Christ: Lo so akota prophétie agboto lê na ndo ti lo

“Teti tënë ti témoin ti Jésus ayeke kota tënë ti tënë kue so a fa na iri ti Nzapa.”​—APOCALYPSE 19:10.

E YEKE na ngu 29. Tënë ti Messie so a mû zendo ti lo amû yanga ti awakodoro ti Israël. Kusala ti Jean Wabatizengo zo akiri asala si azo ayeke ku Messie ni kungo (Luc 3:15). Jean atene polele so ni yeke Christ pëpe. Nde na so, na fango Jésus ti Nazareth, lo tene: “Mbi sala tënë ti témoin, Lo so ayeke Molenge Ti Nzapa.” (Jean 1:20, 34). Kete na pekoni, azo mingi mingi amû peko ti Jésus ti mä fango ye ti lo nga ti tene lo sava kobela ti ala.

² Na yâ ti anze so aga na pekoni, Jéhovah afa gbâ ti aye na ndo Molenge ti lo. Azo so ayeke manda Mbeti ti Nzapa nga so abâ na pekoni akusala ti Jésus ayeke na mbeni kpengba nda ti tënë so amû lege na ala ti mä na bê na lo. Ye oko, mabe atia azo mingi ti mara ni so Nzapa ate mbele na lo. Gi mbeni kete wungo ti azo ti mara ni si ayeda so Jésus ayeke Christ, Molenge ti Nzapa (Jean 6:60-69). Tongana mo yeke lani na ngoi ni kâ, mo yeke sala nyen? Bê ti mo ayeke pusu mo ti yeda na Jésus tongana Messie na ti ga disciple be-ta-zo ti lo? Zia e bâ afä so Jésus mveni amû ti fa tâ zo so lo yeke na ngoi so a bi tënë na li ti lo a tene lo doro lâ ti Sabbat, nga ambeni fä so lo mû na pekoni ti kpengba mabe ti adisciple be-ta-zo ti lo.

Afä so Jésus mveni amû

³ A yeke ngoi ti Pâques ti ngu 31. Jésus ayeke na Jérusalem. Lo londo ti sava mbeni koli so teti ngu 38 ayeke na kobela. Ye oko, aJuif agi Jésus na tënë teti lo sala ye so na lâ ti Sabbat. Nga ala bi tënë na li ti lo atene lo zonga Nzapa na ala gi ti fâ lo ngbanga ti so lo tene Nzapa ayeke Babâ ti lo (Jean 5:1-9, 16-18). Atënë so Jésus atene ti gbu na koko ti lo mveni afa akpengba tënë ota so ayeke pusu aJuif kue ti nzoni bê ti mä na bê so lo yeke biani Messie.

⁴ Kozoni, Jésus agboto lê na ndo tënë ti témoin ti Jean Wabatizengo zo so aga kozo na lo, na lo tene: “I to azo na Jean giriri, na lo sala tënë ti témoin ti tene-biani. Jean ayeke lampe so wâ ayeke dä na aza, na i yeda ti duti na ngia na yâ lumière ti lo teti mbeni kete ngoi.”​—Jean 5:33, 35.

⁵ Jean Wabatizengo zo ayeke “lampe so wâ ayeke dä na aza” na lege so, kozo si Hérode abi lo senge senge na da ti kanga, lo sala kusala so Nzapa amû na lo, so ayeke ti leke lege teti Messie. Jean atene: “Mbi ga ti batize azo na ngu si [Messie alingbi] si na gbele azo ti Israël. . . . Mbi bâ Yingo ti Nzapa asigigi na yayu, Lo zu tongana bungu, na Lo duti na ndo Lo. Na mbi de mbi hinga Lo pëpe; me Lo so ato mbi ti batize na ngu, Lo tene na mbi, Zo so fade mo bâ Yingo ni azu na aduti na ndo Lo, Lo yeke Zo so abatize na Yingo Vulu. Na mbi bâ, na mbi sala tënë ti témoin, Lo so ayeke Molenge Ti Nzapa.”a (Jean 1:26-37). Jean afa Jésus polele tongana Molenge ti Nzapa, Messie so a mû zendo ti lo. Teti so tënë ti témoin ti Jean ayeke lani polele, nze miombe tongaso na peko ti kuâ ti lo, mingi ti aJuif so ayeke na nzoni bê atene na yanga ti ala mveni: “Ye kue so [Jean atene] tënë ti Zo so ayeke tâ tënë.”​—Jean 10:41, 42.

⁶ Use ni, Jésus asala kusala na mbeni molongo ti atënë nde ti kiri ti fa tâ polele so lo yeke Messie. Lo gboto lê na ndo ti anzoni kusala ti lo ti fa biani so Nzapa ayeke na lo. Lo tene: “Mbi yeke na tënë ti témoin so ahon tënë ti Jean; teti kusala so Babâ amû na Mbi ti sala, tâ kusala so Mbi yeke sala, asala tënë ti témoin ti Mbi, so Babâ ato Mbi.” (Jean 5:36). Même awato ti Jésus alingbi ti ke afä so pëpe, so na popo ni a wara gbâ ti aye ti kpene. Na pekoni, ambeni zo ahunda tënë so: “Fade e sala nyen? teti Zo so asala fä mingi.” (Jean 11:47). Ye oko, ambeni zo ayeda na ni na ala tene: “Tongana Christ asi, fade Lo sala fä ahon fä so Zo so asala?” (Jean 7:31). Ti duti ti mä Jésus amû tâ nzoni lege na azo ti hinga asalango ye ti Babâ ni na lege ti Molenge ni.​—Jean 14:9.

⁷ Ota ni, Jésus agboto lê na ndo mbeni tënë ti témoin so zo alingbi ti ke ni oko pëpe. Lo tene: “A yeke Mbeti ti Nzapa so asala tënë ti témoin ti Mbi. Teti tongana i mä tënë ti Moïse, ka i mä tënë ti Mbi, teti lo sala tënë ti Mbi na mbeti.” (Jean 5:39, 46). Biani, Moïse ayeke gi oko ti atémoin ti Jéhovah mingi so asû atënë na ndo Christ kozo na gango ti lo. A yeke wara na yâ ti ambeti so ala sû, aprophétie ngbangbo mingi nga na anzene nzene tënë na ndo molongo ti akotara so ala kue amû maboko na hingango Messie ni (Luc 3:23-38; 24:44-46; Kusala 10:43). Ka ti Ndia ti Moïse a yeke tongana nyen? Bazengele Paul atene: “Ndia ayeke tongana sinziri ti amolenge ti fa lege na e ti si na Christ.” (aGalate 3:24). Biani, “tënë ti témoin ti Jésus ayeke kota tënë [wala gunda] ti tënë kue so a fa na iri ti Nzapa.”​—Apocalypse 19:10.

⁸ Aye ota so kue: 1) tënë so Jean afa ni polele, 2) amiracle ti Jésus na anzoni salango ye ti lo so akpa ti Nzapa nga na 3) gbâ ti atënë ti témoin ti Mbeti ti Nzapa; afä so kue ayeke ga na mo ti mä na bê biani so Jésus ayeke Messie? Zo kue so ayeke na tâ ndoye teti Nzapa nga teti Tënë ti lo ayeke duti ndulu ti bâ aye so na ti mä na bê na Jésus tongana Messie so a mû zendo ti lo. Ye oko, mara ti ndoye so atia biani mingi ti azo ti Israël. Jésus atene na awato ti lo: “Mbi hinga ndoye ti Nzapa ayeke na yâ i pëpe.” (Jean 5:42). A hon ti tene ala ‘gi gloire so alondo na Nzapa so gi Lo oko ayeke Nzapa’, ala ‘kamata gloire ti zo na popo ti ala’. A yeke ye ti dongo bê pëpe so ala ke Jésus, lo so legeoko tongana Babâ ti lo ake mara ti bibe so.​—Jean 5:43, 44; Kusala 12:21-23.

Suma ti prophétie akpengba ala

⁹ A hon ngu oko awe so Jésus amû afä so ayeke na nduzu ge so afa lo tongana Messie. Ngoi ti Pâques ti ngu 32 ahon awe. Mingi ti azo so amä na bê na lo lani azia ti mû peko ti lo, peut-être ngbanga ti salango ngangu, kota nzara ti aye ti mitele wala agingo bê na ndo aye ti fini. Ti ambeni, peut-être ala hinga ye ti sala pëpe wala ala yeke na vundu ngbanga ti so Jésus ake aye kue so azo asala ti zia lo gbia. Tongana amokonzi-nzapa ti aJuif abi mbeni tënë na gbele lo, Jésus ake na kuru go ti sala mbeni fä ti yayu so ayeke ga na gonda na lo (Matthieu 12:38, 39). Peut-être kengo ye so asala si li ti ambeni zo akpe. Na ndo ni, Jésus ato nda ti fa na adisciple ti lo mbeni ye so a yeke tâ ngangu na ala ti gbu nda ni: “A yeke ngbanga ti Lo ti gue na Jérusalem, ti hu pono ti ye mingi na tïtî a-ancien na akota sacrificateur na amaître ti ndia. Fade azo afâ Lo.”​—Matthieu 16:21-23.

¹⁰ Na yâ ti nze gumbaya wala bale-oko tongaso, ngoi ayeke ga teti Jésus “ti zia sese so na ti kiri na Babâ”. (Jean 13:1). Teti so tënë ti adisciple be-ta-zo ti lo agbu bê ti lo ngangu, Jésus amû zendo ti fa na ambeni disciple ni tâ ye so lo ke ti fa ni na aJuif so ayeke na mabe pëpe: mbeni fä ti yayu. Jésus atene: “Biani, Mbi tene na i, ambeni zo ayeke na popo ti ala so aluti na ndo so, so fade kui atara ala pëpe juska ala bâ Molenge Ti Zo aga na royaume ti Lo.” (Matthieu 16:28). Ti tâ tënë ni, Jésus ayeke tene pëpe so fade ambeni disciple ti lo ayeke ngbâ na fini juska na lekengo gere ti Royaume ti Messie na ngu 1914. Ye so ayeke na li ti Jésus ayeke ti fa mbeni ye tongana suma na adisciple ota so ayeke ndulu mingi na lo. Suma so ayeke pika ande bê ti ala ngangu teti a yeke fa kete yanga ti gloire ti lo tongana gbia ti Royaume. A hiri suma so, gbiango tele ti Christ.

¹¹ Lango omene na pekoni, Jésus amû Pierre, Jacques na Jean na lo gue na ala na li ti mbeni hoto so ayo na nduzu mingi, peut-être mbeni li ti Hoto ti Hermon. Kâ, “tele ti [Jésus] agbian na gbele ala, lê ti Lo asu tongana lâ, na bongo ti Lo avulu tongana lumière.” Prophète Moïse na Elie nga asi, na ala yeke sala lisoro na Jésus. A lingbi ti tene so kpengba ye so asi na bï, ye so asala si a pika bê ngangu. Biani, ye ni akpa gi tâ ye, ni la Pierre ahunda ti leke atente ota: oko teti Jésus, oko teti Moïse na oko teti Elie. Na ngoi so Pierre angbâ ti sala tënë, mbeni mbinda so asu ngangu aga na ndo ti ala na mbeni go asala tënë na yâ ti mbinda ni atene: “So ayeke Molenge ti Mbi so Mbi ndoye Lo, Lo mû ngia na Mbi mingi. I mä Lo.”​—Matthieu 17:1-6.

¹² Biani, ade ti ninga pëpe Pierre atene so Jésus ayeke “Christ, Molenge Ti Nzapa so ayeke na fini.” (Matthieu 16:16). Bâ kete so mo la mo mä tënë so Nzapa lo mveni atene ti fa so Jésus ayeke Molenge ti Lo so Lo sa yingo na ndo ti lo nga ti fa kusala ti lo! Suma ti gbiango tele ti Christ ayeke tâ mbeni ye so akpengba ngangu mabe ti Pierre, Jacques na Jean! So mabe ti ala akpengba ngangu awe, a leke ala nzoni mingi fadeso teti ye so ayeke na gbele ala, nga teti kota kusala so ala yeke sala na yâ kongregation so ayeke bâ gigi ande.

¹³ Gbiango tele ti Christ agirisa adisciple oko pëpe. A hon ngu 30 tongaso na pekoni, Pierre asû na mbeti: “[Jésus awara] yango-iri na gloire na tïtî Nzapa Babâ giriri, tongana yanga ti Gloire Ti Kota Ahon asi na Lo, a tene, So ayeke Molenge ti Mbi so Mbi ndoye Lo, Lo mû ngia na Mbi mingi. Na e mä yanga so asigigi na yayu, tongana e yeke na Lo na hoto ti nzoni-kue.” (2 Pierre 1:17, 18). Jean nga kue, ye ni apika bê ti lo ngangu. A hon ngu 60 tongaso na peko ti gbiango tele so, a lingbi ti tene so a yeke ni la Jean ayeke sala tënë ni tongana lo tene: “E bâ gloire ti Lo, gloire tongana gloire ti Molenge ti Babâ ngengele oko.” (Jean 1:14). Ye oko, gbiango tele ti Christ ayeke pëpe ndangba suma so a fa na adisciple ti Jésus.

A kiri a zi nda ti ambeni ye na abe-ta-zo ti Nzapa

¹⁴ Na peko ti so lo zingo na kuâ, Jésus asi na adisciple ti lo na tele ti Kota Ngu ti Galilée. Kâ, lo tene na Pierre: “Tongana Mbi ye [Jean angbâ] juska Mbi kiri, tënë ti mo ayeke dä?” (Jean 21:1, 20-22, 24). Tënë so aye ti tene so Jean ayeke duti na fini aninga ahon ambeni bazengele? A ye peut-être ti tene tongaso, teti lo ngbâ ti sala na Jéhovah be-ta-zo teti ngu 70 tongaso na pekoni. Ye oko, tënë ti Jésus so aye ti fa mbeni ye so ayeke tâ kota mingi.

¹⁵ Tënë “juska Mbi kiri” adabe ti e na ye so Jésus atene na ndo ‘gango ti Molenge Ti Zo na yâ royaume ti Lo.’ (Matthieu 16:28). Jean angbâ juska Jésus aga na lege so a fa na lo na pekoni mbeni suma ti prophétie na ndo gango ti Jésus tongana Gbia ti Royaume ni. Ndulu na hunzingo ti fini ti lo, tongana a kanga lo na zoa ti Patmos, Jean awara Apocalypse so ayeke na afä ti prophétie mingi so apika bê na ndo aye so ayeke si na “lâ ti Seigneur”. Akpengba suma so ayengi lo ngangu. Ni la tongana Jésus atene “biani, Mbi yeke ga fade [fade]”, Jean atene na kota go: “Amen! Ga, Seigneur Jésus!”​—Apocalypse 1:1, 10; 22:20.

¹⁶ Azo so bê ti ala ayeke mbilimbili na so aduti na fini lani na ngoi ti Jésus ayeda na lo tongana Messie na ala mä na bê na lo. Tongana a bâ mabe so atia ngangu azo so angoro ala, kusala so ala yeke na ni ti sala nga na atara so ayeke ku ala, ala so aga awamabe ayeke tâ na bezoin ti tene a kpengba ala. Jésus amû lani ambeni kota fä na ndo dutingo ti lo tongana Messie na lo mû asuma ti prophétie so akiri azi nda ti aye ni ti kpengba adisciple be-ta-zo ti lo. Laso, e gue yongoro mingi awe na yâ “lâ ti Seigneur”. Na yâ ti kete ngoi, fade Christ ayeke futi bungbi ti aye ti sese ti Satan kue nga lo yeke zi azo ti Nzapa. A lingbi e nga e kpengba mabe ti e. Ti sala ni, zia e gi ti wara tâ ye ti nzoni biani na lege ti aye so Jéhovah aleke teti nzoni duti ti e na lege ti yingo.

A bata ala nde na bingo nga na ye ti vundu

¹⁷ Na peko ti kuâ ti Jésus, na mbito pëpe, adisciple asala ye alingbi na yanga so lo mû na ala ti fa tënë ti témoin ti lo “na Jérusalem, na Judée kue, na Samarie, na juska na nda ti sese kue.” (Kusala 1:8). Atâa so a sala ngangu mingi na ala, Jéhovah ahiri deba nzoni na ndo kongregation ti aChrétien so a leke ni fini fini na lege ti atënë ti yingo so a zi nda ni polele nga na gbâ ti afini disciple.​—Kusala 2:47; 4:1-31; 8:1-8.

¹⁸ Nde na so, abeku so awato ti nzo tënë ayeke na ni ague lani yeke yeke ti ga kota bingo. Mbeti ti aProverbe 4:19 atene: “Lege ti azo ti sioni ayeke tongana bingo, ala hinga pëpe ye so ala pika gere ti ala na tele ni.” “Bingo” ni akiri avuko ngangu na ngu 66 tongana aturugu ti Rome angoro Jérusalem. Na peko ti so ala gboto tele ti ala teti mbeni kete ngoi ndali ti mbeni tënë so a hinga nda ni pëpe, azo ti Rome akiri na ngu 70, na ti so ala futi gbata ni biaku biaku. Josèphe wasungo mbaï so ayeke Juif atene so aJuif ahon kutu oko akui lani. Me aChrétien so ayeke be-ta-zo asö kuâ. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so tongana aturugu ti Rome agboto tele ti ala teti kete ngoi na kozo gango ti ala, aChrétien so akpe alingbi na yanga so Jésus amû na ala.​—Luc 21:20-22.

¹⁹ Dutingo ti e ayeke nga tongaso. Kota ye ti vundu so ayeke pusu ndulu ndulu ayeke futi ande sioni sese ti Satan kue. Me a lingbi azo ti Nzapa asala mbito pëpe, teti Jésus amû zendo so: “Bâ, Mbi yeke na i lakue, même juska na nda ti ngoi so.” (Matthieu 28:20). Ti kpengba mabe ti akozo adisciple ti lo na ti leke ala teti aye so ayeke ku ala, Jésus afa lani na ala kete yanga ti gloire ti lo ti yayu tongana Gbia Messie. Ka ti laso a yeke tongana nyen? Na ngu 1914 kete yanga ti gloire so aga tâ ye. Na ti hinga so lo komande fadeso tongana Gbia Messie ayeke mbeni ye so akpengba mingi mabe ti azo ti Nzapa. A mû nga zendo ti pendere gigi ti kekereke, nga a yeke zi nda ti tâ ye so yeke yeke na awakua ti Jéhovah. Na yâ sese ti laso so bingo ti lo angbâ ti gue na li ni, “lege ti azo ti mbilimbili ayeke tongana lâ ti ndapelele so asu, a su mingi, juska a ga kota lâ.”​—aProverbe 4:18.

²⁰ Même kozoni na ngu 1914, mbeni kete bungbi ti aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala ato nda ti gbu nda ti atâ tënë so ayeke kota mingi na ndo kiringo ti Seigneur. Na tapande, ala bâ so kiringo ti Seigneur ayeke duti na mbeni lege so lê ti zo abâ pëpe, tongana ti so a-ange use so asi na adisciple afa ni na ngoi so Jésus ayeke londo lani ti gue na yayu na ngu 33. Na peko ti so mbinda ahonde Jésus na lê ti adisciple, a-ange ni atene: ‘Jésus so, Lo so A kamata Lo na popo ti i na A gue na Lo na yayu, fade Lo kiri legeoko tongana i bâ Lo gue na yayu.’​—Kusala 1:9-11.

²¹ A yeke gi adisciple be-ta-zo si abâ lani guengo ti Jésus na yayu. Legeoko tongana ti gbiango tele ti Christ, a fa guengo ti lo ni na azo kue pëpe; mingi ti azo ti sese ahinga ye oko dä pëpe. Ye ni aduti nga gi tongaso na ngoi so Christ akiri lani tongana Gbia ti Royaume (Jean 14:19). Gi adisciple ti lo be-ta-zo so a sa yingo na ndo ti ala si ahinga singo ti lo tongana gbia. Na yâ article ti peko, e yeke bâ ande tongana nyen gbungo nda ti ye so asala ngangu mingi na ndo ti ala, nga a si na bungbingo azo kutu mingi so ayeke duti ande na gbe ti komandema ti Jésus na sese ge.​—Apocalypse 7:9, 14.

[Kete tënë na gbe ni]

Mo dabe mo na ni?

• Tongana a bi tënë na li ti Jésus a tene so lo doro lâ ti Sabbat na nga lo zonga Nzapa, fä wa lo mû ni ti fa so lo yeke Messie?

• Tongana nyen akozo disciple ti Jésus awara nzoni na lege ti gbiango tele ti lo?

• Jésus aye ti tene nyen tongana lo tene so Jean ayeke ngbâ juska ni ga?

• Na ngu 1914, suma wa aga tâ ye?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1, 2. (a) A to nda ni na ngu 29, desizion wa ayeke na gbele azo ti Israël? (b) Ye wa e yeke bâ ni ande na yâ article so?

3. Aye wa ague na Jésus ti mû afä na ndo tâ zo so lo yeke?

4, 5. Nda ti kusala ti Jean ayeke nyen? Na tongana nyen lo sala ni biani?

6. Ngbanga ti nyen akusala ti Jésus alingbi fade ti pusu azo ti yeda biani so Nzapa ayeke na lo?

7. Tongana nyen mbage ti Mbeti ti Nzapa so a sû na yanga ti Hébreu asala tënë ti témoin ti Jésus?

8. Ngbanga ti nyen mingi ti aJuif amä na bê na Messie pëpe?

9, 10. (a) Ngbanga ti nyen a yeke lani mbeni mbilimbili ngoi ti mû mbeni fä na adisciple ti Jésus? (b) Kpengba zendo wa Jésus amû na adisciple ti lo?

11. Fa peko ti suma ti gbiango tele ti Christ.

12, 13. Ye nyen suma ti gbiango tele ti Christ asala na ndo adisciple ti lo? Na ngbanga ti nyen?

14, 15. Na lege wa bazengele Jean angbâ juska Jésus aga?

16. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti ngbâ ti kpengba mabe ti e?

17, 18. Kota kangbi wa ayeke lani na popo ti adisciple ti Jésus na azo ti kangango lege na ye so Nzapa aye? Na nda ni, ye nyen asi na azo ti kangango lege na ye so Nzapa aye nga na adisciple ti Jésus?

19, 20. (a) Ngbanga ti nyen azo ti Nzapa alingbi ti sala mbito pëpe tongana nda ti aye ti ngoi ti laso ayeke pusu ndulu? (b) Kota zingo nda ti ye wa Jéhovah afa na azo ti lo na yâ ti angu so aga kozo na ngu 1914?

21. A yeke sala tënë na ndo ti ye wa na yâ article ti peko?

[Afoto na lembeti 10]

Jésus agboto lê na ndo aye so afa lo biani tongana messie

[Foto na lembeti 12]

Suma ti gbiango tele ti Christ ayeke lani ye ti kpengbango mabe

[Foto na lembeti 13]

Jean ayeke ngbâ juska na ‘gango’ ti Jésus