NHLOKOMHAKA YA XIDONDZRO 42
LISIMU 103 Vabyisi I Tinyiko
Kombisa Ku Tlangela Hi Vavanuna Lava Tizraka “Swanga Tinyiko” A Bandleni
“Loko a tlhantukele henhla . . . , a nyike bandla vavanuna swanga tinyiko.” —EFE. 4:8.
NKONGOMETO
Ndlela leyi malandzra ya wutizreli, vakulu va bandla ni valaviseli va miganga va hi pfunaka ha yone ni ndlela leyi hi nga kombisaka ku tlangela ha yone hi leswi vavanuna lava ku dumbeka va swi yentxaka.
1. He yini yin’we ya mintxhumu leyi Yesu a hi yentxeliki yone?
A KU NA mhunu lwa samiki a hanana ku fana na Yesu. Loko a ha li lani misaveni, a yentxe mahlolana manyingi akuva a pfuna vhanu. (Luk. 9:12-17) A hi nyike xihanano lexi a ku nge na mhunu lweyi a a ta kota ku hi nyika, ku nga wutomi byake. (Yoh. 15:13) Ntsrhaku ka loko a pfuxiwile, Yesu a tame a hanana. A hlaye leswaku a a ta kombela Yehovha akuva a hi zrumelela moya wake wa ku xwenga akuva wu hi dondzrisa wu tlhela wu hi txhavelela. Nakunene a swi yentxile leswo. (Yoh. 14:16, 17, ftn.; 16:13) Nakone hi ku tizrisa mintlhanganu, Yesu a ya mahlweni hi ku hi wupfisa akuva hi kota ku yentxa vadondzrisiwa a misaveni hinkwayu.—Mat. 28:18-20.
2. I vamani vavanuna lava nga tinyiko lava hlayiwaka ka Vaefesa 4:7, 8?
2 Vona nyiko yin’wana ya Yesu. Mupostola Pawulo a tsrale leswaku ntsrhaku ka loko Yesu a tlhelele matilweni, “a nyike bandla vavanuna swanga tinyiko”. (Dondzra Vaefesa 4:7, 8.) Pawulo a tlhamuxele leswaku Yesu a nyikele tinyiko leto, kumbe swihiwa, akuva a pfuna bandla hi tindlela ta ku siyanasiyana. (Efe. 1:22, 23; 4:11-13) Namunhla, vavanuna lavo lava nga “tinyiko” ku hlayiwa malandzra ya wutizreli, vakulu va bandla, ni valaviseli va miganga.a I ntiyiso leswaku vavanuna lavo a va hetisekanga, na vone va phazama. (Yak. 3:2) Kambe Hosi yezru Yesu Kriste a tizrisa vamakwezru lava akuva va hi pfuna.
3. Xana mun’wana ni mun’wana wezru a nga seketela ntizro lowu yentxiwaka hi vavanuna lava nga “tinyiko” hi ndlela yini?
3 Yesu a beke “vavanuna swanga tinyiko” akuva va yaka va tlhela va tiyisa bandla. (Efe. 4:12) Kambe mun’wana ni mun’wana wezru a nga yentxa xa kukazri akuva a pfuna vamakwezru lava akuva va hetisisa wutiyanguleli byavu. Akuva u swi twisisa ku yampswa leswi, hi nga swi fanisa ni ku yaka Yindlu ya Wugandzreli. Van’we va tizra ka ku yaka kasi van’wana va pfunisa hi ku yentxa mintizro yin’wana, ya ku fana ni ku lulamisela swakuda, kumbe ku va buyisela switizro leswi va swi vilelaka ni swin’wana. Hi la ku fanaka, hi mazritu ni swiyentxo swezru hinkwezru hi nga swi kota ku seketela leswi yentxiwaka hi malandzra ya wutizreli, vakulu va bandla ni valaviseli va miganga. A hi voneni ndlela leyi mintizro yavu yi hi pfunaka ha yone ni ndlela leyi hi nga kombisaka ku va tlangela ha yone kun’we ni ku tlangela Yesu, swanga lweyi a hi nyikiki “vavanuna swanga tinyiko.”
MALANDZRA YA WUTIZRELI MA PFUNISA A BANDLENI
4. He yini yin’we ya mintizro leyi malandzra ya wutizreli a ma yi yentxa a nkameni wa vapostola?
4 A nkameni wa vapostola vamakwezru van’wana a va bekiwa kuva malandzra ya wutizreli. (1 Tim. 3:8) Swi tikomba na Pawulo ka 1 Kor. 12:28 a a vulavula hi malandzra ya wutizreli loko a tsrale mayelanu ni “lava pfunaka van’wana”. Swi tikomba na malandzra ya wutizreli a ma hetisisa mintizro ya lisima akuva vakulu va tiyisa vamakwezru ni ku zrezra madzrungula lamanene. Hi xikombiso, swi nga yentxeka malandzra ya wutizreli a ma pfunisa ka ku kopiyara Matsralwa ya Bibele kumbe kuva ma ya xava switizro leswi a swi vileleka akuva ku kopiyariwa Matsralwa lawo.
5. He yini yin’we ya mintizro leyi malandzra ya wutizreli ma yi yentxaka namunhla?
5 Yanakanya hi mintizro ya kukazri leyi malandzra ya wutizreli ma yi yentxaka a bandleni? (1 Pet. 4:10) Swi nga yentxeka ma vonelela timali ta bandla, nsimu ya bandla, ku tizra ka mpfumawulo, ku tizra swanga vakongomisi, ku pfunisa ka ku pfuxeta Tiyindlu ta Wugandzreli kumbe ku hamba swikombelo swa mabuku ni ku tlhela va ma nyika vazrezri. Mintizro hinkwayu leyi ya vileleka akuva bandla dzri tizra hi ndlela leyi hlelekiki. (1 Kor. 14:40) Handle ka leswo, malandzra ya wutizreli man’wana ma hamba swiyenge ka Ntlhanganu Wa Wutomi Ni Wutizreli nakone ma nyikela wukaneli bya le livaleni. Nandzra wa wutizreli a nga bekiwa kuva a pfunisa mulanguseli wa ntlawa wa ntizro wa nsimu nakone minkama yin’wana vakulu va zramba malandzra ya wutizreli akuva va famba na vone ka mayendzro ya wubyisi.
6. Ha yini hi fanela ku nyika lisima leswi malandzra ya wutizreli ma swi yentxaka?
6 Vona leswi vambeni va swi hlayiki mayelanu ni mintizro leyi malandzra ya wutizreli ma yi yentxaka a bandleni. Beberly,b makwezru wa le Bolívia a te: “Ni susa londzrovoto ledzrikulu ka mintlhanganu ya bandla hi ku pfuniwa hi malandzra ya wutizreli. Hi kola ka leswi ma swi yentxaka, ni kota ku yimbelela, ni nyikela tinhlamulo, ni yingiseta wukaneli ni ku dondzra hi mavhidiyu ni mifoto leswi kombisiwaka hi nkama wa mintlhanganu. Va yentxa leswaku lava nga mintlhanganwini va titwa na va sizrelelekile, va tlhela va pfuna lava hlalelaka mintlhanganu na va li kaya. Ntsrhaku ka mintlhanganu, va kongomisa ntizro wa ku basisa Yindlu ya Wugandzreli, hi ku pfunisa ka timali ta bandla nakone va tlhela va hi nyika mabuku lawa hi ma vilelaka. Ni va tlangela ngopfu hi leswi va swi yentxaka.” Leslie, lweyi a tsrhamaka Colômbia nakone nuna wake a tizraka swanga nkulu wa bandla a li: “Nuna wanga a tizrisana ngopfu ni malandzra ya wutizreli. Handle ka mpfunu wavu a a ta tsrhama na a khomeke ngopfu. Xileswo ni ma tlangela ngopfu malandzra ya wutizreli hi ku tiyimisela kwavu ka ku pfunisa.” Swi nga yentxeka na wene u titwa hi ndlela leyi fanaka hi malandzra ya wutizreli ya le bandleni ledzri u nga ka dzrone.—1 Tim. 3:13.
7. Xana hi nga kombisa hi ndlela yini leswaku ha ma tlangela malandzra ya wutizreli? (Tlela u vona ni mufoto.)
7 Nambileswi hi nga ha swi tlangelaka leswi malandzra ya wutizreli ma swi yentxaka, a Bibele dzri hi kutxa ku va hi ma byela kumbe kumbe hi kombisa ku “tlangela”. (Kol. 3:15) Cristóvão, lwa nga nkulu wa bandla a Finlândia a tlhamuxela ndlela leyi a kombisaka ku tlangela ha yone. A li: “Ni tsrala kartawu kumbe ni zrumela mensaji na wu ni ndzrimana ya Bibele ni va ni hlaya hi ku kongoma ndlela leyi nandzra lweyo a ni tiyisiki ha yone kumbe ni hlaya ndlela leyi ni swi nyikaka lisima ha yone leswi a swi yentxaka.” Pascal na Jael lava tsrhamaka Nova Caledônia, va talisa ku patsra malandzra ya wutizreli ka swikhongoto swavu. Pascal a li: “Masikwana lawa hi hamba swikhongoto hi kombela ni ku tlhela hi hi tlangela leswi malandzra ya wutizreli ma swi yentxaka a bandleni.” Nakunene Yehovha awa swi yingela a tlhela a swi hlamula swikhongoto leswo, xileswo hinkwezru ha pfuneka a bandleni.—2 Kor. 1:11.
VAKULU VA ‘TIZRA HI NKHINKHI’
8. Ha yini Pawulo a hlaye leswaku a vakulu a nkameni wa vapostola a va ‘tizra hi nkhinkhi’? (1 Vatesalonika 5:12, 13)
8 A nkameni wa vapostola, a vakulu a va tizra hi nkhinkhi akuva va pfuna bandla. (Dondzra 1 Vatesalonika 5:12, 13; 1 Tim. 5:17) A va “kongomisa” bandla, leswi liki a va lulamisela mintlhanganu, ni ku teka swiboho kun’we ni vakulu vambeni. A va tlhela va “kawuka”vamakwezru va xinuna ni va xisati hi ndlela ya ku zrula ni hi lizrandzru hi nkongometo wa ku sizrelela bandla. (1 Tes. 2:11, 12; 2 Tim. 4:2) Handle ka leswo vavanuna lava a swi vilela kuva va tizra akuva va wundla mindangu yavu, kuva va tiyisa lipfumelo dzravu ni wunghanu byavu na Yehovha.—1 Tim. 3:2, 4; Tit. 1:6-9.
9. He yini yin’we ya mintxhumu leyi vakulu va yi yentxaka namunhla?
9 Ni ko namunhla, a vakulu va tsrhama na va khomeke ngopfu swinene. Vone i vazrezri. (2 Tim. 4:5) Va hi nyika xikombiso lexinene hi ku patsreka hi nkhinkhi a ntizrweni wa ku zrezra. Va tlhela va lulamisela nsimu leyi bandla dzri taka zrezra ka yone ni ku hi wupfisa kuva vazrezri ni vadondzri lavanene. A vakulu va tlhela va tizra swanga vayavanyisi lava nga ni wululami ni timpswalu. Loko mhunu a yentxe xidoho lexikulu, vakulu va tikazratela ku mu pfuna kuva a kondletela wunghanu byake na Yehovha. Hi nkama wu li wun’we, vakulu va yentxa hinkwaswu leswi va nga swi kotaka akuva bandla dzri tsrhama na dzri basile. (1 Kor. 5:12, 13; Gal. 6:1) Handle ka leswo, vakulu va tiviwa swanga vabyisi. (1 Pet. 5:1-3) Va lulamisela ha hombe wukaneli lebyi seketeliwiki Bibeleni, va tlhela va tikazratela ku tiva mun’wana ni mun’wana a bandleni nakone va hamba mayendzro ya wubyisi. Vakulu van’wana va pfunisa a ku yakeni ni ku pfuxeta Tiyindlu ta Wugandzreli, ku lulamisela makongresu, masebleya, va tizra ka Swihubyana Swa Ku Vulavulisana Ni Swipiritana ni Mintlawa Ya Ku Pfuxela Timbabyi nakone va pfunisa ni ka swiyavelo swimbeni. Ku hlaya ntiyiso vakulu va tizra ngopfu swinene!
10. Ha yini hi fanela ku swi nyika lisima leswi vakulu va swi yentxaka?
10 Yehovha a a profete leswaku a vabyisi a va ta hi hlayisa ha hombe lakakuva hi nga ha ‘txhavi’ kumbe ‘ku zruzrumela’. (Yer. 23:4) Makwezru lwa tsrhamaka Finlândia lwa vitaniwaka Johanna a vone ku hetiseka ka mazritu lawo loko mamana wake a vabye ngopfu swinene. Yene a li: “Swi ni kazratela ngopfu swinene ku byela van’wana hi leswi ni titwisaka xiswone, kambe nkulu mun’we wa bandla lweyi a ni nga mu tivi ha hombe, a ni lehisele mbilu a ni yingiseta, a khongote na mine a tlhela a ni byela ndlela leyi Yehovha a ni zrandzraka ha yone. A na ha swi dzrimuki ha hombe leswi a swi hlayiki, kambe ni dzrimuka leswaku ni kume ku zrula lokukulu. Na tiyiseka leswaku Yehovha a mu zrumele kuva a ta ta ni pfuna hi nkama lowu a ni swi vilela ha wone.” Xana vakulu va le bandleni ledzri u nga ka dzrone va same va ku pfuna hi ndlela yini?
11. Xana hi nga kombisa leswaku ha va tlangela vakulu bandleni hi ndlela yini? (Tlhela u vona ni mufoto.)
11 Yehovha awa nyonxa loko hi kombisa ku tlangela vakulu na swi sukela mbilwini “hi kola ka ntizro wavu”. (1 Tes. 5:12, 13) Henrietta lweyi na yene a tsrhamaka a Finlândia a li: “A vakulu va tsrhama na va tiyimisele ku hi pfuna, kambe leswo a swi hlayi swone leswaku a va na swikazratu kumbe vo va ni nkama wunyingi ni ntamu ku tlula vambeni. Minkama yimbeni ni tsrhindzrekelela nkulu wa kukazri wa bandla ni va ni mu byela leswi: ‘Ni nyonxela ku ku byela leswaku wene u nkulu wa bandla lwenene.’” Makwezru wa kukazri wa xisati wa le Turquia lwa vitaniwaka Sera a li: “Vakulu va bandla va vilela ku tiyisiwa akuva va hetisisa mintizro yavu. Hi nga yentxa leswo hi ku va tsralela mazritu matsrongo ka xipapelana ya ku va tlangela, ku va zramba leswaku hi da xikan’we kumbe ku tizra navu a ku zrezreni.” Xana ku ni nkulu wa kukazri a bandleni lweyi u nga mu tlangelaka hi kola ka ntizro lowu a wu yentxelaka bandla hi ku hiseka? Swi ngo yini loko wo djuletela tindlela ta ku mu tlangela?—1 Kor. 16:18.
U nga ha yentxa leswi u nga swi kotaka akuva u pfuna vamakwezru lava hlawuliwiki akuva va hetisisa wutiyanguleli byavu (Vona mayava 7, 11,15)
VALAVISELI VA MIGANGA VA TIYISA MABANDLA
12. He wini ntlawa wumbeni lowu Yesu a wu nyikiki wutiyanguleli bya ku tiyisa mabandla a dzaneni dzra ku sungula? (1 Vatesalonika 2:7, 8)
12 Yesu nyike bandla “vavanuna swanga tinyiko” lava tizraka hi tindlela ta ku siyanasiyana. Hi ku kongomisiwa ha Yesu, a vakulu va le Yerusalema va zrumele Pawulo, Barnaba ni van’wana swanga valaviseli va miganga. (Mint. 11:22) Hi nkongometo wini? Ku fana ni malandzra ya wutizreli, valaviseli va miganga va yaka kumbe ku tiyisa mabandla. (Mint. 15:40, 41) Vamakwezru lava va xinuna va tsrhike mintxhumu yavu nakone minkama yimbeni va beka wutomi byavu nghozini akuva va dondzrisa ni ku tiyisa van’wana.—Dondzra 1 Vatesalonika 2:7, 8.
13. He byini wutiyanguleli byin’wana lebyi valaviseli va miganga va nga na byone?
13 Valaviseli va miganga va tsrhama hi ku yendzra. Van’wana va yendzra makilometru ya ku leha ku suka ka bandla dzra kukazri ku ya ka dzrin’wana. Vhiki ni vhiki mulaviseli wa muganga a nyikela wukaneli bya ku hambanahambana, a hamba mayendzro ya wubyisi, a hamba ntlhanganu ni maphayona, a hamba ntlhanganu ni vakulu ni mintlhanganu ya ntizro wa nsimu. A lulamisela wukaneli a tlhela a lulamisela masembleya ya muganga ni makongresu. Ndzreni ka lembe i mudondzrisi wa xikole xa maphayona nakone a tlhela a lulamisela ntlhanganu wa ku hlawuleka wa maphayona ya muganga lowu a yaveliwiki wone. Handle ka leswo hinkwaswu, a ha vilela kuva a hetisisa mintizro yin’wana ya lisima nakone minkama yimbeni i ya xihantla.
14. He swini swin’we swa swivangelo leswi swi hi yentxaka hi tlangela leswi valaviseli va miganga va swi yentxa?
14 Ha yini hi nga hlayaka leswaku valaviseli va miganga i tinyiko a mabandleni? Makwezru wa kukazri wa le Turquia a hlaye leswi mayelanu ni mayendzro ya valaviseli va miganga: “Ka liyendzro dzrin’wana ni dzrin’wana dzra mulaviseli wa muganga, ni kutxeka ku pfuna vamakwezru a bandleni. Ni tive valaviseli vanyingi va miganga, kambe ni mun’we kwavu ni mu voniki na a nga ngheneki kumbe a khomeke ngopfu a nga djuli ku bula.” Makwezru Johanna lweyi kutani hi buliki ha yene, a tizre kun’we ni mulaviseli wa muganga a ku zrezreni, kambe a va kumanga mhunu a mitini akuva va bula navu. A li: “Nambitanu a ni dzri dzrivali siku ledzro. Vamakwezru vabidzri va xisati lava hi pswaliwiki xikan’we a va zruzrele ka mbangu wa le kule ngopfu swinene, nakone a ni va xuva ngopfu. Mulaviseli wa muganga a ni tiyisile nakone a ni pfune ku vona leswaku nambileswi va nga kule, leswo i swa nkama nyana ntsena. Swoswi hi nga ha va kule ni swizro swa ndangu wezru ni vanghanu vezru, kambe a misaveni leyimpshwa hi ta va kun’we na vone hi la ku nga helikiki.” Leswi i swin’we swa swikombiso leswi kombaka ndlela leyi valaviseli va miganga va nga tovoko ha yone ka lava va va yendzrelaka.—Mint. 20:37–21:1.
15. a) Hi ku ya hi 3 Yohane 5-8, hi nga kombisa ku tlangela valaviseli va miganga hi ndlela yini? (Tlhela u vona ni mufoto) b) Ha yini hi fanela ku tlangela vasati va vamakwezru lava tizraka hi nkhinkhi a bandleni nakone hi nga swi yentxisa kuyini leswo? (Vona Bokisi ledzri liki “Dzrimukani Vasati Vavu”.)
15 Mupostola Yohane a kutxe Gayu akuva a kombisa malwandla ka valaviseli va miganga lava a va ye tiyisa bandla. A tsrale leswi: “Yentxa hinkwaswu leswi u nga swi kotaka akuva u va pfuna hi ndlela leyi taka nyonxisa Xikwembu Nkulukumba.” (Dondzra 3 Yohane 5-8.) Hi nga yentxa leswi fanaka hi ndlela yini? Yin’we ya kone i ku va zramba kuva hi da na vone. Ndlela yin’wana i ku patsreka ka ntizro wa ku zrezra hi vhiki dzra ku hlawuleka. Leslie, lweyi hi vulavuliki ha yene ku sunguleni a kombisa ku tlangela valaviseli va miganga hi tindlela tin’wana. A li: “Ni khongota ka Yehovha akuva a hetisisa swivileleko swavu. Mine ni nuna wanga kutani hi tsrale mapapela ya ku tlangela hi leswi va hi yendzreliki ni ku tlhela hi va byela ndlela leyi va hi pfuniki ha yone.” Dzrimuka leswaku valaviseli va miganga navone va kumana ni swikazratu nakone va kazrala. Minkama yimbeni va kumana ni mavabyi, ku hlatiyela ni ku hela ntamu. Yehovha a nga hi tizrisa kuva hi hlamula swikhongoto swa valaviseli va miganga hi ku va byela mazritu lamanene kumbe ku va hanana ntxhumu wa kukazri!—Amapr. 12:25.
HI VILELA “VAVANUNA SWANGA TINYIKO”
16. Hi ku ya hi Amaproverbia 3:27, he swini swivutiso leswi vamakwezru va xinuna va nga tihambaka swone?
16 A misaveni hinkwayu ku ni xivileleko xa vamakwezru lava yengetelekiki lava nga tizraka swanga vavanuna lava nga ‘tinyiko’. Loko u li makwezru wa xinuna lweyi a babatisiwiki, xana u nga swi kota ku pfunisa? (Dondzra Amaproverbia 3:27.) Xana u na kone ku navela ka ku tikazratela ku tizra swanga nandzra wa wutizreli? Loko u li nandzra wa wutizreli, xana u na kone ku navela ka ku va nkulu wa bandla ni ku yentxa leswi yengetelekiki akuva u hlayisa vamakwezru a bandleni?c Xana u nga yentxa ku txintxa ka kukazri a wuton’wini byaku akuva u ya ka Xikole Xa Vazrezri Va Mfumu? Xikole lexo xi ta ku wupfisa xi tlhela xi ku pfuna kuva u ya u tizrisiwa ngopfu ha Yesu. Loko u yanakanya leswaku swiyavelo leswi u nge swi koti ku swi hetisisa, khongota ka Yehovha. Mu kombele kuva moya wa ku xwenga wu ku pfuna ku hetisisa xiyavelo xini na xini lexi u nga xi yamukelaka.—Luk. 11:13; Mint. 20:28.
17. Xana vavanuna lava nga “tinyiko” va hi tiyisekisa yini mayelanu ni Hosi yezru Yesu Kriste?
17 Vamakwezru va xinuna lava Yesu a va tizrisaka swanga vavanuna lava nga ‘tinyiko’ i xitiyisekiso xa leswaku Yesu Kriste a ha ya mahlweni hi ku hi hlayisa ka masiku lawa ya wugamu. (Mat. 28:20) Hi tlangela ngopfu hi leswi hi nga ni Hosi ya lizrandzru, leyi nga ni malwandla yi tivaka leswi hi swi vilelaka nakone yi hi nyikaka vamakwezru va xinuna akuva va hi pfuna. Loko u yanakanya hi leswo, u tala hi ku tlangela, a hi swone xana? Xileswo, djuletela mikhandlu ya ku kombisa leswaku u va nyika lisima vamakwezru lava va xinuna va tizraka hi nkhinkhi. Nakone u nga txhuki u dzrivala ku tlangela Yehovha lweyi a nga yene a hi nyikaka “nyiko yin’wana ni yin’wana leyinene ni xihiwa xin’wana ni xin’wana lexi hetisekiki”.—Yak. 1:17.
LISIMU 99 Hi Xitsrhungu Lexikulu
a Vakulo lava nga Swizro Swa Huvo Leyi Zrangelaka, vapfunisi va Huvo Leyi Zrangelaka, Swizro Swa Swihubyana Swa Mabetele nakone va hetisisaka swiyavelo swin’wana swa ntizro na vone i “vavanuna swanga tinyiko”
b Mavito man’wana ma txintxiwile.
c Akuva u tiva leswi u nga swi yentxaka leswaku u va nandzra wa wutizreli kumbe nkulu wa bandla, vona tinhlokomhaka leti liki: “Vamakwezru Va Xinuna—Xana Mi Tikazratela Ku Va Malandzra Ya Wutizreli?” ni “Vamakwezru Va Xinuna—Xana Mi Tikazratela Ku Tizra Swanga Vakulu Va Bandla?” ka Xihondzro Xa Ku Zrindzra xa Novhembru Wa 2024.