A yeke nzoni zo wa la afa ye na amolenge na ndo ti Nzapa?
“Zo ti mandango ye ahon wafango ye na lo pëpe, me zo kue so a fa ye na lo nzoni mingi, lo yeke ga ande tongana wafango ye na lo.”—LUC 6:40.
AMBENI babâ na mama apensé so ala kpa pëpe ti fa ye na amolenge ti ala na ndo ti Nzapa. Ala lingbi ti pensé so ala lingbi pëpe ti duti anzoni wafango ye ndali ti so ala manda mbeti ayo pëpe wala ala hinga ye mingi pëpe na ndo ti Nzapa. Ye so asara si ala yeke nduru ti zia kpengba kusala so na mbeni fami wala mbeni kota zo ti bungbi ti vorongo Nzapa ti sara ni.
Zo wa la alingbi biani ti fa na amolenge tâ tënë na ndo ti Nzapa nga ti fa na ala anzoni lege ti sarango ye? Bâ ye so Bible atene na ndo ti tënë so, na haka ni na atënë so azo ti gingo nda ti aye atene.
Kusala ti babâ ayeke so wa?
Ye so Bible afa: “Ababâ, ala son bê ti amolenge ti ala pëpe, me ala ngbâ ti bata ala na lege ti sengo ndo nga na awango ti gbotongo mê so alondo na Jéhovah.”—aÉphésien 6:4.
Ye so azo ti gingo nda ti aye afa: Na lege wa ababâ ayeke wara ye ti nzoni tongana ala mä na bê ngangu na Nzapa? Na ngu 2009, mbeni mbeti-sango (Fathers’ Religious Involvement and Early Childhood Behavior) atene: “Akoli so amû mbage na yâ ti abungbi ti vorongo Nzapa alingbi ti ga anzoni babâ. Bungbi ti vorongo Nzapa ayeke sara si zo awara ambeni zo na tere ti lo na azo ni ayeke sara ngangu na ndo ti asarango ye ti zo ni, a yeke sara nga si lo wara ambeni fango ye so ayeke fa na lo tongana nyen ti sara ye na yâ ti fini ti lo.”
Bible agboto lê mingi na ndo ti nene ti kusala so mbeni babâ ayeke sara ti bata amolenge ti lo nga ti fa ye na ala (aProverbe 4:1; aColossien 3:21; aHébreu 12:9). Me wango so angbâ na ngangu na ngoi ti e? Na ngu 2009, mbeni da senda-gi (University of Florida) asigigi na mbeni article so asara tënë na ndo ti ngangu so ababâ ayeke sara na ndo ti amolenge ti ala. Azo ti gingo nda ti aye ni afa so amolenge so ababâ ti ala ayeke fa ye ala, mingi ni ala hinga ti bâ mawa ti zo nga ala bâ so ala yeke ambumbuse zo pëpe. Amolenge-koli ayeke sara ye nzoni nga ti amolenge-wali, li ti ala ayeke tambela nzoni. Biani, wango ti Bible angbâ lakue na ngangu.
Kusala ti mama ayeke kota ye?
Ye so Bible afa: “Mo zia lege ti wango tënë ti mama ti mo pëpe.”—aProverbe 1:8.
Ye so azo ti gingo nda ti aye afa: Na ngu 2006, mbeni buku (Handbook of Child Psychology) atene so ngoi so amama ayeke mû ti duti na tere ti amolenge ti ala so ade kete ti sara lisoro na ala nga ti sara ye na ala ayeke mingi ahon ngoi so ababâ ayeke mû ti duti na tere ti amolenge ti ala. Na yâ ti akodoro mingi a yeke nga tongaso. So mama ayeke duti mingi na tere ti amolenge ti lo, a yeke sara si sarango tënë ti lo, asarango ye ti lo, nga na bango ndo ti lo ayeke sara ye mingi na ndo ti maïngo ti amolenge ni.
Tongana mbeni mama na babâ asara kusala maboko na maboko ti fa tâ tënë na ndo ti Nzapa na amolenge ti ala, ala yeke mû lege na amolenge ni ti wara akpengba ye use. Kozoni, amolenge ni ayeke na pasa ti lê songo na Babâ ti ala ti yayu, na songo so alingbi ti ga na ala ye ti nzoni na yâ ti gigi ti ala kue. Use ni, tapande ti ala ayeke fa na amolenge ni tongana nyen la a lingbi koli na wali ti lo asara kusala maboko na maboko ti wara akota ye so ala zia na gbele ti ala ti si dä (aColossien 3:18-20). Atâa so ambeni zo alingbi ti mû maboko na mbeni babâ na mama, a yeke ti ala ti fa ye na ndo ti Nzapa na amolenge ti ala nga ti fa na ala tongana nyen la Nzapa aye si aye atambela na yâ ti sewa.
Ye oko, tongana nyen la a lingbi ababâ na amama afa ye na amolenge ti ala? Nzoni kode ti sarango ni ayeke so wa?