Mû gloire na kota iri ti Jéhovah

1, 2. Nde na tanga ti a-eglize, aTémoin ti Jéhovah abâ iri ti Nzapa tongana nyen?

MINGI ti a-eglize ake ti sara kua na iri ti Nzapa. Na tapande, kozo tënë ti mbeni Bible (Revised Standard Version) atene: “Ti mû iri oko na Nzapa . . . ayeke na lege ni oko pëpe ndali ti aChrétien ti Eglize.”

² Me, aTémoin ti Jéhovah ayeke na ngia ti tene iri ti Nzapa aduti na ndo ti ala nga ti mû gloire na ni (Ps. 86:12; És. 43:10). Na ndo ni, e bâ so a yeke mbeni kota pasa la e yeke na ni ti hinga nda ti iri so nga ti hinga so a yeke kota ye ti sara si iri so aga nzoni-kue (Mat. 6:9). Ye oko, a lingbi e ngbâ ti bâ pasa so na nene ni. Ti mû maboko na e, zia e bâ akota hundango ndo ota so: Ti hinga iri ti Nzapa aye ti tene nyen? Tongana nyen la Jéhovah asara ye alingbi na kota iri ti lo ti sara si awara gloire? Tongana nyen la e lingbi ti tambela na iri ti Nzapa?

TI HINGA IRI TI NZAPA AYE TI TENE NYEN?

3. Ti hinga iri ti Nzapa aye ti tene nyen?

³ Ti hinga iri ti Nzapa andu aye mingi, aye pëpe ti tene ti hinga gi tënë “Jéhovah” awe. Aye ti tene ti hinga aye so a hinga lo na ni, asarango ye ti tere ti lo nga na aye so lo leke ti sara. Aye nga ti tene ti hinga aye so lo sara so a sara tënë ni na yâ ti Bible, na tapande asarango ye ti lo na mbage ti azo ti lo. Jéhovah ayeke fa na gigi yeke na yeke aye ni so na angoi so lo sara si ye so lo leke ti sara aga tâ tënë (aProv. 4:18). Jéhovah afa iri ti lo na Adam na Ève, ni la Ève adi ni na pekoni so lo dü Caïn (Gen. 4:1). Noé, Abraham, Isaac nga na Jacob so ala yeke be-ta-zo na Jéhovah ahinga iri ti Nzapa. Ala kiri ahinga asarango ye ti tere ti Jéhovah nzoni mingi na ngoi so lo sara anzoni ye na ala, lo bâ lege ti ala, nga lo fa na ala aye so lo leke ti sara. Angu mingi na pekoni, Nzapa afa na Moïse mbeni ye so ayeke nde so andu nda ti iri ti lo.

4. Ngbanga ti nyen Moïse ahunda Nzapa na ndo ti iri lo? Ngbanga ti nyen la Moïse ayeke na raison ti hunda tënë so?

⁴ Diko Exode 3:10-15. Na ngoi so Moïse awara lani ngu 80, Nzapa amû na lo mbeni kota kua ti sarango ni, lo tene: “Sara si azo ti Mbi, amolenge ti Israël, asigigi na Égypte.” Na pekoni Moïse ahunda na Jéhovah mbeni hundango tënë so ndani alï mingi, lo tene: ‘Tongana amolenge ti Israël, ahunda mbi atene Iri ti mo nyen? fade mbi tene nyen na ala?’ Teti so azo ti Israël ahinga iri ti Nzapa aninga awe, ngbanga ti nyen la Moïse ahunda tënë so? A yeke polele so lo ye ti hinga ye mingi na ndo ti wa ti iri ni so: aye so alingbi ti mû lege na azo ti Israël ti hinga so Nzapa ayeke zi ala biani. Moïse ayeke na raison ti hunda tënë so, ndali ti so azo ti Israël ayeke lani angbâa na Égypte teti angu mingi. Ala lingbi peut-être ti hunda tere ti ala wala Nzapa ti akotara ti ala alingbi ti zi ala. Ambeni zo ti Israël akomanse même lani awe ti voro anzapa ti azo ti Égypte.​—Ézéch. 20:7, 8.

5. Nyen la Jéhovah afa na ndo ti iri ti lo na Moïse?

⁵ Jéhovah akiri tënë na Moïse lo tene nyen? Na yâ ti kiringo tënë ti lo, lo tene na Moïse, lo tene: “Fade mo tene tongaso na amolenge ti Israël, [FADE MBI YEKE GA YE SO FADE MBI YEKE GA NI, FD] ato mbi na i.”a Na pekoni lo kiri lo tënë na Moïse ti tene na ala: “[Jéhovah, FD] Nzapa ti akotara ti i . . . ato mbi na i.” Na lege ti atënë so, Nzapa afa so lo yeke ga ye kue so lo ye ti ga ti sara si ye so lo leke ti sara aga tâ tënë. Nga lo fa so lo yeke Nzapa so ayeke sara ye lakue alingbi na atënë ti yanga ti lo. Ni la, na hunzingo ti versê 15 ni Jéhovah atene: “So ayeke iri ti Mbi lakue, na iri so ayeke ye ti dabe awagame kue na Mbi.” Atënë so Jéhovah atene na Moïse so apika bê ti lo ngangu nga akpengba mabe ti lo.

JÉHOVAH ASARA YE ALINGBI NA IRI TI LO

6, 7. Tongana nyen la Jéhovah asara ye lani alingbi na kota iri ti lo?

⁶ Kete na pekoni so Jéhovah atokua Moïse, Jéhovah asara ye alingbi na atënë ti yanga ti lo na lege so lo zi azo ti Israël. Na lege ti aye ti ngangu bale-oko so lo ga na ni na ndo ti Égypte lo fa so anzapa ti Égypte, nga na Pharaon kue, ayeke na ngangu pëpe (Ex. 12:12). Na pekoni Jéhovah akangbi yâ ti Kota Ngu Bengba use, lo sara si azo ti Israël afâ ngu ni, na Pharaon na aturugu ti lo akui na yâ ni (Ps. 136:13-15). Na yâ ti “kota yando so amû mbeto mingi” Jéhovah afa so lo yeke lo so abata zo na fini na lege so lo mû kobe na ngu na azo ti lo so peut-être wungo ti ala ahon kutu ota. Lo sara même si abongo ti ala nga na aporo ti ala abuba pëpe (Deut. 1:19; 29:5). Biani, mbeni ye oko alingbi pëpe ti kanga lege na Jéhovah ti sara ye alingbi na kota iri ti lo so mara ni ayeke dä ape. Na pekoni lo tene na Ésaïe lo tene: “Mbi, Mbi yeke [Jéhovah, FD]; mbeni sauveur ayeke pëpe, gi Mbi oko.”​—És. 43:11.

⁷ Josué so amû li ni na ndo ti azo ti Israël na peko ti Moïse nga kue abâ akota ye so Jéhovah asara na Égypte nga na yando. Tongaso, na ngoi so Josué aga nduru ti kui, na bê ti lo kue lo tene na amba ti lo azo ti Israël, lo tene: “I hinga na bê ti i kue na âme ti i kue, ye oko atï pëpe ti nzoye kue so L’Éternel Nzapa ti i azê na i; ye ni kue aga tâ tënë awe, mbeni tënë oko ti tënë so kue atï na sese senge pëpe.” (Jos. 23:14). Jéhovah asara ye lani alingbi tâ gi na tënë ti yanga ti lo.

8. Tongana nyen la Jéhovah asara ye alingbi na iri ti lo na ngoi ti e?

⁸ Legeoko nga laso, Jéhovah ayeke sara aye so lo mû zendo ni. Lo tene kozoni awe na lege ti Molenge ti lo so na alango ti nda ni, a yeke fa ande nzoni tënë ti Royaume “na ndo ti sese kue so azo ayeke dä”. (Mat. 24:14). Gi Jéhovah oko la alingbi ti sara tënë ti kua so na lege ti prophétie, na lo yeke na ngangu ti bâ si a sara ni. Lo mû nga azo so ‘amanda mbeti pëpe na so ayeke asenge zo’ ti sara ni (Kus. 4:13). Tongaso, na ngoi so e yeke sara kusala so, e yeke mû maboko ti tene prophétie ti Bible aga tâ tënë. E yeke mû gloire na Babâ ti e nga e fa so e bâ na nene ni tënë ti sambela ti e so e tene: “Zia a sara si iri ti mo aga nzoni-kue. Zia royaume ti mo aga. Zia a sara ye so bê ti mo aye, na yayu legeoko nga na ndo ti sese.”​—Mat. 6:9, 10.

IRI TI LO AYEKE KOTA

9, 10. Na yâ ti sarango ye ti Jéhovah na mara ti Israël, tongana nyen la lo ngbâ ti fa sarango ye ti tere ti lo na gigi? Ye ti pekoni ayeke so wa?

⁹ Kete na pekoni so azo ti Israël asigigi na Égypte, Jéhovah akiri afa na ala mbeni sarango ye ti tere ti lo. Na lege ti mbele ti Ndia so lo te na ala, lo ga koli ti ala ti bâ lege ti aye so ala yeke na bezoin ni. Azo ti Israël nga aga tongana wali ti Jéhovah, so iri ti lo ayeke na ndo ti ala (És. 54:5, 6). Tongana ala woko tere ti ala na gbe ti lo na ala ngbâ ti bata acommandement ti lo, lo yeke fa na ala so lo yeke ‘Koli’ so alingbi kue. Lo yeke iri tënë nzoni na ndo ti ala, lo yeke bata ala nga lo yeke sara si ala duti na siriri (Nom. 6:22-27). Amara kue ayeke hinga so mbeni Nzapa ti lingbi na Jéhovah ayeke pëpe. (Diko Deutéronome 4:5-8; Psaume 86:7-10.) Na yâ ti ngoi so azo ti Israël ayeke lani azo ti Nzapa, azo mingi so ayeke awande asoro ti voro Jéhovah. E lingbi ti tene so, ala tene mara ti tënë so Ruth, zo ti Moab, atene na Naomi atene: “Fade azo ti mo aga azo ti mbi, na Nzapa ti mo aga Nzapa ti mbi.”​—Ruth 1:16.

¹⁰ Teti angu 1500 tongaso, sarango ye ti Jéhovah na mbage ti azo ti Israël afa na gigi ambeni sarango ye ti tere ti lo mingi. Atâa so ala sara kpengbango-li fani mingi, Jéhovah afa so lo yeke “Nzapa ti be-nzoni” na “ngonzo ti Lo alondo fade pëpe”. Lo yeke Nzapa so ahinga ti kanga bê ti ku (Ex. 34:5-7). Me Jéhovah ayeke kanga gi bê ti lo tongaso ngbii ape. Na ngoi so mara ti Israël ake ti mä na bê na Jésus na ala fâ lo, mara ti Israël ayeke mara ti Nzapa mbeni pëpe (Mat. 23:37, 38). Na lê ti Jéhovah, ala kui na lege ti yingo awe, ala yeke tongana mbeni keke so ahule (Luc 23:31). Tongana nyen la ye so asara ngangu na ndo ti bango ndo ti ala na ndo ti iri ti Nzapa?

11. Ngbanga ti nyen azo ti Israël azia lege ti sarango kusala na iri ti Nzapa?

¹¹ A si na mbeni ngoi, azo ti Israël akomanse ti wara bango ndo so ayeke na lege ni pëpe na ndo ti iri ti Nzapa. Ala pensé so iri ti Nzapa ayeke nzoni-kue mingi tongaso a lingbi zo adi ni pëpe (Ex. 20:7). Yeke na yeke azo akomanse ti zia lege ti dingo iri ti Nzapa. Kite ayeke pëpe so bê ti Jéhovah ason ti bâ so azo ane iri ti lo pëpe tongaso (Ps. 78:40, 41). Ye oko, Nzapa, “Lo so iri ti Lo ayeke Lo So Asara Mbanda,” ayeke zia pëpe si iri ti lo aduti na ndo ti azo so ake lo awe na lo yeke na songo na ala mbeni pëpe (Ex. 34:14). Ye so afa na e so a yeke kota ye mingi ti ne iri ti Wasarango e mingi.

FINI MARA SO A DI IRI TI NZAPA NA NDO TI ALA

12. Azo wa la aga azo so a di iri ti Nzapa na ndo ti ala?

¹² Jéhovah afa na lege ti Jérémie so lo leke na bê ti lo ti te “fini mbele” na mbeni fini mara, Israël ti yingo. Jérémie afa kozoni awe so azo kue ti yâ ti fini mara ni, “a komanse na akete zo juska na akota zo”, ayeke ‘hinga Jéhovah’. (Jér. 31:31, 33, 34). A yeke lani na pentecôte ti ngu 33 la Jéhovah ate fini mbele so. Na yâ ti fini mara so, wala “Israël ti Nzapa”, a yeke wara aJuif nga na azo ti amara so Jéhovah atene lani atene ala yeke ga “bungbi ti azo ndali ti iri ti [Nzapa]”, wala “azo so a di iri ti mbi na ndo ti ala.”​—aGal. 6:16; diko Kusala 15:14-17; Mat. 21:43.

13. (a) Akozo Chrétien asara lani kusala na iri ti Nzapa? E hinga ni tongana nyen? (b) Mo bâ pasa so e yeke na ni ti sara kusala na iri ti Jéhovah na fango tënë so tongana nyen?

¹³ Teti so azo so ayeke na yâ ti fini mara ayeke “bungbi ti azo ndali ti iri ti [Nzapa]”, ala sara kusala na iri ti Nzapa. Na tapande ala sara kusala na ni na angoi so ala fa ambeni versê ti Mbeti ti Nzapa so a sû ândö na Hébreu.b Na ngoi so bazengele Pierre asara tënë na gbâ ti aJuif nga na aprosélyte na pentecôte ti ngu 33, lo sara kusala na iri ti Nzapa fani mingi na yâ ti atënë ti lo (Kus. 2:14, 20, 21, 25, 34). Teti so akozo Chrétien ane Jéhovah, lo iri tënë nzoni na ndo ti angangu so ala sara ti fa tënë. Legeoko nga laso, Jéhovah ayeke iri tënë nzoni na ndo ti kusala ti e ti fango tënë tongana e fa iri ti lo na azo nga e fa ni na ala na yâ ti Bible ti ala. A yeke mbeni pasa la e yeke na ni ti mû maboko na azo ti hinga Nzapa. Ti azo so awara lege ti hinga Nzapa, a yeke mbeni pendere songo la ato nda ni na popo ti ala na Jéhovah. Songo so ayeke ngbâ ande ti kpengba ahon ti kozo nga ayeke ngbâ teti lakue lakue.

14, 15. Atâa afango ye ti wataka so amû ndo, nyen la Jéhovah asara ti tene iri ti lo angbâ?

¹⁴ Mbilimbili na peko ti kuâ ti abazengele, azo so adö nzoni lege ti vorongo Nzapa azia akomanse ti buba congrégation ti akozo Chrétien (2 aThes. 2:3-7). Awafango ye ti wataka ayeda même na fango ye ti aJuif so atene a lingbi a sara kusala na iri ti Nzapa ape so. Me Jéhovah ayeke zia ande ti tene a sara kusala na iri ti lo mbeni ape? Oko pëpe. E tene tongaso ndali so, atâa so azo a hinga pëpe tongana nyen la a yeke di iri ti Nzapa, iri ti lo angbâ. Teti angu ngbangbo mingi, iri ti Nzapa ayeke na yâ ti gbâ ti aBible nde nde so a kiri pekoni nga na yâ ti ambeti so awandara ti Bible asû. Na tapande, na ngu 1757 Charles Pierre atene so nda ti iri ti Nzapa afa nzoni mingi sarango ye ti tere ti Jéhovah ahon ambeni iri kue so a mû na lo. Na yâ ti mbeni buku so a sigigi na ni na ngu 1797 na ndo ti vorongo Nzapa, Hopton Haynes atene so Jéhovah ayeke iri so aJuif airi na Nzapa, Nzapa so “gi ala la avoro lo; Christ na abazengele nga avoro lo.” Henry Grew (1781-1862) asara gi kusala na iri ti Nzapa pëpe me lo hinga nga so a bi zonga na ndo ti iri ti Nzapa na a lingbi a sara si aga nzoni-kue. George Storrs (1796-1879) na Charles T. Russell so asara kua legeoko asara nga kusala na iri ti Nzapa.

¹⁵ Ngu 1931 ayeke mbeni ngu so ayeke kota mingi na lê ti awakua ti Nzapa, ndali ti so kozo a yeke iri lani ala aWamandango Bible. Me a yeke na ngu 1931 la ala yeda ti mû iri aTémoin ti Jéhovah so ayeke na yâ ti Bible (És. 43:10-12). Ala fa na yâ ti dunia so ala yeke na ngia ti duti awakua ti oko tâ Nzapa, ti duti “bungbi ti azo ndali ti iri ti lo” na ti gonda iri ti lo (Kus. 15:14). Aye so adabe ti e na atënë ti Jéhovah so ayeke na Malachie 1:11 so atene: “A komanse na ndo so lâ alondo dä juska na ndo so lâ akui, iri ti Mbi ayeke kota na popo ti aGentil.”

TAMBELA NA IRI TI JÉHOVAH

16. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e bâ tambelango na iri ti Nzapa tongana mbeni ye ti gonda?

¹⁶ Prophète Michée atene: ‘Azo kue atambela na iri ti anzapa ti ala, me fade e tambela na iri ti Jéhovah Nzapa ti e lakue lakue.’ (Mi. 4:5). So Jéhovah amû lege na aWamandango Bible ti mû iri ti lo ayeke lani mbeni ye ti gonda mingi. A sara nga si ala hinga na bê ti ala kue so ala nzere na lê ti lo. (Diko Malachie 3:16-18.) Tënë ti bê ti mo ayeke so wa? Mo yeke sara kue ti ‘tambela na iri ti Jéhovah’? Mo hinga ye so tënë so aye ti tene?

17. Ti tambela na iri ti Nzapa andu aye wa?

¹⁷ Ti tambela na iri ti Nzapa andu aye ota. Kozoni, a lingbi e fa iri ti Nzapa na azo, ndali ti so ‘fade a yeke sö gi azo so airi ndo na Jéhovah na iri ti lo.’ (aRom. 10:13). Use ni, a lingbi e duti na asarango ye so a hinga Jéhovah na ni, mbilimbili ndoye (1 Jean 4:8). Ota ni, e yeke tambela na iri ti Nzapa tongana e yeke nduru ti sara ye alingbi na andia ti Nzapa so ayeke mbilimbili, tongaso si e bi zonga pëpe na ndo ti iri ti Babâ ti e so ayeke nzoni-kue (1 Jean 5:3). Mo yeke sara ngangu ti ‘tambela na iri ti Jéhovah Nzapa ti e lakue lakue’?

18. Ngbanga ti nyen azo kue so ane iri ti Jéhovah ayeke ku gigi ti kekereke na bê ti ala kue?

¹⁸ Na yâ ti kete ngoi azo kue so ake ti hinga Jéhovah wala so ake yanga ti lo, atâa ala ye wala ala ye pëpe, ala yeke hinga Jéhovah (Ézéch. 38:23). Ala yeke tongana Pharaon so atene lani atene: ‘Jéhovah ayeke Zo nyen, si mbi mä yanga ti Lo?’ Pharaon ahinga lani kota ti Jéhovah Nzapa (Ex. 5:1, 2; 9:16; 12:29). Me e soro ti hinga Jéhovah nga ti duti akamarade ti lo. E pika kate ti e so e yeke azo ti lo so ayeke mä yanga ti lo nga so iri ti lo ayeke na ndo ti e. E yeke ku kungo gigi ti kekereke nga e zia bê ti e kue na zendo so ayeke na Psaume 9:11 so atene: ‘Ala so ahinga iri ti Mo, fade ala zia bê ti ala na Mo; teti Mo, O Jéhovah, Mo zia ala pëpe, ala so agi Mo.’