Pyaka 100 Pya Utongi Wa Umambo Wa Yezu Pisakukhuyani Tani?

‘Pinacita imwe mphikulu na pyakudzumisa, Yahova Mulungu, Mambo wa ndzidzi onsene.’​—APOK. 15:3.

MUNAKWANISA KUTAWIRA?

Kodi Yahova adzakhala tani Mambo mu caka 1914, na ndi pinthu pingasi pyakutoma pidakwanirisa Umambo?

Kodi Yezu aphatisira tani Umambo Waumesiya toera kucenesa, kupfundzisa, na kuikha pabodzi anthu akukhulupirika a Mulungu pa dziko yapantsi?

Kodi maphembero athu akuti ‘Umambo wanu mbudze’ anadzatawirwa lini mwakukwana, pontho pyenepi pinadzabvekanji?

1, 2. Kodi Umambo wa Mulungu unadzacitanji, pontho thangwi yanji tinakwanisa kunyidira kuti Umambo unadzabwera?

PA PHIRI cifupi na Kafarnau mu ndzidzi wa khoni wa 31 N.W., Yezu Kristu apfundzisa atowereri ace toera kuphembera: ‘Umambo wanu mbudze.’ (Mat. 6:10, NM) Lero, anthu azinji asapenula kubwera kwa Umambo wa Mulungu. Natenepa, tisanyindira kuti maphembero athu akubulukira mu ntima thangwi yakudza kwa Umambo wa Mulungu anadzatawirwa.

² Yahova anadzaphatisira Umambo toera kuphataniza banjace yakudzulu na ya pa dziko yapantsi. Cifuniro ceneci ca Mulungu cinadzacitika. (Iza. 55:10, 11) Mwandimomwene, Yahova ndi Mambo mu ntsiku zathu! Pyakucitika pyakuwangisa pya nduli pya pyaka 100 pisapangiza pyenepi. Mulungu ali kucita basa ikulu na yakudzumisa kuna pikwi na pikwi pya anthu akukhulupirika. (Zak. 14:9; Apok. 15:3) Natenepa, kukhala Mambo kwa Yahova ndi kwakusiyana na kudza kwa Umambo wa Mulungu wakuti Yezu atipfundzisa toera kuphembera. Kodi pinthu pyenepi pyasiyana tani, pontho pisatikhuya tani?

MAMBO WAKUIKHWA NA YAHOVA AKUCITA BASA YACE

3. (a) Kodi Yezu aikhwa lini ninga Mambo, pontho kupi? (b) Kodi munapangiza tani kuti Umambo unoyu wakhazikiswa mu caka 1914? (Onani cidzindikiro capantsi.)

³ Kumala kwa pyaka madzana 19, ceza catoma kuyetimira profesiya idalembwa na Dhanyeli pyaka 2.500: ‘Mu ntsiku za amambo ale, Mulungu wakudzulu anadzalamusa umambo wakuti unadzakhonda kufudzika.’ (Dan. 2:44) Anyakupfundza Bhibhlya amala pyaka pizinji mbakapangiza kuti caka 1914 mbicidakhala cakufunika kakamwe. Anthu azinji a ndzidzi unoyu akhali na cinyindiro. Ninga nyakulemba m’bodzi adalonga kuti: “Nkhondo ya caka 1914 ikhadadzala na cidikhiro, pontho na mapikiro.” Mu kupita kwa ndzidzi, profesiya ya Bhibhlya yadzakhala yandimomwene mu caka ceneci thangwi yakutoma kwa Nkhondo Yakutoma ya Dziko Yonsene Yapantsi. Kuoneka kwa njala, piteketeke, miliri na kukwanirisika kwa maprofesiya anango a m’Bhibhlya pyapangiza mwapakweca kuti Yezu Kristu atoma kutonga kudzulu ninga Mambo wa Umambo wa Mulungu mu caka 1914.a Mu kuikha Mwanace ninga Mambo Waumesiya, mwandimomwene, Yahova adzakhala Mambo mu njira yakusiyana!

4. Kodi ndi basa ipi yakucimbiza idacita Mambo mupswa, na buluka penepo aikha manyerezero ace kwa ani?

⁴ Basa yakutoma ya Mambo mupswa wa Mulungu ikhali kucita nkhondo na Nyamalwa wankulu wa Babace, Sathani. Yezu pabodzi na aanju ace aponya Dyabo na mademonyo ace pa dziko yapantsi. Pyenepi pyacitisa kuoneka kutsandzaya kukulu kudzulu mbwenye pyabweresa nyatwa pa dziko yapantsi zakuti cipo zaoneka. (Lerini Apokalipse 12:7-9, 12.) Buluka penepo, Mambo aikha manyerezero ace kwa anthu ace pa dziko yapantsi toera kuacenesa, kuapfundzisa, na kuaikha pabodzi toera kucita cifuno ca Mulungu. Tendeni tidinge kuti kutawira kwawo masasanyiro anewa matatu a ntongi wa Umambo kwakhala tani citsandzo cadidi kwa ife lero.

MAMBO WAUMESIYA ASACENESA ANTHU ACE AKUKHULUPIRIKA

5. Ndi kuceneswa kupi kudacitika nkati mwa caka 1914 na kutoma kwa caka 1919?

⁵ Pakumala kuikhwa ninga Mambo na kuthamangisa Sathani pabodzi na mademonyo ace, Yahova atsogolera Yezu toera kuyang’ana na kucenesa makhaliro auzimu a atowereri ace pa dziko yapantsi. Mprofeta Malakiya alonga pyenepi ninga kuceneswa mwauzimu. (Mal. 3:1-3) Pyakucitika pisapangiza kuti pyenepi pyacitika nkati mwa caka 1914 na kutoma kwa caka 1919.b Toera kucita khundu ya banja ya Yahova, tisafunika kukhala akucena. (1 Ped. 1:15, 16) Tisafunika tikhonde kuthapuliswa na uphemberi waunthawatawa peno pinthu pya ndale pya dziko ino.

6. Kodi cakudya cauzimu cisaperekwa tani, na thangwi yanji ndi cakufunika?

⁶ Buluka penepo, Yezu aphatisira utongi wace ninga mambo toera kusankhula ‘m’bandazi wakukhulupirika na wandzeru.’ M’bandazi unoyu mbadapereka ndzidzi onsene cakudya cauzimu kwa onsene anacita khundu ya “nkumbi ubodzi” pantsi pa citsalakano ca Yezu. (Mat. 24:45-47, MZ; Jwau 10:16) Kutomera caka 1919, nsoka ung’ono wa abale akudzodzwa usacita mwakukhulupirika basa yawo ikulu yakudyesa anthu a panyumba yace. Cakudya cauzimu cakunjipa cinaperekwa na m’bandazi cisatikhutisa, natenepa cikhulupiro cathu cinakwanisa kuwanga. Cisatiwangisa toera kutonga kupitiriza kukhala akucena mwauzimu, m’makhaliro, m’manyerezero na mwa manungo. Pontho cakudya ceneci cauzimu cisatipfundzisa na cisatikhunganya toera kucita khundu mwakukwana m’basa yakufunika kakamwe inacitwa pa dziko yapantsi lero. Kodi musaphatisira mwakukwana masasanyiro anewa?

MAMBO ASAPFUNDZISA ALAMBIRI ACE TOERA KUMWAZA MPHANGWA PA DZIKO YONSENE

7. Ndi basa ipi yakufunika kakamwe idatoma Yezu pikakhala iye pa dziko yapantsi, na mbidapitiriza mpaka lini?

⁷ Mudatoma Yezu utumiki wace pa dziko yapantsi, iye alonga: ‘Pisafunika kuti ine ndipfundzisembo anthu a mizinda inango mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu. Thangwi ya ipyo ine ndatumiwa.’ (Luka 4:43) Mu pyaka pitatu na hafu, Yezu aikha basa yace pa mbuto yakutoma mu umaso wace. Iye apfundzisa anyakupfundzace: ‘Longani mphangwa kuti: Umambo wa kudzulu wafika duzi.’ (Mat. 10:7) Pakumala kulamuswa muli akufa, Yezu alongeratu kuti atowereri ace mbadamwaza mphangwa zace mpaka ‘kunkhomo kwa dziko yonsene.’ (Mach. 1:8) Iye aapikira kuti mbadacitambo khundu m’basa ineyi yakufunika mpaka mu ntsiku zathu zino.​—Mat. 28:18,19.

8. Kodi Mambo acitisa tani alambiri ace a pa dziko yapantsi toera kuphata basa?

⁸ Mu caka 1919, ‘mphangwa zadidi za Umambo’ zathimizirika kumwazwa. (Mat. 24:14) Mambo akhatonga kudzulu, pontho iye akhadagumanyiza pa dziko yapantsi nsoka ung’ono wa alambiri ace akucena. Mwakufunisisa, iwo atawira pitsogolero pya Yezu toera kumwaza mphangwa zadidi pa dziko yonsene yapantsi zakukhazikiswa kwa Umambo wa Mulungu! (Mach. 10:42) Mwacitsandzo, cifupi na amwazi mphangwa za Umambo akukwana 20.000 agumanyikana pa nsonkhano wa dziko yonsene yapantsi ku Cedar Point, Ohio, Estados Unidos, mu nthanda ya Nyenzi ya 1922. Nyerezerani basi kutsandzaya kwawo mu ndzidzi wakuti M’bale Rutherford acita nkhani ya nsolo wakuti “Umambo” mbalonga kuti: “Onani, Mambo akutonga! Imwe ndimwe anyakumwaza mphangwa zace. Natenepa, dziwisani, dziwisani, dziwisani, Mambo na Umambo wace.” Anthu akukwana pikwi piwiri adagumanika pa nsonkhano unoyu atawira kucita khundu mu “Ntsiku ya Basa’ yakupambulika, mbacedzera mamidzi akhagumanika cifupi na makilometru 72 kubulukira pa nzinda udacitirwa nsonkhano. Munthu m’bodzi adacita nkhundu m’basa ineyi alonga: “Cipo ndinadzaduwala kudziwiswa kwa Umambo na phinga ya mwinji udagumanika pa nsonkhano!” Iye nee akhali ekhene.

9, 10. (a) Ndi masasanyiro api asacitwa toera kupfundzisa amwazi mphangwa a Umambo? (b) Kodi musaphindula tani na mapfundzisiro anewa?

⁹ Mu caka 1922, anyakumwaza Umambo akupiringana 17.000 akhamwaza mphangwa mwaphinga m’madziko akukwana 58 a pa dziko yapantsi. Mbwenye, iwo akhafunika kupfundziswa. Mu pyaka dzana yakutoma, Mambo Wakusankhulwa apasa anyakupfundzace pitsogolero pya pakweca pinalonga pinthu, mbuto na mamwaziro a mphangwa. (Mat. 10:5-7; Luka 9:1-6; 10:1-11) Mu kutowerera citsandzo ceneci lero, Yezu aona kuti ale onsene anacita khundu m’basa yakumwaza mphangwa za Umambo atambire pipfundziso na kukhala na mabukhu akufunika kwa iwo toera kumwaza mphangwa mwakukwana. (2 Tim. 3:17) Kubulukira m’mpingo Wacikristu, Yezu akupfundzisa anthu ace toera kucita basa ya utumiki. Njira ibodzi inaapfundzisa iye ndi kubulukira mu Xikola Ya Utumiki Wa Mulungu, yakuti isacitwa m’mipingo yakupiringana 111.000 pa dziko yonsene yapantsi. Mu kuphatisira pitsogolero pyenepi, amwazi mphangwa akupiringana mamiliyau manomwe ali akukhunganywa toera kumwaza mphangwa na kupfundzisa mu njira yakutundusa “anthu onsene.”​—Lerini 1 Akorinto 9:20-23.

¹⁰ Kusiyapo Xikola Ya Utumiki Wa Mulungu, kwakhazikiswa maxikola anango a Bhibhlya toera kupfundzisa akulu a mpingo, apainiya, abale akukhonda kumanga banja, Akristu akumanga banja, piwalo pya Komiti ya Filiali na akazi awo, ayang’aniri a cisa na a gawo pabodzi na akazi awo, pontho na amisionaryo.c Anyakupfundza a kalasi ibodzi ya Xikola ya Bhibhlya kwa Akristu Akumanga Banja apangiza kupereka kwawo takhuta kuna xikola ineyi mu kulonga kuti: “Pipfundziso pyakupambulika pidatambira ife pisakulisa ufuni wathu kwa Yahova na pyatikhunganya toera kuphedza anango.”

11. Kodi amwazi mphangwa za Umambo asapirira tani mwakukhonda tsalakana mpingizo?

¹¹ Kuthimizirika kweneku kwa kumwaza mphangwa za Umambo na pipfundziso pinaperekwa pisaoniwa na nyamalwa Sathani. Iye asaphatisira upomokeri wapakweca na wakubisalika ku mphangwa za Umambo na kwa anyakumwaza mphangwa toera kuyesera kualimirisa kucita basa yawo. Mbwenye kuwangisira kwa nyamalwa ndi kwapezi. Yahova akhalisa Mwanace padzulu ‘mbapiringana mphambvu zonsene, utongi onsene.’ (Aef. 1:20-22) Ninga Mambo, Yezu asaphatisira utongi wace toera kutsidzikiza na kutsogolera anyakupfundzace na kuapasa cinyindiro kuti cifuno ca Babace cinadzacitwa.d Mphangwa zadidi ziri kumwazwa, pontho pikwi na pikwi pya anthu azinji asapfundziswa njira za Yahova. Ndi mwai tani kwa ife kucita khundu mwakukwana m’basa ineyi!

MAMBO AKUGUMANYA ANTHU ACE TOERA KUCITA BASA IKULU

12. Longani macinjo mangasi adacitwa mu gulu kutomera padakhazikiswa Umambo.

¹² Kutomera padakhazikiswa Umambo mu caka 1914, Mambo asasasanyira njira yakugumanyikana kwa atumiki a Mulungu toera kucita cifuno ca Babace. (Lerini Izaiya 60:17.) Mu caka 1919, kwasankhulwa nyakuyang’anira basa m’mpingo ubodzi na ubodzi toera kutsogolera basa yakumwaza mphangwa. Mu caka 1927 kwacitwa masasanyiro akumwaza mphangwa nyumba na nyumba m’Madimingu onsene. Amwazi mphangwa za Umambo awangiswa thangwi ya basa ikulu mu caka 1931 mu ndzidzi udakhala iwo na dzina yakubuluswa m’Bhibhlya Mboni za Yahova. (Iza. 43:10-12) Mu caka 1938, njira yakusankhula amuna akuthema m’mpingo mu kuvotari yacinjwa mbipitirwa mbuto na njira yakuikhwa mwakubverana na Malemba. Mu caka 1972, kuyang’anira mpingo kudapaswa nsoka wa akulu a mpingo kusiyapo muyang’aniri m’bodzi wa mpingo. Amuna onsene akuthema akhawangiswa toera kucita khundu mu ‘kukumbiza nkumbi wa Mulungu udapaswa iwo.’ (1 Ped. 5:2) Mu caka 1979, Mathubo Akutonga akhali akugawana m’makomiti matanthatu toera kuonera basa ya Umambo pa dziko yonsene. Mwakuthema, Mambo adaikhwa na Yahova mwapang’ono pang’ono akusasanyira anthu a Umambo mu njira ya Mulungu peno mu utongi wa Mulungu.

13. Kodi pidakwanirisika mu pyaka 100 pya utongi wa Umambo pisakhuya tani umaso wanu?

¹³ Dingani pidacita Mambo Waumesiya mu pyaka 100 pya kutoma kwa utongi wace. Iye acenesa anthu toera akhale a Yahova. Atsogolera kumwazwa kwa mphangwa zadidi za Umambo m’madziko akukwana 239 na asapfundzisa pikwi na pikwi pya anthu njira za Yahova. Iye agumanya anthu akukhulupirika akupiringana mamiliyau manomwe, mwa anthu anewa, m’bodzi na m’bodzi asaperekeka toera kucita cifuno ca Babace. (Sal. 110:3) Mwandimomwene, mabasa a Yahova kubulukira mu Umambo Waumesiya ndi makulu na akudzumisa. Ngakhale ntsogolo muli na pyakucitika pyakutsandzayisa!

NKHOMBO ZA NTSOGOLO ZA UMAMBO WAUMESIYA

14. (a) Kodi tisaphembanji kuna Mulungu toera kucita tingaphembera kuti: ‘Umambo wanu Mbudze?’ (b) Kodi ndi ipi lemba yathu ya caka 2014, na thangwi yanji ndi yakuthema?

¹⁴ Ngakhale kuti Yahova aikha Mwanace, Yezu Kristu ninga Mambo Waumesiya mu caka 1914, pyenepi nkhabe kupereka ntawiro wakukwana ku maphembero athu ‘Umambo wanu mbudze.’ (Mat. 6:10, NM) Pyalongweratu m’Bhibhlya kuti Yezu ‘anadzatonga anyamalwa ace.’ (Sal. 110:2) Mautongi a anthu akuti asatsogolerwa na Sathani asapitiriza kupingiza Umambo. Tingaphembera kuti Umambo wa Mulungu mbudze, tirikuphemba Mulungu kuti Mambo Waumesiya na atongi andzace abwere toera kudzamalisa mautongi a anthu na kubulusa apingizj a Umambo pa dziko yapantsi. Basa ineyi inadzakwanirisa mafala a Danyele 2:44 analonga kuti Umambo wa Mulungu ‘unadzakunda [kunyedza] mbupasa manyadzo utongi unango.’ Iwo unadzafudza anyamalwa andale a Umambo. (Apok. 6:1, 2; 13:1-18; 19:11-21) Ndzidzi toera pyenepi picitike uli cifupi kakamwe. Ndi yakuthema kakamwe lemba yathu ya caka 2014, yakuti isafungisa pyaka 100 pya kukhazikiswa kwa Umambo wa Mulungu kudzulu, lemba ineyi ndi Mateo 6:10: ‘Umambo wanu Mbudze!’

15, 16. (a) Kodi ndi pyakucitika pipi pyakutsandzayisa pinafuna kudzacitika mu Utongi wa Kristu wa Pyaka Cikwi? (b) Ndi basa ipi yakumalisa inafuna kudzacita Yezu ninga Mambo Waumesiya, pontho pyenepi pinadzabvekanji mwakubverana na cifuniro ca Yahova kuna pyakucitwa pyonsene?

¹⁵ Mambo Waumesiya angamala kudzafudza anyamalwa a Mulungu anadzaponya Sathani na mademonyo ace mu djendje kwa pyaka cikwi. (Apok. 20:1-3) Mwakusowa manyengerero akuipa a Sathani, Umambo unadzapitiriza toera kuphatisira ntsembe yaciomboli ya Yezu na kumaliswa kwa nyatwa zidabwereswa thangwi ya madawo a Adhamu. Mambo anadzalamusa muli akufa pikwi na pikwi pya anthu akuti ali kugona mu nthumbi na anadzasasanyira programu toera kupfundzisa anthu anewa pya Yahova. (Apok. 20:12, 13) Dziko yonsene yapantsi inadzakhala m’makhaliro a paradizu wa m’munda wa Edeni. Anthu onsene akukhulupirika anadzakhala akulungama.

¹⁶ Mu kumala kwa Utongi wa Kristu wa Pyaka Cikwi, Umambo Waumesiya unadzakwanirisa cifuniro cace. Buluka penepo, Yezu anadzapereka Umambo kuna Babace. (Lerini 1 Akorinto 15:24-28.) Nee kunadzafunikabve nkhopswe pakati pa Yahova na anace a pa dziko yapantsi. Ana onsene a Mulungu kudzulu na pa dziko yapantsi anadzakhala akuphatana pabodzi na Babawo wakudzulu ninga khundu ya banjace ya kudzulu na ya pa dziko yapantsi.

17. Kodi mwatonga kucitanji thangwi ya Umambo?

¹⁷ Pyakucitika pyakutsandzayisa pya pyaka 100 pya utongi wa Umambo pisatipasa cinyindiro kuti Yahova asapitiriza kutonga, pontho cifuniro cace na dziko yapantsi cinadzakwanirisika. Tendeni tipitirize kukhala anthu ace akukhulupirika na kubvekesa Mambo na Umambo wace. Tisacita pyenepi na cinyindiro consene cakuti mwakukhonda dembuka Yahova anadzatawira maphembero anacita ife mwaphinga kuti: ‘Umambo wanu mbudze!’

[Pidzindikiro pyapantsi]