Leswi Hi Nga Swi Dondzraka Ka 40 Wa Masiku Ya Wugamu Ya Wutomi Bya Yesu La Misaveni

1-2. Ku humelele yini hi vadondzrisiwa vabidzri va Yesu loko va kongoma Emawusi?

I 16 KA Nisani wa lembe dzra 33 N.Y. A vadondzrisiwa va Yesu va khunguvanyeki ngopfu va tlhela va txhava. Vabidzri va suke Yerusalema va ya Emawusi ka doropa ledzri kumekaka kolomu ka 11 wa makilometru ni Yerusalema. A va hele ntamu hikusa Yesu a a file. A va lavisele kuva Mesiya a yentxela Vayuda mintxhumu ya ku hlamalisa, leswo a swi tikomba na swi nge he ti koteka hikusa a a file. Kambe ku yentxeke leswi a va nga swi yimelanga.

² Wanuna lweyi a va nga mu tivi a va tsrhindzrekelela hi a loko longoloka na vone. A vadondzrisiwa va tlhamuxele leswi humeleliki ha Yesu na va tlhaveke timbilu. Kutani wanuna lwiyani a sungula ku vulavula na vone hi mintxhumu leyi a va nge ti txhuka va yi dzrivala. A va tlhamuxele “ku sukela ka leswi tsraliwiki hi Moxe ni hi vaprofeta hinkwavu” ka leswaku Mesiya a a fanela ku xaniseka a tlhela a fa. Loko vavanuna lavazrazru va tlhasa Emawusi, wanuna lwiyani a va nga mu tivi a tihlaye leswaku a a li mani, a hlaye leswaku a a li Yesu lwa pfuxiwiki ku feni. Wa yi yanakanya ndlela leyi vadondzrisiwa va nyonxiki ha yone loko va tive leswaku Mesiya awa hanya!—Luk. 24:13-35.

3-4. I yini leswi humeleliki hi vadondzrisiwa va Yesu nakone hi ta dondzra yini ka xidondzro lexi? (Mintizro 1:3)

³ Yesu a humeleli makhambi manyingi ka vadondzrisiwa vake ka 40 wa masiku ya wugamu ya wutomi byake la misaveni. (Dondzra Mintizro 1:3.) Hi nkama wolowo, ku khunguvanyeka ni ku txhava loku vadondzrisiwa a va li na kone ku ndzruluke ku nyonxa ni ku dumba, leswi yentxiki leswaku va va khandzra ledzri nga ni xixixi dzra vazrezri va Mfumu, ledzri a dzri dondzrisa van’wana ntiyiso.a

⁴ Ku dondzra leswi yengetelekiki mayelanu ni leswi yentxekiki hi nkama lowo wa ku nyonxisa wa wutomi bya Yesu swi ta hi pfuna ngopfu. Ka xidondzro lexi, hi ta vona ndlela leyi a ma tizrisiki ha yone masiku lawo akuva 1) a kutxa vadondzrisiwa vake, 2) ku va pfuna ku twisisa leswi yengetelekiki hi Matsralwa ni 3) ku va wupfisa ka ntizro lowu a va ta wu yentxa a nkameni lowu taka. Ka mhaka ha yin’we, hi ta vona ndlela leyi hi nga yetiselaka xikombiso xa Yesu ha yone.

KUTXA VAN’WANA

5. Ha yini vadondzrisiwa va Yesu a va vilela ku tiyisiwa?

⁵ A vadondzrisiwa va Yesu a va swi vilela ngopfu ku tiyisiwa. Ha yini? Hikusa van’we kwavu a va tsrhike miti yavu, mindangu yavu ku ya tlhasa ni ka mabindzru yavu akuva va landzrela Yesu. (Mat. 19:27) Hi nkama lowo van’we kwavu a va nyenyiwa hi ku helela a mugangeni hi leswi a va viki vadondzrisiwa va Yesu. (Yoh. 9:22) Va yentxe hinkwaswu leswo hikusa a va pfumela leswaku Yesu a a li Mesiya lweyi a dumbisiwiki. (Mat. 16:16) Kambe loko Yesu a file, a va nge he na dumbo nakone a va hele ntamu.

6. I yini leswi Yesu a swi yentxiki ntsrhaku ka loko a pfuxiwile?

⁶ Handle ka ku ganaganeka Yesu a a swi tiva ha hombe leswaku ku vavisa loku vadondzrisiwa a va ku twa a ku kombisi ku tsrana hi tlhelo dzra moya, phela a va feliwe hi mhunu lweyi a va mu zrandzraka ngopfu. Xileswo, hi siku ledzri a pfuxiwiki ha dzrone, a sungule ku tiyisa vanghanu vake. Hi xikombiso, a humelele ka Maria Magadala lweyi a a li sizreni dzra Yesu na a dzrila. (Yoh. 20:11, 16) A tlhele a humelela ka vadondzrisiwa vake vabidzri lava hi khaneleke ha vone a ku sunguleni ka xidondzro lexi ni ka mupostola Petro. (Luk. 24:34) Hi nga dondzra yini ka xikombiso lexi xa Yesu? Hi ta vona leswi yentxekiki loko a humelela ka Mariya Magadala.

7. Hi ku ya hi Yohane 20:11-16, i yini leswi Yesu a voniki Mariya na a swi yentxa ka mixo wa 16 ka Nisani, nakone leswo swi mu susumetele ku yentxa yini? (Tlhela u vona ni mufoto.)

⁷ Dondzra Yohane 20:11-16. Hi mixo wa 16 ka Nisani, van’we ka vavasati va ye sizreni lomu Yesu a a lahliwe kone. (Luk. 24:1, 10) Mun’we ka vavasati lava a ku li Mariya Magadala. Loko a tlhase a sizreni, a vone leswaku a ntsrumbu wa Yesu a wu nga ha li kone. Yene a suke hi ku tsrutsruma a ya byela Petro na Yohane leswi humeleliki, ntsrhaku ka leswo a fambe na vone a sizreni. Ntsrhaku ka loko va tiyisekile hakunene leswaku a sizreni a ku nge na ntxhumu, vavanuna lavayani va tlhelile va muka. Kambe Mariya Magadala a nga mukanga. A sale kohala a dzrila. A a nga swi yanakanyi leswaku Yesu awa mu vona. Yene a vone wansati wa lipfumelo na a dzrila nakone a khumbeke ngopfu hi leswo. Xileswo yene a humelelile kwake kutani a mu byela mazritu matsrongo kambe lama tiyisanaka ngopfu. Yesu a nyike Mariya Magadala xiyavelo xa lisima ngopfu swinene, ku nga xa ku ya tivisa vamakwavu leswaku Yesu a pfuxiwile.—Yoh. 20:17, 18.

8. Hi nga mu yetiselisa kuyini Yesu?

⁸ Hi nga mu yetiselisa kuyini Yesu? Ku fana na Yesu, na hine hi nga tiyisa vamakwezru kuva va tama va tizrela Yehovha. Yin’we ya tindela ta ku yentxa leswo, i kuva loko va hi byela swikazratu leswi va kumanaka na swone, hi zama ku twisisa ndlela leyi va titwaka ha yone ni kuva hi va txhavelela. Vona leswi humeleliki makwezru wa xisati lwa vitaniwaka Jocelyn. A makwavu a file ka mhangu ya kukazri leyikulu. Jocelyn a li: “A ni nga nyonxanga ku dzringana tihweti tinyingi.” Vatekani va kukazri va zrambe Jocelyn a kaya kwavu, va va va mu yingiseta ni ku mu pfuna hi lani a a vilela ha kone. Va mu kombise lizrandzru ni ku mu byela leswaku a a li wa lisima ka Yehovha. Jicelyn a li: “A ni kazrateke ngopfu ingiki no mbombomela a lwandle ni wusiku na ku ni xidzedze lexikulu. Kambe Yehovha a tizrise vamakwezru lava akuva va ni huluxa. Hi kola ka mpfunu wavu ni tlhele ni nyonxa hi ku tizrela Yehovha.” Na hine, hi nga tiyisa vamakwezru loko hi va yingiseta ha hombe. Hi fanela ku va txhavelela hi nkongometo wa ku va pfuna akuva va nga tsrhike ku tizrela Yehovha.—Rom. 12:15.

PFUNA VAN’WANA AKUVA VA TWISISA BIBELE

9. He swini swikazratu leswi vadondzrisiwa va Yesu va viki na swone nakone a va pfunise kuyini ku swi hlula?

⁹ Vadondzrisiwa va Yesu a va kholwa ka Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba nakone a va tikazrata ngopfu akuva va yingiseta Yehovha. (Yoh. 17:6) Nambitanu, loko Yesu a dlayiwile swanga xigevengu va kazratekile ngopfu. Yesu a a swi tiva leswaku vadondzrisiwa vake a va ni lipfumelo nakone a va mu zrandzra Yehovha, kambe a xiye leswaku a va ha vilela ku ma twisisa ku yampswa matsralwa. (Luk. 9:44, 45; Yoh. 20:9) Kutani a va pfune kuva va wu twisisa ku yampswa ntlhamuxelo wa leswi va swi dondzriki. Vona ndlela leyi a swi yentxiki ha yone loko a humelela ka vadondzrisiwa vake vabidzri lava a va ya Emawusi.

10. Xana Yesu a va pfunise kuyini vadondzrisiwa vake kuva va swi xiya leswaku yene nakunene a a li Mesiya? (Luka 24:18-27)

¹⁰ Dondzra Luka 24:18-27. Yesu a nga tekelanga ku tihlaya leswaku hi yene mani. A matsrhan’wini ya leswo, a hambe swivutiso ka vadondzrisiwa vake. Ha yini? Swi nga yentxeka a a djula ku va nyika mukhandlu wa kuva va hlaya ndlela leyi va titwaka ha yone. Nakunene hi swoswo va swi yentxiki. Va te a va yanakanya leswaku Yesu a a ta va hosi ya Israyele ni ku tlhela a huluxa Vayuda ka Varoma. Yesu a va tsrhike va titsrhandzra va hlaya ndlela leyi a va titwa ha yone. Ntsrhaku ka leswo, a tizrise Matsralwa akuva a pfuna vavanuna lavayani kuva va twisisa leswaku wuprofeta byinyingi kutani a byi hetisekile.b Hi siku dzroledzro ni wusiku, a kumane ni vadondzrisiwa vambeni nakone a tlhele a va nyika ntlhamuxelo wa wuprofeta byolebyo. (Luk. 24:33-48) Hi nga dondzra yini ka mfambu lowu?

11-12. a) Hi nga dondzra yini ka ndlela leyi Yesu a dondzrisiki mintiyiso ya Bibele ha yone? (Tlhela u vona ni mufoto.) b) Xana Nortey a pfunisiwe kuyini hi makwezru lweyi a a mu fambisela xidondzro xa Bibele?

¹¹ Hi nga mu yetiselisa kuyini Yesu? Loko u fambisa xidondzro xa Bibele, hamba swivutiso leswi taka pfuna lweyi u dondzraka na yene kuva a hlaya ndela leyi a titwaka ha yone. (Amapr. 20:5) Kutani, loko u twisise ndlela leyi a titwaka ha yone, mu kombe leswaku a nga ti kumisa kuyini tindzrimana ta Bibele leti nga mu pfunaka ka xiyimu lexi a nga ka xone. A mastrhan’wini ya ku mu byela leswi a fanelaka ku swi yentxa, mu kombe ndlela leyi a nga tizrisaka Bibele ha yone akuva a tiva leswi a fanelaka ku swi yentxa. Vona xikombiso xa makwezru wa Gana lwa vitaniwaka Nortey.

¹² Loko Nortey a ni 16 wa malembe, a sungule ku dondzra Bibele. Kambe va le kaya kwake a va swi zrandzranga nikutsrongo. I yini leswi a swi yentxiki akuva a tama a dondzra Bibele? Makwezru lweyi a a mu fambisela xidondzro xa Bibele a mu dondzrele Matewu ndzrima 10 a va a mu byela leswaku mukriste wa ntiyiso a ta xanisiwa. Nortey a li: “Loko ni sungule ku xanisiwa, a ni tiyiseka leswaku a ni kume ntiyiso.” Makwezru lweyi a a dondzrela Nortey a mu pfune ku yanakanyisisa hi leswi Matewu 10:16 yi hlayaka swone. A a fanela ku va ni xitxhavu kambe a tivonela loko a vulavula hi Bibele ni van’wana. Ntsrhaku ka loko a babatisiwile, Nortey a a djula ku va phayona, kambe papayi wake a a djula leswaku a ya univhersidadi. Ni ka khambi ledzri, makwezru lweyi a a mu fambisela xidondzro xa Bibele a nga mu byelanga leswi a a fanela ku swi yentxa. A matsrhan’wini ya leswo, a hambe Nortey swivutiso swa kukazri akuva a mu pfuna ku yanakanyisisa hi minsinya ya milawu ya Bibele a va a titekela xiboho. Lexi nyonxisaka, Nortey a vone swi yampswa kuva a ngenela ntizro wa nkama hinkwawu. Papayi wake a nga swi zrandzranga nikutsrongo a va a mu hlongola ne kaya. Nortey a titwisa kuyini hi leswi swi mu humeleliki? Yene a li: “Na tiyiseka leswaku ni teke xiboho lexinene.” Loko hi pfuna van’wana kuva va yanakanyisisa hi leswi Bibele dzri swi dondzrisaka, hi va na hi pfuna ku tiyisa lipfumelo dzravu ni ku va pfuna ku tama va tizrela Yehovha.—Efe. 3:16-19.

PFUNA VAMAKWEZRU VAXINUNA AKUVA VA VA “TINYIKO”

13. I yini leswi Yesu a swi yentxiki akuva a tiyiseka ka leswaku ntizro wa ku zrezra wu tama wu ya mahlweni ntsrhaku ka loko a tlhelele matilweni? (Vaefesa 4:8)

¹³ Nkama lowu Yesu a a li lani misaveni, a yentxe leswi Yehovha a mu leletiki swone. (Yoh. 17:4) Kambe Yesu a a nga yanakanye leswaku kova yene ntsena lweyi a a ta yentxa leswi Yehovha a a djula leswaku swi yentxiwa. A matsrhan’wini ya leswo, ka malembe mazrazru ni hamfu ya ntizro wake wa la misaveni, a wupfise van’wana. Yene a a va dumba vadondzrisiwa vake nakone a va nyike wutiyanguleli bya ku zrezra ni ku dondzrisa madzrula lamanene ni ku tlhela va zron’weka hi tihamba ta Yehovha ta lisima. Van’we ka vadondzrisiwa lava a va zrangela, swi nga yentxeka a va li hansi ka 30 wa malembe. (Dondzra Vaefesa 4:8.) Vavanuna lava va tizre hi nkhinkhi kun’we na Yesu nakone a va dumbekile kwake. Kambe na a nga si ya matilweni, a ye a va wupfisa akuva va va vavanuna lava nga “tinyiko”. Kambe a va wupfise hi ndlela yini?

14. I yini leswi Yesu a swi yentxiki akuva a wupfusa vadondzrisiwa vake ka 40 wa masiku lawa a a ha li na wone lani misaveni? (Tlhela u vona ni mufoto.)

¹⁴ Yesu a nyike vadondzrisiwa vake swileleto leswi a va swi vilelela, kambe a swi yentxe hi ndlela ya lizrandzru. Hi xikombiso, van’we ka vadondzrisiwa vake a va ha ni ku ganaganekanyana ka kukazri, xileswo a va pfunile hi ku va nyika swilayu. (Luk. 24:25-27; Yoh. 20:27) Yesu a tlhele a byela vadondzrisiwa vake leswaku a va fanela ku zron’weka ngopfu hi vhanu va Yehovha ku tlula mali. (Yoh. 21:15) Nakone a va dzrimuxe lisima dzra kuva va nga ti dzringanise ni van’wana ka ntizro lowu va wu yentxelaka Yehovha. (Yoh. 21:20-22) Handle ka leswo, Yesu a lulamise miyanakanyu leyi hoxekiki leyi a va li na yone mayelanu ni Mfumu wa Xikwembu Nkulukumba ni ku va pfuna kuva va zrangisa ntizro wa ku zrezra. (Mint. 1:6-8) Xana vakulu va nga dondzra yini ka xikombiso xa Yesu?

15-16. a) Xana vakulu va nga mu yetiselisa kuyini Yesu? Ntlhamuxela. b) Xana Patrick a pfunekise kuyini hi xilayu lexi a nyikiwiki xone?

¹⁵ Xana vakulu va nga mu yetiselisa kuyini Yesu? Vakulu va fanela ku wupfisa vamakwezru akuva va hetisisa wutiyanguleli lebyi yengetelekiki a bandleni nambiloko va ha li vampshwa.c A vakulu a va fanelanga ku yimela leswaku lava va va wupfisaka va va lava hetisekiki. Va fanela ku va wupfisa hi ndlela ya lizrandzru. Hi ku yentxa leswo va ta dondzra ku va lava titsrongahataka, va dumbeka ni ku lulamela ku pfuna vambeni.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pet. 5:5.

¹⁶ Vona ndlela leyi makwezru lwa vitaniwaka Patrick a pfuniwiki ha yone kuva a yamukela xilayu. Na a ha li mumpshwa, makwezru lweyi a khoma van’wana hi tihanyi, a a nga kombisi wunene nakone leswo a a swi yentxa nambi ka vamakwezru va xisati. Nkulu mun’we a xiye leswaku Patrick a a vilela mpfunu akuva a txintxa ndlela leyi a a hanyisana ha yone ni van’wana nakone a mu nyike xilayu lexi kongomiki kambe a swi yentxe hi ndlela ya lizrandzru. Patrick a li: “Swi ve swinene leswi a swi yentxiki. Ha kanyingi a ni khungivanyeka loko ni vona vambeni na va kulungeliwa kumbe ku kuma wutiyanguleli lebyi a ni byi djula. Kambe xilayu lexo, xi ni pfune ku vona leswaku a na ha vilela ku tama ni titsrongahata ni ku kombisa lizrandzru nkama lowu ni tizrelaka vamakwezru a matsrhan’wini ya ku djula ku va ni wutiyanguleli kumbe swiyavelo a bandleni.” Lexi nyonxisaka hi leswaku Patrick a yaveliwe ku tizra swanga nkulu wa bandla na a ni 23 wa malembe.—Amapr. 27:9.

17. Xana Yesu a swi kombisise kuyini leswaku a a va dumba vadondzrisiwa vake?

¹⁷ Yesu a nyike vadondzrisiwa vake wutiyanguleli, ku nga li ntsena bya ku zrezra, kambe ni bya ku dondzrisa van’wana Matsralwa. Swi nga yentxeka na vadondzrisiwa va yanakanye leswaku a va nge ti swi kota ku hetisisa xiyavelo lexi, kambe Yesu a a nga ganaganeki. A a tiyiseka ngopfu lakakuva a ve a hlaya leswaku: “Ku fana ni leswi Papayi a ni zrumiki, na mine na mi zruma.”—Yoh. 20:21.

18. Xana vakulu va nga mu yetiselisa kuyini Yesu?

¹⁸ Xana vakulu va nga mu yetiselisa kuyini Yesu? Vakulu lava wupfiki va dzri tiva lisima dzra ku nyika lava va wupfisaka wutiyangulelei lebyi yengetelekiki. (Filp. 2:19-22) Hi xikombiso, vakulu va nga tizra ni vampshwa ka ku basisa ni ku pfuxeta Yindlu ya Wugandzreli. Vakulu va nga ha nyika makwezru wa kukazri ntizro akuva a wu yentxa, kambe ku sungula swi nga va swinene kuva va mu dondzrisa ndlela leyi a nga wu yentxaka ha yone, kutani ntsrhaku ka leswo a ta va a lulamile kuva a hamba a yentxa ntizro lowo. Makwezru lwa vitaniwaka Mateus, lweyi a ha ka ku bekiwa ku va a tizra swanga nkulu wa bandla, lexi mu pfuniki ngopfu kuve leswi vakulu va tinyikiki nkama wa ku mu dondzrisa, kambe ngopfungopfu ku ve kuva vakulu va mu dumbile hi ku helela ka leswaku a a ta swi kota ku hetisisa wutiyanguleli byolebyo na a li wuswake. A li: “Loko ni phazama ntxhumu wa kukazri, a va ni pfuna kuva ni vona ndlela leyi ni nga yampswisaka ha yone ka khambi ledzri landzrelaka.”d

19. Xana hi fanela ku tiyimisela ku yentxa yini?

¹⁹ Yesu a tizrise 40 wa masiku lawa a a ha sale na wone lani misaveni akuva a tiyisa, a dondzrisa ni ku wupfisa van’wana. Na hine hi djula ku mu yetisela hi ku helela. (1 Pet. 2:21) Yesu ha byake a ta hi pfuna ku yentxa tanu. A hi dumbise leswi: “Ni na n’wine ku ya tlhasa ku heleni ka xiyimu lexi xa misava.”—Mat. 28:20.