Wara ngia na yâ ti mariage ti mo

“Ndara asara si azo ti da akpengba tere na popo ti ala, nga na lege ti bango nda ti ye si fade azo so aluti nzoni.”​—APROV. 24:3, MN.

1. Na lege wa Nzapa asara ye na ndara na mbage ti kozo koli?

BABÂ ti e ti yayu so ayeke na ndara ahinga ye so ayeke sara nzoni na e. Na tapande, Nzapa ahinga so ti tene ye so lo leke na bê ti lo ti sara aga tâ tënë, a yeke “nzoni zo aduti gi lo oko pëpe” na yâ ti yaka ti Eden. Mbeni oko ti akpengba ye na yâ ti ye so Nzapa aleke na bê ti lo ti sara ayeke ti tene azo so asara mariage awe adü amolenge na ala “si singo na sese”.​—Gen. 1:28; 2:18.

2. Nyen la Jéhovah aleke lani ndali ti nzoni ti azo?

² Jéhovah atene: “Fade Mbi sara oko teti lo, so alingbi na lo, ti sara na tere ti lo.” Nzapa asara si kozo koli, so ayeke mbilimbili-kue, atï na kota lango, na lo zi mbeni bio ti kate ti lo. Lo mû bio so lo leke na wali. Na ngoi so Jéhovah aga na Eve, wali so ayeke mbilimbili-kue na Adam, Adam atene: “So ayeke bio ti bio ti mbi, na mi ti mitele ti mbi; fade a di iri ti lo Wali, teti A kamata lo na yâ koli.” Eve ayeke zo so alingbi biani ti mû maboko na Adam. Zo oko oko na popo ti ala ayeke na ambilimbili sarango ye ti tere ti lo, me ala use kue ayeke mbilimbili-kue nga Nzapa asara ala na image ti lo. Tongaso, a yeke Jéhovah la asara si kozo koli na kozo wali amû tere. Adam na Eve ayeda hio na ye so Nzapa aleke ti tene songo ti ala akpengba nzoni, na ye so ayeke mû lege na ala ti mû maboko na mba.​—Gen. 1:27; 2:21-23.

3. Azo mingi abâ mariage tongana nyen? Ye so asara si ahundango tënë wa abâ gigi?

³ A yeke ye ti mawa mingi so laso azo aye gi ti sara ye ti li ti ala. Nzapa ayeke pëpe na gunda ti akpale so ayeke ga na peko ti sarango ye ti azo. Azo mingi abâ mariage, so ayeke matabisi so alondo na Nzapa, tongana mbeni mbumbuse ye, ala bâ ni tongana mbeni ngbene ye wala tongana mbeni ye ti gango na kpale. Na popo ti azo mingi so asara mariage, mingi na pekoni ayeke sara ka divorce. Ababâ na amama alingbi peut-être ti ye amolenge ti ala pëpe, na ala lingbi ti bâ amolenge ni tongana mbeni ye so ala yeke papa na ndo ni ti wara ye so agbu bê ti ala. Ababâ na amama mingi ayeke luti gi na ndo ti droit ti ala, même tongana ye so alingbi ti buba siriri nga na mango tere so ayeke na popo ti ala (2 Tim. 3:3). Tongaso, nyen la azo alingbi ti sara si ala ngbâ ti wara ngia na yâ ti mariage ti ala atâa so ngoi aga ngangu mingi so? Na lege wa ti sara kusala maboko na maboko nga ti yeda na bê kue na lege so Jéhovah ayeke fa ayeke kanga lege na azo ti sara divorce? Ambeni zo laso angbâ lakue ti wara ngia na yâ ti mariage ti ala. Tapande ti ala afa nyen na e?

Yeda na lege so Jéhovah ayeke fa

4. (a) Wango wa Paul amû na ndo ti mariage? (b) Tongana nyen aChrétien so ayeke mä yanga ayeke sara ye alingbi na wango so?

⁴ Yingo ti Nzapa apusu bazengele Paul ti mû wango na awomua so tongana wani aye ti kiri ti sara mariage, a yeke nzoni lo sara ni “gi na yâ Seigneur.” (1 aCor. 7:39). Tënë so ayeke mbeni fini tënë pëpe na aChrétien so ayeke ândö na gbe ti Ndia ti Moïse. Ndia so Nzapa amû na azo ti Israël afa polele so a lingbi ala ‘sara mariage pëpe’ na azo ti amara ti apaïen so angoro ala lani. Jéhovah akiri afa ambeni ye so agboto lê na ndo ti sioni so ala lingbi ti wara tongana ala ke ti sara ye alingbi na ndia so. “Teti fade [azo so ayeke aJuif pëpe ahanda] amolenge ti mo ti zia lege ti Mbi, si ala sambela ambeni nzapa nde, na fade ngonzo ti L’Eternel alondo na tere ti mo, na lo fâ mo fade fade.” (Deut. 7:3, 4). Jéhovah aku ti tene awakua ti lo ti laso asara ye tongana nyen tongana a ndu tënë ti sorongo zo so ala ye ti sara mariage na lo? Biani, a yeke nzoni mbeni wakua ti Jéhovah asoro ti sara mariage na mbeni zo so ayeke “na yâ Seigneur,” so ti tene mbeni mba ti lo Chrétien so amû tere ti lo na Nzapa awe na awara batême. A yeke na lege ti ndara ti yeda na lege so Nzapa afa na ngoi so e yeke soro mbeni zo so e ye ti sara mariage na lo.

5. Jéhovah nga na aChrétien so asara mariage awe abâ yanga so azo ni amû tongana nyen?

⁵ Yanga so azo amû na lango ti mariage ti ala ayeke mbeni kota ye mingi na lê ti Nzapa. Jésus so ayeke Molenge ti Nzapa atene na ndo ti kozo mariage, lo tene: “Ye so Nzapa abungbi awe, zia zo akangbi pëpe.” (Mat. 19:6). Zo ti sungo psaume adabe ti e so yanga so e mû ayeke kota ye mingi, lo tene: “Mû sacrifice ti mungo merci na Nzapa, na mo futa ye ti zendo ti mo na Lo Ti Nduzu Ahon Kue.” (Ps. 50:14). Atâa so kota ngia alingbi ti ku mbeni koli na wali so asara mariage, yanga so ala mû na lango ti mariage ti ala ayeke kota ye mingi na ahunda ye mingi na mbage ti ala.​—Deut. 23:21.

6. Tapande ti Jephté afa na e nyen?

⁶ Bâ tapande ti Jephté, so asara kusala lani tongana juge na Israël na popo ti ngu 1200 ti si na ngu 1100 kozo ti Christ. Lo mû zendo na Jéhovah, lo tene: “Tongana Mo zia amolenge ti Ammon na tïtî mbi biani, na mbi londo na sese ti amolenge ti Ammon, mbi kiri na siriri, fade ye so asigigi na yanga ti da ti mbi ti të mbi aga ye ti L’Eternel, na fade mbi mû ye so na offrande so a-zo-na-wa.” Na ngoi so Jephté akiri na da ti lo na Mitspa, lo bâ so kozo ye so asigigi na da ti lo ayeke molenge ti lo ti wali, so ayeke gi oko molenge ti lo. Jephté agi ti sara ye ague nde na zendo so lo mû? Ên-ën. Lo tene: “Mbi lungula yanga ti mbi na L’Eternel awe, na mbi lingbi gbian yanga ti mbi pëpe.” (aJu. 11:30, 31, 35). Jephté asara ye alingbi na zendo so lo mû na Jéhovah, atâa so ye so ayeke sara peut-être si lo yeke wara ande mbeni molenge pëpe ti sara si iri ti lo angbâ lakue. Yanga so Jephté amû ayeke nde na yanga so azo ayeke mû ka na lango ti mariage ti ala, me ndali ti so lo sara ye alingbi na yanga so lo mû, lo zia mbeni nzoni tapande na akoli na awali Chrétien ti sara ye alingbi na zendo ti mariage ti ala.

Nyen la ayeke sara si mariage aduti na ngia?

7. Azo so amû tere fini fini ayeke na bezoin ti changé asarango ye wa?

⁷ Azo mingi so asara mariage awe ayeke dabe ti ala na ngoi so ala yeke bâ tere lani ndali ti mariage. A nzere lani na ala mingi ti hinga zo so ayeke ga ande koli wala wali ti ala. Ala yeke mû ngoi mingi ti duti na tere ti mba na ye so amû lege na ala ti hinga mba nzoni. Me, atâa ala sara mariage na pekoni so ala gi ti hinga mba kozo wala a yeke tongaso pëpe, na ngoi so ala sara mariage awe, a hunda na ala ti changé ambeni ngbene sarango ye ti ala. Mbeni koli so asara mariage awe atene: “Kota kpale so e yeke lani na ni na ngoi so e sara mariage fini fini ayeke ti hinga so e yeke kumbamba mbeni pëpe. Teti ambeni ngoi, e bâ so a yeke ngangu na e ti zia songo so atingbi e na akamarade ti e nga na afami ti e na place ti ala.” Mbeni koli nde, so asara mariage a sara ngu 30 awe abâ hio so na pekoni so ala sara mariage, ti sara ye na lege ni, a lingbi lo pensé na ndo ti lo nga na wali ti lo. Kozo ti tene lo yeda na mbeni tisango ndo wala lo mä tere na mbeni zo ti sara mbeni ye, lo sara lisoro na ndo ni na wali ti lo. Na pekoni, lo yeke mû desizion so ayeke ga na ye ti nzoni na ala use kue. Na yâ ti mara ti aye tongaso, tongana zo aluti na ndo ti droit ti lo pëpe, a yeke ga na aye ti nzoni.​—aProv. 13:10.

8, 9. (a) Ngbanga ti nyen a yeke kota ye mingi ti sara lisoro? (b) Na yâ ti aye wa a hunda na zo ti duti nduru ti changé ye so lo yeke sara? Ngbanga ti nyen?

⁸ Ngoi na ngoi, mariage ayeke tingbi azo so alondo na ando so sarango ye ti azo ni ayeke nde nde. Ge, a hunda mbilimbili ti tene zo asara lisoro polele na mba ti lo. Lege so azo ayeke sara na lisoro ayeke nde nde. Ti bâ lege so koli wala wali ti mo ayeke sara na tënë na afami ti lo alingbi ti mû maboko na mo ti hinga lo nzoni mingi ahon ti kozo. Ngoi na ngoi, a yeke pëpe ye so zo atene la afa ye so ayeke na bê ti lo, me a yeke lege so lo tene na tënë ni. Nga, mbeni zo alingbi ti hinga atënë ti bê ti mba ti lo atâa mba ti lo ni asara tënë pëpe (aProv. 16:24; aCol. 4:6). Ti gi ti hinga tënë so ayeke na bê ti mba ayeke kota ye so ayeke sara si mariage aduti na ngia. Ni la si mbeni proverbe atene: “Ndara asara si azo ti da akpengba tere na popo ti ala, nga na lege ti bango nda ti ye si fade azo so aluti nzoni.”​—Diko aProverbe 24:3, MN.

⁹ Tongana a ndu tënë ti sorongo aye so anzere na zo mingi ti sara ni nga na angia, azo mingi abâ so a yeke kota ye ti tene ala duti nduru ti changé ye so ala yeke sara. Peut-être, kozo ti tene mo sara mariage, mo yeke mû ngoi mingi ti sara ngia ti awanguru wala ti sara ambeni ngia nde. Mo bâ so a yeke nzoni fadeso ti changé ye so mo yeke sara? (1 Tim. 4:8). Tënë so andu nga ngoi so mo yeke mû ti duti na afami ti mo. Biani, azo so amû tere ayeke na bezoin ti bungbi oko ti manda Bible, ti sara aye so andu tâ vorongo nga ti sara ambeni ye nde.​—Mat. 6:33.

10. Na lege wa ti tene zo aluti pëpe na ndo ti droit ti lo ayeke sara si ababâ na amama amä tere nzoni na amolenge ti ala so asara mariage awe?

¹⁰ Na ngoi so mbeni koli amû wali, lo yeke zia babâ na mama ti lo, na a yeke oko ye so mbeni wali so amû koli ayeke sara. (Diko Genèse 2:24.) Ye oko, Nzapa ahunda na zo ti ngbâ lakue ti ne babâ na mama ti lo. Ni la, même na pekoni so mbeni koli na wali amû tere, kite ayeke dä pëpe so ala yeke mû ambeni ngoi ti duti ndo oko na ababâ na amama ti ala nga na akogara ti ala. Mbeni koli so asara mariage a sara ngu 25 awe atene: “Wali ti mbi, babâ na mama ti mbi, aita ti mbi nga na akogara ti mbi asara nzara ti wara ambeni ye nga ala yeke na bezoin ti wara ambeni ye. A si na mbeni ngoi, a yeke ngangu na mbi ti sara ye na lege ni na ngoi so mbi yeke gi ti bâ lege ti aye ni so. Genèse 2:24 amû maboko na mbi ti hinga ye so a lingbi mbi sara. Atâa so a hunda ti tene mbeni koli abâ lege ti afami, kozo zo so a lingbi lo bâ lege ti lo ayeke wali ti lo.” Legeoko nga, ababâ na amama so ayeke aChrétien ayeke luti pëpe na ndo ti droit ti ala. Ala yeke bâ so amolenge ti ala so asara mariage awe ayeke fadeso na sewa ti ala, na so a hunda na koli ni ti bâ lege ti sewa ti lo kozoni.

11, 12. Ngbanga ti nyen mandango ye na sewa nga na sambela ayeke akota ye mingi ndali ti mbeni koli na wali ti lo?

¹¹ A yeke kota ye mingi ti tene ala duti na mbeni nzoni kapa ti mandango ye na sewa. Ye so asi na yâ ti gbâ ti asewa ti aChrétien afa so tënë so ayeke tâ tënë. A lingbi peut-être ti duti ngangu ti zia na sese mara ti kapa tongaso na ti ngbâ ti bata ni. Mbeni babâ ti sewa atene: “Tongana e lingbi ti kiri fade na peko na ti changé aye so e sara, ka gi na tongo nda ti mariage ti e, e yeke manda Bible lakue na sewa.” Lo kiri lo tene: “A nzere tâ na mbi mingi ti bâ ngia so wali ti mbi ayeke na ni na ngoi so lo yeke bâ ambeni tënë ti Bible so andu bê ti lo mingi na ngoi so e yeke manda Bible.”

¹² Ti sambela ndo oko ayeke ga nga na aye ti nzoni (aRom. 12:12). Tongana mbeni koli na wali ti lo ayeke voro Jéhovah, songo ti ala na lo ayeke kpengba, na ala yeke wara ngia na yâ ti mariage ti ala (Jacq. 4:8). Mbeni ita-koli so asara mariage awe atene: “Ti hunda pardon hio ndali ti afaute so zo asara nga ti sara tënë ni na ngoi so koli na wali ti lo ayeke sambela ndo oko ayeke mbeni lege ti fa so ala yeke biani na vundu ndali ti akete kete ye so ayeke zia vundu na bê ti mba.”​—aEph. 6:18.

Bi bê kozoni na ye so agbu bê ti koli wala wali ti mo

13. Wango wa Paul amû na aChrétien so asara mariage awe na ndo ti tënë ti bungbingo ti koli na wali?

¹³ Na ndo ti tënë ti bungbingo ti koli na wali, a yeke nzoni aChrétien so asara mariage awe akpe ti sara aye so ayeke bi nengo ti mariage ti ala na sese, tongana ti so azo mingi na ngoi ti e ayeke sara ka. Na ndo ti tënë so, Paul amû wango, lo tene: “A lingbi koli amû ye ti wali ti lo na lo, na wali amû ye ti koli ti lo na lo nga. Wali ni akomande tere ti lo mveni pëpe, me a yeke koli ti lo si a komande tere ti lo; tongaso nga, koli akomande tere ti lo mveni pëpe, me a yeke wali ti lo si a komande tere ti lo.” Na pekoni, Paul amû wango polele, lo tene: “I gbanzi tere ti i na popo ti i pëpe, gi tongana i leke tënë kozoni teti lâ oko oko.” Ndali ti nyen? “Si i lingbi zia bê ti i na sambela; na nda ni, i kiri i bungbi, wala fade Satan ahanda i, teti i yeke na ngangu pëpe ti kanga nzara ti tere ti i.” (1 aCor. 7:3-5). Paul asara tënë ti sambela ti fa so a yeke mbeni kota ye mingi na lê ti aChrétien. Me lo fa nga polele so a yeke nzoni Chrétien oko oko so asara mariage awe ahinga hio ye so koli wala wali ti lo ayeke na bezoin ni na lege ti mitele nga lo mû atënë ti bê ti mba ti lo na nene ni.

14. Tongana a ndu tënë ti bungbingo ti koli na wali, na lege wa ti sara ye alingbi na akpengba-ndia ti Bible ayeke mû maboko na koli na wali so asara mariage awe?

¹⁴ A yeke nzoni koli na wali ti lo afa tënë ti bê ti ala polele na mba, na zia ala hinga so tongana ala bi bê ti ala pëpe na mba, ye so alingbi ti ga na kpale na popo ti ala. (Diko aPhilippien 2:3, 4; bâ Mat. 7:12.) Tënë so ayeke tâ tënë na yâ ti ambeni sewa so koli na wali ti lo ayeke na yâ ti abungbi ti nzapa nde nde. Atâa tongana akpale ayeke dä, mbeni Chrétien ayeke gi lakue ti leke akpale ni na lege ti nzoni sarango ye ti lo, sarango ye na nzobe nga na sarango kusala maboko na maboko na koli wala wali ti lo. (Diko 1 Pierre 3:1, 2.) Ti ndoye Jéhovah, ti ndoye koli wala wali ti mo nga ti bi bê kozoni na ye so agbu bê ti koli wala wali ti mo ayeke sara si bungbingo ti koli na wali aga na kpale pëpe.

15. Tongana nyen azo so asara mariage awe ayeke fa so nengo mba ayeke kota ye mingi?

¹⁵ Nga na yâ ti ambeni ye nde, mbeni koli so ayeke sara ye na nzobe ayeke ne wali ti lo. Na tapande, lo yeke mû atënë ti bê ti lo na nene ni, même na yâ ti akete kete ye. Mbeni koli so asara mariage a sara ngu 47 awe atene: “Mbi ngbâ lakue ti gi ti hinga ye na ndo ti nene ti mungo atënë ti bê ti wali ti mbi na nene ni.” A wa aita-wali so asara mariage awe ti ne akoli ti ala na gbe ti bê ti ala (aEph. 5:33). Tongana ala tene asioni tënë na ndo ti akoli ti ala na lege so ala yeke fa afaute ti ala na lê ti azo, ye so ayeke fa so ala ne akoli ti ala ni pëpe. A-Proverbe 14:1 adabe ti e, atene: “Awali ti ndara kue asara da ti ala, me awali ti buba afâ da ti ala na sese na maboko ti ala mveni.”

Zia lege na Zabolo pëpe

16. Na lege wa mbeni koli na wali ti lo alingbi ti sara ye alingbi na aEphésien 4:26, 27?

¹⁶ “Tongana ngonzo agbu i, i bata si i sara siokpari pëpe; i zia lâ akui na i na ngonzo na bê ti i pëpe, na i zia ndo na zabolo pëpe.” (aEph. 4:26, 27). Tongana koli na wali ti lo asara ye alingbi na wango so, a yeke mû lege na ala ti leke akpale so ala lingbi ti wara na yâ ti mariage ti ala wala ti kpe ti wara tënë na popo ti ala. Mbeni ita-wali atene: “Atâa so mbi na koli ti mbi e yeke wara ka tënë, mbi dabe ti mbi so e yeke mû ngoi lakue ti gi ti leke tënë ni même tongana a hunda na e ti sara lisoro teti angbonga mingi.” Gi na tongo nda ti mariage ti ita-wali ni na koli ti lo, ala leke na bê ti ala ti leke atënë kue so ala yeke wara kozoni si ala gue alango. Ita-wali ni akiri atene: “Atâa tënë ni ayeke tongana nyen, e mû desizion ti mû pardon na mba, ti girisa tënë ni nga ti komanse mbeni fini lango na tënë na bê ti e pëpe.” A yeke na lege so la ala ke ti “zia ndo na zabolo”.

17. Tongana mbeni zo abâ so zo so lo sara mariage na lo alingbi na lo pëpe, ye wa alingbi ti mû maboko na lo?

¹⁷ Ka tongana mo bâ so zo so mo sara mariage na lo alingbi na mo pëpe? Mo lingbi fadeso ti bâ so mariage ti mo anzere na mo pëpe tongana ti so mariage ti amba ti mo anzere na ala. Ye oko, ti girisa pëpe lege so Wasarango mo ayeke bâ na kpengba songo so abungbi koli na wali na yâ ti mariage alingbi ti mû maboko na mo. Yingo vulu apusu Paul ti mû wango na aChrétien, lo tene: “A lingbi azo kue ayekia tënë ti mariage, na a lingbi tange ti mariage aga sioni pëpe, teti fade Nzapa afâ ngbanga na li ti azo ti pitan na azo so asara lango-sioni.” (aHéb. 13:4). Na ndo ni, a lingbi azo abâ tënë so ge na nene ni, so atene: “Kamba so zo asara na kamba ota alingbi fâ fade pëpe.” (Zo-ti. 4:12). Tongana sarango si iri ti Jéhovah aga nzoni-kue agbu bê ti mbeni koli na wali ti lo mingi, ala yeke duti na kpengba songo na popo ti ala nga na Nzapa. A lingbi ala sara kue si mariage ti ala aduti na ngia, teti ala hinga so ye so ayeke sara si azo agonda Jéhovah, Wa ti mariage.​—1 Pi. 3:11.

18. Na ndo ti tënë ti mariage, kite ayeke dä pëpe so aChrétien alingbi ti sara nyen?

¹⁸ Kite ayeke dä pëpe so aChrétien alingbi ti sara si mariage ti ala aduti na ngia. Ti sara ni ahunda ti tene zo asara ngangu nga lo duti na asarango ye so a hunda na aChrétien, so mbeni oko ayeke sarango nzobe. Laso, na yâ ti akongregation ti aTémoin ti Jéhovah na ndo ti sese kue, mo yeke wara gbâ ti akoli na awali so asara mariage awe na so ayeke na ngia na yâ ti mariage ti ala. Ye so afa so azo alingbi biani ti duti na ngia na yâ ti mariage ti ala.

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• Ngbanga ti nyen azo alingbi biani ti wara ngia na yâ ti mariage ti ala?

• Nyen la alingbi ti mû maboko na azo ti duti na ngia na yâ ti mariage ti ala?

• Asarango ye wa mbeni koli na wali ti lo ayeke na bezoin ti gi ti duti na ni?

[Foto na lembeti 15]

Na ndara, koli na wali so asara mariage awe ayeke sara lisoro kozoni ti yeda ti gue na mbeni tisango ndo wala ti mä tere na mbeni zo ti sara mbeni ye

[Foto na lembeti 16]

Sara kue ti leke atënë so ala wara gi na yâ ti lango ni, na “zia ndo na zabolo pëpe”