Mahɔso Masua Nikyee Waadwu Ɛnnɛ

Bɛwole me wɔ afoɛ 1927 nu wɔ Chicago, Illinois, U.S.A. Me Baba ne me maame wole mmaa nnu —Jetha, Don, me, Karl, yeɛ Joy. Né yasi y’adwene pi kyɛ yekofi y’ahone mukoraati nu yɛkɔso Yehowa. Ɛhene ati nniema Jetha hɔle Gilead sukuu bɔ ɔtɔ so nyɔ wɔ 1943 nu. Don hɔle Brooklyn Bɛtɛl bɔ ɔwɔ New York afoɛ 1944 nu, Karl hɔle berɛ 1947, na Joy koso hɔle berɛ 1951 nu. Nyɛle m’adwene kyɛ ngosuesua nniema nemɔ ne m’awofoɛ, na me koso mayɛ pee wɔ Yehowa soen nu.

ATEE BƆ Y’ABUSUA NE FALE SO SUANE YEHOWA NWO NIKYE Ɔ

Me baba ne me maame de, né bekuro Nyameɛ dwirɛ, na né bɛkenga Bible ne paa. Yeti bɛbokale yɛmu maa yesuesuane bɛ. Nakoso me Baba ɔɔyɛle sogyaniɛ, na ɔhɔle Wiase Koɛ I ne bie. Ɔhɔ wale ne, né ɔmva asɔre nemɔ nyɛ fuu. Me maame de, né ɔyɛ ye fɛ paa kyɛ me Baba annwu wɔ kõɛ nanu ɔ. Yeti ɔhã hyirele ye kyɛ: “Karl, baase ma yɛhɔ nnase asɔre e.” Yeɛ me Baba hane kyɛ: “Yoo, ngoosoma wɔ, nakoso me gya de ɔngɔpe asɔre sua nu berɛ lle.” Me maame bisale ye kyɛ: “Nzuati ɔ?” Yeɛ me baba nwa: “Wɔ koɛ nanu ne, nwuni kyɛ maen nyɔ bɔ bɛbaaho ne, benu biala le asɔfo bɔ bɛbɔ mbaeɛ bɛma bɛ sogyafoɛ nemɔ, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a bekoli ngunim ɔ. Nakoso ɛkɔnea ne, né sɔ asɔfo nemɔ kɔ asɔre ko. Yeti nwa yeɛ Nyameɛ kotie ye ɔ?”

Ɛlɛho bie, né me maame ahɔ asɔre, yeɛ Yehowa Adanzefoɛ nyɔ bie wale y’awuro ɔ. Bɛyɛle kyɛ bɛma me baba nwomaa nyɔ bɔ bɛfa besua Bible. Ne bɛfrɛ bɛ Light, na né okyirekyire Nyekyire nwomaa nanu. Ne me baba nye gye yenwo, yeti olɛle. Me maame nwuni nwomaa nemɔ ne, ye koso ɔhyɛle yebo kyɛ ɔkenga bie. Mmerɛ bie si ne, onwuni kyɛ newspaper bie bɔ dawure kyɛ, bɛbɔ bekuro kyɛ bɛkɔfa Light nwomaa nemɔ bekosua Bible ne, beeyia nekaa bie. Yeti, ɔyɛle ye adwene kyɛ ɔkɔhɔ. Odwuli berɛ ne, braa panyi bie yiale ye, yeɛ me maame bisale ye kyɛ, “Ɛwa yeɛ ɛmɔ sua nikyee ne?” Maame ne hane kyɛ, “Yóo mma, bra nu.” Dapɛen bɔ oli berɛ ne, me maame ne yɛ hɔle. Sɔ mmerɛ ne, né yɛte ngwalaa. Ɛhene si ne, dapɛen biala né ɔfa yɛ kɔ bie.

Wɔ adesua ko bie bo ne, bɔ ɔnea so ne hane kyɛ ngenga Edwein 144:15. Ɛberɛ kã kyɛ bɛbɔ bɛsõ Yehowa ne, bɛnye gye. Sɔ dwirɛ ne hane m’ahone paa. Tworɔnzɛm nyɔ hemɔ koso sɔ ala: 1 Timoteo 1:​11, ɛberɛ nwa Yehowa te ‘saleɛ anaa anigye Nyameɛ.’ Yeɛ Ɛfesofoɛ 5:1 koso, ɛberɛ ka kyɛ ‘yesua Nyameɛ.’ Nwuni kyɛ odikyɛ mefa anigye mesõ Yehowa, na meda ye ase kyɛ wamaa manya yenwo atee bɔ ɔte sɔ ɔ.

Asafo bɔ né opingye yɛ paa ne, né yɛpɛ kwanzii 20 (kilomita 32) kora né yadwu berɛ. Nakoso, né yɛmu yɛkɔ adesua, na ɛhe maa nyane ngɔsoɛ wɔ Bible bɔ mesua nanu. Mekae kyɛ bɛfrɛle nniema brasua Jetha kyɛ ɔma mmuayɛɛ. Metie ye ne, ngane ye wɔ me tianu kyɛ: ‘Aa me po sãa mese mmuayɛɛ ne. Yede kyẽa foforɛ ngɔma me sa so.’ Ofi sɔ mmerɛ ne, né mesiesie me nwo kyɛ ngɔma mmuayɛɛ wɔ adesua bo. Na bɔ yenwo hia paa ne, nyerele menwo kyɛ ngopingye Yehowa tekyɛ nniema nemɔ, na mmɔle asu wɔ 1941 nu.

YEHOWA HYIREHYIRELE ME WƆ NHYIAMU BO

Mekae nhyiamu bɔ bɛyɛle ye wɔ Cleveland, Ohio wɔ 1942 nu ne paa. Ebiemɔ tiele bie wɔ telefon so wɔ nekaa kɔbo 50 wɔ United States wa. Né aliemaamɔ abobɔ tɛnt wɔ nekaa bie bɔ opingye nekaa bɔ bɛyɛ nhyiamu ne. Yeti ɛberɛ yeɛ yɛɛlale ɔ. Sɔ mmerɛ ne, né Wiase Kõɛ II ne kɔ so, na né bɛtane Yehowa Adanzefoɛ nye paa. Odwu nɔsoa a, né aliemaa biemɔ pake bɛ kar ne, ne basɔsɔ bɛ light ne bɛfa yenye bekyire atee nanu. Ɛyɛ a bɛmaa ebiemɔ tenatena kar nanu bɛwɛne. Bɛyɛle kyɛ sɛ atutrafoɛ biemɔ ba bɛso a, bɛkɔsɔ bɛ kar ne high light ne maa ɔkɔtɔ bɛnye, na afei babɔ kar ne awɛen ne maa aliemaamɔ aaboka bɛ. Mmerɛ bɔ nwuni kyɛbɔ Yehowa asomvoɛ asi aboa bɛnwo ne, mekunu andete me. Yeti sɛ metɔ berɛ a, ngɔte menye a sana aleɛ ahye.

Sɛ mekae bɔ ɔhɔle so wɔ sɔ nhyiamu nabo a, menwu ye kyɛ esuronyi anga me maame lle. Ofikyɛ ne ole Yehowa ne ye ahyehyɛdeɛ nanu gyidie paa. Me wora ngofi ye nhwɛsoɛ ne lle.

Kora bɔ yeɛ yɛkɔ sɔ nhyiamu ne, né me maame te ateepakyelɛniɛ. Ɛhene ati dwudwolɛ ahoroɛ bɔ bɛmane bɔ né ɔfa mmerɛ mukoraati soen adwuma nanwo ne, otiele ye yé paa. Yɛpɔnone nhyiamu ne bɔ yɛkɔ awuro ne, me maame hane kyɛ: “Mepena kyɛ metoa so meyɛ ateepakyelɛ adwuma ne, nakoso me mengɔhora mengɔhã ɔne awuro berɛ adwuma mengɔbɔ so.” Yeti obisale yɛ kyɛ, “Ɛmɔ kɔboka me anaa?” Yeɛ yɛhane kyɛ yóo. Ɛhene ati ɔhyɛle awuro berɛ adwuma ne mane yɛ. Bɔ ne yɛyɛ yeɛ ole kyɛ, né yenunu sua nemɔ nu kora né yadidi yahɔ sukuu. Sɛ yɛkɔ a, né me maame nea nwu ye kyɛ awuro berɛ ate kama, kora né wahɔ asɛnga. Ɔwɔ nu, daa biala ne adwuma gua ye so, nakoso né onni yɛnwo angorɛ koraa. Ɔtɔ mmerɛ bie na yɛpɔno sukuu a, né yɛne ye kɔ asɛnga. Ɛhene bokale yɛ paa maa yɛtele ateepakyelɛ adwuma nabo.

MMERƐ MUKORAATI SOEN ADWUMA

Mmerɛ bɔ nnili afoɛ 16 ne, nhyɛle ateepakyelɛ adwuma nabo. Sɔ mmerɛ ne, né me baba nya yɛlle Yehowa Danzeniɛ, nakoso né ɔpena kyɛ onwu kyɛbɔ asɛnga adwuma bɔ meyɛ ne, osi kɔ ɔ. Ɛlɛho nɔsoa bie, nga ngyirele ye kyɛ meyere menwo wɔ asɛnga adwuma nanu, nakoso mennya Bible asuafoɛ. Yeɛ mmisale ye kyɛ, “Aso ɛne me kosua nikyee hɔ ɔ?” Ɔyɛle dinn, na afei ɔhane kyɛ, “Yoo mma, ahã a mate, ngosua.” Yeti me baba yeɛ ole me Bible suaniɛ bɔ olimoa ɔ. Ɛhe de ɔndaa nzi!

“The Truth Shall Make You Free” nwomaa ne, yeɛ né mene ye sua ɔ. Adesua bɔ mene me Baba yɛle ne, atee bie aso ne ɔbokale me paa maa nduli mbɔn wɔ me ngyerɛkyerɛ nu. Ofikyɛ ɛlɛho bie, obisale me kyɛ: “Mma bɔ nwomaa ne kã ne te nahorɛ, nakoso ɛyɛle sɛɛ yeɛ enwuni kyɛ ɔte sɔ ɔ?” Nahorɛ nu, né ndwenene sɔ dwirɛ nanwo lle, yeti nga ngyirele ye kyɛ: “Ɛhene de mengɔhora ngohyirehyire wɔ nu ɛnnɛ. Nakoso mmerɛ foforɛ bɔ yekosua nikyee ne, ngohyirehyire wɔ nu.” Na sɔ pɛpɛɛpɛ yeɛ nyɛle ɔ. Nyɛle nhwehwɛmuɛ, na nyane tworɔnzɛm ahoroɛ bɔ né okyirekyire dwirɛ bɔ yɛkã nanu ɔ. Ngɔhã a, ɛhe bokale me paa maa nyini wɔ sunzum nu, na me baba koso sɔ ala. Bɔ yesua ne, ɔfale ye mukoraati yɛle adwuma, yeti wɔ 1952 nu ne, ɔbɔle asu.

BƐTƐL ADWUMA MAA NGƆLESO NZUANE NIKYE

Nnili afoɛ 17 ne, ndu mvili awuro. Nniema Jethaa de, ɔɔyɛle nzɛmbatrɛlɛniɛ, na nniema Don koso ɔɔyɛle adwuma wɔ Bɛtɛl. Né adwuma bɔ bɛyɛ ne la b’ahone so. Ɛhene hyɛle me ngunaen maa me koso nhyehyɛle Bɛtɛl ne Gilead Sukuu fɔɔms ne bie. Afei mmɔle Yehowa mbaeɛ, yeɛ nyakyi mane ye ɔ. Bɔ ofili nu wale yeɛ ole kyɛ, wɔ 1946 nu ne, bɛhane kyɛ mmanyɛ adwuma wɔ Bɛtɛl.

Afoɛ 75 bɔ mayɛ adwuma wɔ Bɛtɛl ne mukoraati ne, mayɛ nnwumaa pee, na masua nningyein pee koso. Ebie yeɛ ole kyɛ, nzuane kyɛbɔ besi bɛprente nwomaa, ɔne kyɛbɔ bebu esikaa nwo ngondaa. Nza nzuane kyɛbɔ bɛtotɔ nningyein bɛma Bɛtɛl, na bɛfa nningyein bɛmane koso. Na bɔ ɔyɛ me fɛ paa yeɛ ole daa asɛm bɔ bɛyɛ ye ngyerɛmɔ biala, ɔne dwudwolɛ bɔ bɛma ye wɔ Bɛtɛl ne.

Nniema kaamba Karl koso, nzuane nningyein pee mvili ye berɛ. 1947 nu yeɛ ɔhɔle Bɛtɛl ɔ. Né osua Bible paa, na né ɔse ngyerɛkyerɛ koso. Mmerɛ bie ne mekwaama dwudwolɛ, nakoso né wafofo me so. Yeti nga ngyirele Karl kyɛ me dwudwolɛ ne, mayɛ nhwehwɛmuɛ pee mbaen nakoso wayɛ menye so nwoworaenn, yeti ɔboka me. Obisale me kyɛ: “Joel, na wɔ dwudwolɛ ne, ye dwirɛti yeɛ ole sɛɛ?” Ɛberɛ nala yeɛ nwuni bɔ né ɔpena kyire ɔ. Né odikyɛ mepepɛ me dwirɛ nemɔ aso, na mefa menye mesie bɔ dwudwolɛ ne kã yenwo dwirɛ naso. Me wora ngofi sɔ dwirɛ ne lle.

Sɛ ɛpena kyɛ wɔnye gye wɔ Bɛtɛl a, ɛngɔhora ngɔfa asɛnga adwuma ne ngɔto ahameɛ. Wɔde ma nga suahu ko bie ngyire wɔ. Nɔsoa bie me ne aliemaa ko yɛle asɛnga adwuma ne wɔ Bronx bɔ ɔwɔ New York City ne. Yɛhɔle maame bie berɛ. Ne wale Ɛwɛnelɛ Waen ne Awake! ne bie. Yedwuli berɛ ne yɛhane kyɛ, “Nɔsoa ye de, yɛboka mmenia maa benwu Bible nu dwirɛ biemɔ bɔ ɔhyɛ ngunaen ɔ.” Yeɛ ɔhane kyɛ: “Sɛ Bible nu dwirɛ yeɛ ɛmɔkã de a ɛmɔbra.” Yɛhɔle ne, yɛkengale tworɔnzɛm pee bɔ ne ɔfa Nyameɛ Ahennie, ne wiase foforɛ bɔ ɔba nanwo. Maame ne nye gyele. Yeti dapɛen bɔ oliberɛ ne, ɔfrɛfrɛle ye damvomɔ pee maa bɛɛtenane adesua nanu bie. Siɛ ye ɔne ohu bɛɛsone Yehowa.

NZUANE NIKYEE MVILI MEYE BERƐ

Nyɛle kyɛ ngogya braa ne, afoɛ buru si kora yeɛ menya brasua bɔ ɔfata me ɔ. Nzu yeɛ ɔbokale me ɔ? Yeɛ ole kyɛ mmɔle Yehowa mbaeɛ, yeɛ mmisale menwo kyɛ, ‘Na sɛ yegya yeyie po a, nzu yeɛ yɛkɔyɛ ɔ?’

Wɔ 1953 nhyiamu bɔ bɛyɛle ye wɔ Yankee Stadium ne, nyiale aliemaa brasua bie bɔ bɛfrɛ ye Mary Aniol. Ɔne nniema brasua Jetha hɔle Gilead sukuu bɔ ɔtɔ so nyɔ ne bie, na ɔne ye yeɛ né bɛyɛ nzɛmbatrɛlɛ adwuma ne wɔ Caribbean. Kyɛbɔ né asɛnga adwuma ne kɔso wɔ dɔ, ɔne Bible adesua bɔ ne ɔyɛ ne, ne ɔtaa fa anigye kã yenwo dwirɛ kyire me. Yɛɛyɛle adamvoa ne, yenwuni kyɛ sãa né yele botaeɛ ko. Yeɛ ole kyɛ yɛkɔyɛ mmerɛ mukoraati soen adwuma ne. Né yekuro yɛnwo paa, yeti wɔ April 1955 nu ne, yegyale. Nahorɛ dwirɛ yeɛ ole kyɛ meye te akyɛdeɛ bɔ Yehowa afa ama me ɔ, na ɔte ebie bɔ ngɔhora ngosuesua ye ɔ. Mary de né ɔtte akwadworɔ, yeti adwuma biala bɔ ɛkɔfa kɔma ye ne, né ɔyɛ ye kama. Ne osa dwene sona nwo, na mmerɛ biala né ɔfa Yehowa ne ye ahennie ne dimoa. (Mat. 6:33) Yegyale ne, yɛyɛle manzini adwuma afoɛ nza, na wɔ 1958 nu ne, bɛtole bɛsa bɛfrɛle yɛ kyɛ yɛbra Bɛtɛl.

Meye Mary de, mete ye so a né madwɔso. Yegyale ne, wangyɛ yeɛ yɛyɛle y’adwene kyɛ yɛkɔkenga Bible ne yɛkɔbɔ nu ɔ. Ne yɛkenga ngyekyɛmuɛ ahoroɛ 15. Sɛ yɛkenga yeyie a, né yɛdwenedwene yenwo yɛnea kyɛbɔ yɛkɔfa yɛkɔbɔ yɛ bra. Bɔ Mary suane ye wɔ Gilead ne nzɛmbatrɛlɛ adwuma nanu ne, né ɔtaa kã yenwo dwirɛ kyire me. Ɛhene bokale me paa maa nwuni kyɛbɔ ne ngɔma dwudwolɛ maa okotu mbɔn, ɔne kyɛbɔ ngɔhyɛ aliemaa mmrasua nemɔ ngunaen.—Any. 25:11.

Wɔ 2013 nu ne, meye Mary bɔ mekuro ye ne wuli. Menea atee paa kyɛ ngonwu ye wɔ ewiase foforɛ nanu. Nakoso mmerɛ bɔ menwondɛ ye ne, mayɛ m’adwene kyɛ ngɔhɔso alaa ngosua nikye, na mafa me wora mukoraati mawura Yehowa nu. (Any. 3:​5, 6) Kyɛbɔ Yehowa asomvoɛmɔ nwo kɔtɔ bɛ na bɛnye agye wɔ wiase foforɛ nanu ne, sɛ medwenedwene yenwo a, ɔmaa menye gye paa. Nahorɛ nu sɔ mmerɛ ne, yɛ kyerɛkyerɛniɛ ne, okohyire yɛ nningyein pee. Nningyein bɔ Yehowa ahyirehyire me, ɔne ye dɔ bɔ onni ngasi bɔ wala ye ali wahyire me ne, sɛ menwa meda ye ase a mengoyie lle.