Ye wa alingbi ti sara si amara nde nde amä tere?

NA KODORO ti Espagne, mbeni wahurungo fororo akaï mbeni pikango ndembo ti gere. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so azo mingi so ayeke bâ ndembo ni ayeke zonga mbeni wapikango ndembo ni so ayeke zo ti kodoro ti Cameroun, na a sara si wapikango ndembo so aye ti sigigi na lê ti lando ni. Na kodoro ti Russie, a yeke si ka mingi so awa ti kodoro ni ayeke sara aye ti sioni na azo ti Afrika, ti Asie nga na ti Amerika ti Mbongo; na ngu 2004, wungo ti aye ti sioni so a sara na azo so mara ti ala ayeke nde ague na li ni mingi na a si 394 na ngu 2005. Na kodoro ti Grande-Bretagne, a hunda na azo ti Asie nga na azo vuko ti fa ngbanga ti nyen a zi ala na kua ti nginza ti ala. Nduru na ndambo ti ala apensé so a yeke ndali ti tënë ti mara ti ala. Atapande so afa aye so ayeke si na ndo ti sese kue.

A yeke bâ mango tere pëpe na popo ti amara na alege nde nde: a lingbi ti londo na mbeni senge tënë ti yanga wala zonga ti si na ngangu so azo ayeke sara ti hunzi mbeni kete mara.a Ye wa asara si amara nde nde ayeke mä tere pëpe? Na lege wa e oko oko kue e lingbi ti ke tënë ti mara? Azo kue ti sese ayeke duti ande biani na siriri na popo ti ala mbeni lâ? Bible akiri tënë polele na ahundango tënë so.

Sarango ye ti ngangu na zo nga na kengo tere

Bible atene: “Suma ti bibe ti bê ti zo ayeke sioni, a komanse tongana lo de pendere.” (Genèse 8:21). Ni la, a nzere na ambeni zo ti sara ye ti ngangu na amba ti ala. Bible akiri atene: “Bâ ngule ti ala so azo asara ngangu na ala, na zo ti lungula vundu ti ala ayeke pëpe. Azo ti ngangu asara ngangu na ala.”​—Zo-ti-fa-tene 4:1.

Bible afa nga so mango tere pëpe na popo ti amara ato nda ni giriri. Na tapande, a sara laso ngu 3 700 awe so mbeni Pharaon ti Egypte ahunda na Jacob so ayeke Hébreu nga na kota sewa ti lo ti gue ti sara kodoro na Egypte. Ye oko, mbeni Pharaon so aga na pekoni asara mbeto ti awande so, so wungo ti ala ayeke mingi. A yeke ndali ni la si Bible atene: “Lo tene na azo ti lo, Bâ, amolenge ti Israël ayeke mingi ahon e, na ala yeke ngangu ahon e; i ga, a lingbi e sara na mayele na ala, wala fade ala wu mingi . . . Tongaso, ala zia acapita na ndo ala ti sara ngangu na ala na lege ti kungba ngangu.” (Exode 1:9-11). Azo ti Egypte amû même yanga ti tene a fâ amolenge-koli kue so ayeke ti ahale ti Jacob so a dü ala fini fini.​—Exode 1:15, 16.

Ye wa asara si amara ayeke mä tere pëpe?

Abungbi ti nzapa asara ye mingi pëpe ti mû maboko na azo so mara ti ala ayeke nde nde ti mä tere na popo ti ala. Atâa so na mbeto pëpe, ambeni zo alondo ti ke sarango ye ti ngangu na zo, fani mingi, abungbi ti nzapa ayeke mû mbage ti azo so ayeke sara ye ti ngangu na amba ti ala. A yeke ye so asi lani na kodoro ti Amerika, ndo so ndia ti kodoro ni ayeda ti tene a sara azo vuko na ngbâa nga a fâ ala na lege ti aye ti ngangu. Nga, ndia akanga lege ti tene azo vuko na amunzu asara mariage na popo ti ala juska na ngu 1967. A yeke nga oko ye so asi na Afrika ti Mbongo tongana a kangbi popo ti amunzu na tanga ti azo so ayeke amunzu pëpe. Na ngoi ni so, ti mû lege na amunzu ti ngbâ ti komande kodoro ni, ala zia na sese ambeni ndia so na popo ni mo yeke wara ndia so akanga lege na amunzu na azo vuko ti sara mariage na popo ti ala. Atâa na kodoro ti Amerika wala na Afrika ti Mbongo, mo yeke wara azo so atene ala ye tënë ti Nzapa mingi na popo ti azo so ayeke sara aye ti ngangu na amba ti ala.

Ye oko, Bible afa tâ raison so asara si amara ayeke mä tere pëpe. Bible afa nda ni so ambeni mara ayeke sara ye ti ngangu na amba ti ala. Bible atene: “Zo so ayeke na ndoye pëpe, lo hinga Nzapa pëpe, teti Nzapa ayeke Ndoye. Tongana zo atene, Mbi ndoye Nzapa, na lo ke ita ti lo, lo yeke wamvene; teti lo so andoye ita ti lo pëpe, lo so lo bâ lo awe, lo lingbi ndoye Nzapa pëpe, Lo so lo de lo bâ Lo pëpe.” (1 Jean 4:8, 20). Aversê so afa tâ ye so asara si amara ayeke mä tere pëpe. Azo ayeke sara ye ti ngangu na amba ti ala, atâa ala tene ala yeke voro Nzapa wala ala yeke voro Nzapa pëpe, ndali ti so ala hinga Nzapa pëpe wala ala ndoye lo pëpe.

Hingango ye ti Nzapa ayeke sara si amara amä tere

Na lege wa ti hinga Nzapa nga na ti ndoye lo ayeke sara si amara amä tere? Hingango ye wa so Mbeti ti Nzapa afa alingbi ti sara si azo ake ti sara sioni na azo so ala bâ atene ala yeke nde na ala? Bible afa so Jéhovah ayeke Babâ ti azo kue. Bible atene: “Nzapa ayeke gi oko, Babâ mveni, Lo so ye kue alondo na Lo.” (1 aCorinthien 8:6). Na ndo ni, Bible atene: “Lo sara amara kue na lege ti zo oko.” (Kusala 17:26). Tongaso, azo kue ayeke aita.

Amara kue alingbi ti duti na ngia ndali ti so Nzapa amû na ala fini. Me, ala kue ayeke na mbeni ye so ala wara na mbage ti akotara ti ala so ayeke mû na ala vundu. Paul so asû ambeni mbeti ti Bible atene: “Siokpari aga na sese so na lege ti zo oko.” Tongaso, “azo kue asara siokpari awe, ala lingbi na gloire ti Nzapa pëpe”. (aRomain 3:23; 5:12). Jéhovah Nzapa asara aye kue nde nde: so ti tene acréature use akpa tere pëpe. Ye oko, lo fa pëpe na azo ti mbeni mara mbeni ye ti tene ala bâ so ala yeke kota ahon atanga ti amara kue. Na ndo sese kue, azo ayeke bâ so mara ti ala ayeke nzoni ahon ti ambeni zo. Mara ti bibe tongaso ague nde na ye so Bible afa. A yeke polele so hingango ye so e wara na mbage ti Nzapa ayeke sara si azo ti amara nde nde amä tere.

Nzapa ayeke bi bê ti lo na amara kue

Ambeni zo ayeke hunda tere ti ala ti hinga wala Nzapa ayeda ti tene amara amä tere pëpe na popo ti ala tongana lo yeda gi na azo ti Israël nga lo fa na ala ti duti nde na tanga ti amara (Exode 34:12). Na ngoi ni so, Nzapa asoro mara ti Israël ti ga ye ti lo mveni ndali ti kota mabe so kotara ti ala Abraham afa. A yeke Nzapa lo wani si ayeke komande lani azo ti Israël ti giriri, lo la lo yeke soro agbia ti ala nga lo mû na ala andia. Na ngoi so mara ti Israël ayeda lani na aye so Jéhovah aleke, ambeni mara alingbi ti bâ ye so aga na peko ti lege so Nzapa akomande na ala nde na ye so aga na peko ti lege so azo ayeke komande na ni na ambeni ndo nde. Jéhovah afa nga lani na mara ti Israël so a hunda ti mû mbeni sandaga ti sara si azo akiri awara nzoni songo na lo. Tongaso, lege so Jéhovah ayeke sara ye na mbage ti azo ti Israël aga na ye ti nzoni na amara kue. Ye so ague oko na ye so lo tene na Abraham, lo tene: “Na yâ ahale ti mo fade amara kue ti sese awara tënë nzoni, teti mo mä yanga ti Mbi.”​—Genèse 22:18.

Na ndo ni, a soro aJuif ti wara atënë ti yanga ti Nzapa so ayeke nzoni-kue nga ti duti mara so a yeke dü Messie na yâ ni. Me, Nzapa asara aye so nga ti mû lege na azo ti amara kue ti wara aye ti nzoni. A yeke wara na yâ ti Mbeti ti Nzapa so a sû na yanga ti Hébreu na so a mû na aJuif tënë na ndo pendere ngoi so fade amara kue ayeke wara aye ti nzoni. A tene: “Amara mingi ague, ala tene, I ga, zia e ma na Hoto ti L’Eternel, na da ti Nzapa ti Jacob; fade Lo fa lege ti Lo na e, . . . fade mara ayä épée na tere ti mbeni mara pëpe, na ala manda ti sara bira mbeni pëpe. Fade azo oko oko kue aduti na gbe ti vigne ti ala mveni, na gbe ti keke ti figue ti ala mveni; zo oko ti mû mbeto na ala ayeke pëpe.”​—Michée 4:2-4.

Atâa so Jésus Christ afa tënë na aJuif, lo tene nga: “Fade a fa Tene-nzoni so ti royaume na sese so kue teti tënë ti témoin na amara kue.” (Matthieu 24:14). Fade amara kue ayeke mä nzo tënë so. Tongaso, Jéhovah azia mbeni tapande so ayeke nzoni ahon tanga ni kue na lege so lo sara ye na amara kue legeoko. “Nzapa ayekia mbeni zo teti lê ti lo pëpe; me na yâ amara kue, zo so akpe mbeto ti Nzapa, na lo sara ye ti mbilimbili, lo lingbi na lê ti Lo.”​—Kusala 10:34, 35.

Andia so Nzapa amû na mara ti Israël ti giriri afa nga so Nzapa ayeke bi bê ti lo na amara kue. Bâ lege so Ndia ti Moïse ahunda na azo ti Israël ti sara ye mingi ahon gi ti yeda si awande asara kodoro na kodoro ti Israël. Ndia ni atene: ‘A lingbi wande so aduti na popo ti i aga tongana molenge ti kodoro na lê ti i, na mo ndoye lo tongana mo ndoye mo mveni, teti i yeke awande na sese ti Egypte giriri.’ (Lévitique 19:34). Andia mingi so Nzapa amû afa na azo ti Israël ti sara ye na nzobe na mbage ti azo so aga na kodoro ti ala. Ni la, tongana Boaz so ayeke kotara ti Jésus abâ mbeni wali wande ayeke kö le-kobe na yaka ti lo, lo sara ye ague oko na ye so Nzapa afa na lege so lo bâ si wali so awara le-kobe alingbi na bezoin ti lo.​—Ruth 2:1, 10, 16.

Jésus afa na azo ti sara ye na nzobe

Jésus afa ye na ndo Nzapa ahon tanga ti azo kue. Lo fa na adisciple ti lo tongana nyen ti sara ye na nzobe na mbage ti azo so mara ti ala ayeke nde. Mbeni lâ, lo to nda ti sara lisoro na mbeni wali ti Samarie. Azo ti Samarie ayeke mbeni mara so aJuif mingi aye tënë ti ala pëpe, ni la, ye so Jésus asara apika bê ti wali ni. Na ngoi ti lisoro so, na nzobe, Jésus amû maboko na wali ni ti hinga ye so lo lingbi ti sara ti wara fini ti lakue lakue.​—Jean 4:7-14.

Jésus afa nga lege so ayeke nzoni e sara ye na mbage ti azo so mara ti ala ayeke nde tongana lo mû tapande na ndo mbeni zo ti Samarie so asara ye na nzobe. Zo ti Samarie so asi na ndo ti mbeni Juif so azo ti nzi apika lo mingi. Zo ti Samarie so alingbi lani ti tene: ‘Mbi yeke mû maboko na mbeni Juif ngbanga ti nyen? A-Juif aye tënë ti mara ti mbi pëpe.’ Me, Jésus afa so bibe ti zo ti Samarie so na ndo awande ayeke nde. Atâa so ambeni zo ahon na lege so Juif so atï dä, zo ti Samarie so ‘asara be-nzoni na lo’ nga lo sara ambeni ye mingi ndali ti lo. Jésus ahunzi ti fa tapande ti lo na tenengo so a yeke nzoni azo kue so aye ti ga nzoni na lê ti Nzapa asara ye tongana ti zo ti Samarie so.​—Luc 10:30-37.

Bazengele Paul afa na azo so aye ti nzere na lê ti Nzapa ti changé asarango ye ti ala nga ti sara ye na mbage ti azo tongana ti so Nzapa ayeke sara. Paul atene: “I lungula zo-ti-giriri na kusala ti lo awe, na i yü zo-ti-fini so akiri aga fini na lege ti image ti Lo so acréé lo si lo hinga ye biani. Na lege ti tënë so, Grec na Juif ayeke pëpe, zo ti ganza na zo so a fâ lo na ganza pëpe ayeke pëpe, zo ti ngonda, wala zo ti Scythe . . . Na ahon ye so kue, i yü ndoye, so ayeke kamba so alingbi kue, so atingbi i.”​—aColossien 3:9-14.

Hingango ye ti Nzapa ayeke sara si azo achangé?

Hingango ye na ndo Jéhovah Nzapa ayeke sara si azo achangé lege so ala yeke sara ye na mbage ti amara so ayeke nde na ti ala? Bâ tapande ti mbeni wali ti Asie so ague ti sara kodoro na Canada. Bê ti wali so anze tongana lo bâ so a ke lo ndali ti mara ti lo. Lo tingbi na aTémoin ti Jéhovah, na lo to nda ti manda Bible. Na pekoni, lo sû lettre so na yâ ni lo fa ye so anzere na lo na mbage ti aTémoin ti Jéhovah, lo tene: ‘Atâa so ala yeke amunzu, ala yeke sara ye na nzobe. Tongana mbi bâ so ala yeke nde na tanga ti amunzu, mbi hunda tere ti mbi ti hinga nda ni. Mbi gbu li ti mbi ngbii nga na nda ni mbi bâ so ala yeke aTémoin ti Nzapa. Mbeni ye ayeke na yâ ti Bible so asara ye na ndo ti ala. Na abungbi ti ala, mbi bâ amunzu, azo vuko, aChinois nga na azo ti Inde, so bê ti ala kue ayeke gi oko ndali ti so ala yeke aita. Fadeso, mbi hinga awe zo so asara si ala sara ye na nzobe. A yeke Nzapa ti ala.’

Mbeti ti Nzapa afa kozoni awe tënë ti mbeni ngoi so “fade sese ni asi na ndara ti L’Eternel”. (Esaïe 11:9). Même fadeso, ti gue oko na gango tâ tënë ti prophétie, a yeke bungbi azo kutu mingi so ayeke “ti amara kue, ti akete mara kue, ti azo nde nde kue, na ti yanga nde nde kue” ti voro Nzapa beoko (Apocalypse 7:9). Ala yeke ku kungo ti tene azo ti ndo lê sese kue so aye tere ahon ti ke tere ayeke sara si na ngoi kete, ye so Jéhovah aleke ti sara na so lo fa na Abraham aga tâ tënë. Lo tene: “Amara ti sese kue awara tënë nzoni.”​—Kusala 3:25.

[Kete tënë na gbe ni]

[Foto na lembeti 4, 5]

Ndia so Nzapa amû na Moïse afa na azo ti Israël ti ye awande

[Foto na lembeti 5]

Ye wa e lingbi ti manda na lege ti tapande ti zo ti Samarie so asara ye na nzobe?

[Afoto na lembeti 6]

Nzapa afa pëpe na azo ti mbeni mara mbeni ye ti tene ala bâ so ala yeke kota ahon atanga ti amara kue