Na Tikholisa Hi Ku Dondzrisa Ni Ku Dondzra Ha Yehovha

NDLELA LEYI NI TIVIKI YEHOVHA HA YONE

A ku sunguleni ka va 1940, vapswele vanga va sungule ku dondzra Bibele ni Timboni ta Yehovha. Xidondzro lexo a xi yanga mahlweni, Kambe mamana a a ha tama a yamukela marevhixta ya Xihondzro xa ku Zrindzra ni Pfukani!. Hi 1950 hi yamukele xizrambu xa kuya ka nhlengeletanu leyikulu ya matiko, leyi a yi ta hambeliwa a Nova Iorque.

Ntsrhaku ka leswo, makwezru Lawrence Jeffries a sungule ku hi yendzrela a kaya. A a swi djula ngopfu ku ni pfuna ku dondzra ntiyiso. Kambe a ku sunguleni a ni nga pfumelelani ni vonela dzra Timboni ta Yehovha dza kuva ti nga patsreki ka politika ni ka tiyimpi. Ni mu byeli leswaku, loko hi nga pfumeli kuya yimpini, tiko dzrin’wana ni dzrin’wana ledzri nga valala vezru dzri nga ha hi hlasela. A ni yingiseti hahombe a va a ni byela leswi: “U yanakanya leswaku Yehovha a nga yentxa yini loko tiko hinkwadzru dzro mu tizrela kutani dzri hlaseliwa? Leswi a swi hlayiki hi mhaka leyi ni timhaka tin’wana swi ni yentxe ni vona leswaku vonela dzranga a dzri hoxile. Leswo swi ni yentxe ni navela ku tiva ntiyiso.

Ni tinyike nkama wa ku dondzra marevhixta ya khale ya Xihondzro xa ku Zrindzra ni Pfukani!, lawa mamana a ma bekiki ka kwartu ledzri yakiwiki a hansi ka misava. Leswi a ni swi xiya leswaku ni kume ntiyiso ni pfumele ku dondzra Bibele na makwezru Jeffries nakone ni sungule ku hlalela mintlhanganu hinkwayu. A ni swi zrandzra hinkwaswu leswi a ni swi dondzra kutani ni ve muzrezri, ku tiva leswaku ‘a siku dzra Yehovha dzri kusuhi’ swi ni yentxe ni txintxa makungu yanga. (Tsf 1:14) A ni nga ha swi djuli kuya Univhersidade, leswi a ni swi djula a a li ku pfuna van’wana ku dondzra ntiyiso

Ni hete xikole hi 13 ka Junyu wa 1956, nakone ntsrhaku ka masiku mazrazru ni babatisiwile ka nhlengeltanu ya muganga. A ni nga ma yanakanyi matovoko lawa a ma ni yimelile hileswi ni nyikeliki wutomi byanga akuva ni dondzra ni ku dondzrisa mayelana na Yehovha.

KU DONDZRA NI KU DONDZRISA SWANGA PHAYONA

Ni ve phayona dzra nkama hinkwawu, ntsrhaku ka 6 wa tihweti na ni babatisiwile. A Wutizreli bya Mfumu hi xinghiza bya Dezembru wa 1956 a byi ni nhlokomhaka leyi liki: “U nga pfunisa lani ku nga ni Xivileleko lexilulu xa vazrezri?” Mine a ni ta swi kota. A ni swi navela ngopfu ku pfunisa lani ku nga ni vazrezri vatsrongo.—Mt 24:14.

Ni zruzreli a Edgefield a Carolina do Sul. Ka bandla ledzro a ko va ni mune wa vazrezri. Mine a ni li wa wuntlhanu. A hi khoma mintlhanganu a kaya ka makwezru wa kukazri. Hweti ni hweti a ni heta 100 wa mawora a ntizrweni wa ku zrezra. A ni khomeke ngopfu hi nsimu ni swiyenge swin’wana a bandleni. Lexi nyonxisaka hi leswaku a ni ya ni dondzra swinyingi ha Yehovha nkama lowu ni hetisisaka swiyavelo a bandleni.

A ni dondzrela wansati wa kukazri Bibele wa le Johnston lweyi a a li n’winyi wa Agência funerária. A a ni wumbilu, a ni nyike ntizru wa nkamanyana, ku nga leswi a ni swi vilela. A tlhele a hi nyika mbangu wa kukazri akuva hi khomela ka wone mintlhanganu.

Makwezru Jolly Jeffries, n’wana wakwezru lweyi a ni dondzreliki Bibele a zruzrele Brooklyn a Nova Iorque, nakone hi phayone xikan’we. A hi tsrhama ka xiyindlwana xitsrongo lexi swi kotekaka ku xi koka hi movha lexi a hi volekiwe xone hi makwezru wa kukazri.

Lani a hi pfunisa kone a va holela mali yitsrongo. Ka ntizro wa siku hinkwadzru a va holela dolar dzrin’we ntsena. Siku dzrimbeni ni tizrise swilamana hinkwaswo leswi a ni li na swone akuva ni xava swakuda. Loko ni huma bazara ni kumani ni wanuna lwa ni vutisiki leswi: “Xana wa wu vilela ntizro? Ni nga ku holela dolar dzrin’we hi wora” A ni nyike ntizru wa masiku mazrazru, kuva ni basisa lomu a ku hambiwa ntizru wa ku yaka. Swi ni khanyelile leswaku i Yehovha lweyi a a ni pfuna akuva ni tama ni pfunisa a Edgefield. Lexi nyonxisaka hi leswaku ni kote ku ya ka nhlengeletanu ya matiko a Nova Iorque

Hi siku dzra wubidzri dzra nhlengeletanu leyo ku yentxeke ntxhumu wa ku hlamalisa swinene. Ni tive makwezru Ruby Wadlington, lweyi a a tizra swanga phayona dzra nkama hinwkwawu a Gallatin, a Tennessee. Leswi hawubidzri byezru a hi navela kuva vazrumiwa, hi hlalele ntlhanganu wa lava djulaka ku ya xikole xa Giliyade. Ntsrhaku ka leswo, hi singule ku tsralelana makarta. Ni game ni zrambiwa ku ya beka wukaneli a bandleni dzrake, ni londzrovote mukhandlu lowo akuva ni kombela ku txhata na yene. Ni game ni zruzrela ka bandla dzra Ruby, nakone hi txhate hi 1959.

KU DONDZRA NI KU DONDZRISA A BANDLENI

Na ni ni 23 wa malembe ni bekiwe ku tizra swanga nandzra wa bandla (lweyi swoswi a vitaniwaka mutlhnaganisi wa huvo ya vakulu) ka bandla dzra Gallatin. Bandla dzrezru dzri ve dzra ku sungula ka mabandla lawa makwezru Charles Thompson a ma yendzreliki swanga mulaviseli wa xifundzra. Nambi leswi a a li makwezru lwa wupfiki a ni vutise hi swikazratu leswi vamakwezru a va langutana na swone, nakone a ni vutise ndlela leyi valaviseli van’wana a va va pfuna ha yone. Kutani ni dondzre leswaku na ni nga si lulamisa mhaka ya kukazri, ni fanela ku hamba swivutiso akuva ni tiva hinkwaswu leswi patsrekaka a mhakeni leyo.

Hi Mayu wa 1964, ni zrambiwe ku ya a Xikole xa Wutizreli bya Mfumu lexi a xi ta teka hweti a South Lansing a Nova Iorque. Vadondzrisi va xikole lexo va ni pfune ku txutxela ku navela ku dondzra leswi yengetelekiki ha Yehovha ni ku tama ni kula hi tlhelo dzra moya.

KU DONDZRA NI KU DONDZRISA SWANGA MULAVISELI WA XIFUNDZRA

Mine na Ruby hi zrambiwe ka ntizro wa wulaviseli hi Janeru wa 1965. Nsimu leyi a hi yaveliwe ka yone a yi li yikulu swinene, a yi sukela Knoxville, a Tennessee, ku ya tlhasa Richmond, a Virgínia. A nsimu leyo a yi patsra ni mabandla ya Carolina do Norte, Kentucky, ni Virgínia Ocindental. A no yendzrela mabandla ya vamakwezru lava nga valandi ntsena, hikusa a nyingitimu wa Estados Unidos a ku ni nawu lowu a wu yilisa kuva valandi ni valungu va tlhangana. Leswi vamakwezru a va li wusiwanini ni leswi a swi nga va nabyaleli ku kuma swa ku tihanyisa, hi dondzre ku yavelana na vone leswi a hi li na swone. Khambi dzrimbeni mulaviseli lwa wupfiki a ni nyike dondzro ya lisima. Ate: “U nga tiyentxi muzrangeli, kambe vana makwezru. U to kota ku pfuna vamakwezru loko va ku vona swanga makwezru.”

Ka dzrin’we dzra mabandla lawa hi ma yendzreliki, Ruby a a fambisela xidondzro wansati wa kukazri, lweyi a a ni n’wana wa lembe dzrin’we. Nkama lowu vamakwezru a va nga ha swi koti ku fambisela wansati lweyo xidondzro, Ruby a tame dondzra na yene hi ku tizrisa makarta. Ka khambi ledzri landzreliki ledzri hi yendzreliki bandla ledzro, wansati lweyo kutani a a hlalela mintlhanganu hinkwayu. Loko maphayona mabidzri ya ku hlawuleka ya xisati ma yaveliwa ku tizra ka bandla ledzro, ma ye mahlweni ma mu fambisela xidodzro xa Bibele nakone ntsrhaku ka nkamanyana a babatisiwile. Ntsrhaku ka 30 wa malembe, hi 1995, na hi li Betele dzra Patterson, makwezru wa kukazri wa xisati lwa nga mumpshwa a ye vulavula na Ruby. A ku li n’wana wa wansati lwiyaa a nga dondzreliwa ha Ruby. N’hwanyana lweyo ni nkatake a va li ka turma dzra wu 100 dzra Xikole xa Giliade.

A nsimu ya wubidzri leyi hi yaveliwiki ka yone a yi kumeka a Flórida. Hi nkama lowo a hi vilela ngopfu movha. Hi kume wun’we hi mali ya le hansi, o va ku ntsrhaku ka vhiki dzrin’we, ku honeke pesa dzra kukazri. A hi nge na mali ya ku wu lunghisisa, kutani hi ligareli makwezru wa kukazri hi kombela mpfunu. Kutani a zrumeli mun’we wa vatizri vake a ta hi lunghisela nakone a nga djulanga ku hakeliwa. A te: “Mi nga kazrateki.” A patsre ni ku hi nyika mali ya kukazri! Leswo swi yentxe ni vona ndlela leyi Yehovha a zron’wekaka ha yone hi vhanu vake ni ku tlhela ni dondzra leswaku ni fanela kuva lweyi a hananaka.

Loko hi yendzrela mabandla a hi yetlela makaya ka vamakwezru. Leswo swi hi pfuleli mikhandlu ya ku va ni vanghanu vanyingi. Siku dzrin’wana ni sungule ku tsrala relatoriyu dzra bandla, ni gama ni suka ni siya papela ka mutxhini wa ku tsrala. Loko ni buyile hi wusiku bya siku ledzro akuva ni hetisa, ni kume leswaku a xin’wanatana xa malembe mazrazru xa muti lowu va hi zruzreliki ka wone a xi ni zrangelile xi dzri hetisa! Ni hete malembe manyingi na loko ni kumana ni makwezru lweyo ni mutlangisa hi leswi a samiki a swi yentxa.

Hi 1971 ni yaveliwe ku tizra swanga mulaviseli wa xifundzra. Swi hi hlamalise ngopfu hikusa a no va ni 34 wa malembe ntsena. Nakone ni ve mulaviseli wa ku sungula lwa nga mulandi ka vamakwezru lavaya. Vamakwezru va ni yamukele hi lizrandzru ledzrikulu.

Swanga mulaviseli wa xifundzra, a ni ni tovoko dzra ku dondzrisa ha Yehovha vhiki dzrin’wana ni dzrin’wana ka tinhlengeletanu ta muganga. Valaviseli vanyingi miganga va a va wupfile ku ni tlula nakone mun’we wa vone hi lwa bekiki wukaneli bya babatiso siku ledzri ni babatisiwiki ha dzrone. Kasi makwezru mumbeni, Theodore Jaracz, a game a va xizro xa Huvo leyi Zrangelaka. Nakone a kuni vamakwezru vanyingi lava a va tizrela Betele dzra Broonklyn. Valaviseli lavo va miganga ni vamakwezru va Betele, va ni yentxe ni titwa na ni ntsrhuxekile, xileswo ni va tlangela ngopfu swinene. Leswi vamakwezru lava a va li vabyisi lavanene nakone a va yi dumba hi ku helela nhlengeletanu ya Yehovha, ku titsrongahata kwavu ku ni pfune ngopfu swinene akuva ni tizra swanga mulaviseli wa xifundzra.

KU TLHELA NI TIZRA SWANGA MULAVISELI WA MUGANGA

Hi 1974, Huvo leyi Zrangelaka yi hlawule vamakwezru lava a va tizra swanga valaviseli va miganga akuva va va valaviseli va swifundzra. Kasi mine ni tlhele ni tizra swanga mulaviseli wa muganga. Kambe swoswi a ni tizrela a Carolina do Sul. Lexi nyonxisaka hileswaku ka khambi ledzro a wu nga ha li kone nawu lowu a wu yilisa leswaku a valandi ni valungu va tlhangana. Xileswo a swi koteka kuva vamakwezru va mabandla ni miganga ya ku siyanasiyana, valandi ni valungu va tlhangana. Hinkwavu a va nyonxe ngopfu swinene.

A ku heleni ka 1976, ni yaveliwe ku ya tizra ka muganga wa Geórgia, a makazri ka Atlanta ni Colombo. Ku ta ta tlhasa ni swoswi a ni dzrivali leswaku na sami ni beka wukaneli bya xilahlu xa ntlhanu wa vana va valandi, lava fiki hi leswi mhunu wa kukazri a tlhavikiki yindlu yavu. Swi kombele leswaku mamana wavu a ya baxara xipiritana hi leswi a a pswhile. Xileswo vamakwezru vanyingi, valungu ni valandi, va ye xipiritana akuva va ya txhavelela vapswele lavo. Ni vone ku kula ka lizrandzru dzra vamakwezru. Nakone lizrandzru ledzro dzri pfuna vamakwezru ku lwisana ni swikazratu swinyingi.

KU DONDZRA NI KU DONDZRISA A BETELE

Hi 1977 hi zrambiwe kuya pfunisa ka ntizro wa kukazri hi tihweti titsrongo a Betele dzra Brooklyn. Na ntizro wuli kusuhi ni ku hela, vamakwezru vabindzri va Huvo leyi Zrangelaka va tlhangane na mine, va ni vutisa kumbe mine na Ruby a hi ta swi nyonxela ku tizra a Betele. Hi xi yamukelile xizrambu lexo.

Ku dzringana 24 wa malembe, ni tizre ka Ndzrawulo ya Ntizro. Ka ndzrawulo leyo vamakwezru va vonelela timhaka ta ku kazrata. Hi ku famba ka malembe Huvo leyi Zrangelaka yi nyikele minkongomiso leyi seketeliwiki ka minsinya ya milawu ya Bibele. Minkongomiso leyo yi pfuna Ndzrawulo ya Ntizru ku hlamula swivutiso swa ku kazrata ni ku wupfisa valaviseli va miganga, vakulu ni maphayona. Ku wupfisiwa loko ku pfuna vamakwezru vanyingi ku kula hi tlhelo dzra moya. Leswo swi yentxa leswaku nhlengeletanu ya Yehovha yi tama yi tiya.

Ku sukela hi 1995 ku ya ka 2018 ni yendzrele mabandla manyingi swanga muyimeli wa ntsindzra wa misava hinkwayu lweyi a a vitaniwa superitendente zonal. A ni tlhangana ni swizro swa Swihubyana swa Mazrwavi, vatizri va Betele ni vazrumiwa, akuva ni va tiyisa ni ku va pfuna ka swikazratu leswi a va langutana na swone. Kambe mine na Ruby a hi tiyisiwa hi mimfambu yavu. Xikombiso xa leswo hi loko hi yendzrele Ruanda hi 2000, hi khumbeke ngopfu hi ku vona ndlela leyi vamakwezru ni ndangu wa Betele va tiyiseleliki ha yone loko ku veni ku dlayeteliwa ka vhanu va ntlawa wa kukazri hi 1994. Vanyingi va luzekeliwe hi maxaka ni vanghanu. Kambe nambi leswi va langutaniki ni swikazratu leswo, a va zanga va heleliwa hi dumbo, lipfumelo ni ku nyonxa.

Namunhla hini kolomu ka ku tlula 80 wa malembe. Ku sukela 20 wa malembe ntsrhaku, ni tizra swanga Xizro xa Xihubyana xa Zrwavi. A zanga ni ya univhersidadi kambe ni kume dondzro leyi tlakukiki ku tlula hinkwatu a nhlengeletanwini ya Yehovha. Hi kola ka dondzro leyi ni kota ku pfuna vhanu vanyingi ku dondzra mintiyiso ya Bibele leyi taka va pfuna ku kuma wutomi lebyi nga helikiki. (2Ko 3:5; 2Tm 2:2) Ni kote ku vona ndlela leyi Bibele dzri va pfunaka ha yone vhanu ku va ni wutomi bya ku yampswa, ni ku va ni wuxaka na Yehovha. (Yk 4:8) Mine na Ruby hi tizrise mikhandlu hinkwayu leyi yihi pfulekeliki akuva hi kutxa vamakwezru ku nyika lisima mintiyiso ya Bibele ni ku dondzrisa vambeni, ledzro i tovoko dzrikulu ledzri malandzra hinkwawu ya Yehovha ma nga na dzrone!