Be-biani afa lege na azo ti mbilimbili

BIBLE atene: “Zo so wali adü lo ayeke na lâ mingi pëpe, na vundu ti lo asi singo.” (Job 14:1). Na yâ fini ti ala, azo ayeke bâ gi pasi lakue. Même fini ti lâ oko oko alingbi ti ga na gingo bê nga na kpale mingi! Fade ye wa ayeke fa lege na e nzoni na yâ atara ti e na a yeke mû maboko na e ti bata nzoni dutingo na gbele Nzapa?

Bâ tapande ti Job, mbeni zo ti mosoro so aduti ândö na fini a sala angu 3 500 awe na kodoro so a hiri ni fadeso Arabie. So ye ti vundu si Satan aga na ni na ndo koli so akpe mbito ti Nzapa! Lo glisa anyama ti lo kue, na kuâ amû amolenge ti lo so lo ye ala mingi. Ngoi kete na pekoni, Satan apika Job na akä ti sanzo akomanse na li ti si na gere ti lo (Job, achapitre 1, 2). Job ahinga ye oko pëpe na ndo nda ti asioni ye so ayeke si na lo. Ye oko, “Job asala siokpari na yanga ti lo pëpe.” (Job 2:10). Lo tene: “Fade mbi zia mbilimbili ti mbi pëpe juska mbi kui.” (Job 27:5). Tâ tënë, be-biani wala mbilimbili ti Job afa lege na lo na yâ akpale ti lo.

A fa be-biani tongana tambela so ayeke nzoni-kue na so alingbi kue. A ndu nga dutingo na tënë oko pëpe na li na lê ti Nzapa. Ye oko, a ye ti tënë pëpe so tënë ti yanga nga na salango ye ti azo ti siokpari, so alingbi oko pëpe ti bata andia ti Nzapa kue, aduti gi mbilimbili-kue. Nde na so, be-biani ti azo aye ti tënë ala mû tele ti ala na bê kue na Jéhovah nga na ye so lo ye na lo leke ti sala. Mara ti mungo tele tongaso na Nzapa afa lege na azo ti mbilimbili na gbe ti aye kue nga na ngoi kue. Kozo mbage ti chapitre 11 ti buku ti aProverbe afa tongana nyen be-biani ti e alingbi ti fa lege na e na yâ ambage nde nde ti fini ti e na lo fa biani so e yeke wara aye ti nzoni na pekoni. Tongaso, zia e gi na bê kue ti bâ tënë so a tene ge.

Be-biani afa lege na zo ti dë buze na lege ni

Ti gboto lê na ndo kpengba-ndia ti salango ye na lege ni, Salomon, Gbia ti Israël ti giriri, asala kusala na atënë so lo leke na kode, me pëpe na lege ti atënë ti andia, lo tene: “Kilo ti mbilimbili pëpe ayeke ye ti sioni mingi na lê ti L’Eternel, me lo wara ngia na lege ti kilo ti mbilimbili.” (aProverbe 11:1). A yeke kozo ti ando osio so na yâ buku ti aProverbe a sala tënë ti akilo ti fa so Jéhovah aye si azo ti lo adë buze ti ala na lege ni.​—aProverbe 16:11; 20:10, 23.

Mosoro ti azo so akä ye na nzi wala na lege ni pëpe alingbi ti zia nzala ni na bê ti e. Me e ye biani ti zia lege ti andia ti Nzapa na ndo ye so ayeke nzoni na sioni na mungo mbage ti e na yâ akode ti dengo buze so ayeke na lege ni pëpe? Tongana a yeke be-biani si afa lege na e, e yeke zia lege ni lâ oko pëpe. E kpe salango ye na handa ngbanga ti so kilo so ayeke mbilimbili afa so e ye ti sala ye na lege ni na tongaso a mû ngia na Jéhovah.

“Ndara ayeke na azo so ayeke na tâ be-ti-molenge”

Gbia Salomon angbâ ti tene: “Tongana fandara aga, kamela aga nga, me ndara ayeke na azo so ayeke na tâ be-ti-molenge.” (aProverbe 11:2). Fandara, atâa a bâ ni na lege ti salango baba, mango yanga pëpe, wala salango bê, aga na ye ti kamela. Na mbeni mbage nde, hingango na tâ be-ti-molenge akatikati ti e ayeke fango na gigi ndara. Biani atapande ti Bible afa tâ tënë ti aproverbe so!

Koré, mbeni Lévite so bê asala lo, amû li ni na ndo gbâ ti azo ti kpengba-li ti ke ngangu ti komande so Jéhovah amû na awakua ti lo Moïse na Aaron. Ye nyen asi na peko ti salango ye na fandara so? ‘Sese ni alungula yanga ti lo, na lo mene’ ambeni wabingo kpale ni. Me ti ambeni, so Koré aduti na popo ti ala, wâ agbi ala kue (Nombre 16:1-3, 16-35; 26:10; Deutéronome 11:6). So tâ ye ti kamela! Bâ nga tapande ti Uzza, so na fandara ayä maboko ti lo ti gbu arche ti mbele ni si a tï pëpe. Nzapa afâ lo na lê ni lê ni (2 Samuel 6:3-8). A yeke tâ kota ye ti kpe salango ye na fandara!

Kamela agbu lê ti zo ti tâ be-ti-molenge pëpe même tongana lo glisa lege. Job, atâa so lo mû anzoni tapande na yâ aye mingi, ayeke lani mbilimbili-kue pëpe. Akpale so lo wara afa so ambeni pensé ti lo ayeke na lege ni pëpe. Na ndembe so lo yeke gi ti zi tënë so awakasango lo azia na li ti lo, Job akomanse ti sala tënë na lege ni pëpe. Lo tene même so lo yeke mbilimbili ahon Nzapa (Job 35:2, 3). Me tongana nyen Jéhovah afa so pensé ti Job ayeke na lege ni pëpe?

Jéhovah agboto lê ti Job na ndo sese, kota ngu-ingo, lê ti nduzu so atongoro asi singo dä, ambeni nyama, nga na ambeni pendere ye ti ndagigi. So kue ti fa na lo so azo ayeke kete mingi tongana a haka ala na kota ti Nzapa (Job, achapitre 38-41). Jéhovah afa nga pëpe ngbanga ti nyen Job abâ pasi. Lo yeke na bezoin ti fa ni pëpe teti so Job ayeke na tâ be-ti-molenge. Job ayeda na bê kue so kota kangbi ayeke na popo ti lo na Nzapa, na popo ti siokpari ti lo nga na awokongo ti lo na mbilimbili nga na ngangu ti Jéhovah. Lo tene: “Mbi ke tele ti mbi mveni, na mbi ke sioye ti mbi na yâ pupu-sese, na mbi-wa.” (Job 42:6). Be-biani ti Job apusu lo ti yeda na sukungo ndo so hio. Me ti e a yeke tongana nyen? Be-biani ayeke pusu e ti yeda hio na sukungo ndo wala sengo ndo tongana e lingbi na ni?

Moïse nga ayeke lani na tâ be-ti-molenge. Lani, tongana akpale ti azo akomanse ti hon ndo ti lo, Jéthro, kogara ti lo ti koli, amû mbeni pendere wango na lo: Kangbi yâ ti kungba ni na ambeni koli so alingbi kue. Na hingango akatikati ti lo, ndara apusu Moïse ti yeda na wango so (Exode 18:17-26; Nombre 12:3). Zo so ayeke na tâ be-ti-molenge ake pëpe ti mû kungba na ambeni zo, mbito asala nga lo pëpe ti glisa ngangu ti komande ti lo na kangbingo akungba so ayeke na lege ni na ambeni koli so alingbi kue (Nombre 11:16, 17, 26-29). Nde na so, lo yeke ndulu ti mû maboko na ala ti maï na lege ti yingo (1 Timothée 4:15). A lingbi e nga kue e sala ye tongaso pëpe?

‘Lege ti zo so tënë ayeke na li ti lo pëpe ayeke mbilimbili’

Na hingango so be-biani ayeke bata lakue pëpe zo ti mbilimbili na gbe ti aye ti sioni wala aye ti ngangu, Salomon atene: “Be-biani ti azo ti mbilimbili afa lege na ala, me kirikiri ti azo ti handa afuti ala.” (aProverbe 11:3). Be-biani afa lege na zo ti mbilimbili ti sala ye so anzere na lê ti Nzapa, même na gbe ti aye ti ngangu, na a ga na aye ti nzoni na nda ni. Job ake ti zia lege ti be-biani ti lo, na Jéhovah “ahiri tënë nzoni na ndo lâ ti nda ni ti Job ahon ti lâ ti kozoni”. (Job 42:12). Azo so asala ye na handa na mbeni zo alingbi ti bâ so dutingo ti ala aga nzoni mingi teti ala sala sioni na ambeni zo, na ala lingbi même ti bâ so aye ti ala amaï teti mbeni ngoi. Me gbanda gbâ, handa ti ala ayeke futi ala wani.

Gbia ti ndara atene: “Na lâ ti ngonzo, mosoro asala ye pëpe, me mbilimbili azi zo na yâ kui.” (aProverbe 11:4). A yeke ye ti buba ti sala kua ngangu ndali ti aye ti mitele na ti mû ngoi pëpe ti manda ye zo mveni, ti sambela, ti gue na bungbi na ti fa tënë. A yeke gi akusala so si akono biani ndoye ti e teti Nzapa na akpengba mungo tele ti e na lo! Atâa mosoro ti zo ayeke tongana nyen, a lingbi ti zi lo pëpe na gbe ti kota ye ti vundu so ayeke ga (Matthieu 24:21). Gi nzoni salango ye ti zo ti mbilimbili si ayeke zi lo na yâ ni (Apocalypse 7:9, 14). Tongaso, a yeke lege ti ndara ti tene e bata tënë ti Sophonie so: “Kozoni si lâ ti ngonzo ti L’Eternel aga na ndo i. I gi L’Eternel, i azo ti tâ be-ti-molenge so ayeke na ndo sese, i so i bata kpengba-tene ti Lo. I gi mbilimbili na i gi tâ be-ti-molenge”. (Sophonie 2:2, 3). Kozoni na so, zia e gi ti ‘mû na Jéhovah aye ti e ti nzoni ahon’.​—aProverbe 3:9, NW.

Ti kiri ti gboto lê na ndo nene ti sala ye mbilimbili lakue, Salomon afa kangbi so ayeke na popo ti aye so ayeke si na zo so tënë ayeke na li ti lo pëpe nga na zo ti sioni, lo tene: “Mbilimbili ti zo so alingbi kue asala lege ti lo mbilimbili, me zo ti sioni atï na lege ti sioye ti lo mveni. Mbilimbili ti azo ti mbilimbili azi ala, me azo ti handa atï na yâ handa ti ala mveni. Tongana zo ti sioni akui, beku ti lo akui nga, na ye so azo so asala sioye aku, a kui. A zi zo ti mbilimbili na yâ ye ti ngangu, na zo ti sioni atï na place ni.” (aProverbe 11:5-8). Zo so alingbi kue ayeke tï pëpe na yâ ahanda ti lo mveni, na aye so lo leke ti sala agbu lo pëpe. Lege ti lo ayeke mbilimbili. Na nda ni, a yeke zi zo ti mbilimbili na yâ ye ti vundu. A lingbi ti bâ so azo ti sioni ayeke ngangu, me ala yeke wara ande mara ti zingo zo tongaso pëpe.

“Kodoro ni ayeke na ngia”

Be-biani ti azo ti mbilimbili nga sioye ti azo ti sioni ayeke sala nga ngangu na ndo azo. Gbia ti Israël atene: “Zo so ake Nzapa afuti zo so ayeke ndulu na lo na lege ti tënë ti yanga ti lo, me na lege ti ndara, fade a zi zo ti mbilimbili.” (aProverbe 11:9). Zo wa si alingbi ti tene so pango ndo, kpere-kpere, atënë ti saleté, na dikongo atënë senge senge asala sioni na azo pëpe? Na mbeni mbage nde, tënë ti zo ti mbilimbili ayeke nzoni-kue, a bi bê dä kozoni si a zi yanga, na a ne zo. Hingango ndo ti lo azi lo na yâ ye ti sioni teti so be-biani ti lo amû lege na lo ti fa biani so azo so aklame lo ayeke azo ti mvene.

Gbia ni akiri atene: “Tongana ye ti azo ti mbilimbili aga nzoni, kodoro ni ayeke na ngia, me tongana azo ti sioni akui, kodoro ni adekongo na ngia.” (aProverbe 11:10). Mingi ni azo aye azo ti mbilimbili, na azo so ayeke na tele ti ala ayeke na ngia. Zo oko pëpe aye biani tene ti “azo ti sioni”. Tongana azo ti sioni akui, mingi ni azo ayeke toto kuâ ti ala pëpe. Biani tongana Jéhovah ‘alungula azo ti sioni na sese so, na lo gboto azo ti handa na yâ ni,’ a yeke toto ande kuâ ti ala oko pëpe (aProverbe 2:21, 22). Nde na so, azo ayeke duti ande na ngia teti so a futi azo ti sioni na ndo sese ni. Me ti e a yeke tongana nyen? A yeke nzoni ti tene e bâ wala salango ye ti e amû ngia na azo.

“Kodoro aga nzoni”

Na fango mbeni ngangu nde so zo ti mbilimbili na zo ti sioni asala na ndo azo, Salomon atene: “Na lege ti hiringo tënë nzoni ti azo ti mbilimbili kodoro aga nzoni, me na lege ti yanga ti azo ti sioni, a kinda kodoro ni.”​—aProverbe 11:11.

Na yâ mbeni gbata, tongana azo ni asala ye mbilimbili, ala maï siriri nga na nzoni duti na ala kpengba azo ti yâ ni. Na lege so, kodoro aga nzoni wala lo maï. Azo so apa ndo, atene atënë so aso bê, na adü mvene aga na kpale, na vundu, na kangbi, nga na wusuwusu. A yeke mbilimbili tongaso tongana azo ni so ayeke azo so amû li ni. A yeke bâ na yâ mara ti gbata tongaso wusuwusu, petengo goro, bubango ti asalango ye na peut-être ti konomi nga.

Kpengba-ndia so ayeke na aProverbe 11:11 abâ nga azo ti Jéhovah tongana ala bungbi tele na yâ akongregation so ayeke tongana mbeni gbata. Mbeni kongregation so azo so amû li ni ayeke azo ti yingo, so ti tene azo ti mbilimbili so be-biani afa lege na ala, ayeke mbeni bungbi ti azo so ayeke na ngia, asala kua ngangu, na amû maboko na popo ti mba. Ye so amû gonda na Nzapa. Jéhovah ahiri deba nzoni na ndo kongregation ni, na a maï na lege ti yingo. Ngoi na ngoi, ambeni zo alingbi ti duti na ngonzo wala na ngia pëpe, ala yeke kasa ndo lakue na ala sala tënë ti sioni na ndo lege so a leke na aye. Azo tongaso ayeke tongana “sengo gere” so alingbi ti mû ndo na ti sala sioni na azo so kozoni bê ti ala aso pëpe (aHébreu 12:15, Buku ti Nzapa Fini Mbuki). Fani mingi azo tongaso aye ti wara gi kota ndo. Ala yeke pusu azo ti diko tënë kirikiri so kangbi, tënë ti mara, wala ambeni ye nde tongaso ayeke na yâ kongregation ni, wala so a-ancien si ayeke na gunda ni. Biani, yanga ti ala alingbi ti ga na kangbi na yâ kongregation ni. Zia e kanga mê ti e na mara ti atënë tongaso na e gi ti ga azo ti yingo so asala si siriri na beoko amaï na yâ kongregation!

Salomon angbâ lakue ti tënë: “Zo so ake zo so ayeke ndulu na lo, lo hinga ye pëpe, me zo so ahinga nda ti ye, lo duti kpö. Zo so afono ti kunyon zo, lo fa tënë ti lingo na gigi, me zo so ayeke na yingo ti be-ta-zo, lo honde tënë ni na bê ti lo.”​—aProverbe 11:12, 13.

Zo so abâ nda ti aye pëpe, wala so “ahinga ye pëpe,” asala sioni mingi. Lo ngbâ ti sala tënë senge senge juska lo yeke pa ndo wala lo zonga ndo. A lingbi a-ancien asala hio ti kanga lege na mara ti sioni ngangu tongaso. Nde na zo so “ahinga ye pëpe”, zo so abâ nda ti aye ahinga ngoi wa a yeke nzoni ti duti kpö. Ahon ti sigigi na mbeni tënë ti lingo, lo bata ni. Na hingango so yanga so adiko tënë kirikiri alingbi ti sala sioni, zo so abâ nda ti ye ayeke na “yingo ti be-ta-zo”. Lo sala ye na lege ni na mbage ti afon lo wamabe, na lo sigigi pëpe na atënë ti lingo so alingbi sala sioni na ala. Azo so abata be-biani ti ala ayeke mbeni deba nzoni teti kongregation!

Ti mû maboko na e ti tambela tongana azo so tënë ayeke na li ti ala pëpe, Jéhovah amû gbâ ti kobe ti yingo so aleke ni na gbe ti fango lege ti “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”. (Matthieu 24:45, NW). A-ancien so ayeke na yâ akongregation ti e amû nga maboko mingi na e oko oko kue (aEphésien 4:11-13). Biani e mû merci mingi ndali ti aye so, teti “tongana zo ti fa lege ayeke pëpe, fade azo atï, me azo awara siriri na lege ti awawango mingi.” (aProverbe 11:14). Atâa ye so alingbi ti si, zia e leke na bê ti e ti “tambela na lege ti be-biani”.​—Psaume 26:1.

[Akete tene na lembeti 26]

A yeke ye ti buba ti sala ngangu ti wara aye ti mitele na ti bâ na nene ni pëpe akusala ti Chrétien

[Afoto na lembeti 24]

Be-biani ti Job afa lege na lo, na Jéhovah ahiri deba nzoni na ndo lo

[Foto na lembeti 25]

Uzza akui ngbanga ti fandara ti lo