‘Vitana Vakulu Va Bandla’

1. Xana Yehovha a swi kombise hi ndlela yini leswaku a tihamba take i ta lisima ngopfu kwake?

YEHOVHA a ti nyika lisima tihamba take. A ti xave hi ngati ya Yesu a va a beka vakulu akuva va byisa ntlhambi wake. (Mint. 20:28) Xikwembu Nkulukumba a djula leswaku vakulu va khoma tihamba take hi ndlela leyinene. Vakulu va landzra nkongomiso wa Yesu hi ku tiyisa vamakwezru ni ku va pfuna ku tama va dumbeka ka Yehovha.—Eza. 32:1, 2.

2. Xana Yehovha a zron’wekela ngopfungopfu hi vamani? (Ezekiel 34:15, 16)

² Yehovha awa zron’weka hi malandzra yake hinkwawu ngopfungopfu lawa ma nga ku xanisekeni. Hi ku tizrisa vakulu va bandla, a pfuna lava nga ku xanisekeni hi tlhelo dzra moya. (Dondzra Ezekiel 34:15, 16.) Xileswo, a djula leswaku hi kombela mpfunu loko hi wu vilela. Ka swiyimu leswo, handle ka kuva hi khongota na swi sukela mbilwini hi tlhela hi kombela mpfunu ka “vabyisi ni vadondzrisi” va bandla.—Efe. 4:11, 12.

3. Hi nga pfuneka hi ndlela yini loko hi kambisisa lulamiselo dzra Xikwembu Nkulukumba dzra kuva hi yamukela mpfunu wa vakulu?

³ Ka xidondzro lexi, hi ta kambisisa lulamiselo dzra Xikwembu Nkulukumba dzra kuva hi kuma mpfunu hi tlhelo dzra moya ka vakulu. Hi ta kambisisa swivutiso leswi landzrelaka: Xana hi ta kombela mpfunu ka vakulu loko swi te yini? Ha yini hi fanela ku yentxa leswo? Nakone, xana va hi pfunisa kuyini? Nambiloko ho kala hi nge na swikazratu, tinhlamulo ta swivutiso leswi ti ta hi pfuna ku vona malulamiselo ya Xikwembu Nkulukumba na ma li ya lisima ngopfu nakone ma nga ha huluxa wutomi byezru a nkameni lowu taka.

HI NGA ‘VITANA VAKULU’ LOKO SWI TE YINI?

4. Ha yini hi hlaya leswaku Yakobe 5:14-16, 19, 20 yi khanela hi ku vabya hi tlhelo dzra moya? (Tlhela u vona ni mifoto.)

⁴ Mudondzrisiwa Yakobe a tlhamuxele ndlela leyi Yehovha a tizrisaka vakulu ha yone akuva a hi pfuna, a te : “Xana ku ni lweyi a vabyaka makazri kwenu? A a vitani vakulu va bandla.” (Dondzra Yakobe 5:14-16, 19, 20.) A mongo wa ndzrimana leyi wu kombisa leswaku Yakobe a vulavula hi ku vabya hi tlhelo dzra moya. Hi xikombiso, lweyi a vabyaka a byeliwa leswaku a vitana vakulu ku nga li vadokodela. Handle ka leswo, Yakobe a tlhamuxela leswaku lweyi a vabyaka a titwa ha hombe loko swidoho swake swi dzrivaleliwa. Ka swiyimu swa kukazri, leswi hi swi yentxaka akuva hi daha mavabyi hi tlhelo dzra moya swa fana ni leswi hi swi yentxaka akuva hi daha mavabyi hi tlhelo dzra nyama. Loko hi vabya hi tlhelo dzra nyama hi ya ka dokodela hi ya mu byela leswi hi titwisaka xiswone hi va hi yentxa leswi a taka hi byela swone. Hi lani ku fanaka, loko hi vabya hi tlhelo dzra moya hi fanela ku ya ka vakulu hi ya va byela xiyimu xezru hi va hi landzra swilayu swavu leswi seketeliwiki a Bibeleni.

5. Xana hi nga swi vonisa kuyini leswaku wuxaka byezru na Yehovha a bya ha tiyanga?

⁵ Ka lulamiselo ledzri ku vulavuliwaka ha dzrone ka Yakobe ndzrima 5, hi kutxiwa leswaku hi ya ka vakulu loko hi titwa ingiki a swi hi fambeli ha hombe hi tlhelo dzra moya. Kambe swi ni lisima ngopfu ku kombela mpfunu na wuxaka byezru na Yehovha byi nga si na honeka. A hi fanelanga hi tikanganyisa, a Bibele dzri hi byela leswaku hi nga ha tikanganyisa hi ku tibyela leswaku ha yamukeleka ka Yehovha nakasi a hi yamukeleki. (Yak. 1:22) Hi leswi van’we va vakriste va le Sarda a va tikanganyisa ha swone, kambe Yesu a va byele leswaku a va nga ha yamukeleki ka Yehovha. (Mpful. 3:1, 2) Yin’we ya tindlela ta ku kambisisa lihanyu dzrezru hi tlhelo dzra moya i kuva hi vona ndlela leyi hi gandzrelaka Yehovha ha yone swoswi ni leyi a hi mu gandzrela ha yone khale. (Mpful. 2:4, 5) Hi nga tivutisa leswi: ‘Xana a na ha swi zrandzri ku dondzra Bibele ni ku yanakanyisisa hi wuyenti hi leswi ni swi dondzraka? Xana a na ha lulamiseli mintlhanganu hinkwayu ni tlhela ni kumeka ka yone? Xana a ne he na nkhinkhi a ntizrweni wa ku zrezra? Xana ni beka miyanakanyu ka mintxhumu leyi vonekaka ni ku zrandzra mali?’ Loko nhlamulo yaku ka swin’we swa swivutiso leswi a li ina, leswo swi nga kombisa leswaku wuxaka byaku na Yehovha a bya ha tiyanga. Loko hine ha wuswezru hi nga swi koti ku tiyisa a wuxaka byezru na Yehovha kumbe hi same hi yentxa ntxhumu lowu Yehovha a kalaka a nga wu yamukeli, hi fanela ku kombela mpfunu ka vakulu.

6. Lava yentxiki xidoho lexikulu va fanela ku yentxa yini?

⁶ Swi le livaleni leswaku lava yentxiki xidoho lexikulu lexi nga yentxaka mhunu a susiwa bandleni va fanela ku ya ka vakulu. (1 Kor. 5:11-13) Mun’wana ni mun’wana lweyi a yentxiki xidoho lexikulu a fanela ku djula mpfunu akuva a pfuxeta wuxaka byake na Yehovha. Akuva Yehovha a hi dzrivalela hi kola ka xitizrulo xa Yesu, hi fanela ‘ku yentxa mintizro leyi kombisaka leswaku ha tisola’. (Mint. 26:20) Ndlela yin’wana ya ku yentxa leswo i kuva loko hi yentxe xidoho lexikulu hi byela vakulu.

7. I vamani vambeni lava djulaka mpfunu wa vakulu?

⁷ A vakulu a va pfuni lava yentxiki swidoho leswikulu ntsena kambe va tlhela va pfuna ni lava holiki hi tlhelo dzra moya. (Mint. 20:35) Hi xikombiso, u nga ha tivona na u hluleka ku tsrhika ku yentxa mintxhumu leyi bihiki. Swi nga ha kazrata ngopfu ku lwisana ni ku navela ku yentxa mintxhumu leyi bihiki loko a li leswaku na u nga si va mukriste a u pele hi nhloko ka ku dzraha, ku hlalela pornografiya kumbe ku yentxa swa ku biha hi tlhelo dzra tinkuku. Loko xiyimu xaku a li lexo, u nga txhavi ku kombela mpfunu. U nga ha byela nkulu lweyi u mu djulaka akuva a ku yingiseta, a ta ku byela leswi u fanelaka ku swi yentxa akuva u lwisana ni ku navela loku bihiki nakone a ta ku dzrimuxa leswaku Yehovha a ta nyonxa ngopfu loko u tama u mu yingiseta. (Ekles. 4:12) Swi nga yentxeka u hela ntamu hi leswi wa ha tamaka u navela ku yentxa mintxhumu leyi bihiki, kambe nkulu lweyi u taka vulavula na yene a ta ku byela leswaku Yehovha a nyonxile hi leswi u kombeliki mpfunu. U kombise leswaku a u dumbi wuswikoti byaku nakone u djula ku nyonxisa Yehovha.—1 Kor. 10:12.

8. He swini swihoxo leswi kalaka swi nga sindzrisi kuva hi byela vakulu va bandla?

⁸ A hi swihoxo hinkwaswu leswi sindzrisaka kuva hi byela vakulu. Hi xikombiso, a hi nge makwezru wa kukazri a ku khunguvanyise ngopfu lakakuva u mu byela mazritu lama tlhavaka. A matsrhan’wini ya ku yela vakulu, u nga tizrisa xitsratsriyo xa Yesu mayelanu ni ku lulamisa mhaka ni makwenu. (Mat. 5:23, 24) U nga hamba wusetxhi mayelanu ni ku zrula, ku lehisa mbilu ni ku tikhoma akuva nkameni lowu taka swi ta ku nabyalela ku kombisa matsrhamela lawa ya ku xonga. Loko a li leswaku wa ha vilela mpfunu kumbexana u nga ya byela nkulu wa bandla. Ka papela ledzri a dzri tsraleliki Vafilipiya, mupostola Pawulo a kombele makwezru lweyi vito dzrake dzri kalaka dzri nga tsraliwanga akuva a pfuna Evhodiya na Sintike leswaku va lulamisa mhaka yavu, swi nga yentxeka nkulu wa bandla dzraku a ku pfuna hi ndlela leyi fanaka.—Filp. 4:2, 3.

HA YINI HI FANELA KU VITANA VAKULU?

9. Ha yini hi nga fanelanga ku pfumelela tingana ti hi sivela ku vitana vakulu? (Amaproverbia 28:13)

⁹ Hi fanela ku va ni lipfumelo ni xixixi akuva hi kombela mpfunu loko hi yentxe xidoho lexikulu kumbe loko hi titwa na hi nge na wuswikoti bya ku lwisana ni ku tsrana kwezru. A hi fanelanga ku va hi pfumelela tingana ti hi yentxa hi nga kombeli mpfunu ka vakulu. Ha yini? Hikusa Yehovha a beke vakulu leswaku va hi pfuna ku va ni wuxaka lebyi tiyiki na yene. Hi ndlela leyo, loko hi vitana vakulu hi kombisa leswaku ha mu dumba Yehovha ni leswaku ha mu yingiseta. Nakone ha swi tiva leswaku hi vilela mpfunu wake akuva hi tama hi yentxa leswi lulamiki. (Amaps. 94:18) Nakone hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a ta hi dzrivalela loko hi byela vakulu leswi hi swi yentxiki hi va hi tsrhika ku yentxa mintxhumu leyi bihiki.—Dondzra Amaproverbia 28:13.

10. Ku nga yentxeka yini loko hi zama ku fihla swidoho swezru?

¹⁰ Loko hi byela vakulu xidoho lexi hi xi yentxiki Yehovha a ta hi dzrivalela nakone hi ta va ni wuxaka lebyi tiyiki na yene, kambe loko hi zama ku fihla xidoho xezru hi to ya hi bindzrisa xiyimu. Loko Hosi Davhida a tlhote swidoho swake, a kazrateke ngopfu hi tlhelo dzra moya, dzra matitwela ni hi tlhelo dzra nyama. (Amaps. 32:3-5) Ku fana ni leswi loko ho hlwela ku djuletela mpfunu loko hi vabya kumbe loko hi tivavisile mavabyi yezru ma nga ha kulaka, hi ndlela leyi fanaka loko hi yentxe xidoho lexikulu hi va hi hlwela ku yamukela mpfunu wa vakulu hi nga ha lahlekeliwa hi wuxaka byezru na Yehovha. Yene a nga swi djuli kuva leswo swi yentxeka, xileswo a hi byela leswaku hi vulavula ni vakulu lava a va tizrisaka leswaku va hi pfuna ku va hi tlhela hi va vanghanu vake.—Eza. 1:5, 6, 18.

11. Ku fihla swidoho leswikulu swi nga va khumba hi ndlela yini van’wana?

¹¹ Loko hi fihla xidoho lexikulu swi nga ha khumba ni van’wana. Hi nga ha pumba ndlela leyi Yehovha a hi nyikaka moya wa ku xwenga ha yone a bandleni nakone leswo swi nga ha susa ku zrula a xikazri ka vamakwezru. Hi ndlela leyi fanaka, loko hi tiva leswaku ku ni mhunu a bandleni lweyi a yentxiki xidoho lexikulu hi fanela ku mu kutxa leswaku a ya ka vakulu leswaku a ya va byela xidoho xake.a (Efe. 4:30) Loko hi fihla xidoho lexikulu lexi yentxiwiki hi mhunu mun’wana swi hi yentxa na hine hi va ni nandzru. (Lev. 5:1) Leswi hi mu zrandzraka Yehovha, hi ta va byela vakulu loko ku ni lweyi a yentxiki xidoho lexikulu. Loko hi yentxa leswo, hi ta va na hi pfuna bandla ku tsrhama na dzri basile ni ku yentxa leswaku lava dohiki va tlhela va va ni wuxaka bya le kusuhi na Yehovha.

NDLELA LEYI VAKULU VA HI PFUNAKA HA YONE

12. Xana vakulu va va pfunisa kuyini lava tsraniki hi tlhelo dzra moya?

¹² A Bibele dzri hlaya leswaku a vakulu va fanela ku pfuna lava tsraniki hi tlhelo dzra moya. (1 Tes. 5:14) Loko a li leswaku u yentxe xidoho, a vakulu va nga ha ku hamba swivutiso akuva va twisisa ndlela leyi u titwaka ni ku yanakanya ha yone. (Amapr. 20:5) Swi nga yentxeka swi nga ku nabyaleli ku bula ni vakulu, n’waninkama swa ku danisa ku va byela leswi yentxekiki. Kambe loko u va byela xikazratu lexi u kumanaka na xone u ta va na u va pfune ngopfu swinene. U nga txhavi leswaku ingi leswi u swi hlayaka swi yentxa ingiki i ‘mazritu ya wuphunta’. (Yb. 6:3) A vakulu va nge ti tsrutsrumela ku ku yavanyisa, a matsrhan’wini ya leswo va ta ku yingiseta ha hombe akuva va tiva mhaka hinkwayu na va nga si na ku nyika xilayu xa Bibele. (Amapr. 18:13) A vakulu va swi tiva leswaku swi teka nkama kuva mhunu a kuma mpfunu lowu a wu vilelaka, xileswo va swi tiva leswaku minkama yimbeni u nga ha djula ku bula na vone hi makhambi ya ku hlawanyana akuva u kuma mpfunu lowu u wu vilelaka.

13. Xana swikhongoto swa vakulu ni swilayu leswi va hi nyikaka hi ku tizrisa Bibele swi hi pfuna hi ndlela yini? (Tlhela u vona ni mifoto.)

¹³ A nkongometo wa vakulu a hi ku ku yentxa u titwa nandzru ku tlula mpimu, ku hambana ni leswo vone va ta khongota na wene. U nga ha hlamalisiwa hi ku vona leswaku a swikhongoto swavu ‘swi ni ntamu nakone swi pfuna ngopfu’. A mpfunu wavu wu patsra kuva “va [ku] tota mafuzra hi vito dzra Yehovha”. (Yak. 5:14-16) A “mafuzra” lawo ma yimela ntiyiso wa Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba. Hi ndlela leyo, a vakulu va ta bula na wene hi ku tizrisa tindzrimana ta kukazri ta Bibele leti taka ku zrulisa ni ku tlhela ti ku pfuna ku pfuxeta wunghanu byaku na Yehovha. (Eza. 57:18) A swilayu swa Bibele leswi va taka ku nyika swone swi ta yengesela ku tiyimisela kwaku ka ku tama u yentxa leswi nyonxisaka Yehovha. Vakulu va nga ku pfuna ku yingela zritu dzra Yehovha loko dzri ku: ‘Ndlela hi leyi, famba ha yone.’—Eza. 30:21.

14. Hi ku ya hi Vagalatiya 6:1, vakulu va mu pfunisa kuyini mukriste lweyi a ‘humaka ndleleni’? (Tlhela u vona ni mifoto.)

¹⁴ Dondzra Vagalatiya 6:1. Loko mukriste a “huma ndleleni” a va na a nga yentxi leswi Yehovha a djulaka leswaku a swi yentxa. Ku huma ndleleni swi nga ha tlhamuxela ku va mukriste a teka xiboho lexi nga liki xinene kumbe a yentxa xidoho lexikulu. Hi kola ka lizrandzru, a vakulu va ‘zama ku wololoxa [makwezru] yelweyo hi moya wa ku zrula’. A zritu dzra Xigriki ledzri ndzruluteliwiki dzri va “ku wololoxa” a dzri tizriseliwa kuva ku tlhamuxeliwa leswi dokodela a swi yentxaka leswaku a tlhelisela zrambu ledzri sulekiki a mbangwini wa dzrone akuva mhunu a nga vi xilima. Ku fana ni leswi dokodela a zamaka ku va a nga yengeteli swivavu nkama lowu a dahaka mhunu lweyi a nga ni zrambu ledzri tsrhovekiki, swi hi lani ku fanaka ni vakulu, va tikazratela ku pfuna vamakwezru na va nga zanga va va yengetele swivavu. A Bibele dzri tlhela dzri kutxa vakulu akuva va ‘tivonela’. Loko va pfuna makwezru wa kukazri leswaku a tizrisa swilayu swa Bibele, vakulu va tikazratela ku dzrimuka leswaku na vone va pfa va yentxa swihoxo. Xileswo, vakulu va tikazratela kuva va nga tivoni na va yampswa ku tlula lava va va pfunaka. A matsrhan’wini ya leswo, va titsrongohata va kombisa wumbilu ni lizrandzru.—1 Pet. 3:8.

15. Xana hi nga yentxa yini loko hi ni mhaka leyi yi hi kazrataka?

¹⁵ Hi nga va dumba vakulu va bandla. Vone va wupfisiwile akuva va bekisa swihundla swezru, va hi laya hi ku tizrisa Bibele a matsrhan’wini ya ku tizrisa mavonela yavu nakone va hi pfuna ku zrwala mintsrhwalu yezru. (Amapr. 11:13; Gal. 6:2) Va ni wumhunu ni mimfambu ya ku hambana kambe hi nga titwa na hi ntsrhunxekile akuva hi tsrhindzrekelela nkulu mun’wana ni mun’wana ku va hi mu byela swikazratu swezru. I swa lisima ku dzrimuka leswaku a hi fanelanga hi kombela mpfunu ka vakulu va ku hambanahambana na hi yimela leswaku mun’we wavu a hi byela leswi hi djulaka ku swi yingela. Loko ho yentxa leswo hi ta va na hi fana ni lava zrandzraka ku ‘nyangalatiwa tindleve’ a matsrhan’wini ya ku yingela “dondzro leyinene” ya Zritu dzra Xikwembu Nkulukumba. (2 Tim. 4:3) Loko hi tsrhindzrekelela nkulu wa kukazri akuva hi mu byela leswi hi kazrataka, a nga ha hi vutisa leswaku hi bule ni nkulu mun’wana ni leswaku he wini mpfunu lowu a hi nyikiki wone. Ku titsrongohata ku nga ha yentxa nkulu lweyo a kombela mpfunu ka vakulu van’wana.—Amapr. 13:10.

WUTIYANGULELI BYEZRU

16. He byini wutiyanguleli lebyi mun’wana ni mun’wana wezru a nga na byone?

¹⁶ Nambileswi vakulu va hi hlayisaka swanga tihamba ta Xikwembu Nkulukumba, vone a va hi tekeli swiboho. A ku hanya hi milawu ya Xikwembu Nkulukumba i wutiyanguleli byezru. Mun’wana ni mun’wana wezru a fanela ku kombisa leswaku awa mu zrandzra Yehovha hi leswi a swi hlayaka ni ku swi yentxa nakone Yehovha a ta hi pfuna ku tama hi dumbeka kwake ni ku teka swiboho swa wutlhazri. (Rom. 14:12) Xileswo a matsrhan’wini ya ku hi byela leswi hi fanelaka ku swi yentxa, a vakulu va hi komba mayanakanyela ya Yehovha lawa ma kumekaka a Zritwini dzrake. Loko hi landzra swilayu swa Yehovha leswi kumekaka Bibeleni, hi ta kota ku dondzrisa ‘wuswikoti byezru bya ku yanakanya’ akuva hi kota ku teka swiboho leswinene.—Heb. 5:14.

17. Hi fanela ku tiyimisela ku yentxa yini?

¹⁷ Hi mu tlangela ngopfu Yehovha hi leswi a hi hlayisaka hi ndlela ya lizrandzru hi lani mubyisi a yentxaka ha kone ka tihamba take! Yehovha a zrumele Yesu “mubyisi lwenene” swanga xitizrulo akuva hi ta va ni mukhandlu wa ku hanya wutomi lebyi nga helikiki. (Yoh. 10:11) Hi ku tizrisa vakulu, Yehovha a hetisise xidumbiso xake lexi liki: ‘Ndzri ta ti nyika vabyisi lava tsrhavisaka mbilu yanga, va ta ti byisa hi ku tiva ni ku yingelisisa.’ (Yer. 3:15) Loko hi titwa ingiki a wuxaka byezru na Yehovha bya hola nakone hi vilela mpfunu, hi nga txhaveni ku kombela mpfunu wa vakulu. Xileswo, a hi tiyimiseleni ku va hi dzri londzrovota ha hombe lulamiselo ledzri Yehovha a hi nyikiki dzrone dzra ku va ni vakulu bandleni.