Wakua ti Jéhovah, lo so a “kpo lo teti kengo-ndia ti e”
“A kpo Lo teti kengo-ndia ti e, [a] mboko tere ti Lo ngbanga ti sioye ti e; . . . na lege ti kä ti Lo, e ga nzoni.”—ÉS. 53:5.
E YEKE sara Matanga ti Dango Bê ti dabe ti e na kuâ ti Christ nga na aye kue so kuâ ti lo na zingongo ti lo na kuâ aga na ni. Matanga ti Dango Bê adabe ti e so Jéhovah ayeke na droit ti komande dunia kue, adabe ti e so iri ti lo ayeke nzoni-kue nga so ye so lo leke na bê ti lo ti sara ayeke ga ande tâ tënë. Mbeni oko ti aye so lo leke ti sara ayeke ti sö fini ti azo. Peut-être na yâ ti Bible, mbeni prophétie so afa nzoni mingi sandaga ti fini ti Christ nga na aye so aga na lege ni ti hon ti Ésaïe 53:3-12 ayeke dä pëpe. Ésaïe afa kozoni awe tënë ti pasi ti Wakua ni nga lo fa anzene nzene ye na ndo ti kuâ ti Christ nga na aye ti nzoni so aita ti lo so a soro ala ti gue na yayu nga na “ambeni ngasangbaga” ti lo ayeke wara ande na peko ni.—Jean 10:16.
2 Ngu 700 tongaso kozoni si a dü Jésus na sese, Jéhovah apusu Ésaïe ti fa so fade Wakua ti lo so lo soro lo ayeke duti ande be-ta-zo même na gbe ti angangu tara. Ye so afa biani so Jéhovah ahinga na bê ti lo kue so Molenge ti lo ayeke ngbâ lakue be-ta-zo na lo. Na ngoi so e yeke bâ ande prophétie so, bê ti e ayeke si na singila nga mabe ti e ayeke kpengba.
“Azo ake Lo” na ala ‘bi bê ti ala na Lo pëpe’
3 Diko Ésaïe 53:3. Tara ti bâ ye so asara na ndo ti oko Molenge ti Nzapa tongana lo zia ngia so lo yeke wara na ngoi so lo yeke sara kua na tere ti Babâ ti lo na lo ga na ndo ti sese ti mû fini ti lo na sandaga ti sö azo na yâ ti siokpari na kui! (aPhil. 2:5-8). Jésus amû fini ti lo na sandaga ti pardone siokpari ti azo teti lakue, mbeni ye so asandaga ti anyama so a yeke mû ândö na gbe ti Ndia ti Moïse afa ni kozoni awe (aHéb. 10:1-4). A yeke na lege ni fade ti tene azo ayamba lo na ala ne lo, na mingi ni aJuif so ayeke ku lani gango ti Messie ti zendo ni (Jean 6:14). Me, tongana ti so Ésaïe afa kozoni awe, aJuif “ake Lo” na ala ‘bi bê ti ala na Lo pëpe.’ Bazengele Jean atene: “Lo ga na kodoro ti lo wani, me azo ti kodoro ti lo ni ayamba lo pëpe.” (Jean 1:11). Bazengele Pierre atene na aJuif, lo tene: “Nzapa ti akotara ti e amû gloire na Wakua ti lo, Jésus, so ala, ala kä lo na ala bere lo na gbele Pilate na ngoi so Pilate aleke fade awe ti zi lo. Ti tâ tënë ni, ala bere lo so ayeke nzoni-kue nga zo ti mbilimbili so.”—Kus. 3:13, 14.
4 Ésaïe afa nga kozoni awe so fade Jésus ayeke “hinga pono”, wala kobela. Na ngoi ti kusala ti Jésus na sese, ngoi na ngoi, a yeke si biani so Jésus awoko, me mbeni ye oko afa pëpe so lo tï kobela (Jean 4:6). Ye oko, lo hinga biani kobela ti azo so lo yeke fa tënë lani na ala. Lo bâ mawa ti ala nga lo sava gbâ ti ala (Marc 1:32-34). A yeke na lege so la Jésus asara ye alingbi na prophétie so atene: “Biani, Lo yô pono [wala “kobela,” FD] ti e, na Lo yô vundu ti e.”—És. 53:4a; Mat. 8:16, 17.
Mo bâ mo tene “Nzapa apika Lo”
5 Diko Ésaïe 53:4b. Mingi ti azo ti ngoi ti Jésus agi li ti ala gbä na ndani so Jésus abâ pasi na lo kui. Ala bâ ti ala atene so Nzapa la ayeke se lo, mo bâ mo tene Nzapa asara si lo wara mbeni sioni kobela (Mat. 27:38-44). A-Juif atene so Jésus azonga Nzapa (Marc 14:61-64; Jean 10:33). Ti tâ tënë ni, Jésus asara siokpari pëpe nga lo zonga Nzapa pëpe. Jésus aye Babâ ti lo mingi; ni la ti hinga so lo yeke kui tongana mbeni zo so azonga Nzapa asara si lo kiri lo bâ pasi mingi tongana Wakua ti Jéhovah. Ye oko, lo yeda na bê ti lo kue ti sara ye so bê ti Jéhovah aye.—Mat. 26:39.
6 A dö bê ti e pëpe ti bâ so prophétie ti Ésaïe atene so azo abâ Christ tongana mbeni zo so “Nzapa apika” lo, me bê ti e alingbi ti dö ti bâ so prophétie ni afa kozoni awe, atene: “A yeke nzoni na lê ti L’Éternel ti mboko Lo.” (És. 53:10). Teti so Jéhovah lo wani nga atene: “Bâ, Boi ti Mbi, . . . Lo so Mbi iri Lo, Lo so âme ti Mbi awara ngia na yâ Lo”, tongana nyen “a yeke nzoni na lê ti” Jéhovah “ti mboko Lo”? (És. 42:1). Na lege wa a lingbi ti tene so a nzere na Jéhovah ti sara tongaso?
7 Ti gbu nda ti prophétie so, a yeke nzoni e dabe ti e so na ngoi so Satan atene so Jéhovah ayeke na droit pëpe ti komande dunia kue, lo dë kite so awakua ti Jéhovah so ayeke na yayu nga na ala so ayeke na sese alingbi ti duti be-ta-zo na lo (Job 1:9-11; 2:3-5). Na ngbango be-ta-zo juska na kuâ, Jésus afa biani so atënë ti Satan ayeke mvene. Ni la atâa so Jéhovah azia lege si awato ti Christ afâ lo, kite ayeke dä pëpe so vundu agbu Jéhovah mingi na ngoi so lo bâ a yeke fâ Wakua ti lo so lo soro lo. Ye oko, tongana Jéhovah abâ so Molenge ti lo aduti be-ta-zo na yâ ti aye kue, a sara si bê ti lo ayeke na ngia mingi (aProv. 27:11). Na ndo ni, ti hinga aye ti nzoni so kuâ ti Molenge ti Jéhovah ayeke ga na ni na azo so achangé bê ti ala asara si bê ti Jéhovah ayeke na kota ngia.—Luc 15:7.
A “kpo Lo teti kengo-ndia ti e”
8 Diko Ésaïe 53:6. Legeoko tongana angasangbaga so agirisa lege, azo so ayeke awasiokpari ague kirikiri, ala yeke gi ti tene a zi ala na yâ ti akobela nga na kuâ so ala wara na mbage ti Adam (1 Pi. 2:25). Teti so ala yeke mbilimbili-kue pëpe, mbeni molenge ti Adam oko pëpe alingbi ti kiri ti wara ye so Adam agirisa ni (Ps. 49:8). Ye oko, kota ndoye ti Jéhovah apusu lo ti ‘zia sioye ti e kue na ndo’ ti Molenge ti lo so ayeke Wakua ti lo so lo soro lo. Teti so Christ ayeda ti tene a “kpo Lo teti kengo-ndia ti e” nga ti tene a “mboko tere ti Lo ngbanga ti sioye ti e,” lo yô siokpari ti e na ndo ti keke ti pasi na lo kui na place ti e.
9 Bazengele Pierre atene: “A iri ala ti wara mara ti fini tongaso, ngbanga ti so Christ abâ lani pasi ndali ti ala, na lo zia na ala mbeni tapande si ala mû tâ gi peko ti gere ti lo mbilimbili. Lo wani lo yô asiokpari ti e na yâ ti tere ti lo na ndo ti keke, si ti e na siokpari ahunzi, na e duti na fini ti sara ye ti mbilimbili.” Na pekoni, lo kiri lo tene peko ti atënë ti prophète Ésaïe, lo tene: “Nga ‘ala wara sava ndali ti akä ti lo.’ ” (1 Pi. 2:21, 24; És. 53:5). Ye so azi lege na awasiokpari ti kiri ti lë songo na Nzapa, tongana ti so Pierre akiri atene: “Christ akui gi fani oko biani biani awe tënë ti asiokpari, zo ti mbilimbili ndali ti azo so ayeke mbilimbili pëpe, si lo lingbi ti gue na ala na Nzapa.”—1 Pi. 3:18.
“Tongana molenge ti ngasangbaga so azo ague na lo ti fâ lo”
10 Diko Ésaïe 53:7, 8. Na ngoi so Jean Baptiste abâ Jésus na gango ni, lo tene: “Ala bâ, so Molenge ti ngasangbaga ti Nzapa la, lo so azi siokpari ti dunia so!” (Jean 1:29). Na ngoi so Jean ayeke sara tënë ti Jésus tongana mbeni Molenge ti ngasangbaga, peut-être lo yeke bi bê ti lo na ndo ti tënë ti Ésaïe so atene Jésus ayeke “legeoko tongana molenge ti ngasangbaga so azo ague na lo ti fâ lo”. (És. 53:7). Ésaïe afa kozoni awe so Jésus ‘amû Lo mveni ti kui’. (És. 53:12). Na bï so Jésus azia na sese Matanga ti Dango Bê na kuâ ti lo, lo mû kopo ti vin na abazengele ti lo 11 so ayeke be-ta-zo, na lo tene: “So ayeke fä ti ‘mênë ti mbele ni’, mênë ti mbi so biani ayeke tuku ande ndali ti azo mingi ti tene a pardone asiokpari.”—Mat. 26:28.
11 Tongana ti so Isaac asara lani, Jésus ayeda na bê ti lo kue ti mû fini ti lo na sandaga ti fa so lo yeda ti sara ye so bê ti Jéhovah aye (Gen. 22:1, 2, 9-13; aHéb. 10:5-10). Atâa so Isaac ayeda na bê ti lo kue ti tene a mû lo na sandaga, a yeke Abraham la agi ti mû molenge ti lo na sandaga (aHéb. 11:17). Legeoko nga, Jésus ayeda na bê ti lo kue ti kui, me a yeke Jéhovah la afa lege so a lingbi a futa na ngere so alingbi ti zi azo. Sandaga ti fini ti Molenge ti Nzapa afa kota ndoye ti Nzapa na mbage ti azo.
12 Jésus lo wani atene: “Nzapa andoye tâ azo ti dunia so mingi si lo mû gi oko Molenge ti lo ndali ti ala, si zo kue so amä na bê na lo, a lingbi ti futi lo pëpe, me lo wara fini ti lakue lakue.” (Jean 3:16). Bazengele Paul atene: “Nzapa azia ndoye ti lo na gbele e na lege so, tongana e ngbâ lani awasiokpari, Christ akui ndali ti e.” (aRom. 5:8). Ni la, na ngoi so e yeke ne Christ na dango bê ti e na kuâ ti lo, a lingbi e girisa lâ oko pëpe so a yeke Jéhovah, Kota Abraham la aleke si a mû sandaga so. E yeke sara Matanga ti Dango Bê ti gonda Jéhovah.
Wakua ni asara si ‘a diko azo mingi azo ti mbilimbili’
13 Diko Ésaïe 53:11, 12. Jéhovah atene na ndo ti Wakua ti lo so lo soro lo, lo tene: “Boi ti Mbi ti mbilimbili adiko azo mingi azo ti mbilimbili.” Na lege wa? Hunzingo ti versê 12 ni amû maboko na e ti hinga kiringo tënë ni: “Na Lo [Wakua ni lo] sambela teti awakengo-ndia.” Azo kue so abâ gigi na peko ti Adam ayeke awasiokpari, wala “awakengo-ndia”, na tongaso ala wara “futa ti peko ti siokpari”, so ayeke kuâ (aRom. 5:12; 6:23). A hunda ti tene a kiri a leke songo na popo ti Jéhovah na azo so ayeke awasiokpari. Chapitre 53 ti mbeti ti Ésaïe afa pendere mingi lege so Jésus ‘asambela’, wala lo gbu koko ti azo so ayeke awasiokpari, atene: “Na lege ti pika so Lo wara, e wara siriri; na lege ti kä ti Lo, e ga nzoni.”—És. 53:5.
14 Na yongo asiokpari ti e na ndo ti lo nga na kuingo na place ti e, Christ asara si ‘a diko azo mingi azo ti mbilimbili’. Paul atene: “Nzapa abâ so a yeke nzoni ti zia si aye kue asi singo na yâ ti Molenge ni [Christ], nga ti tene na lege ti lo Nzapa asara si songo akiri na popo ti lo na tanga ti aye kue, atâa a yeke aye so ayeke na ndo ti sese wala aye so ayeke na yayu.”—aCol. 1:19, 20.
15 “Aye so ayeke na yayu”, so akiri asara songo na Jéhovah na lege ti mênë ti Christ so atuku ayeke aChrétien so a soro ala ti gue na yayu, so a iri ala ti komande legeoko na Christ na yayu. A-Chrétien so ‘a iri ala ti gue na yayu,’ a diko ala tongana “azo ti mbilimbili ti wara fini.” (aHéb. 3:1; aRom. 5:1, 18). Na pekoni, Jéhovah asara si ala ga amolenge ti lo ti yingo. Yingo vulu afa na ala so ala yeke “ahéritier legeoko na Christ,” azo so a iri ala ti ga agbia na aprêtre na yâ ti Royaume ti yayu (aRom. 8:15-17; Apoc. 5:9, 10). Ala ga mbage ti Israël ti yingo, “Israël ti Nzapa”, na a lï na ala na yâ ti “fini mbele”. (Jér. 31:31-34; aGal. 6:16). Teti so ala yeke na yâ ti fini mbele so, na ngoi ti Matanga ti Dango Bê, ala yeke na droit ti te mapa na ti nyon bengba vin ni, so Jésus atene na ndo ni, lo tene: “Kopo ti vin so ayeke fä ti fini mbele na lege ti mênë ti mbi so biani ayeke tuku ande ndali ti ala.”—Luc 22:20.
16 “Aye so ayeke na ndo ti sese” ayeke ambeni ngasangbaga ti Christ, so ayeke na beku ti duti na fini ti lakue lakue na ndo ti sese. Wakua ti Jéhovah so lo soro lo ayeke sara si ala so nga kue aga mbilimbili na lê ti Jéhovah. Teti so ala mä na bê na ngere so Christ afuta ti zi e na tongaso “ala sukula yongoro bongo ti ala na ala sara si a vuru na yâ ti mênë ti Molenge ti ngasangbaga ni”, a sara si Jéhovah adiko ala azo ti mbilimbili, pëpe tongana amolenge ti lo ti yingo, me tongana akamarade ti lo; na lo mû na ala pendere beku ti sö ande fini na ngoi ti “kota ye ti vundu”. (Apoc. 7:9, 10, 14; Jacq. 2:23). Teti so ala yeke na yâ ti fini mbele ni pëpe na tongaso ala yeke na beku ti gue na yayu pëpe, ambeni ngasangbaga ayeke te mapa pëpe nga ala yeke nyon vin pëpe na ngoi ti Matanga ti Dango Bê, me na nengo tere, ala ga ti bâ gi ye so ayeke tambela.
Singila kue ague na Jéhovah nga na Wakua ti lo so anzere na lê ti lo!
17 Gingo nda ti aprophétie so ayeke na yâ ti mbeti ti Ésaïe, so aluti na ndo ti Wakua ni, ayeke mbeni nzoni lege ti leke bibe ti e ndali ti Matanga ti Dango Bê na kuâ ti Christ. A mû maboko na e ti tene “lê ti e ayeke gi na ndo ti Jésus, Kota Mokonzi ti mabe ti e na Lo so asara si mabe ti e alingbi kue.” (aHéb. 12:2). E manda so Molenge ti Nzapa ayeke zo ti ngangu-li pëpe. Nde na Satan, Jésus ayeke na ngia ti tene Jéhovah afa ye na lo, lo bâ Jéhovah tongana Seigneur ti dunia kue. E bâ so na ngoi ti kusala ti Jésus na sese, lo bâ mawa ti azo so lo fa tënë na ala, lo sava kobela ti ala mingi na lege ti mitele nga na ti yingo. Na sarango tongaso, lo fa ye so lo yeke sara ande na ngoi so lo yeke komande tongana Gbia ti fini dunia na ngoi so “Lo sara si fango ngbanga ti mbilimbili amû sese”. (És. 42:4). Teti so lo fa tënë ti Royaume na bê ti lo kue, tongana “lumière ti aGentil,” ye so adabe ti adisciple ti lo ti fa nzoni tënë na bê ti ala kue na ndo ti sese kue.—És. 42:6.
18 Prophétie ti Ésaïe amû nga maboko na e ti kiri ti gbu nda ti kota ye so Jéhovah asara na ngoi so lo tokua Molenge ti lo so lo ye lo mingi na ndo ti sese ti bâ pasi na ti kui teti e. Jéhovah ayeke lani na ngia pëpe ti bâ molenge ti lo abâ pasi, me lo yeke na ngia ti bâ Jésus angbâ be-ta-zo juska na kuâ. Legeoko tongana ti Jéhovah, zia e kue e duti na ngia na hingango ye kue so Jésus asara ti fa so Satan ayeke zo ti mvene nga ti sara si iri ti Jéhovah aga nzoni-kue. Na sarango tongaso, lo fa so Jéhovah ayeke na droit ti komande dunia kue. Na ndo ni, Christ ayô asiokpari ti e na ndo ti lo nga lo kui na place ti e. Tongaso, lo mû lege na kete kundu ti aita ti lo so a soro ala ti gue na yayu nga na ambeni ngasangbaga ti ga nzoni na lê ti Jéhovah. Tongana e yeke bungbi oko na ngoi ti Matanga ti Dango Bê, zia e kiri singila mingi na Jéhovah nga na Wakua ti lo so ayeke be-ta-zo.
Mo dabe ti mo na ni?
• Na lege wa “a yeke nzoni na lê ti” Jéhovah ti “mboko” Molenge ti lo?
• Na lege wa a “kpo [Jésus] teti kengo-ndia ti e”?
• Na lege wa Wakua ni asara si ‘a diko azo mingi azo ti mbilimbili’?
• Na lege wa mandango aprophétie so aluti na ndo ti Wakua ni aleke bibe ti mo na bê ti mo ndali ti Matanga ti Dango Bê?
[Ahundango tënë ti manda na ye]
1. A yeke nzoni ti dabe ti e na aye wa na ngoi so e yeke sara Matanga ti Dango Bê? Prophétie wa ayeke mû ande maboko na e ti sara ni?
2. Prophétie ti Ésaïe afa nyen biani? Ye so ayeke sara ande nyen na ndo ti e?
3. Ngbanga ti nyen a yeke na lege ni fade ti tene aJuif ayamba Jésus? Me ala sara ye tongana nyen?
4. Na lege wa Jésus ahinga kobela?
5. Ti aJuif mingi, Jésus akui ndali ti nyen? Ngbanga ti nyen ye so asara si lo kiri lo bâ pasi mingi?
6, 7. Na lege wa Jéhovah “amboko” Wakua ti lo so ayeke be-ta-zo? Ngbanga ti nyen ye so ‘ayeke nzoni’ na lê ti Nzapa?
8, 9. (a) Na lege wa a “kpo [Jésus] teti kengo-ndia ti e”? (b) Na lege wa Pierre afa so tënë so ayeke tâ tënë?
10. (a) Jean Baptiste ahaka Jésus na nyen? (b) Ngbanga ti nyen ahakango ye so ayeke na lege ni?
11, 12. (a) So Isaac ayeda na bê ti lo kue ti tene a mû lo na sandaga afa nyen na ndo ti sandaga ti Christ? (b) Na ngoi so e yeke sara Matanga ti Dango Bê, ye wa a lingbi e girisa pëpe na ndo ti Jéhovah, Kota Abraham?
13, 14. Na lege wa Wakua ti Jéhovah asara si ‘a diko azo mingi azo ti mbilimbili’?
15. (a) “Aye so ayeke na yayu”, so Paul asara tënë ni ayeke azo wa? (b) Gi azo wa la ayeke na droit ti te mapa na ti nyon vin na ngoi ti Matanga ti Dango Bê? Ngbanga ti nyen?
16. “Aye so ayeke na ndo ti sese” ayeke nyen? Na lege wa a sara si ala ga mbilimbili na lê ti Jéhovah?
17. Na lege wa mandango aprophétie ti mbeti ti Ésaïe so aluti na ndo ti Wakua ni amû maboko na e ti leke bibe ti e ndali ti Matanga ti Dango Bê?
18. Ngbanga ti nyen prophétie ti Ésaïe apusu e ti kiri singila mingi na Jéhovah nga na Wakua ti lo so ayeke be-ta-zo?
[Foto na lembeti 26]
‘Azo ake Lo na e bi bê ti e na Lo pëpe’
[Foto na lembeti 28]
“Lo mû Lo mveni ti kui”
[Foto na lembeti 29]
Na nengo tere, “ambeni ngasangbaga” ague na Matanga ti Dango Bê ti bâ gi ye so ayeke tambela