nich Yesu.—Yohan 14:6; 18:38.
Chawiy, Pilat waya pol padinga yisak ya antu yichingedina mu chipang. Chimeken anch Yesu wading pamwing ni Pilat chisu chalonday Pilat kudi in kupesh ajim ni antu akwau adinga pinipa anch: “Am kinimenap kwam mulong wa kumufish nich muntu winou.” Antu adinga pinipa ajimana mulong wa mupak winou ni akasikesha kulond anch: “Ndiy ukat kulet kanvundangesh nich malejan mend mu Yudeya mwawonsu. Wasambishina mu Galalia, katat washik kal kand ni kunoku.”—Luka 23:4, 5.
In Yuda ading nich chitongijok chiyimp ashimoka nakash mulong wa mupak wakwatay kal Pilat. Pakwez, in kupesh ajim nau amakurump in kutakel antu adandamena kutoy nich dizu dia piur, chawiy Pilat wamwipula Yesu anch: “Ov, kiwovilap kwey yom yawonsu yikufundilau?” (Mateu 27:13) Yesu kamwakulap. Kuninet kwa Yesu ku kumufund kwinoku kwamushimokisha nakash Pilat.
In Yuda alonda anch Yesu ‘wasambishina mu Galalia.’ Palonday mwamu, Pilat wajingunina anch komb Yesu wading mwin Galalia. Chawiy chamukwasha Pilat ijika mutapu wa kwiyep chisend cha kumurumburish Yesu. Herod Antipas (mwan wenday Hérod le grand) ndiy wadinga ntakel wa mu Galalia, ni wading mu Yerusalem pa chisu cha musambu wa Pasak. Chawiy, Pilat wamutwala Yesu kwa Herod. Herod Antipas winou ndiy wapana mbil chakwel amukatula Yohan Mubatish mutu. Kupwa, pateshay anch Yesu wasala yilay yivud, Herod watonga anch Yesu wading pamwing ap Yohan wavumbuka kal.—Luka 9:7-9.
Herod wasangara pakutesh anch amuletidinay Yesu. Kasangarap kumuman Yesu mulong wa kumukwash ap kakimbap kwijik chakin yom yiyimp yasalangay Yesu. Pakwez, Herod wading uchingedin kwend kumuman ni wading kand “ukatil kumuman Yesu pakusadilay chilay.” (Luka 23:8) Pakwez, Yesu kasangareshap yitongijok yadingay nich Herod. Chawiy pamwipulau Yesu kudiay Herod, ndiy kamwakulap. Mulong wa chisal chinech, chawiy chasala anch Herod nau amasalay end amudiwol Yesu “ni kumuswingish.” (Luka 23:11) Chad amudjika nkandj mulemp muwamp ni amuswingisha kand. Kupwa, Herod wamuchirisha Yesu kwa Pilat. Herod ni Pilat ading akankuny pakwez pa chisu chinicha ikala arund awamp.
Pamuchirishau Yesu, Pilat watazuka in kupesh ajim, antakel a in Yuda ni antu akwau kupwa wayileja anch: “Katat am natal kal kurutu kwenen ayinen, kinimenap kufa nich ku yom yawonsu wamufundilanya. Niyend Herod kamenap kufa nich, chawiy chamuchirishay kal kand kudi etu. Muntu winou kasadilap chom cha kumujipin, bwat. Chawiy am nikumubul, nimulikishaku kwend, aya.—Luka 23:14-16.
Pilat wakimba kumulikaku Yesu pakwez wamana anch in kupesh amushindidin chakwel itiya yitongijok yau. Kudi yom yikwau yamubachika Pilat chakwel amulikijaku Yesu. Padingay mwi nkwas ya want, mukajend watuma muntu umwing kumulej anch: “Kangal wasal chom kudi muntu winou, kakwetap mulong. Uchuku winou wawonsu namanang mar nakash mu chilat mulong wendendiy [chimeken anch chilat chinech chadiokala kudi Nzamb].”—Mateu 27:19.
Pilat wading wij anch chifanyidin kumulikijaku Yesu, chad mutapu ik wafanyinay kusal mwamu?
-
-
Pilat Uyilejin Antu Anch: ‘Muntu Wen, Ndiy Ou!’Yesu Ndiy—Njil, Uyakin ni Mwom
-
-
SHAPITRE 129
Pilat Uyilejin Anch: ‘Talany, Muntu Wen Ndiy Ou!’
MATEU 27:15-17, 20-30 MARKO 15:6-19 LUKA 23:18-25 YOHAN 18:39–19:5
PILAT UKIMBIN KUMULIKIJAKU YESU
IN YUDA ITIYIN KUMULIKAKU BARABAS
YESU AMUSWINGISHIN NI KUMUMESH MAR
Pilat wayileja antu akimba kumujip Yesu anch: “Am . . . kinimenap kufa nich ku yom yawonsu wamufundilanya. Niyend Herod kamenap.” (Luka 23:14, 15) Chawiy, papakishay kand mulong wa kumulikaku Yesu, Pilat wasadina mulad ukwau payilejay anch: “Mudi mudia chaku chen, am nikat kukulikishinanyaku muntu wa rukan umwing pa chisu cha musambu wa [Pasak]. Ov, usotilany am nikulikishinanyay mwant wa in Yudas?”—Yohan 18:39.
Pilat wading wij nawamp yom yamukwatinau Barabas, muntu winou wading mbwitan, mwij ni mwin kujipan. Chawiy Pilat wayipula antu anch: “Ov, en usotilany am nikulikishinanyay Barabas anch Yesu [utazukinau] anch Kristu?” In kupesh ajim ayishindila antu chakwel alonda anch chifanyidin kumulikaku Barabas pakwez Yesu bwat. Pilat wayipula kand antu anch: “Pakach pa antu inay aad, ov, usotilany am nikulikishinanyaku nany?” Awiy amwakula anch: “Barabas!”—Mateu 27:17, 21.
Nich ushon, Pilat wayipula kand antu anch: “Anch chidi mwamu, ing, am nikumusal nchik Yesu [utazukinau] anch, Kristu?” Antu atoya anch: “Mupampila ku mutond!” (Mateu 27:22) Chading cha ushon kumujip Yesu wading wakad mulong. Pilat wayipula antu anch: “Mulong wak, ov, chom ik chiyimp chasadilay? Am nimen anch, muntu winou kasadilap chom cha kumujipin! Chawiy am nikumubul, nimulikishaku kwend, aya.”—Luka 23:22.
Chikalap nchik usu wasalay Pilat, yisak ya antu yatoya anch: “Mupampila ku mutond!” (Mateu 27:23) Antakel a chirelijon asala usu wawonsu wa kuyishindil antu chakwel ajipana! Alika kumujip muntu mwin chisum ni mwin kujipan. Awiy akata kumujip muntu wading wakad mulong wakau mudi Mwant mu Yerusalam pasut kal machuku matan. Anch in kwilej a Yesu adinga pinipa kafanyinap kulond chom ap kumupungan.
Pilat wamana anch chisal chinech chadingap chiwamp. Pamanay anch mulong uyil ni kukasikan, chawiy wateka mem pa dilong ni wowala ku makas mend kurutu kwa antu awonsu. Wayileja antu anch: “Am kinidiap mu mulong wa rufu ra muntu winou! Kwij kwen, udi mulong wen!” Yom yiney yaswimpap yitongijok yau yiyimp. Chawiy alonda anch: “Chifanyidin mash ma muntu winou mikala pa mitu yetu, ni pa mitu ya anetu!”—Mateu 27:24, 25.
Nyikel winou wakata kuyisangaresh antu pa ndond pa kusal yom yading yijay anch yitentamina. Chawiy, kukwatijan ni yom yitau antu kusal, Pilat wamulikishaku Barabas mu rukan. Wapana mbil ya kumudjol Yesu masun mulong wa kumubul nfimbu.
Papwishau kumubul nakash, amasalay amutwala Yesu mu rupany ra nyikel. Antu akumangana pamwing mulong wa kumuzengol Yesu. Amusadina chibangul cha mitond ya miy kupwa amudjikach ku mutu. Amasalay amwinkisha Yesu mutond ku chikas chend cha katatuku ni amudjika kabwik mulemp mudi wadjalangau antu ading mu dijuku dia want. Asambisha kumuswingish anch: “Vudie vudie, Mwant wa in Yuda!” (Mateu 27:28, 29, TMK) Chikwau kand asambisha kumuchidin Yesu mat ni kumubul jimbat. Atambula mutond wadingay nich Yesu, amubul nich ku mutu, chawiy chasala anch miy yading ku “chibangul” chamudjikau mulong wa kumuswingish yimupampa nakash.
Mwikadil uwamp ni ukush wamekeshay Yesu mulong wa mar minam mawonsu yamushimokisha nakash Pilat ni chawiy chamushikija alonda anch: “Teshany, nisotil kumubudish Yesu pol, nimulet kudi en chakwel wijikany anch, am kinimenap kwam chom cha kumufish nich ndiy.” Ov, Pilat watonga anch, ang wamubudish Yesu pol akutwish kuswimp chitongijok chau chiyimp chadingau nich? Pading piminyay Yesu kurutu kwa antu in chisum inay, Pilat wayileja anch: ‘Talany, muntu wen, ndiy ou!’—Yohan 19:4, 5.
Ap anch amubula ni kumubudish yitat, Yesu wamekesha mwikadil wa kalimish ni widutishina, chawiy chamushimokisha nakash Pilat wamana yom yiney ni mazu malonday mamekeshin anch wova ushon ni riy.
-
-
Yesu Amupan Kal mu Makas ma Antu ni Ayil KumujipYesu Ndiy—Njil, Uyakin ni Mwom
-
-
SHAPITRE 130
Yesu Amupan Kal Mu Makas Ma Antu Ni Ayil Kumujip
MATEU 27:31, 32 MARKO 15:20, 21 LUKA 23:24-31 YOHAN 19:6-17
PILAT UPAKISHIN KUMULIKIJAKU YESU
YESU AMUFISH KAL NICH MULONG WA KUMUJIP
Chikalap nchik yom yiyimp yamusalau Yesu ni kumuswingish ap usu wasalay Pilat mulong wa kumulikijaku Yesu, in kupesh ajim kaswimpap yitongijok yau yiyimp yadingau nich. Kakatap chom ap chimwing chiyikangesha kumujip Yesu. Adandamena kulond nich dizu dia piur anch: “Mupampa! Mupampila ku mutond!” Pilat wakula anch: “Anch mwamu, mutambulany ayinen, umupampany. Am kinimenap kwam mulong wa kumufish nich.”—Yohan 19:6.
Pilat kitiyap yitongijok yiyimp yamudimbenau Yesu kudi in Yuda anch udi muntu muyimp nakash ufanyidina kufa mulong kalimishinap mbil ya ngand, ov, chading nchik kudi antakel a chirelijon? Pamutwalau mulong wa kumurumburish kudi in Sanedrin, awiy alonda anch Yesu udi mwin masaal. Awiy alonda anch: “Etu tukwet chijil chilondila anch, chifanyidin ndiy kufa, mulong wading ni kufa mu kan anch, udi Mwan a Nzamb.” (Yohan 19:7) Wawiy mutapu ukwau wamufundau kurutu kwa Pilat.
Pilat wandama mu chikumbu chend ni wasala usu wa kumulikijaku muntu winou wasalau yom yiyimp nakash ni walondinau kudi mukajend a Pilat anch walatang piur pa Yesu. (Mateu 27:19) Mutapu ik chikala piur pa kufundan kwinoku kusu kwalondau in Yuda piur pa—muntu wakwatau anch udi “Mwan a Nzamb”? Pilat wading wij anch Yesu udi mwin Galalia. (Luka 23:5-7) Chawiy chamwipulay Yesu anch: “Ov, ey udiokil kwisu?” (Yohan 19:9) Ov, Pilat wipula mulong wa kwijik kwisu kwadingay Yesu kurutu avadika ap wakimba kwijik nsambishil ya mwom wend?
Pilat wading wateshang kal amwinend yom yamulejau kudi Yesu anch ndiy udi mwant pakwez Want wend kiudiap wa mangand minam. Pa ndond pa kuchirikin yom yalonday kal, Yesu kakulap dizu. Palikay Yesu kwakul, Pilat witutula ni wamwipula anch: “Ov, kiusotilap kwey kwingakul? Ov, kiwijap kwey anch am nikwet ulabu wa kukulikishaku, ap wa kukupampil ku mutond?”—Yohan 19:10.
Yesu wamwakula anch: “Ey kiukwetap ulabu wa kwinsal am chom, ulabu wey ching anch akwinkishau kudi Nzamb. Chawiy muntu wampananga kudi ey ukwet chitil chipandakena kujimb.” (Yohan 19:11) Chimeken anch Yesu kashinshikinap nakash pa mwikadil wa muntu winou. Pakwez, ndiy wovikesha patok anch Kaifas ni antu akwau amupungana, pamwing ni Yudas Isakariot awiy akweta chisend chijim cha rufu rend kusutamu kwau yom yasalay Pilat.
Pilat washimoka mulong wa mwikadil uwamp ni mazu malonday Yesu pakad wom anch nsambishil yend yidi ya mwiur, chawiy chapakishay kand Pilat kumulikishaku Yesu. Pakwez, in Yuda alonda yom yamushikija Pilat ova wom. Amuleja patok anch: “Anch ey wamulikishaku, charumburik anch, ey kiudiap murund wa Sezar. . .! Muntu mwawonsu ukata kufa mu kan anch: ‘Am nidi mwant,’ muntu winou udi mwin kumubwambwil Sezar!”—Yohan 19:12.
Pilat wamubudisha kand Yesu pol, washakam mwi nkwas yend ya dirumburish kupwa wayileja anch: “Mwant wen, ou kamu ou!” In Yuda kitiyap. Chawiy chatoyau anch: “Mudioshany! Mudioshany! Mupampila pa mutond!” Pilat wayipula anch: “Ov, usotilany am nimupapa mwant wen?” In Yuda ading mu winyikel wa mwant wa in Rom pamwing nau in kupesh ajim alonda nich ujim anch: “Kitukwetap mwant mukwau, ching kusu Mwant Sezar.”—Yohan 19:14, 15, TMK.
Pilat wova wom wa in Yuda ni witiya kumupan Yesu mu makas mau chakwel amujip. Amasalay amudjola Yesu nkandj wa ndand muwamp ni amudjika masun makwau. Pading pamutwadinau kwi ndond ya kumujipin, Yesu wading usendin amwinend mutond wa mar wafanyinau kumupampin.
Katat tudi Diakatan pamanch 14 ngond wa Nisan. Pakwez, kusambish Diakanying pamanch Yesu amumesha mar nakash ni kumuzengol. Pading pasendinay mutond wa mar ulimina nakash, Yesu waziya nakash. Chawiy amasalay amukwata muntu umwing wading usutina dijin diend Simon wadiokala ku Siren wa Afrik, amushindila chakwel amukwasha Yesu kusend mutond wa mar mulong wa kuutwal pa ndond yafanyinau kumujipin Yesu. Antu avud ading ni kulondul, chawiy amwing ova ushon nakash mulong wa yom yamanau yading yisadikina.
Yesu wayileja amband ading adidila anch: “Amband a mu Yerusalem! Kangal wandilany am, pakwez idilany ayinen ni anen. Mulong machuku makez kwez makez kulondau antu anch: ‘Ayuk amband aumb, ap akad kal kuvalap, ap akad kwamwish!’ Pa chisu chinicha, antu akez kulond anch: ‘Chifanyidin kwau ing mikandu yatuwilang, ap ing yinanginang yatushidilang!’ Ov, anch ansal am mutond utalela mwamu, ing en lel, mutond uumina akukusalany nchik?”—Luka 23:28-31.
Yesu wading wisambidin piur pa muchid wa in Yuda. Muchid winou udi mudi mutond ukimbina kuum pakwez utalelaku pakemp, mulong Yesu uchidi mwom ni kudi antu amwing a muchid wa in Yuda amwitiyijina. Chisu chikufay Yesu ni pakulikau in kwilejend relijon wa in Yuda, muchid winou ukwikal mudi mutond uumina mu spiritu. Akez kudil nakash chisu chikezau amasalay in Rom kushesh muchid winou mudi mwasambelay Nzamb kulond!
-
-
Mwant Wakad Mulong Umen Mar pa MutondYesu Ndiy—Njil, Uyakin ni Mwom
-
-
SHAPITRE 131
Mwant Wakad Mulong Umen Mar Pa Mutond
MATEU 27:33-44 MARKO 15:22-32 LUKA 23:32-43 YOHAN 19:17-24
YESU AMUPAMPIN KAL PA MUTOND WA MAR
MAZU MADIA KWIUR KWA MUTOND WAMUPAMPINAU YESU MADING MULONG WA KUKONKUROL NICH
YESU UPANIN RUCHINGEJ RA MWOM MU PARADIS PA DIVU
Yesu amutwadin pol pa musumb kwi ndond yikumujipinau pamwing nau ampongarik aad. Ndond yiney ayitazukang anch Golgota, ap Ndond ya Tuwokal, ni yading yimeken “kulemp.”—Marko 15:40.
Antu inay asatu afishau nich mulong wa kuyijip ayidjola masun mau. Kupwa ayiletina maar ma nviny mabombakeshinau nich malash ni yom yiridina. Chimeken anch amband a mu Yerusalem awiy asala maar minam ni in Rom kakangeshap kuyinkish antu maar minam mulong wa kudutish kusansan kwau pakuyijipau. Papakay Yesu maar minam kitiyap kumana. Mulong wak walika? Yesu kakatap kushadish manangu mend pa chisu chinicha cha mar makash ni wakata kushal ushinshamena djat ni ku rufu.
Yesu amuladika pa mutond wa mar. (Marko 15:25) Chawiy, amasalay amupampa misumad mu makas mend ni ku mend yend, misumad yiney yabuza mbij ni yamuletina kusansan nakash. Palangwishau mutond winou Yesu wazezeta ku misumad yamupampau nich ni yawiy yamwovisha kand kuswan nakash mulong misumad yiney yabwechola mbij. Chikwau kand, Yesu kayilondap nayimp amasalay. Pakwez, walembila anch: “Tatuku, yilikishina! Mulong awiy kijap yom yisadilau.”—Luka 23:34.
In Rom ading ni chaku cha kufund mazu kanang kwiur kwa mutond malejananga diyingishin diasalang anch amupampa muntu udia mpongarik. Pa chisu chinicha, Pilat walejana kufund mazu mamwing kwiur kwa mutond anch: “Yesu wa ku Nazaret, Mwant wa in Yuda.” Mazu minam amafunda mu Hebereu, mu Latin ni mu Grek, chakwel antu awonsu atwisha kumatang. Pafunday Pilat mazu minam ndiy wamekesha anch kitiyap chitongijok chiyimp chadingau nich in Yuda chakumujip Yesu. In kupesh ajim kasangarap ni alonda anch: “Kangal kufund anch: ‘Mwant wa in Yuda,’ pakwez fund anch: ‘Muntu winou walondang anch: ‘Am yam Mwant wa in Yuda.’” Mulong kakatap kand kumubachik asala yom yiyimp, chawiy Pilat wayakula anch: “Mwin munafundanga kal omu, mwawiy kamu.”—Yohan 19:19-22.
In kupesh ajim inay akweta ujim nakash achirikina kand uman wau wa makasu wamufundau nich ku dirumburish dia in Sanedrin. Chadingap chom cha kushimok kudi antu asutang ni azuyang mitu yau ni kumukonkuril Yesu anch: “Wo! Ey welanga anch: ‘Nikuumbwol [tempel], chad nikumutung kand mu machuku masatu!’ Katat shirik, udiokal ku mutond, wipandish amwiney!” Chawiy chimwing, niyau in kupesh ajim, ni alej a yijil amuswingisha Yesu, awonsu alonda anch: “Anch twamuman Kristu Mwant wa Isarel, washirik katat kudiokal ku mutond chad niyetu twamwitiyij lel!” (Marko 15:29-32) Ap ampongarik apampau pamwing ni Yesu amulonda Yesu nayimp pakwez Yesu wading wakad mulong.
Amasalay anying in Rom niyawiy amuswingisha Yesu. Chimeken pamwing ap anch amasalay inay ana maar masasina, chawiy pasambishau kumuswingish Yesu apakisha kumwinkish Yesu maar minam, pakwez kamanap. Amasalay inay in Rom atongina pa mazu mading mafundinau piur pa mutond ni amwela Yesu anch: “Ipandisha bil amwiney anch udi Mwant wa in Yuda.” (Luka 23:36, 37) Tongin bil pa chom chinech! Muntu walonda anch ndiy udia njil, uyakin ni mwom katat wikal kal muntu wa kuswingish ni wa kusengen. Pakwez, Yesu witiyina kuman mar minan mawonsu pakad kuyilond nayimp in Yuda ading amutadina, amasalay in Rom ading amuswingishina ap antu aad apampau nend pamwing.
Amasalay inay anying amudjola Yesu kabwik wend ni amwapula mu yikunku yinying. Ata ubal mulong wa kwijik nany ufanyidina kusend chibel kanang. Disun diadingay nich Yesu dia mukach diading dia usey nakash ni “diakad muchimin.” Chawiy amasalay alonda anch: “Kangal twapolany nkandj winou, pakwez tutany ubal chakwel twijikany muntu ukumutambula.” Awanyisha mazu ma uprofet masambelau kulond anch: “Angana yidjal yam pakach pau, ni kabwik wam amutila ubal.”—Yohan 19:23, 24; Kuseng 22:18.
Pa chisu chinicha, mpongarik umwing wading pamwing ni Yesu wajingunina anch Yesu udi chakin kamu mwant. Wamulonda mukwau wadingay nend anch: “Ov, kiumwovilap Nzamb wom? Ey akufishil nich mudi mwamufishilau nich ndiy. Pakwez ey niyamam atufishil nich kamu mulong wa yisalijok yetu yiyimp, ndiy kasadilap chom chiyimp.” Chad wamuleja Yesu anch: “Yesu, nvurika piukeza kwez mu [Want wey]!”—Luka 23:40-42.
Yesu wamwakula anch: “Chakin kamu, nakulej kal nlel unou anch ukez kwikal niyamam,” kadiap mu Want, pakwez, mu “Paradis.” (Luka 23:43, NWT) Kushilamu kwinoku kushalijadin ni kushilamu kwayikanay atwimbuy end anch akez kushakam mu jinkwas ja want pamwing ni Yesu mu Want. (Mateu 19:28; Luka 22:29, 30) Pakwez, chimeken anch mpongarik winou mwin Yuda wading wateshin kal piur pa Paradis pa divu watenchikay Yehova kwinsambishin kwikal ndond ya kushakam ya Adam ni Ev pamwing ni anau. Chakin kamu mpongarik winou wafa nich ruchingej riner.
-
-
“Chakin kamu, muntu winou wadi Mwan a Nzamb”Yesu Ndiy—Njil, Uyakin ni Mwom
-
-
SHAPITRE 132
“Chakin Kamu Muntu Winou Wadi Mwan A Nzamb”
MATEU 27:45-56 MARKO 15:33-41 LUKA 23:44-49 YOHAN 19:25-30
YESU WAFA KAL PA MUTOND
YOM YISHIMOKISHENA YASADIKA PAFAY YESU
Katat chidi chisu cha ‘midi,’ kwakurika mididim yikash ‘mwi ngand yawonsu kushik djat ni muten wa yisatu wa urel.’ (Marko 15:33) Chidiap kusankanijan kwa muten ni ngond kwaletisha mididim yiney. Kusankanijan kwa muten ni ngond kwasadikang yisu yivud chisu charikang ngond, pakwez, pa chisu chinicha chading chirung cha Pasak ni ngond wading uzazin. Ni mididim yiney yikash yasala chisu chilemp kusutamu mididim yikata kusadik anch muten ni ngond yasankanijan. Chawiy, Nzamb ndiy waletisha mididim yiney!
Tong mutapu yom yiney yikala nich chibachikin chikash kudi antu amuswingisha Yesu. Pading pakurikina mididim yiney yikash, amband anying aseja piswimp ni mutond wamupampinau Yesu. Pakach pa amband inay pading makwend a Yesu, Salome, Mariy Mandalen ni Mariy makwend wa Jakobu.
Kambuy Yohan wading pamwing ni makwend a Yesu wovila ushon nakash wa Yesu ‘upampinau pa mutond.’ Mariy wamumana mwanend ikundj wavalay ni kulil amupampang kal pa mutond wa mar ni ukimbin kufa. Mariy wiyova mudi amupamp kal “mpak ya musamun.” (Yohan 19:25; Luka 2:35) Chikalap nchik kusansan kwadingay nich, Yesu watongina piur pa mashakamin ma makwend. Yesu wikasikesha kuzambul mutu mulong wa kumutal Yohan kupwa wamuleja makwend anch: “Mband ey, Tal mwaney!” Wamutala Mariy kupwa wamuleja kand Yohan anch: “Tal, makwey!”—Yohan 19:26, 27, TMK.
Yesu wamushila kambuy Yohan wading ukatinay nakash chisend cha kumulam makwend pamwing ap wading mwadiamufu. Yesu wading winanin mulong anchend, an akwau amakundj a Mariy katekap ritiy rau mudiay Yesu. Chawiy, Yesu warijeka mutapu ufanyidinau kuwanyish maswir ma kumujimbu ni ma muspiritu ma makwend. Yesu washa chilakej chiwamp mud ik!
Chisu chapwa mididim, Yesu walonda anch: “Nov kal impu.” Mazu malonday mawanyisha uprofet wa Bibil. (Yohan 19:28; Kuseng 22:15) Yesu wiyova anch pa chisu chinicha Tatukwend kamuchidijap mulong kushinshaman kwa Mwanend akupaka. Chawiy, Kristu watoya pamwing ap mu dizu dia Aramayen dialondangau mu Galalia anch: “Eloi, Eloi, lama sabakatani?” chirumburikina anch, “Nzamb wam, Nzamb wam, ov, mulong wak wanlika am?” Antu amwing ading piswimp kateshap kurumburik kwa mazu minam chawiy chalondau anch: “Teshany, ukat kumutazuk Elija.” Muntu umwing waya mau nich mwimpalambay, wauuchik mu maar ma nviny masasina, chad waukasin ku mutond wamwinkisha Yesu mulong ana. Chawiy antu akwau alonda anch: “Iman, tutalany anch Elija ukwez mulong wa kumudiosh ku mutond.”—Marko 15:34-36.
Kupwa Yesu watoya anch: “Katat yom yawonsu yawanyin kal!” (Yohan 19:30) Chakin kamu, Yesu wawanyisha yom yawonsu yamutuminau kudi Tatukwend pa divu. Kupwa Yesu walonda anch: “Tatuku natek kal [spiritu] wam mu makas mey!” (Luka 23:46) Yesu wateka ukash wa mwom wend mu makas mwa Yehova, mulong wading nich kashinsh anch Nzamb ukumuchirishinau. Patekay ruchingej rend mudiay Nzamb, Kristu wazendjika mutu pansh kupwa wafa.
Pa chisu chinicha, divu dianyikeka nakash ni mayal mabaroka. Kuzal kwa divu kwinoku kwasala anch jinzay jadinga pol pa musumb wa Yerusalem jibuzika mapan ni mijimbu ya afu yamekana pol. Antu asutanga mwinjil amana mijimbu yiney aya kulejan rusangu ra yom yamanganangau mu “musumb utumbila.”—Mateu 12:11; 27:51-53.
Chisu chafay Yesu, disun dilemp ni dilimina diading diaurila ndond Yitumbila ni Yitumbila nakash diadinga mu tempel wa Nzamb diapuka mu yikunku yaad. Yom yiney yishimokishina yamekesha patok ujim wa Nzamb pantaliken ni antu amujipa Mwanend ni yamekesha anch njil ya kwandam mwi ndond Yitumbila Nakash, mwiur, yanzurika.—Hebereu 9:2, 3; 10:19, 20.
Chakin kamu antu ova wom nakash. Kalal wa amasalay winkishau chisend cha kumujip Yesu walonda anch: “Chakin kamu, muntu winou wadi Mwan a Nzamb.” (Marko 15:39) Kalal winou wadingap chisu chamurumburishau Yesu kudi Pilat, mulong Yesu walonda anch udi mwan wa Nzamb. Katat witiy kal kamu anch Yesu udi Mwan a Nzamb.
Antu akwau amana yom yiney yishimokishina ayawola kwol kwau “akat kwibul pa jintul” mulong wa ushon ukash ni usany wovau. (Luka 23:48) Pakach pa antu inay ading atadidina kulemp pading amband adinga in kwilej ayanga pamwing ni Yesu. Niyawiy ashimoka nakash mulong wa yom yamanau.
-
-
Arijekin Mujimbu wa Yesu Mulong wa KuujikYesu Ndiy—Njil, Uyakin ni Mwom
-
-
SHAPITRE 133
Arijekin Mujimbu Wa Yesu Mulong Wa Kuujik
MATEU 27:57–28:2 MARKO 15:42–16:4 LUKA 23:50–24:3 YOHAN 19:31–20:1
AMUDIOSHIN YESU PA MUTOND WAMUPAMPINAU
ARIJEKIN MUJIMBU MULONG WA KUUJIK
AMBAND ATAN KAL MWI NZAY MWAMWAMU
Tudi urel wa Diakatan 14 ngond wa Nisan. Chisu chandama muten chawiy chasambisha dichuku dia Sabat 15 ngond wa Nisan. Yesu wading wafang kal, pakwez ampongarik aad apampau pamwing ni Yesu ading kandikal afa. Kukwatijan ni Chijil, muntu wading wafang, kal chital chend chafanyinap “kujingil ku mutond,” pakwez afanyina kumujik ‘dichuku dinidia.’—Kuvurik Yijil 21:22, 23.
Chikwau kand, urel wa Diakatan autazukang anch urel wa kwirijek mulong antu ading kurijek yakudia ni ading ni midimu yivud ya kusal mulong kafanyinap kusal mudimu pa dichuku dia Sabat. Chawiy, pakwandama muten pawiy pakusambisha Sabat “dichuku dijim.” (Yohan 19:31) Chawiy, dichuku dia 15 ngond wa Nisan diawiy diading dichuku diakusambish dia machuku sambwad ma Musambu wa Mabot Makad Chivish, dichuku diakusambish dia musambu winou diading dia Sabat. (In Levi 23:5, 6) Dichuku dined diakusambish diakwatijana ni dichuku dia Sabat, dichuku dia sambwad, chawiy chatazukau dichuku dined anch Sabat mujim.
Chawiy in Yuda amwita Pilat chakwel amumangunin Yesu pamwing ni ampongarik aad. Mutapu ik wakimbau kusal mwamu? Akimba kusal mwamu kusutil ku kuyibukon mend mau. Chawiy chakimba kuyikangesh kupim nawamp. Pezau amasalay, abukona mend ma ampongarik aad. Pakwez kamubukonap Yesu mend mulong amutana wafang kal. Yom yiney yawanyisha mazu madia mu Kuseng 34:20 malondina anch: “Ndiy ukat kulam mafup mend mawonsu, kwikil dimwing diabukunau.”
Mulong wa kushinshikin kamu anch Yesu wafang kal, isalay wamupampa Yesu murumbu mwi mbavu ku chikas cha kamaku. ‘Pawiy kamu pinipa mash ni mem mabudika.’ (Yohan 19:34) Yom yiney yawanisha uprofet ukwau ulondina anch: “Akez [kumutal] muntu wapampau.”—Zakariy 12:10.
Josef wa ku ul wa Arimatey, “muntu umwing mpich” ni wadinga wijikena mudi muntu wa chisak cha in Sanedrin wamana mutapu wamujipau Yesu. (Mateu 27:57) Wading wijiken mudi “muntu muwamp utentamina,” ni “wading kand uchingedin kushik kwa Want wa Nzamb.” Chakin kamu “wading mwin kwilej wa Yesu mu ujindj, mulong wading uyovil amakurump au in Yuda wom,” ndiy kitiyijap dirumburish dia kumujip Yesu. (Luka 23:50; Marko 15:43; Yohan 19:38) Nich kutakaman, Josef wamwita Pilat chakwel amudiosha Yesu pa mutond wamupampinau. Pilat wamutazuka kalal wa amasalay chakwel amuleja anch Yesu wafang kal. Chawiy, Pilat witiya kwit kwa Josef.
Josef walanda disun diwamp kupwa wamubwikad Yesu pamudioshau pa mutond wamupampinau. Wamuvungina Yesu mu disun dined chakwel arijeka mujimbu wend mulong wa kumujik. Nikodem, “muntu waya ni kumanijan nend Yesu uchuku,” wamukwashaku Josef. (Yohan 19:39) Ndiy waleta malash malimina makilo 33 ma in Rom masalangau nich mira ni aloe. Mujimbu wa Yesu auvunga mu yibel ya masun yapanau malash minam kukwatijan ni mutapu wajikanangau in Yuda.
Josef wapana nzay yatotau mu diyal mulong wa kumujikamu Yesu. Kupwa ajikaku diyal dijim kwi nzay yiney. Yom yiney ayisala kurutu kwa dichuku dia Sabat. Chawiy, Mariy Mandalen ni Mariy makwend a Jakobu apana niyau ukwash mulong wa kurijek mujimbu wa Yesu. Awiy achirika mau kol kwau mulong “arijeka many ma res ni malash,” makumupanau Yesu kupwa kwa Sabat.—Luka 23:56.
Mukwacha, dichuku dia Sabat, in kupesh ajim nau Afaris aya kudiay Pilat ni amuleja anch: “Tuvurikin anch mwin makasu ou padingay mwom walondanga anch: ‘Anch nafa, kwasut machuku masatu nikez kavumbuk.’ Chawiy ey lejan chakwel amasalay alama nzay djat ni dichuku dia chisatu. Mwamu in kwilejend kakutwishap kuya kwiy mujimbu wend chakwel ayileja antu anch: ‘Ndiy wavumbukang kal, wikal kand mwom!’ Chad makasu minam ma kwisudiel makwikal mayimp kupandakanamu makasu ma kusambish.” Pilat wayileja anch: “Amasalay ay kamu ay, yangany nau, ukalamany nzay nawamp.”—Mateu 27:63-65.
Diarubing pamanch, Mariy Mandalen, Mariy makwend a Jakobu, ni amband akwau aya ni malash kwi nzal mulong wa kumupan Yesu. Pading payilau kwi nzay asambisha kwipulijan anch: “Ov, nany ukutubumburila diyal diapatilau ku chis cha nzay?” (Marko 16:3) Pakwez divu dianyikeka nakash. Chawiy mwangel wa Nzamb wabumburila diyal diabwikau ku chis cha nzay, amasalay aya kulam nzay ading ayang kal ni mwi nzay mwashala mwamwamu!
-